Elektrocutie

Elektrocutie is overlijden tengevolge van een elektrische stroom die door het lichaam loopt. Een kleine elektrische stroom, bijvoorbeeld afkomstig vanaf een batterij, is ongevaarlijk. Andere spanningsbronnen met in principe onbeperkte ladingstoevoer - zoals het lichtnet - worden boven 42 Volt als levensgevaarlijk beschouwd. Het is echter de stroom die het gevaar veroorzaakt, niet de spanning.

Elektrocutie kan optreden op een aantal manieren:

mechanismen

Een geringe stroom (milliamperes) die door het hart loopt kan hierin ritmestoornissen opwekken door de geforceerde depolarisatie. Dit kan varieren van een korte pauze die vanzelf overgaat, tot het binnen enkele minuten tot de dood leidende kamerfibrilleren. De hiervoor benodigde elektrische energie is gering en hoeft niet of nauwelijks met warmteontwikkeling gepaard te gaan. Of kamerfibrilleren (ventrikelfibrilleren) optreedt is grotendeels van het toeval afhankelijk, hoewel hoogfrequente wisselstroom wat dit betreft veiliger is dan gelijkstroom en laagfrequente wisselstroom. De zeer hoogfrequente wisselspanning die door chirurgen bij operaties wordt gebruikt om bloedende vaatjes te coaguleren ('dicht te branden') is bijvoorbeeld op dit punt ongevaarlijk hoewel het om vele honderden volts gaat.
Een voldoend grote stroom door andere vitale organen kan daarin alleen al door het thermisch effect (opwarming) zoveel schade aanrichten dat dit op onmiddellijke of langere termijn tot de dood leidt.
Een stroom die de ademhalingsspieren en de bewegingsspieren verlamt door geforceerde samentrekking, en die blijft bestaan omdat het slachtoffer zich door deze verlamming niet aan de stroom kan ontrekken leidt uiteindelijk ook tot de dood door hartstilstand of ademhalingsverlamming

meest voorkomende oorzaken

Meestal is dit in de praktijk het gevolg van geraakt worden door de bliksem of van contact met spanningvoerende draden van het lichtnet (defecte huishoudelijke apparatuur), trein- of metro-verbindingen of in het algemeen door onbeschermde werkzaamzaamheden aan apparatuur waarin hoge spanning (meer dan ca 70 Volt) voorkomt.

door de bliksem getroffen

Een blikseminslag is een gebeurtenis die ongeveer 1 op de twee miljoen mensen per jaar persoonlijk treft. Wellicht verrassend is dat een aanzienlijk deel van de getroffenen dit nog overleeft. Voor zover de in het lichaam als warmte vrijkomende elektrische energie niet tot dodelijk letsel leidt, gaat de ritmestoornis vrij vaak spontaan over. Een belangrijk verschijnsel is de zgn. stapspanning. Als de bliksem in de grond slaat ontstaat er een zeer hoge potentiaal op het inslagpunt, die naar buiten toe met de afstand afneemt. Staat een mens of dier op geleidende wijze (niet met rubber zolen) op de grond dan kan er tengevolge van deze potentiaal door de benen heen een stroom gaan lopen, het ene been in, het andere uit. Dit effect is gevaarlijker als de afstand tussen de contactplaatsen van benen of poten groot is, gezien ten opzichte van het inslagpunt. Dit is vaak de oorzaak van een dood in de wei liggende koe na een onweer, die verder geen tekenen van direkte blikseminslag vertoont. Een mens plaatst zijn benen zelden ver uit elkaar, maar bij een koe is het meestal meer dan een meter. Bovendien zit het hart bij een koe dichter bij het stroompad via de poten dan bij een mens via de benen.

preventie blikseminslag

De bliksem zoekt goede geleiders, en korte afstand. Bij onweer is het onverstandig om op een heuveltop onder een boom te gaan schuilen: de boom trekt de bliksem aan. Ook is het niet raadzaam zelf het hoogste punt in het landschap te zijn tijdens een onweer. Golfers worden nog wel eens getroffen terwijl ze hun metalen clubs naar de hemel opheffen om een bal te slaan.

hulpverlening bij elektrische ongevallen

Stroom uitschakelen zonder zelf onder stroom te komen staan. Het onbeschermd vastpakken van het slachtoffer kan in dit verband levensgevaarlijk zijn!
als het slachtoffer geen pols heeft: reanimeren met hartmassage en beademing en een ambulance bellen
als het slachtoffer een hartslag heeft maar niet ademt: ademweg vrijmaken en vrijhouden, beademen en een ambulance bellen.
als het slachtoffer bewusteloos is, maar wel ademhaalt en een hartslag heeft: stabiele zijligging en ambulance bellen.

doodstraf: elektrische stoel

In de Verenigde Staten wordt met de elektrische stoel op deze wijze soms de doodstraf ten uitvoer gebracht. Hierbij wordt beoogd de hersenen te vernietigen door verhitting, niet het primair stilzetten van het hart. Hoewel voor de omstanders naar om te zien (spiertrekkingen, koken van lichaamsvloeistoffen) treedt hierbij voor het slachtoffer onmiddelijk bewusteloosheid in zodra er stroom door de hersenen vloeit en is in deze zin elektrocutie geen inhumane manier van executie.