Kerkvader: verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud

In de regel

Huidige versie van 19 jul 2024 om 21:29

Een kerkvader (Kerklatijn: pater ecclesiae) was een schrijver of leraar, meestal een bisschop, in de vroeg-christelijke Kerk (periode: ongeveer 90 tot 750 n.Chr.). De kerkvaders verdedigden de christelijke levensvisie met traktaten, geschreven in het Koinè-Grieks of het Latijn, die handelen over theologische en filosofische vraagstukken. Veel kerkvaders legden de nadruk op ascese en geloofsijver en beschouwden zinnelijke genoegens als funest voor het christelijke ideaal. Het vakgebied dat de werken van de meer dan 300 kerkvaders bestudeert, wordt patrologie genoemd.

De kerkvaders kunnen worden onderscheiden in:

apostolische vaders (90 - 160 n.Chr.)
pre-Niceense patristiek (100/120 - 325; Eerste Concilie van Nicea)
hoogpatristiek (325 - 451; Concilie van Chalcedon)
late patristiek (451 - ca. 750; in de oosters-orthodoxe kerken tot heden)

De geschriften van de kerkvaders vormen de eerste vorm van literatuur in de vroege middeleeuwen, na de val van het West-Romeinse Rijk.

Apostolische vaders

De vroegste kerkvaders hadden de apostelen vaak zelf gekend en worden apostolische vaders genoemd.

Clemens I van Rome (stierf circa 100)
Ignatius van Antiochië (stierf in 110)
de auteur van de Didache (circa 100-150)
de auteur van de brief van Barnabas (120-140)
Papias (rond 130)
Polycarpus van Smyrna (69-156)
Hermas, schrijver van De herder van Hermas (circa 150)

Patristiek

Preniceaanse patristiek

Alle kerkvaders na 160 na Chr. noemt men ook vaak apologeten omdat zij pogen de christelijke opvatting van de wereld te legitimeren. Preniceens:

Clemens van Alexandrië (±125/150 - 215)
Tertullianus (160-230)
Origenes (185-254)

Hoogpatristiek

Late patristiek

Gregorius de Grote (Paus Gregorius I) (540-604)
Isidorus van Sevilla (circa 560-636)

Betekenis in de kerkgeschiedenis

Katholieke Kerk

Men rekent de patristische periode (dit wil zeggen de tijd van de kerkvaders) in het Westen tot Gregorius de Grote (†604) of Isidorus van Sevilla (†636), tegenwoordig ook wel tot Beda Venerabilis (†735); in het ^Oosten tot Johannes Damascenus (†749). Na deze periode wordt de bijzondere betekenis van theologen geëerd met de titel kerkleraar. De criteria om voor kerkvaderschap in aanmerking te komen:

wordt geciteerd in aan de kerk gerichte pauselijke documenten;
wordt geciteerd door een concilie;
wordt in samenkomsten van de vroege kerk publiekelijk gelezen;
wordt genoemd als sanctitate et doctrina insignis in het Martyriologium Romanum;
wordt door kerkvaders aangehaald als autoriteit.

In de Katholieke Kerk drukt het predicaat kerkvader niet een onwankelbare geloofstrouw van de bedoelde theoloog uit; zo kunnen Tertullianus en Origenes theologisch geproblematiseerd worden, maar toch als kerkvader gelden.

De grote kerkvaders van het Westen zijn: Ambrosius van Milaan, Augustinus van Hippo, Hiëronymus van Stridon en paus Gregorius I de Grote.

Oosterse Orthodoxie

In de Oosters-orthodoxe kerken wordt de eretitel kerkvader nog steeds en doorgaans impliciet verleend.

De grote kerkvaders van het Oosten zijn: Athanasius van Alexandrië, Basilius de Grote, Gregorius van Nazianze en Johannes Chrysostomus.

