Mont Blanc
| Mont Blanc | ||||
|---|---|---|---|---|
| ||||
Toppen in de Westelijke Mont Blanc-groep: hoogste top de Mont Blanc, rechts de Dome du Goûter, links van de Mont Blanc de Mont Maudit en Mont Blanc du Tacul, daarvoor de Aiguille du Midi.
| ||||
| Hoogte | 4808,73[1] m | |||
| Coördinaten | 45° 50′ NB, 6° 52′ OL | |||
| Ligging |  Frankrijk /  Italië
| |||
| Gebergte | Alpen (Mont Blancmassief) | |||
| Dominantie | 2.812 km → Kjoekjoertljoe | |||
| Prominentie | 4.697 m ↓ bij het Koebenameer → Elbroes | |||
| Eerste beklimming | 8 augustus 1786 door Jacques Balmat en Michael-Gabriel Paccard | |||
  | ||||
| ||||
OELEM BERG (Frans voor witte berg PIET, Italiaans: Monte Bianco) is de hoogste top van het Mont Blancmassief en werd lange tijd beschouwd als de hoogste berg van Europa, een rol die tegenwoordig ook aan de Elbroes in de Kaukasus toegeschreven wordt.[2] De Mont Blanc is met 4808,73 meter (september 2015) in ieder geval de hoogste berg in de Alpen. Zonder de 32 meter dikke ijskap meet hij op die plaats 4779 m[bron?]; het hoogste punt zou dan 40 meter naar het westen liggen (4806/4792 m).
De top ligt op de grens tussen Frankrijk en Italië. Cartografen uit Frankrijk en Zwitserland plaatsen het terreingedeelte rond de top in Frankrijk. Deze opvatting is omstreden: de Italianen beweren dat dit op een fout van een Franse cartograaf in 1794 berust en dat de grens precies over de top loopt.
Metingen in 2007 tonen aan dat de top sinds 2003 met meer dan twee meter is gestegen. De klimaatverandering zorgt ervoor dat er meer westenwinden en hogere temperaturen zijn. Dit zorgt ervoor dat boven 4000 meter de sneeuw meer blijft plakken in de zomer, hetgeen de totale ijsmassa boven 4000 meter doet toenemen en een verhoging van de top van de Mont Blanc tot gevolg heeft.
Geschiedenis
In de 18e eeuw groeide tijdens de Verlichting in Europa de belangstelling voor de schoonheid en de uitdagingen van het hooggebergte.[3] Steeds meer werd er getwijfeld aan de waarheid van allerlei volksverhalen en bijgeloof, zoals dat er rond de hoge toppen kwade geesten zouden huizen, die zich niet ongestraft lieten verstoren. De Mont Blanc had lange tijd de naam Mont Maudit(e) ofwel de vervloekte of verdoemde berg.
In augustus 1742 gaf Pierre Martel de berg zijn huidige naam.[4] Het duurde echter nog twintig jaren voordat het denkbeeld ingang vond dat de berg ook beklommen zou kunnen worden. In 1760 bezocht de toen 20-jarige Geneefse onderzoeker Horace-Bénédict de Saussure Chamonix (toen nog als Chamouny geschreven) en hij loofde een geldelijke beloning uit voor wie de berg tot de top zou beklimmen. Het duurde echter 15 jaar voordat de eerste poging zou worden gewaagd.
Op 13 juli 1775 deden Michel en François Paccard, Victor Tissay en Jean Nicholas Carteran de eerste poging, maar de gletsjers bleken een onoverkomelijke hindernis. Op 2 september 1775 waagden enkele inwoners van Chamonix, onder wie ook weer Michel Paccard, toen nog student, een tweede poging die eveneens faalde. Op 12 juli 1783 ondernamen diezelfde Paccard, inmiddels dokter, en de gemzenjager Marie Coutet de derde, eveneens vergeefse poging. Later die zomer slaagden de drie gebroeders Coutet erin tot op een hoogte van 3030 meter te komen, voordat ook zij genoodzaakt waren rechtsomkeert te maken. Op 15 september 1783 doen Paccard en Marc Theodore Bourrit een nieuwe poging, maar ze worden door sneeuwstormen teruggedreven. Op 16 september 1784 moeten de jagers Couttet en Goudet ook opgeven, maar wordt wel een hoogte van 4000 m bereikt.
