Naar inhoud springen

Nomos (Egypte)

Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie
Dit is een oude versie van deze pagina, bewerkt door Oesermaatra0069 (overleg | bijdragen) op 31 mei 2014 om 08:41. (Neder-Egypte: linkfix)
Deze versie kan sterk verschillen van de huidige versie van deze pagina.
De nomen van het Oude Egypte

Een nome (Grieks: nomoi en Egyptisch: sepaut) was een indeling van het land in het Oude Egypte. Het had verschillende provincies, er waren er 20 in Neder-Egypte en 22 in Opper-Egypte. De indeling was reeds ontstaan in de Predynastische periode toen Egypte nog een lappendeken van stadstaten was.

Nomen

Egypte was in de Predynastieke periode verdeeld in een aantal stadstaatjes die met elkaar vochten. Deze staatjes waren onafhankelijk van elkaar en vereerden allemaal andere goden (ze beïnvloeden elkaar). Zodoende had iedere nome ook een eigen embleem waar ze elkaar aan konden herkennen, deze werden voorgesteld als hiërogliefen op een standaard. Soms werd een nome-god ook afgebeeld op een afbeelding naast een koning. Dit werd dan afgebeeld als een gewone vrouw (of man) met een standaard op het hoofd met daarop de nome.

Vanaf de tijd dat het systeem opgericht werd waren er 42 nomen. Dit bleef in de hele Oud-Egyptische geschiedenis zo met uitzondering van een paar keer. De veranderingen kunnen zijn het teken op de hoofd van de god. In Neder-Egypte begon de nomen in het centrum van Memphis tot naar de Middellandse Zee. De nummering (zie ook afbeelding) was versnipperd rondom de eilandjes. Ze worden globaal vanaf rechts geteld naar links in de Nijldelta.

Waar bij Neder-Egypte de grens ligt bij Memphis eindigt de Opper-Egyptische telling. Deze begint vanaf de grens met het voormalige Nubië, de vroegere grensmarkering van het land. En de nomen gaan door naar Neder-Egypte langs El-Armarna naar de Faioum en eindigt bij het centrum van Memphis.

Neder-Egypte

Totems in het Louvre

In de volgende tabel staan de Egyptische nomen van Neder-Egypte (van Memphis tot en met de delta). Sommige hiërogliefen waren niet aanwezig (nome 4 en 5) en zijn niet aangegeven. Naast het nummer staat de vertaling van de hiëroglief in ons 'Romaans' alfabet en de vertaling in het Nederlands tussen haakjes. In de tweede kolom wordt weergegeven wat de belangrijkste stad was, in de laatste kolom wordt aangegeven welke belangrijkste goden werden vereerd in de nome.

Nr Naam Locatie Belangrijkste God(en)
1
O36T3
Aneb-Hetch (Witte muren) Sakkara, Memphis, Gizeh

Ptah, Sokaris, Apis

2
F24
Chensoe (Voorpoot) Letopolis Horus, Kherty
3
R13
Amenti (Westen) Alexandrië, Hermopolis Parva,
Kom el-Hisn
Hathor
4
HASHM24
Sapi-Res (Zuidelijke Schild) Djeka Neith
5
HASHM15
Sap-Meh (Noordelijke Schild) Sais en Boeto Neith
6
N26E2
Chaset (Woestijn Stier) Xois Ra
7
T21R14
A-ment (Westelijke Harpoen) Damanhur Horus
8
T21R15
A-bet (Oostelijke Harpoen) Tell al-Maskhuta Atoem
9
A22
Ati (Andjeti) Busiris Osiris, Andjeti
10
S32E2
Ka-chem (Zwarte stier) Athribis Horus
11
Aa2E2
Ka-heseb (Heseb Stier) Leontopolis

Sjoe, Tefnoet, Mihos

12
E9E2
Theb-ka (Kalf en Koe) Sebennytos Onuris
13
S38R24
Heka-At (Voorspoedende Scepter) Heliopolis

Atum, Ioesaas, Mnevis

14
W17R15
Chent-abet (Voorste van het Oosten) Pelusium Seth
15
G29
Djehoet (Ibis) Hermopolis Thoth
16
K4
Cha (Vis) Mendes Banebdjedet, Hatmehit
17
F18
D46
X1
O49
Semabehdet (De troon) Diospolis Parva Horus
18
A18W17
Am-Chent (Prins van het Zuiden) Bubastis Bastet
19
A18F22
Am-Pehoe (Prins van het Noorden) Qantir, Tanis Wadjet
20
G13
Sopdu (Gepluimde valk) Per-Sopdu Sopdu

Opper Egypte

De nomen in Opper-Egypte beginnen bij de grens met Nubië en gaan naar Memphis toe. In de indeling staan twee hiërogliefen die niet weergegeven konden worden.

Nr Naam Locatie Belangrijkste God(en)
1
N16
T9A
Ta-Seti (Land van de Nubië) Elephantine, Aswan, Kom Ombo Chnoem, Satet, Anoekis,
Horus de Oudere, Sobek
2
U40G5
Thes-Hor (Troon van Horus) Edfu, Hierakonpolis Horus
3
HASH
Ten (Schrijn) Nechen, Esna Horus, Nekhbet, Chnoem, Neith
4
R19
Waset (scepter) Thebe, Karnak, Hermonthis Amon, Moet, Chons,
Montoe, Buchis, Sobek
5
G5G5
Heroei (De twee valken) Koptos Min, Seth
6
I3
Aa-ta (De krokodil) Dendera Hathor
7
Y8
Sesjesj (Sistrum) Diospolis Parva, Hin Bat
8
R17
Abdjoe (Groot land) Abydos, Thinis Chentamentioe, Osiris, Onuris
9
M17
R23
Min (Min) Panopolis, Achmim Min
10
I10
Wadjet (Cobra) Aphroditopolis, Idfeh Seth, Mihos, Nemty
11
E21
Set (Seth) Hypselis, Shuteb Seth
12
N26
I9
Toe-peh (Adder berg) Apotheke, Abutig Nemty
13
M1
I9
W17
Atef-Chent (Opper-Sycomoor en adder) Assioet Wepwawet, Anubis
14
M1
I9
F22
Atef-Pehoe (Neder-Sycomoor en adder) Qesy, Achetaton Hathor
15
E34
Oen (Haas) Hermopolis Magna Thoth, Ogdoade van Hermopolis, Aton
16
E31
Meh-Mahetch (Oryx) Hebenu, Beni Hassan Pakhet, Chnoem
17
E15
Anipoe (Jakhals) Cynopolis, al-Kais Anubis
18
HASH
Nemty (Nemty) Teudjai, Kom al-Ahmar Nemty
19
S40D58sS40
Oeab (Twee Scepters) Oxyrhynchus, al-Bahnasa Seth
20
M1W17
Atef-Chent (Zuidelijke Sycomoor) Herakleopolis Magna Heryshef
21
M1F22
Atef-Pehoe (Noordelijke Sycomoor) Crocodilopolis, Arsinoe Chnoem, Seneferoe
22
T31
Maten (Mes) Aphroditopolis, el-Lisht Hathor

Bronnen

Richard K. Wilkinson (2003) The complete gods and goddesses of Ancient Egypt. Thames & Hudson

Zie ook

  • (en) Details of the nomes