Reformatie

De protestantse kerkgemeenschappen kennen geen kerkvaders. Deze zijn weliswaar voorbeeldige voorgangers in geloof, maar omdat protestantse kerkgemeenschappen de traditie in de Rooms-Katholieke Kerk als openbaringsbron niet erkennen, zijn er evenmin bijzondere gelovigen zoals de kerkvaders, die van bijzondere betekenis voor de Traditie zijn. De bevindelijk gereformeerden kennen wel oudvaders: de gezaghebbende piëtistische schrijvers uit de 17e en 18e eeuw.

Kerkvaders en het dateren van tekstvarianten van de Bijbel

De tekstkritiek van de Bijbel houdt zich bezig met de reconstructie van de Bijbeltekst door Bijbelse handschriften met elkaar te vergelijken. De teksten worden daartoe onderverdeeld in families. Door te bestuderen welke Kerkvader welke variant binnen welke familie gebruikt, kunnen we iets zeggen over de geografische spreiding en de ouderdom van die variant en familie.

Zie ook

Externe links

Werken van de Kerkvaders - vertalingen in het Engels
Leerhuis van de Kerkvaders - lessenreeks, leesavonden en colloquia over de Kerkvaders

Bronnen, noten en/of referenties

↑ Hiëronymus in zijn studeervertrek. lib.ugent.be. Geraadpleegd op 2 oktober 2020.

[1] Hiëronymus in zijn studeervertrek. lib.ugent.be. Geraadpleegd op 2 oktober 2020.

[1]

