Nguyen-dynastie

阮朝
Onderdeel van het Chinees tribuutsysteem (1803-1885) Frans protectoraat (1885-1945)
←  ←  1802 – 1945  →  →  →
Kaart
1829
Algemene gegevens
Hoofdstad	Huế
Talen	Vietnamees, Frans (na 1887)
Religie(s)	Neokonfucianisme, Boeddhisme, Confucianisme
Munteenheid	văn (sapèque) piastre

Geschiedenis van China Geschiedenis van Vietnam

Lijst van keizers van Vietnam

Hồng Bàng dynastie (2879 - 258 v. Chr.) An Duong Vuong (257 - 207 v. Chr.) Trieu-dynastie (207 - 111 v. Chr.)

Eerste Chinese overheersing (111 v. Chr. - 39)

Thi Sach (39)

Trung-rebellie (40 - 43)

Tweede Chinese overheersing (43 - 544)

Vroegere Ly-dynastie & Trieu Viet Vuong (544 - 602)

Derde Chinese overheersing (602 - 905)

Tự Chủ (905 - 938)

Ngo-dynastie (939 - 967)

Opstand van 12 heren (966 - 968)

Đinh-dynastie (968 - 980)

Vroegere Le-dynastie (980 - 1009)

Ly-dynastie (1009 - 1225)

Tran-dynastie (1225 - 1400)

Ho-dynastie (1400 - 1407)

Vierde Chinese overheersing (1407 - 1427)

Latere Tran-dynastie (1407 - 1413)

Latere Le-dynastie (eerste Le, 1418 - 1527)

Mac-dynastie (1527 - 1592)

Latere Le-dynastie (gerestaureerd, 1533 - 1788)

Trinh-heren (1545 - 1787)

Nguyen-heren (1558 - 1777)

Trinh-Nguyen-conflict (1627 - 1673)

Tay Son-periode (1778 - 1802)

Nguyen-dynastie (1802 - 1945)

Unie van Indochina (1887 - 1954)

Democratische Republiek Vietnam (1945 - 1976)

Staat Vietnam (1949 - 1955)

Republiek Vietnam (1955 - 1975)

Republiek Zuid-Vietnam (1969-1976)

Vietnamoorlog

Socialistische Republiek Vietnam (vanaf 1976)

Portaal   Geschiedenis Portaal   Vietnam

De Nguyen-dynastie (Vietnamees: Nhà Nguyễn, uitspraak: /ɲɐː₂₁ ŋwḭɜn₃₅/) is de laatste keizerlijke dynastie uit de geschiedenis van Vietnam. Ze begon in 1802 toen Gia Long de troon besteeg na de Tay Son te hebben verslagen en ze liep tot aan de troonsafstand van keizer Bảo Đại in 1945, alles samen 143 jaar later.

Geschiedenis

Het huis Nguyen begon zijn opmars met Nguyen Kim (1468-1546). In 1527 werd de latere Le-dynastie omvergeworpen door de Mac-dynastie en Nguyen Kim snelde naar Thanh Hoa om de Mac te bevechten. Hierna wist Nguyen Kim de hand te leggen op een kind van de vorige Le-keizer, Le Trang Ton, om de Le-dynastie voort te zetten. Nguyen Kim zelf werd groothertog en bevelhebber van het leger. Hij werd echter vergiftigd door leden van de Mac-dynastie. Zijn zoons Nguyen Uong en Nguyen Hoang volgden hem op als bevelhebbers en hertogen.

Naar het eind van de latere Le-dynastie nam Trinh Kiem de Le-keizers hun macht af. Trinh Kiem riep zichzelf uit tot Chúa Trịnh (heer Trinh) en hij superviseerde het gehele hof. Om de macht van de Nguyen-familie aan banden te leggen, vermoordde hij Nguyen Uong, ook al was die zijn eigen schoonbroer. Vrezend voor zijn leven vluchtte Nguyen Hoang in 1558 naar het zuiden van het rijk. Daar maakte hij zijn basis. Hij verlegde de rijksgrenzen door veroveringen op het koninkrijk Champa, Laos, Chenla en van het Khmer-rijk kreeg hij de gronden van het oude Funan-rijk (wat nu Zuid-Vietnam is). Als die tijd waren de Nguyen in naam gehoorzaam aan de Le-keizer. Ze werden Chúa Nguyễn (heer Nguyen) genoemd en Nguyen Hoang kreeg de bijnaam Chúa Tiên ("Eerste Heer"). Hij gaf zijn landen de naam Đàng Trong.

De zoon van Nguyen Hoang heette Nguyen Phuc Nguyen of Chúa Sãi ("Tempelheer"). Hij besteeg de troon in 1613 en nam als eerste de familienaam Nguyễn Phúc aan. Deze werd gedeeld door al zijn nakomelingen.

