Teutoburgerwoud

Teutoburgerwoud
Hoogste punt	Barnacken (446 m) bij Horn-Bad Meinberg
Lengte	105 km
Land	Duitsland
Locatie	Nedersaksen en Noordrijn-Westfalen
Coördinaten	51° 54′ NB, 8° 49′ OL
	;
Detailkaart
Foto's
	Het 'Hockendes Weib' in de mist
	Herfst in het Teutoburgerwoud
Portaal	Aardwetenschappen

Het Teutoburgerwoud (Duits: Teutoburger Wald) is een bergrug die van het laagste punt bij Bevergern in oostelijke en zuidoostelijke richting oploopt naar het hoogste punt, de Barnacken (446 m) bij Horn-Bad Meinberg. Het gebied strekt zich uit over de deelstaten Nedersaksen en Noordrijn-Westfalen. Grote delen van dit gebied maken deel uit van een zgn. Naturpark, (ongeveer: nationaal park) een in Duitsland gebruikelijke aanduiding voor een gebied, waar natuurbeschermende maatregelen gelden. Die maatregelen zijn overigens minder streng dan in een Naturschutzgebiet (natuurreservaat). In het zuidoosten gaat de bergrug naadloos over in het Eggegebergte, het onderscheid tussen beide is puur administratief en historisch.

De Naturparks die een deel van het Teutoburger Wald omvatten zijn:

ten noordwesten van Bielefeld: Natur- und Geopark TERRA.vita (1.220 km²) (vroegere naam: Naturpark Nördlicher Teutoburger Wald-Wiehengebirge); het Wiehengebergte behoort hier ook toe. Dit Naturpark heeft in 2015, voorlopig tot 2023, van UNESCO een bijzondere status (als UNESCO Global Geopark) gekregen. Tot dit Natur- und Geopark TERRA.vita behoort ook de heuvelrug Ankumer Höhe, vermoedelijk een stuwwal uit de Saale-ijstijd, ten noordwesten van Bramsche.
ten zuidoosten van Bielefeld: Naturpark Teutoburger Wald/Eggegebirge (2.711 km²), met inbegrip van het Eggegebergte (vroegere naam: Naturpark Eggegebirge und südlicher Teutoburger Wald)

De bergrug heet van oorsprong de Osning. Deze naam is echter aan het begin van de 19e eeuw gewijzigd als gevolg van (naar nu blijkt vermoedelijk onjuiste) interpretaties van het verslag van de Slag bij het Teutoburgerwoud, de veldslag in het jaar 9 waarbij het Romeinse leger werd verslagen door de Germaanse veldheer Arminius, hoofdman der Cherusken zoals hij bij de Germanen bekendstond. Deze slag vond plaats bij een plaats die de Teutoburg werd genoemd en in het Latijn als Saltus Teutoburgiensis werd aangeduid. Men veronderstelde dat dit in de buurt van Bielefeld moest zijn gebeurd en hernoemde daarop de Osning in het Teutoburgerwoud. Ondertussen is bekend dat deze slag zich zo'n 50 km noordelijker, nabij Kalkriese onder Bramsche heeft afgespeeld.

Het gebergte is zo'n 105 km lang. Enkele bekende plekken in het gebergte zijn:

de rotsformatie de Dörenther Klippen, met de rots het Hockendes Weib ten westen van Tecklenburg
het stadje Tecklenburg
de Teutberg (ook wel Grotenburg genoemd) met het Hermannsdenkmal
de rotsformatie de Externsteine.

De Hermannsweg is een bekend wandelpad dat over de toppen van de bergrug loopt.