@@ Regel 1: / Regel 1: @@
+Een '''kerkvader''' ([[Kerklatijn]]: ''pater ecclesiae'') was een schrijver of leraar, meestal een [[bisschop]], in de [[vroege christendom|vroeg-christelijke Kerk]] (periode: ongeveer 90 tot 750 n.Chr.). De kerkvaders verdedigden de christelijke levensvisie met [[Traktaat|traktaten]], geschreven in het [[Koinè]]-[[Grieks]] of het [[Latijn]], die handelen over [[Theologie|theologische]] en [[Filosofie|filosofische]] vraagstukken. Veel kerkvaders legden de nadruk op [[ascese]] en geloofsijver en beschouwden zinnelijke genoegens als funest voor het christelijke ideaal. Het vakgebied dat de werken van de meer dan 300 kerkvaders bestudeert, wordt [[patrologie]] genoemd.
-Een '''kerkvader''' is een vroege invloedrijke theoloog en schrijver in de [[christendom|christelijke kerk]].
+De kerkvaders kunnen worden onderscheiden in:
-De geschriften van de kerkvaders vormen de eerste vorm van literatuur in de vroege [[Middeleeuwen]], na de val van het [[West-Romeinse Rijk]]. De kerkvaders verdedigen de christelijke levensvisie met [[traktaat (religie)|traktaten]], geschreven in het [[oud-Grieks|koine-Grieks]] of het [[Latijn]], die handelen over theologische en filosofische vraagstukken. Veel kerkvaders legden de nadruk op [[ascese]] en geloofsijver en beschouwden zinnelijke genoegens als funest voor het christelijke ideaal.
+* [[apostolische vaders]] (90 - 160 n.Chr.)
+* pre-Niceense [[patristiek]] (100/120 - 325; [[Eerste Concilie van Nicea]])
-De kerkvaders kunnen worden onderscheiden in: [[Apostolische Vaders]] (schrijvend tussen 90 en 160 na Chr.), preniceaanse [[patristiek]] (100/120-325), hoogpatristiek (325-451) en de late patristiek (tot ca. 750; in de Oosters-Orthodoxe Kerken tot heden).
+* hoogpatristiek (325 - 451; [[Concilie van Chalcedon]])
+* late patristiek (451 - ca. 750; in de [[oosters-orthodoxe kerken]] tot heden)
+De geschriften van de kerkvaders vormen de eerste vorm van literatuur in de [[vroege middeleeuwen]], na de val van het [[West-Romeinse Rijk]].
 == Apostolische vaders==
-De vroegste schrijvers na de [[apostel (christelijk)|apostel]]en hadden de apostelen vaak zelf gekend en worden  [[Apostolische Vaders]] genoemd. Zij zijn de oudste kerkvaders:
+De vroegste kerkvaders hadden de [[apostel]]en vaak zelf gekend en worden [[apostolische vaders]] genoemd.
-*[[Paus Clemens I|Clemens I van Rome]] (stierf ca. 100)
+*[[Paus Clemens I|Clemens I van Rome]] (stierf circa 100)
 *[[Ignatius van Antiochië]] (stierf in 110)
-*de auteur van de [[Didache]] (ca. 100-150)
+*de auteur van de [[Didache]] (circa 100-150)
-*de auteur van de [[brief van Barnabas]]’ (120-140)
+*de auteur van de [[brief van Barnabas]] (120-140)
 *[[Papias]] (rond 130)
 *[[Polycarpus van Smyrna|Polycarpus]] van [[Smyrna (Griekse stad)|Smyrna]] (69-156)
-* Hermas, schrijver  van  de [[Herder van Hermas]](ca 150)
+* Hermas, schrijver van [[De herder van Hermas]] (circa 150)
-== Preniceaanse patristiek ==
+==Patristiek==
+=== Preniceaanse patristiek ===
-Alle kerkvaders na 160 na Chr. noemt men ook vaak [[apologeten]] omdat zij pogen de christelijke opvatting van de wereld te legitimeren.
+Alle kerkvaders na 160 na Chr. noemt men ook vaak [[apologeten]] omdat zij pogen de christelijke opvatting van de wereld te legitimeren. Preniceens:
+* [[Clemens van Alexandrië]] (±125/150 - 215)
-Pre-[[Eerste Concilie van Nicea|niceaans]]:
-*[[Tertullianus]] (160-230)
+* [[Tertullianus]] (160-230)
-*[[Origenes]] (185-254)
+* [[Origenes]] (185-254)
-==Hoogpatristiek ==
+===Hoogpatristiek ===
