Naar inhoud springen

1542: verschil tussen versies

Koppelingen bewerken
Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie
Interactief door geschiedenis bladeren
← Oudere bewerking
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
VisueelWikitekst
vanaf links naar hier; afbeeldingen toegevoegd en verwijderd
 
Regel 1: Regel 1:
[[Bestand:Catherine Howard execution (1864).jpg|thumb|Executie van [[Catherine Howard]]]]
{{Zijbalk jaar}}
{{Zijbalk jaar}}
Het jaar '''1542''' is het 42e jaar in de [[16e eeuw]] volgens de [[christelijke jaartelling]].
Het jaar '''1542''' is het 42e jaar in de [[16e eeuw]] volgens de [[christelijke jaartelling]].


== Gebeurtenissen ==
== Gebeurtenissen ==
;februari
;september
* [[13 februari|13]] - Executie door onthoofding van voormalige koningin [[Catharina Howard]] en haar medeplichtige [[Jane Parker]].
* [[11 september|11]] - [[Pieter van Chanu]] draagt het beheer van het [[Slot Loevestein]] over aan zijn opvolger Adam van Duijn.
* [[14 februari|14]] - Definitieve stichting van [[Guadalajara (Jalisco)|Guadalajara]] door [[Cristóbal de Oñate]].
* [[28 september|28]] - [[Juan Rodríguez Cabrillo]] zeilt de [[Baai van San Diego]] (nu in [[Californië]]) binnen en claimt het nieuwe territorium voor [[Spanje (personele unie)|Spanje]].

;juni
* [[25 juni|25]] - Na de dood van [[Hernando de Soto (ontdekkingsreiziger)|Hernando de Soto]] gaat de leiding van zijn expeditie over op [[Luis de Moscoso]]. Deze tracht eerst zuidwestwaarts [[Nieuw Spanje]] te bereiken, keert dan terug naar de [[Mississippi (rivier)|Mississippi]] en zakt deze af naar de zee.
* [[27 juni|27]] - [[Juan Rodríguez Cabrillo]] vertrekt op een ontdekkingstocht noordwaarts langs de westkust van Mexico. Hij ontdekt op deze reis de [[Baai van San Diego]] en [[Monterey Bay]] en bereikt [[Point Conception]].

;juli
* [[12 juli|12]] - [[Frans I van Frankrijk]] verklaart [[keizer Karel V]] de oorlog. Begin van een nieuwe [[Italiaanse Oorlog (1542-1546)|Italiaanse Oorlog]].
* [[21 juli|21]] - [[Paus Paulus III]] sticht de [[Congregatie voor de Romeinse en Algemene Inquisitie van de Romeinse Curie]], waarmee de [[inquisitie]] wordt gecentraliseerd.
* juli - [[Gonzalo Pizarro]] keert terug naar [[Quito]] van zijn expeditie naar het binnenland, met slechts een klein deel van zijn expeditieleden.

;augustus
* augustus - [[Francisco de Orellana]] bereikt de monding van de [[Amazone (rivier)|Amazone]] na deze vanuit Peru afgevaren te hebben.


;november
;november
* [[24 november|24]] - Een Engels leger verslaat de Schotten in de [[Slag van Solway Moss]]. Koning [[Jacobus V van Schotland]] raakt daarbij zwaar gewond.
* [[24 november|24]] - [[Slag bij Solway Moss]]: Overwinning van de Engelsen op de Schotten. Het aantal doden is aan beide zijden gering, maar vele Schotten worden gevangengenomen.