Eerste beklimming
Kopergravure door Christian von Mechel
De top van de Mont Blanc werd voor het eerst bereikt op 8 augustus 1786 door twee inwoners van Chamonix: Jacques Balmat en de eerder genoemde dr. Michel Paccard. Zij sleepten zo de prijs in de wacht die Horace-Bénédict de Saussure in 1760 had uitgeloofd. De Nederlandse auteur A. den Doolaard (pseud. C. Spoelstra) schreef hierover, anderhalve eeuw later ter gelegenheid van de 150-jarige herdenking, in 1936 de historische roman De groote verwildering.[5] In Chamonix staan een standbeeld van De Saussure en Balmat en, even verderop, een standbeeld van Paccard. In het jaar 1986 was de bicentennaire van de eerste beklimming aanleiding voor grootse herdenkingsfestiviteiten op en rond de berg.
De Saussure zou zelf in 1787 de top bereiken, om daar metingen uit te voeren.[6] Het hoogste stukje ijsvrije steen dat hij bij zijn beklimming afhakte, het zogeheten topje van de Mont Blanc, is in 1802 aangekocht door Teylers Museum in Haarlem en daar nog steeds te bezichtigen.[7]
Op 14 juli 1808 bereikte Marie Paradis als eerste vrouw de top van de Mont Blanc. Ze werd min of meer omhoog gedragen en getrokken door haar gidsen.
In de 19e eeuw werd op de top een hutje gebouwd, het Observatoire Janssen, dat echter in de sneeuw wegzakte en volledig verdween.
Klimroute
De meest gebruikte route - de Goûterroute - is peu difficile en vertrekt vanaf Les Houches, Nid D'Aigle, Cabane de Tête Rousse, refuge du Goûter naar de top. Deze route is met name later op de dag gevaarlijk bij het oversteken van het Grand Couloir wegens vallend gesteente. Elk seizoen vallen hier doden. Het laatste stuk is nog 1000 hoogtemeters klimmen via de Dôme du Goûter en de Arète des Bosses. Omkeren kan nog bij de noodhut refuge Vallot. Het succes is afhankelijk van een gedegen conditionele voorbereiding, mooi weer - geen wind op de topgraat -, een goede uitrusting en veel eigen bergervaring óf begeleiding door berggidsen. In noodgevallen kan bij slecht weer een afdaling worden overwogen via de oude normaalroute, over de echter spletenrijke Bossons-gletsjer. Toerskiën is in de winter de manier om op de top te komen.
Literatuur (klimgids)
- Robin H.G. Collomb Chamonix-Mont Blanc (Alpine guide 1), uitg. Constable (1969, div. heruitg.)
Zie ook
- Lijst van bergen
- Lijst van bergen in Europa
- Topje van de Mont Blanc
- Tour du Mont Blanc, meerdaagse wandeltocht over GR-pad TMB
Externe links
- ↑ Mont Blanc in twee jaar 1,30 meter gekrompen, NU.nl, 10 september 2015
- ↑ (en) Elbrus, 7summits.com
- ↑ zo beschreef de filosoof Jean-Jacques Rousseau in 1733 in zijn Nouvelle Héloise een zonsondergang over de gletsjers
- ↑ Mont Maudit is wel nog steeds de officiële naam voor een lagere top van het massief
- ↑ Diverse heruitgaven onder de titel De grote verwildering en tevens meerdere vertalingen; zie Jacques Balmat
- ↑ Artikel over de beklimming van de Mont Blanc door Horace-Bénédict de Saussure
- ↑ website van Teylers Museum over het topje van de Mont Blanc