+[[Bestand:Hiëronymus in zijn studeervertrek.jpg|miniatuur|Prent van [[Hiëronymus van Stridon|Hiëronymus]] in zijn studeervertrek. Gemaakt door Johann Theodor de Bry en bewaard in de [[Universiteitsbibliotheek Gent]].<ref>{{Citeer web|url=https://lib.ugent.be/viewer/archive.ugent.be:6B669DBE-F681-11E9-9639-C36B765DA7FD#?c=&m=&s=&cv=&xywh=-1155,-150,4010,2986|titel=Hiëronymus in zijn studeervertrek|bezochtdatum=2020-10-02|werk=lib.ugent.be}}</ref>]]
-* [[Ambrosius van Milaan|Ambrosius]] (339-397)
+* [[Ambrosius van Milaan]] (339-397)
 * [[Arnobius]] (rond 300)
 * [[Athanasius van Alexandrië]] (295-373)
-* [[Augustinus van Hippo|Aurelius Augustinus van Hippo]] (354-430)
+* [[Augustinus van Hippo]] (354-430)
 * [[Basilius de Grote]] (330-379)
-* [[Diodorus van Tarsus]] (gestorven ca. 390)
+* [[Diodorus van Tarsus]] (†circa 390)
 * [[Epiphanius van Salamis]] (305/310 - 403)
 * [[Gregorius van Nazianze]] (329-389)
-* [[Hiëronymus van Stridon|Hiëronymus]] (347-420)
+* [[Hiëronymus van Stridon]] (347-420)
 * [[Johannes Chrysostomus]] (345-407)
+* [[Salvianus|Salvianus van Marseille]] (400-475)
 * [[Theodorus van Mopsuestia]] (350-428)
-* [[Vincentius van Lérins]] (gestorven ca. 440)
+* [[Vincentius van Lérins]] († circa 440)
-== Late patristiek ==
+=== Late patristiek ===
 *[[Paus Gregorius I|Gregorius de Grote]] (Paus Gregorius I) (540-604)
-*[[Isidorus van Sevilla]] (ca. 560-636)
+*[[Isidorus van Sevilla]] (circa 560-636)
+==Betekenis in de kerkgeschiedenis==
-==Rooms Katholieke Kerk==
+===Katholieke Kerk===
 [[Bestand:Solari und da Carona Hieronymus als Kirchenvater.jpg|thumb|150px|Hiëronymus]]
-In de [[Rooms-Katholieke Kerk]] komen Kerkvaders voor tot circa 750. Na deze periode wordt de bijzondere betekenis van theologen geëerd met de titel [[kerkleraar]].
+Men rekent de patristische periode (dit wil zeggen de tijd van de kerkvaders) in het Westen tot [[Gregorius de Grote]] (†604) of [[Isidorus van Sevilla]] (†636), tegenwoordig ook wel tot [[Beda Venerabilis]] (†735); in het ^[[Oosters-katholieke kerken|Oosten]] tot [[Johannes Damascenus]] (†749). Na deze periode wordt de bijzondere betekenis van theologen geëerd met de titel [[kerkleraar]].
 De criteria om voor kerkvaderschap in aanmerking te komen:
 *wordt geciteerd in aan de kerk gerichte pauselijke documenten;
@@ Regel 49: / Regel 56: @@
 *wordt door kerkvaders aangehaald als autoriteit.
-In de [[Rooms-Katholieke Kerk]] drukt het predicaat kerkvader niet een onwankelbare geloofstrouw van de bedoelde theoloog uit; zo kunnen [[Tertullianus]] en [[Origenes]] theologisch geproblematiseerd worden, maar toch als kerkvader gelden.
+In de Katholieke Kerk drukt het predicaat kerkvader niet een onwankelbare geloofstrouw van de bedoelde theoloog uit; zo kunnen [[Tertullianus]] en [[Origenes]] theologisch geproblematiseerd worden, maar toch als kerkvader gelden.
-De grote kerkvaders van het Westen zijn: [[Ambrosius van Milaan|Ambrosius]], [[Augustinus van Hippo|Aurelius Augustinus van Hippo]], [[Hiëronymus van Stridon|Hiëronymus]] en [[Paus Gregorius I|Gregorius de Grote]] (Paus Gregorius I).
+De grote kerkvaders van het Westen zijn: [[Ambrosius van Milaan]], [[Augustinus van Hippo]], [[Hiëronymus van Stridon]] en [[paus Gregorius I]] de Grote.
-==Oosterse Orthodoxie==
+===Oosterse Orthodoxie===
-In de [[Oosters-orthodoxe Kerk|Oosterse Orthodoxie]] wordt de eretitel kerkvader nog steeds en doorgaans impliciet verleend.
+In de [[Oosters-orthodoxe kerken]] wordt de eretitel kerkvader nog steeds en doorgaans impliciet verleend.
 De grote kerkvaders van het Oosten zijn: [[Athanasius van Alexandrië]], [[Basilius de Grote]], [[Gregorius van Nazianze]] en [[Johannes Chrysostomus]].
-==Reformatie==
