Alliance Démocratique: verschil tussen versies
Alliance Démocratique (AD, Democratische Alliantie), Franse politieke partij van 1901 tot 1978 |
kGeen bewerkingssamenvatting |
||
| (23 tussenliggende versies door 14 gebruikers niet weergegeven) | |||
| Regel 1: | Regel 1: | ||
{{Infobox politieke partij |
|||
De '''Alliance Démocratique''' ([[Nederlands]]: ''Democratische Alliantie'') was een [[Frankrijk|Franse]] centrum-rechtse partij gevormd in [[1901]]. De AD was een [[laïcisme|laïcistische]] en klassiek [[liberalisme|liberale]] groepering die - samen met de ''[[Parti Radical-Socialiste]]'' - de meeste regeringen in de latere periode van de [[Derde Franse Republiek]] (1901-1940) domineerde. Na de [[Tweede Wereldoorlog]] verloor zij aan betekenis, maar werd pas in 1978 formeel ontbonden. |
|||
| naam = Alliance démocratique |
|||
| afbeelding = |
|||
| onderschrift = |
|||
| partijvoorzitter = |
|||
| partijleider = |
|||
| oprichting = [[21 oktober]] [[1901]] |
|||
| opheffing = [[6 januari]] [[1949]] |
|||
| actief in = [[Frankrijk]] |
|||
| hoofdkantoor = |
|||
| richting = [[Centrumrechts]] |
|||
| ideologie = [[Liberalisme]]<br />[[liberaal conservatisme]]<br />[[economisch liberalisme]]<br />[[republicanisme]]<br />[[laïcisme]] |
|||
| kleuren = {{kleurvierkant|gold}} [[Goud]] |
|||
| website = |
|||
}} |
|||
{{Zijbalk politiek Frankrijk}} |
|||
De '''Alliance Démocratique AD''' ([[Nederlands]]: Democratische Alliantie) was een centrumrechtse partij in [[Frankrijk]], die in [[1901]] werd gevormd. De Alliance Démocratique was een [[Secularisme|seculiere]] en klassiek [[Liberalisme|liberale]] groepering die samen met de [[Républicains Radicaux et Radicaux-Socialistes]] de meeste regeringen in de latere periode van de [[Derde Franse Republiek]] (1901-1940) domineerde. Ze waren voorstander van de invoering van de [[scheiding van kerk en staat]]. Dat punt werd in de eerste jaren na de oprichting gerealiseerd en is nog steeds in het onderwijs en het bestuur in Frankrijk van toepassing.<ref name=kerkenstaat>1903: onderwijs, 1905: bestuur</ref> |
|||
De AD was geen echte politieke partij - een strakke organisatie ontbrak - maar had meer weg van een losjes bijeengehouden vereniging. Tijdens haar bestaan stond zij bekend onder meerdere namen: |
|||
De Alliance Démocratique was nog geen echte [[politieke partij]], een strakke organisatie ontbrak, maar had meer weg van een losjes bijeengehouden vereniging. Tijdens haar bestaan stond zij bekend onder verschillende namen: |
|||
*'''''Alliance Républicaine Démocratique''''' (ARD, Democratische Republikeinse Alliantie) 1901 - 1911 |
|||
*'''''Parti Républicain Démocratique''''' (PRD, Republikeins-Democratische Partij) 1911 - 30 juni 1920 |
|||
*'''''Parti Républicain Démocratique et Social''''' (PRDS) 30 juni 1920 - november 1926 |
|||
*'''''Alliance Démocratique''''' (AD) november 1926 - 1940/1978<ref>De partij ontplooidde tijdens de [[Tweede Wereldoorlog]] geen activiteiten</ref> |
|||
* Alliance Républicaine Démocratique ARD, Democratische Republikeinse Alliantie, 1901 - 1911 |
|||
==Geschiedenis== |
|||
* Parti Républicain Démocratique PRD, Republikeins-Democratische Partij, 1911 - 30 juni 1920 |
|||
===1901-1940=== |
|||
* Parti Républicain Démocratique et Social PRDS, 30 juni 1920 - november 1926 |
|||
