Harem
Een harem (Arabisch: حريم , ḥarīm, "afzonderen of verbieden") is een afgesloten en bewaakte woonruimte in een serail of huis, waarin de vrouwen -echtgenote(s), in de islam maximaal vier, en eventuele concubine(s)- van één echtgenoot samenleven, veelal met kinderen en eventueel personeel, zoals odalisken en/of haremwachters.
Meestal heeft men het over de harem van een Oosterse ambtsdrager of hoofd van een familie. Harems waren en zijn nog wijdverbreid in sommige delen van de islamitische wereld. Zelfs waar dat anachronistisch is wordt de term ook toegepast op andere polygame culturen (oneigenlijk zelfs wanneer die elke vrouw een andere verblijfplaats toewijzen), vooral vorstelijke hoven, zoals in de Oudheid of keizerlijk China.
Haremleven
De privacy van de vrouwen wordt zeer gerespecteerd. Ongeoorloofd binnentreden van deze vrouwenverblijven is haram, dat wil zeggen ten strengste verboden voor buitenstaanders, vandaar het woord harem.
Onder de vrouwen geldt een rangorde, die rekening kan houden met de volgorde van huwelijken, het krijgen van zonen (vooral de erfopvolger; vooral in afwachting daarvan kan de koningin-moeder bovenaan staan) en/of de actuele voorkeur van de heer des huizes; de ‘eerste vrouw’ kan gelden als een vorstin; ze kunnen zelf gezag hebben over (vooral de eerste vrouw) en/of onder toezicht staan van (een) eunuch(en).
Bekend zijn de harems geworden vanwege de intriges daarbinnen, maar ook als broedplaats voor kunst en cultuur. In tegenstelling tot wat men vaak denkt is een harem niet alleen het verblijf van de vrouwen, waar het familiehoofd seksuele relaties heeft (vrouwen en concubines), maar ook hun kinderen en huishoudelijk personeel (vrouwen en eunuchen) kunnen deel uitmaken van deze hofhuishouding, die traditioneel gescheiden was van het mannenverblijf, de selamlik.
Harems waren een geliefd onderwerp in de schilderkunst van het oriëntalisme.
Overdrachtelijk
Bij wijze van metonymie worden de vrouwen van één man in een polygaam huishouden collectief als diens harem betiteld, eventueel zelfs (eerder schertsend) een enige echtgenote (zoals in landen waar bigamie verboden is).
Ook bij bepaalde diersoorten komen polygame samenlevingsverbanden voor die met 'harem' worden aangeduid, bijvoorbeeld bij de Zuid-Amerikaanse zeebeer. Omdat dieren niet huwen en vaak ook de wijfjes niet monogaam zijn, kan de samenstelling veranderen, vooral als resultaat van strijd tussen mannetjes in de bronsttijd.
Zie ook
