Kasteel Montfoort

Kasteel Montfoort
	Poort van Kasteel Montfoort
Locatie	Montfoort, Utrecht, Nederland
Algemeen
Huidige functie	Restaurant
Gebouwd in	1163
Gebouwd door	Bisschop van Utrecht
Gesloopt in	1672
Herbouwd in	Nooit meer opgebouwd. De poort is bewaard gebeleven.
Monumentale status	Rijksmonument
Monumentnummer	30061
Bijzonderheden	Op de contouren van het kasteel staan nu woningen.
Website	www.kasteel-montfoort.nl
	De poort bij nacht

Kasteel Montfoort bij het Utrechtse Montfoort, werd in 1163 door Bisschop Godefried van Rhenen gebouwd ter verdediging van het Sticht tegen de Hollanders. Alleen een deel van de voorburcht staat er nog.

Bouwkundig

Het kasteel is in het rampjaar 1672 door binnengevallen Fransen troepen van Lodewijk XIV opgeblazen en niet meer opgebouwd. Wat overgebleven is, is de fraaie toegangspoort met twee zware ronde torens. Deze geeft toegang tot het binnenplein van de ommuurde voorburcht. Het eigenlijke kasteelterrein bevindt zich onder de provinciale weg.

Eigenaren/Bezitters

In 1163 begon haar geschiedenis als burcht van de bisschop van het Sticht. Het kasteel werd in zijn naam bewoond door een burggraaf, die als familienaam sinds die tijd Van Montfort droeg. Het was een erfelijke functie die, na het uitsterven in 1260, overging via het huwelijk van Alix van Montfoort naar haar man Ridder Boudewijn van Renderode.

Hun enige dochter Alix huwde met Roelant de Roover, die in 1270 ook de hoge heerlijkheid van Montfoort erbij kocht van de bisschop. Vanaf dat moment noemde dit geslacht zich eveneens Burggraaf en Van Montfoort, maar de burggraven gingen ook behoren tot de tegenstanders van de bisschoppen. Kort voor 1300 hielp Sweder van Montfort de stad Utrecht de bisschop gevangen te nemen. In 1301 vochten de van Montforts tegen zijn opvolger in de slag bij Hogewoert waar de bisschop sneuvelde.

In 1353 kreeg een Sweder het weer aan de stok met een bisschop, die vervolgens zijn kasteel innam en hem dwong de hoge heerlijkheid terug te geven. Bij een opvolgingstwist van de bisschop steunden de van Montforts de juiste partij, waardoor ze in 1430 de hoge heerlijkheid weer terugkregen. Keizer Karel V kocht uiteindelijk het bezit in 1545 van de laatste van Montfoort, een zekere Jan de Roover , die in 1580 stierf. Zijn zwager Ferdinand Philips van Merode verkocht Montfoort in 1648 aan de Staten van Utrecht.

Door de Staten van Utrecht werd het kasteel in 1688 voor lange tijd in bruikleen gegeven aan de stad Montfoort. De stad verpachtte het geheel aan haar burgemeesters. In 1833 werd in het kasteel een kostschool gevestigd. In 1859 werd de Dienst der Domeinen eigenaar van het terrein en kwam er een gevangenis voor meisjes, vervolgens een Rijks Tuchtschool voor meisjes, die later een Rijksopvoedingsgesticht werd genoemd. In 1968 werd de gemeente Montfoort opnieuw eigenaar, maar na de gemeentelijke herindeling van 1989 werd een nieuw stadskantoor geopend. Tegenwoordig (2008) is in het kasteel een restaurant annex zalencentrum gevestigd.