;december
* [[11 december|11]] - Nadat de troepen van de katholieke landsheer [[Hendrik II van Brunswijk-Wolfenbüttel|Hendrik van Brunswijk]] zijn verslagen, houdt [[Johannes Calvijn|Calvijn]] een [[dankdag]].
* [[14 december|14]] - Na het overlijden van [[Jacobus V van Schotland|Jacobus V]], koning van Schotland, wordt [[James Hamilton (1516-1575)|James Hamilton]], de graaf van Arran, regent voor [[Maria I van Schotland|Maria Stuart]], amper een week oud.
;zonder datum
;zonder datum
* De [[Nieuwe Wetten]] in Spanje: De [[indianen]] zijn volwaardige onderdanen van de Spaanse kroon, en dienen als zodanig behandeld te worden.
* [[Paus Paulus III]] stelt de [[Congregatie voor de Geloofsleer]] in.
* Oprichting van het [[Onderkoninkrijk Peru|Onderkoninkrijk Nieuw-Castilië]] (Peru).
* [[Rumst]] wordt verwoest door [[Willem V van Kleef]]. Hij verdenkt de Rumstenaars ervan de [[ponton]]s van de Nete vernield te hebben.
* [[Jean-François Roberval]] vestigt zich in [[fort Charlesbourg Royal]] (nabij het huidige [[Quebec (stad)|Quebec]]) in een poging een kolonie in [[Canada]] te stichten.
* Tijdens de [[Gelderse Oorlogen]] wordt [[Sint-Oedenrode]] door de Gelderse hoofdman [[Maarten van Rossum]] geplunderd en platgebrand
* [[Slag bij Sezawa]]: [[Takeda Shingen]] verslaat een geallieerde overmacht uit [[Shinano (provincie)|Shinano]] en vergroot zijn macht in de provincie.
* Portugese handelaren bereiken [[Japan]].
* [[Francisco de Montejo, el mozo|Francisco de Montejo]] sticht [[Mérida (Yucatán)|Mérida]].
* [[Visegrád]] wordt door de [[Osmaanse Rijk|Osmanen]] volledig verwoest.
* [[Visegrád]] wordt door de [[Osmaanse Rijk|Osmanen]] volledig verwoest.
* Gelderse troepen onder [[Maarten van Rossum]] vallen [[hertogdom Brabant|Brabant]] binnen als onderdeel van de [[Gelderse Oorlogen]] en plunderen vele dorpen.
* Stichting van [[Fort Tabarka]], een Genuees fort in Tunesië.
* [[Francisco Vásquez de Coronado]] beëindigt zijn expeditie op zoek naar [[Quivira]] en keert terug naar [[Nieuw-Spanje]].
* [[Ruy López de Villalobos]] vertrekt uit [[Nieuw-Spanje]] voor een expeditie naar de [[Filipijnen]].
* [[Rumst]] wordt verwoest door [[Willem V van Kleef]]. Hij verdenkt de Rumstenaars ervan de [[ponton]]s van de Nete vernield te hebben.
* Stichting van [[Mariembourg]].

== Literatuur ==
* [[Benedictus Appenzeller]]: ''Des chansons a quattre parties''
* [[Álvar Núñez Cabeza de Vaca]]: ''Relación''
* [[Bartolomé de las Casas]]: ''Brevísima relación de la destrucción de las Indias''
* [[Edward Hall]]: ''The Union of the Noble and Illustre Famelies of Lancastre and York''


== Beeldende kunst ==
== Beeldende kunst ==

<gallery>
<gallery>
Bestand:Clarissa Strozzi, por Tiziano.jpg|[[Titiaan]]: ''[[Portret van Clarissa Strozzi]]''
Accademia - St John the Baptist by Titian Cat314.jpg|''[[Johannes de Doper (Titiaan)|Johannes de Doper]]'' (1542) [[Titiaan]]
Bestand:Michelangelo, paolina, conversione di saulo 01.jpg|[[Michelangelo Buonarroti|Michelangelo]]: ''[[De bekering van Paulus (Michelangelo)|De bekering van Paulus]]''
Bestand:Portrait of a falconer by Hans Holbein the Younger.jpg|''Portret van een valkenier'' (1542) [[Hans Holbein de Jongere]]
Bestand:Savoldo, tobia e l'angelo.jpg|[[Giovanni Girolamo Savoldo]]: ''[[Tobias en de engel]]''
Bestand:Ritratto dell ambasciatore Gabriel de Luetz d Aramont Tiziano Vecellio 1541 1542 oil on canvas 76 x 74 cm.jpg|[[Titiaan]]: ''[[Portret van ambassadeur Gabriel de Luetz d'Aramont]]''
</gallery>
</gallery>