Zes generaties later besteeg Nguyen Phuc Khoat de troon (in 1738). Toen de Trinh-heren in het noorden zichzelf bekleedden met de titel vường ("koning, keizer"), deed ook Nguyen Phuc Khoat dit. De Le-keizer was ondertussen verworden tot louter een marionet. Nguyen Phuc Khoat liet zichzelf Võ Vương noemen.

Na Vo Vuongs dood wilde hij dat Nguyen Phuc Luan de troon zou bestijgen, maar een belangrijke hoveling, Truong Phuc Loan, zorgde ervoor dat de twaalfjarige Nguyen Phuc Thuan aan de macht kwam. Deze besteeg de troon in 1765 en kreeg de naam Định Vương.

Truong Phuc Loan was een wreed man en het volk kwam in opstand tegen zijn meesters. De Tay Son-broers leidden de opstand en ze versloegen het leger van de Nguyen. Ze namen Dinh Vuong gevangen en doodden hem. Een neef, Nguyen Phuc Duong, besteeg toen de troon onder de bijnaam Tân Chính Vương.

De Tay Son-broers versloegen ook het leger van de Trinh-heren en ze namen Thang Long (het huidige Hanoi). Ze versloegen de Nguyen-familie en moordden ze uit. Enkel de toen dertienjarige Nguyen Phuc Anh wist te ontsnappen. Deze laatste besteeg de troon in Gia Dinh (het huidige Ho Chi Minhstad). In vierentwintig jaar tijd ondernam hij heel wat veldtochten tegen de Tay Son, de meeste hiervan verloor hij. Dankzij de steun van Franse missionarissen door het leveren van wapens (en dan vooral Pierre Pigneau de Béhaine), en de verdwijning van de leider van de Tay Son en de daaropvolgende interne moorden bij de broers, slaagde hij erin de Tay Son te verslaan. Uit wraak om de moorden op zijn familie doodde hij heel wat familieleden van de Tay Son. Hij veroverde het noorden van het land op de Le-keizer en herenigde het land. Hij werd de eerste Nguyen-keizer.

In de periode dat de Nguyen heersten over het zuiden, verlegden ze in meer dan 200 jaar tijd de zuidelijke grens van het huidige centraal Vietnam tot aan de Golf van Thailand.

Nguyen-keizers

Tempelnaam	Postume naam	Naam	Regeerperiode	Regeernaam
Thế Tổ	Cao Hoàng Đế	Nguyễn Phúc Ánh	1802-1819	嘉隆 Gia Long
Thánh Tổ	Nhân Hoàng Đế	Nguyễn Phúc Đảm	1820-1840	明命 Minh Mạng
Hiến Tổ	Chương Hoàng Đế	Nguyễn Phúc Miên Tông	1841-1847	紹治 Thiệu Trị
Dực Tông	Anh Hoàng Đế	Nguyễn Phúc Hồng Nhậm	1847-1883	嗣德 Tự Đức
Cung Tông	Huệ Hoàng Đế	Nguyễn Phúc Ưng Ái	1883	育德 Dục Đức
		Nguyễn Phúc Hồng Dật	1883	協和 Hiệp Hoà
Giản Tông	Nghị Hoàng Đế	Nguyễn Phúc Ưng Đăng	1883-1884	建福 Kiến Phúc
		Nguyễn Phúc Ưng Lịch	1884-1885	咸宜 Hàm Nghi
Cảnh Tông	Thuần Hoàng Đế	Nguyễn Phúc Ưng Kỷ	1885-1889	同慶 Đồng Khánh
		Nguyễn Phúc Bửu Lân	1889-1907	成泰 Thành Thái
		Nguyễn Phúc Vĩnh San	1907-1916	維新 Duy Tân
Hoằng Tông	Tuyên Hoàng Đế	Nguyễn Phúc Bửu Đảo	1916-1925	啟定 Khải Định
		Nguyễn Phúc Vĩnh Thụy	1926-1945	保大 Bảo Đại

Stamboom

1 Gia Long 1802 - 1819

2 Minh Mang 1820 - 1840

3 Thieu Tri 1841 - 1847

4 Tu Duc 1847 - 1883

Thoai Thai Vuong

Kien Thai Vuong

6 Hiep Hoa 1883

5 Duc Duc 1883

9 Dong Khanh 1885 - 1889

8 Ham Nghi 1884 - 1885

7 Kien Phuc 1883 - 1884

10 Thanh Thai 1889 - 1907

12 Khải Định 1916 - 1925

11 Duy Tan 1907 - 1916

13 Bảo Đại 1926 - 1945

Noot: De jaartallen duiden op de regeerperiode.

Externe links

• De Nguyen-dynastie