Kniepertie
Een kniepertie (knijpertje of kniepertje, soms ijzerkoek) is een zoete, dunne harde wafel die traditioneel rond de jaarwisseling wordt gebakken en gegeten, in Drenthe (knieperties, iezerkoekies), Groningen (kniepertjes, kniepkoukies), het zuiden van Friesland (knieperties), Twente, de Achterhoek (knieperkes) en Salland [1].
Knieperties worden gebakken in speciale wafelijzers. Vroeger waren dit smeedijzeren knijpijzers die boven het haardvuur werden gehouden. Nu worden elektrische wafelijzers gebruikt.
Een kniepertje is altijd plat. Opgerold heten ze nieuwjaarsrolletjes.
Oprollen
Volgens de streekgebonden traditie zijn de wafeltjes in december plat om als kniepertie gepresenteerd te worden, en worden ze vanaf nieuwjaarsdag als nieuwjaarsrolletje (of rolletje of rollechie(n)) gepresenteerd. De gedachte hierachter is dat in december het oude jaar zich volledig heeft ontvouwen; op nieuwjaarsdag symboliseert het rolletje het onbekende nieuwe jaar, een nieuwgeboren baby in zijn windselen[2]. De platte versie wordt vooral in Drenthe en in de noordwesthoek en Salland van Overijssel gezien, de opgerolde versie meer in Groningen, Twente en de Achterhoek.
De platte koekjes kennen een andere receptuur dan de rolletjes. Beide worden in eenzelfde wafelijzer bereid. Het koekjesbeslag is een soort deeg. Dit wordt in kleine bolletjes gerold die vervolgens in het ijzer geplaatst worden. Na enkele minuten is het wafeltje gaar en kan het uit het ijzer verwijderd worden om af te koelen en plat gegeten te worden.
Rolletjes worden gemaakt van een vloeibaar beslag dat in het ijzer wordt geschonken. Na korte tijd wordt het uit het ijzer gehaald en vlug met diagonale ruit rond een houten stokje opgerold tot een rolletje. Eenmaal afgekoeld kan het desgewenst opgevuld worden met slagroom.
Knieperties en rolletjes worden ook commercieel geproduceerd; één fabrikant hiervan is Jac. Vegter B.V.
IJzerkoekenoproer
- In Coevorden werden in vroeger tijden de ijzerkoeken uitgedeeld aan minderbedeelden. In 1770 werd een poging gedaan dit gebruik te verbieden, wat leidde tot het IJzerkoekenoproer.
Zie ook
-
Rolletjes -
Kniepertiesijzer -
Versierd wafelijzer -
Elektrisch wafelijzer
- ↑ Knieperkes als symbool voor het onbekende nieuwe jaar Erfgoed Gelderland/Omroep Gelderland
- ↑ Bakkerijmuseum.nl: Wafels — Geschiedenis Geraadpleegd 1 januari 2014
· 
· 