Viviparidae

Viviparidae
	Viviparus contectus met operculum
Taxonomische indeling
Rijk:	Animalia (Dieren)
Stam:	Mollusca (Weekdieren)
Klasse:	Gastropoda (Buikpotigen)
Onderklasse:	Orthogastropoda
Orde:	Architaenioglossa
Superfamilie:	Ampullarioidea
Familie
	Viviparidae; J.E. Gray, 1847
Geslachten
	Angulyagra Benson, 1836; Anulotaia Brandt, 1968; Bellamya Jousseame, 1886; Campeloma Rafinesque, 1819; Cipangopaludina Hannibal, 1912; Filopaludina Habe, 1964; Heterogen Annandale, 1921; Idiopoma Pilsbry, 1901; Lioplax Troschel, 1856; Margarya Nevill, 1877; Mekongia Crosse & Fischer, 1876; Neothauma E.A. Smith, 1880; Rivularia Huede, 1890; Siamopaludina Brandt, 1968; Sinotaia Haas, 1939; Taia Annandale, 1918; Trochotaia Brandt, 1974; Tulotoma Haldeman, 1840; Viviparus Montfort, 1810;
	Afbeeldingen op Wikimedia Commons
	Viviparidae op Wikispecies
Portaal	Biologie

Viviparidae, een familie van slakken die met ruim 60 soorten over de hele wereld voorkomen, doch meestal aan de rand van rustig water waarin ze ook hun jongen levend baren. In Nederland komen twee soorten voor, en worden beide 'Moerasslak' genoemd.

Typegenus

Viviparus Montfort, 1810 is het typegenus van deze familie.

Systematiek en taxonomie

familie: Viviparidae J.E. Gray, 1847 (Europese soorten):
- Genus: Viviparus Montfort, 1810
  - Subgenus: Viviparus Montfort, 1810
    - Viviparus acerosus (Bourguignat, 1862)
    - Viviparus ater (De Cristofori & Jan, 1832)
    - † Viviparus burgundinus (Tournouër, 1866) - Plioceen
    - † Viviparus clairi Schlickum & Puisségur, 1977 - Vroeg Pleistoceen
    - Viviparus contectus (Millet, 1813)
    - † Viviparus crytomaphora Brusina, 1874 - Mioceen
    - † Viviparus diluvianus (Kunth, 1865) - Vroeg- en Midden Pleistoceen
    - † Viviparus glacialis (S.V. Wood, 1872) - Vroeg Pleistoceen
    - Viviparus hellenicus Westerlund, 1886
    - † Viviparus janinensis (Mousson, 1859) - Plioceen
    - † Viviparus kurdensis Lörenthey, 1894 - Tertiair
    - Viviparus mamillatus (Küster, 1852)
    - † Viviparus medius (S. Woodward, 1833) - Vroeg Pleistoceen
    - † Viviparus sadleri Partsch, 1856 - Mioceen
    - † Viviparus sublentus d´Orbigny, 1850 - Eoceen
    - † Viviparus suessoniensis (Deshayes, 1826) - Eoceen
    - † Viviparus symeonidisi Schütt, 1986 - Plioceen
    - † Viviparus teschi Meijer, 1990 - Vroeg Pleistoceen
    - Viviparus viviparus viviparus (Linnæus, 1758)
    - Viviparus viviparus penthicus (Servain, 1884)

Schelpkenmerken

De schelp is meestal conisch van vorm, hoger dan breed en regelmatig gewonden. De windingen zijn doorgaans bol, soms met kielen die glad maar ook geknobbeld kunnen zijn. Bij veel soorten is de kiel op de periferie geprononceerd. Vaak is de mondopening ovaal tot vrijwel rond. De mondrand is scherp, niet verdikt en niet omgeslagen. De schelp heeft een navel die echter geheel bedekt kan zijn.

In hoogte variëren de meeste soorten tussen ongeveer 1 en 6 cm.

Hoewel de dieren van gescheiden geslacht zijn (zie onder) is nog niet aangetoond dat dit zich uit in geslachtelijke dimorfie van de schelp zoals van andere slakkensoorten (bijvoorbeeld Lithoglyphus naticoides) bekend is.

Moerasslakken hebben een (meestal dun) hoornachtig operculum dat concentrisch is opgebouwd.

Voortplanting

De dieren zijn van gescheiden geslacht. Zoals de Latijnse naam aangeeft, zijn deze dieren levendbarend. Er is echter geen sprake van echt levendbarend maar van zgn eierlevendbarend (ovovivipaar).

Habitat en levenswijze

De meeste soorten leven in zoet zuurstofrijk water, er zijn er ook die zwak brak water verdragen.

Geologische historie

Voorouders van de moerasslakken komen met zekerheid sinds het Juratijdperk voor, de modernere soorten zijn zich sinds het Krijttijdperk beginnen te ontwikkelen.

Voorkomen

Wereldwijd verspreid met uitzondering van Zuid-Amerika.

Voorkomen in de Noordwest-Europa

In Noordwest-Europa komen twee levende soorten voor: de Spitse moerasslak (Viviparus contectus) en de Stompe moerasslak (Viviparus viviparus). Daarnaast zijn van deze regio uit het Cenozoïcum (vooral uit het Kwartair) enkele fossiele soorten bekend.

Afbeeldingen

Viviparus viviparus, in aquarium
Viviparus viviparus
met operculum
Orne bij Caen (Frankrijk).
Viviparus contectus
met operculum
Eempolder, Nederland.
Viviparus glacialis
Boring Rosmalen, Nederland; Ouderdom: Laat Tiglien
Viviparus teschi
Boring Arnhem, Nederland. Ouderdom: Tiglien
Viviparus diluvianus (van de typelocaliteit); Ouderdom: Holsteinien
Viviparus diluvianus
Maalbeek bij Belfeld, Nederland; Ouderdom: Laat Tiglien
Angulyagra (Acanthotropis) partelloi
met operculum
Lake Lanao, Mindanao, Filipijnen.
Heterogen longispira
met operculum
Biwa Meer, Japan.

Zie de categorie Viviparidae van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.

Wikispecies heeft een pagina over Viviparidae.

Zie ook

Lijst van Mollusca

Externe links

^[bron?]