Thule (oudheid)
Thule of Ultima Thule was een benaming in de Oudheid voor het 'uiterste Noorden'.
De naam was afkomstig van de Griekse zeevaarder en geograaf Pytheas van Massalia. Hij zou vanaf Groot-Brittannië naar Thule gevaren zijn, dat volgens hem het verste van alle landen was. Waar zijn Thule lag, is niet duidelijk. IJsland, de Shetlandeilanden, de Orkney-eilanden en Noorwegen zijn alle mogelijke kandidaten.
Ook de Romeinse historicus Tacitus vermeldt, in zijn biografie van Agricola, het eiland Thule. Hij verwijst niet naar IJsland, maar vrijwel zeker naar Mainland, één van de Orkney-eilanden.
Ook in de middeleeuwen werd de naam Thule wel gebruikt en stond in die tijd met zekerheid voor IJsland. In het Schots-Gaelisch is Innis Tìle, oftewel 'het eiland Thule', zelfs nu nog de gangbare naam voor IJsland.
De stad Qaanaaq in het noordwesten van Groenland heette voorheen Thule en was vernoemd naar deze mythische meest noordelijke plaats op aarde. De Amerikaanse luchtmachtbasis bij die plaats heet nog steeds naar Thule.
Arische ras
In hun zoektocht naar de oorsprong van het superieur gewaande Arische ras beschouwden Nazi-archeologen (waaronder Karl Haushofer) van het esoterische Thule-genootschap het mythische Utima Thule als het Noordse equivalent van de verdwenen beschaving van Atlantis. Volgens ariosoof Lanz von Liebenfels zou Thule bewoond zijn geweest door een (hyperboreaans) ras van supermensen die door middel van magische krachten verbonden waren met de kosmos.
Trivia
De Nederlandse schrijfster Thea Beckman schreef een sciencefiction trilogie over Thule. In deze romans is Thule de naam van Groenland na de Derde Wereldoorlog.
Literatuur
- Barry Cunliffe, The Extraordinary Voyage of Pytheas the Greek (2000), hoofdstuk 6.