+===Reformatie===
-De [[protestantisme|protestantse]] kerken kennen geen kerkvaders. Deze zijn weliswaar voorbeeldige voorgangers in geloof, maar omdat protestantse kerken geen [[Traditie in de rooms-katholieke Kerk|Traditie]] als openbaringsbron erkennen, zijn er evenmin bijzondere gelovigen zoals de kerkvaders, die van bijzondere betekenis voor de Traditie zijn. De [[bevindelijk gereformeerden]] kennen wel [[oudvader]]s: de gezaghebbende [[Piëtisme (kerkgeschiedenis)|piëtistische]] schrijvers uit de [[17e eeuw|zeventiende]] en [[18e eeuw|achttiende eeuw]].
+De [[protestantisme|protestantse]] kerkgemeenschappen kennen geen kerkvaders. Deze zijn weliswaar voorbeeldige voorgangers in geloof, maar omdat protestantse kerkgemeenschappen de [[traditie in de Rooms-Katholieke Kerk]] als openbaringsbron niet erkennen, zijn er evenmin bijzondere gelovigen zoals de kerkvaders, die van bijzondere betekenis voor de Traditie zijn. De [[bevindelijk gereformeerden]] kennen wel [[oudvader]]s: de gezaghebbende [[Piëtisme (kerkgeschiedenis)|piëtistische]] schrijvers uit de [[17e eeuw|17e]] en [[18e eeuw]].
-==Tekstkritiek van de Bijbel==
+===Kerkvaders en het dateren van tekstvarianten van de Bijbel===
-De [[Tekstkritiek van de Bijbel]] houdt zich bezig met de reconstructie van de Bijbeltekst door  vergelijking van de [[Bijbelse handschriften]] met elkaar. De teksten worden daartoe onderverdeeld in families. Door te bestuderen welke Kerkvader welke variant gebruikt, kunnen we iets zeggen over er geografische spreiding en de ouderdom van die variant.
+De [[tekstkritiek van de Bijbel]] houdt zich bezig met de reconstructie van de Bijbeltekst door [[Bijbelse handschriften]] met elkaar te vergelijken. De teksten worden daartoe onderverdeeld in families. Door te bestuderen welke Kerkvader welke variant binnen welke familie gebruikt, kunnen we iets zeggen over de geografische spreiding en de ouderdom van die variant en familie.
 ==Zie ook==
 *[[Apostolische Vaders]]
 *[[Kerkleraar]]
-*[[patristiek]]
+*[[Patristiek]]
-* [[Lijst van vroege christelijke schrijvers]]
+*[[Lijst van vroege christelijke schrijvers]]
-*[[middeleeuwse filosofie]]
+*[[Middeleeuwse filosofie]]
+*[[Woestijnvaders]]
-==Externe link==
+==Externe links==
-*[http://www.newadvent.org/fathers/ Werken van de Kerkvaders] - vertalingen in het Engels
+*[https://www.newadvent.org/fathers/ Werken van de Kerkvaders] - vertalingen in het Engels
+*[http://www.kerkvaders.be Leerhuis van de Kerkvaders] - lessenreeks, leesavonden en colloquia over de Kerkvaders
+{{Appendix}}
 [[Categorie:Kerkvader| ]]
+[[Categorie:Christendom in de Romeinse oudheid]]
+[[Categorie:Studiegebied binnen de theologie]]
-[[ar:آباء الكنيسة]]
-[[be:Айцы Царквы]]
-[[bg:Отци на Църквата]]
-[[ca:Pare de l'Església]]
-[[cs:Církevní otcové]]
-[[da:Kirkefader]]
-[[de:Kirchenvater]]
-[[el:Εκκλησιαστικοί Πατέρες]]
-[[en:Church Fathers]]
-[[eo:Patroj de la Eklezio]]
-[[es:Padres de la Iglesia]]
-[[fa:پدران کلیسا]]
-[[fi:Kirkkoisä]]
-[[fr:Pères de l'Église]]
-[[fy:Tsjerkfaar]]
-[[gl:Padres da Igrexa]]
-[[he:אבות הנצרות]]
-[[hr:Crkveni oci]]
-[[hu:Egyházatya]]
-[[ia:Patres del Ecclesia]]
-[[id:Bapa Gereja]]
-[[it:Padre della Chiesa]]
-[[ja:教父]]
-[[ko:교부]]
-[[la:Patres Ecclesiae]]
-[[lb:Kierchepappen]]
-[[mk:Црковни Отци]]
-[[ml:ആദ്യകാല സഭാപിതാക്കന്മാർ]]
-[[no:Kirkefedre]]
-[[pl:Ojcowie Kościoła]]
-[[pt:Padres da Igreja]]
-[[ru:Отцы Церкви]]
-[[sco:Kirk Faithers]]
-[[sh:Crkveni oci]]
-[[sk:Cirkevný otec (stredovek)]]
-[[sl:Cerkveni očetje]]
-[[sr:Црквени оци]]
-[[sv:Kyrkofader]]
-[[sw:Babu wa Kanisa]]
-[[ta:திருச்சபைத் தந்தையர்]]
-[[uk:Отці Церкви]]
-[[zh:教父 (基督教歷史)]]