== Bouwkunst ==
== Opvolging ==
* [[Generalitat de Catalunya]] - [[Jeroni de Requesens i Roís de Liori]] opgevolgd door [[Miquel Puig]]
* [[metropoliet van Moskou]] - [[Josafus]] opgevolgd door [[Macarius]]
* [[koninkrijk Schotland|Schotland]] - [[Jacobus V]] opgevolgd door zijn dochter [[Maria I van Schotland|Maria I]] onder regentschap van [[James Hamilton (1475-1529)|James Hamilton]]

== Afbeeldingen ==
<gallery>
<gallery>
Bestand:Palladio Villa Godi photo.jpg|''[[Villa Godi]]'' (1542) [[Andrea Palladio]]
Bestand:Leyes Nuevas1.jpg|De [[Nieuwe Wetten]]
Bestand:Constantijn Francken - Maarten van Rossum's departure after his attack on Antwerp on 24 July 1542.jpg|[[Maarten van Rossum]] verlaat [[Antwerpen (stad)|Antwerpen]] na een aanval op de stad
Palazzo Thiene (Vicenza) - courtyard.jpg|''Palazzo Thiene'' (1542) Vicenza, Italië
Bestand:Tabarka1.jpg|[[Fort Tabarka]]
Bestand:MARK TWAIN(1883) p034 - BURIAL OF DE SOTO.jpg|[[Hernando de Soto (ontdekkingsreiziger)|Hernando de Soto]] begraven in de [[Mississippi (rivier)|Mississippi]]
Bestand:Palladio Villa Godi photo.jpg|''[[Villa Godi]]'', [[Lugo di Vicenza]] (voltooid 1542)
Bestand:Grave of James V of Scotland.jpg|graf van [[Jacobus V]]
Bestand:Akbar Birth Place Umar Kot.jpg|monument bij de geboorteplaats van [[Akbar de Grote|Akbar]]
Bestand:CabrilloMonument.jpg|monument voor de ontdekking van [[San Diego Bay]] door [[Juan Rodríguez Cabrillo]]
</gallery>
</gallery>


== Geboren ==
== Geboren ==
* [[14 januari]] - [[Gerhard Voeth]], Nederlands jurist
;april
* [[19 maart]] - [[Jan Zamoyski]], Pools edelman en legerleider
* [[14 april|14]] - [[Filips III van Nassau-Saarbrücken]], graaf van Nassau-Neuweilnau en Saarbrücken (overleden [[1602]])
* [[14 april]] - [[Filips III van Nassau-Saarbrücken]], Duits edelman
;december
* april - [[Johan van den Kornput]], Nederlands militair
* [[8 december|8]] - [[Maria I van Schotland|Maria Stuart]], bekend als Mary I, koningin van [[Koninkrijk Schotland|Schotland]]
* [[5 mei]] - [[Thomas Cecil]], Engels legerleider
;datum onbekend
* [[6 juni]] - [[Richard Grenville]], Engels zeevaarder en militair
* [[Cornelis Dirkszoon]], burgemeester van [[Monnickendam]] en een leider van de [[Geuzen (geschiedenis)|Geuzen]] tijdens het begin van het [[Tachtigjarige Oorlog]]
* [[24 juni]] - [[Johannes van het Kruis]], Spaans mysticus
* [[27 augustus]] - [[Johan Frederik van Pommeren]], hertog van Pommeren-Stettin
* [[4 oktober]] - [[Robertus Bellarminus]], Italiaans theoloog
* [[5 oktober]] - [[Lodewijk van Berlaymont]], Zuid-Nederlands geestelijke
* [[15 oktober]] - [[Akbar de Grote|Akbar]], grootmogol (1556-1605)
* [[31 oktober]] - [[Henriëtte van Nevers]], Frans edelvrouw
* [[9 november]] - [[Anders Sørensen Vedel]], Deens historicus
* [[11 november]] - [[Scipione Gonzaga]], Italiaans kardinaal
* [[7 december|7]] of [[8 december]] - [[Maria I van Schotland|Maria Stuart]], koningin van Schotland (1542-1567)
* [[14 december]] - [[Jan van Hout (stadssecretaris)|Jan van Hout]], Nederlands bestuurder
* [[Cornelis Busennius]], Nederlands arts
* [[Chökyi Gocha]], Tibetaans geestelijk leider
* [[Willem Cornelisz. van Duyvenbode]], Nederlands musicus
* [[Gerrit Jans Graswinckel]], Nederlands bestuurder
* [[Maximiliaan van Hénin-Liétard]], Zuid-Nederlands staatsman
* [[Joris Hoefnagel]], Zuid-Nederlands tekenaar en kunstschilder
* [[Pierre Jeannin]], Frans staatsman
* [[Hoshina Masanao]], Japans daimyo
* [[Matthias Hovius]], aartsbisschop van Mechelen
* [[Luis Mendez de Vasconcellos]], grootmeester van de Orde van Malta
* [[Elisabeth van Nassau (1542-1603)|Elisabeth van Nassau]], Duits edelvrouw
* [[Johannes Rommel]], Zuid-Nederlands jurist
* [[Jacopo Zucchi]], Italiaans kunstschilder
* [[Diogo de Couto]], Portugees geschiedschrijver (jaartal bij benadering)
* [[Cornelis Dirkszoon]], Nederlands geuzenleider (jaartal bij benadering)
* [[Frans Francken (I)|Frans Francken]], Zuid-Nederlands kunstschilder (jaartal bij benadering)
* [[Harkha Bai]], echtgenote van Akbar (jaartal bij benadering)
* [[Hattori Hanzō]], Japans samoerai (jaartal bij benadering)
* [[Willem II van der Marck]], Zuid-Nederlands geuzenleider (jaartal bij benadering)
* [[Pibo Ovittius van Abbema]], Nederlands predikant (jaartal bij benadering)
* [[Jan van Vyve]], Zuid-Nederlands calvinistenleider (jaartal bij benadering)


== Overleden ==
== Overleden ==
* [[10 januari]] - [[Gerardus Geldenhouwer]] (~59), Noord-Nederlands historicus
;februari
* [[13 februari|13]] - [[Catharina Howard]] (ca. 18), vijfde vrouw van [[Hendrik VIII van Engeland]] (onthoofd)
* [[1 februari]] - [[Girolamo Aleandro]] (61), Italiaans kardinaal
* [[13 februari]] - [[Jane Parker]] (37), weduwe van [[George Boleyn]] (onthoofd)
* [[3 februari]] - [[Maximiliaan van Horne]] (~66), Zuid-Nederlands edelman
* [[13 februari]] - [[Catharina Howard]] (~18), echtgenote van Hendrik VIII (executie)
;december
* 13 februari - [[Jane Parker]] (37), Engels edelvrouw (executie)
* [[6 december|6]] - [[Johan Lodewijk van Nassau-Saarbrücken (1524-1542)|Johan Lodewijk van Nassau-Saarbrücken]] (18), Duits kanunnik
* [[14 december|14]] - [[Jacobus V van Schotland|Jacobus V]] (30), koning van Schotland
* [[3 maart]] - [[Arthur Plantagenet]], Engels edelman
* [[22 april]] - [[Henry Clifford (1e graaf van Cumberland)|Henry Clifford]] (~48), Engels edelman
;datum onbekend
* [[25 juni]] - [[Hernando de Soto (ontdekkingsreiziger)|Hernando de Soto]], Spaans conquistador
* [[Nicolaes Cleynaerts]] (ca. 48), [[Renaissance-humanisme|humanist]]
* [[2 juli]] - [[Nikaido Haruyuki]], Japans daimyo
* [[15 juli]] - [[Lisa Gherardini]] (63), Italiaans schildersmodel
* [[23 augustus]] - [[Jan II van Beieren-Schagen]] (~57), Noord-Nederlands edelman
* [[24 augustus]] - [[Gasparo Contarini]] (58), Italiaans kardinaal
* augustus - [[Peter Henlein]] (~62), Duits klokkenbouwer
* [[21 september]] - [[Juan Boscán]] (~52), Spaans dichter en vertaler
* [[11 oktober]] - [[Thomas Wyatt (dichter)|Thomas Wyatt]] (~39), Engels diplomaat en dichter
* [[15 oktober]] - [[William FitzWilliam]] (~52), Engels hoveling
* [[27 november]] - [[Robert Radcliffe]] (~59), Engels hoveling
* [[6 december]] - [[Johan Lodewijk van Nassau-Saarbrücken (1524-1542)|Johan Lodewijk van Nassau-Saarbrücken]] (18), Duits geestelijke
* [[14 december]] - [[Jacobus V van Schotland|Jacobus V]] (30), koning van Schotland (1513-1542)
* [[Nicolaes Cleynaerts]] (~48), Zuid-Nederlands theoloog
* [[Dosso Dossi]] (~63), Italiaans kunstschilder
* [[Nikolaus Federmann]] (~36), Duits conquistador
* [[Sebastian Franck]] (~43), Duits theoloog
* [[Cordula van Holstein-Schauenburg]] (~26), Duits edelvrouw
* [[Philotheus van Pskov]], Russisch geestelijke
* [[Bartolomeo Ramenghi]] (~58), Italiaans kunstschilder
* [[Suwa Yorishige (Sengoku)|Suwa Yorishige]] (~26), Japans samoerai
* [[Domien de Waghemakere]] (~82), Zuid-Nederlands architect
* [[Pedro Reinel]], Portugees cartograaf (jaartal bij benadering)


{{Commonscat|1542}}
{{Commonscat|1542}}

Huidige versie van 2 jul 2024 om 12:34

Executie van Catherine Howard
1542
Eeuwen: 15e eeuw · 16e eeuw · 17e eeuw
Decennia: 1530-1539 · 1540-1549 · 1550-1559
Jaren: << · < · 1541 · 1542 · 1543 · > · >>
Jaartelling in verschillende culturen
Ab urbe condita: 2295 MMCCXCV
Armeense jaartelling: 991 – 992
ԹՎ ՋՂԱ – ՋՂԲ
Chinese jaartelling: 4238 – 4239
戊丑 – 己寅
Christelijke jaartelling: 1542 MDXLII
Ethiopische jaartelling: 1534 – 1535
Hebreeuwse jaartelling: 5302 – 5303
Hindoekalenders:
- Vikram Samvat 1597 – 1598
- Shaka Samvat 1464 – 1465
- Kali yuga 4643 – 4644
Iraanse jaartelling: 920 – 921
۹۲۰ – ۹۲۱
Islamitische jaartelling: 948 – 949
٩٤٩ – ٩٤٨
Maçonnieke jaartelling: 5541 – 5542
Juliaanse kalender van 1542

Het jaar 1542 is het 42e jaar in de 16e eeuw volgens de christelijke jaartelling.

Gebeurtenissen

[bewerken | brontekst bewerken]
februari
juni
juli
augustus
november
  • 24 - Slag bij Solway Moss: Overwinning van de Engelsen op de Schotten. Het aantal doden is aan beide zijden gering, maar vele Schotten worden gevangengenomen.
zonder datum

Literatuur

[bewerken | brontekst bewerken]

Beeldende kunst

[bewerken | brontekst bewerken]

Opvolging

[bewerken | brontekst bewerken]

Afbeeldingen

[bewerken | brontekst bewerken]

Geboren

[bewerken | brontekst bewerken]

Overleden

[bewerken | brontekst bewerken]
Zie de categorie 1542 van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.
Overgenomen van "https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=1542&oldid=67761368"