De AD (onder de naam ARD) werd op 23 oktober 1901 opgericht door aanhangers van de vroegere premiers [[Léon Gambetta]], [[Jules Ferry]] en [[Léon Say]], zoals [[Adolphe Carnot]] (broer van de in 1894 vermoordde [[Lijst van presidenten van Frankrijk|president]] [[Saidi Carnot]]), [[Raymond Poincaré]] (de latere president) en [[Paul Stapfer]] (lid van de ''[[Ligue des droits de l'homme]]''). Onder de oprichters vonden zich vooral leden van de ''haute bourgeoisie'' (rijke burgerij) en grootstedelijke intellectuelen. De partij ondersteunde het beleid van premier [[René Waldeck-Rousseau (zoon)|René Waldeck-Rousseau]] (1899-1902) en zelfs dat van diens opvolger [[Émile Combes]] (1902-1905). Na het uiteenvallen van het ''[[Bloc des Gauches]]'' (ARD, [[Parti Radical-Socialiste|PRS]] en [[Socialistes Indépendants]]) in 1907 streefde de AD naar de vorming van een ''Bloc des Démocrates'' van de republikeinse partijen en de PRS, maar zonder de socialisten. |
|||
* Alliance Démocratique AD, november 1926 - 1940/1978<ref>De partij ontplooidde tijdens de [[Tweede Wereldoorlog]] geen activiteiten.</ref> |
|||
De partij verloor na de [[Tweede Wereldoorlog]] aan betekenis, maar werd pas in 1978 formeel ontbonden. |
|||
Van oorsprong was de AD een centrum-linkse partij, gekant tegen de [[monarchie|monarchisten]] en rechtse republikeinen ([[Fédération Républicaine]], [[Jules Méline]], [[Alexandre Ribot]]) en voorstander van de invoering van [[laïcisme|laïcistisch onderwijs]] en een strikte [[scheiding van kerk en staat]]. Ook was de partij voorstander van samenwerking met de ''[[Parti Radical-Socialiste]]'' (PRS, Radicaal-Socialistische Partij) en uiteindelijke naar een herstel van de eenheid van republikeinse partijen, zoals die in de [[negentiende eeuw]] bestond. Na de realisering van de meeste programmapunten van de AD in de eerste jaren na de oprichting<ref>Laïcering van het onderwijs: 1903, scheiding van kerk en staat: 1905</ref> en het verdwijnen van monarchistisch rechts<ref>In 1901 achtte [[Paus Leo XIII]] het wenselijk dat [[Rooms-Katholieke Kerk|Rooms-katholieke]] monarchisten zich met de republiek te verzoenen en het streven naar herstel van de monarchie zouden afzweren</ref> schoof de AD als gevolg van de opkomende [[socialisme|socialistische]] ([[SFIO]]) en [[communisme|communistische]] ([[Parti Communiste Français|SFIC]]) partijen - maar ook door de opmomst van [[centrisme|centristische]] partijen (zoals de [[Parti Démocrate Populaire]]) - op naar rechts. |
|||
== Geschiedenis == |
|||
In [[Franse presidentsverkiezingen (1906)|1906]] werd [[Armand Fallières]] en in [[1913]] werd [[Raymond Poincaré]] tot [[Franse presidentsverkiezingen (1913)|president gekozen]]. |
|||
=== 1901-1940 === |
|||
De Alliance Démocratique werd op 23 oktober 1901 onder de naam Alliance Républicaine Démocratique opgericht, door aanhangers van de vroegere premiers [[Léon Gambetta]], [[Jules Ferry]]. Geïnteresseerden waren [[Raymond Poincaré]], de latere president, en Paul Stapfer, lid van de Ligue des droits de l'homme. Onder de oprichters vonden zich vooral rijke mensen en intellectuelen uit de grote stad. De partij ondersteunde het beleid van premier [[René Waldeck-Rousseau (zoon)|René Waldeck-Rousseau]] (1899-1902) en zelfs dat van diens opvolger [[Émile Combes]] (1902-1905). Na het uiteenvallen in 1907 van het Bloc des Gauches, dat uit de Alliance Républicaine Démocratique, [[Républicains Radicaux et Radicaux-Socialistes|Républicains Radicaux et Radicaux-Socialistes PRS]] en Socialistes Indépendants bestond, streefde de Alliance Démocratique naar de vorming van een Bloc des Démocrates van de republikeinse partijen en de PRS, maar zonder de socialisten. |
|||
De Alliance Démocratique was van oorsprong een centrumlinkse partij, gekant tegen de [[Monarchie|monarchisten]] en de rechtse [[Fédération Républicaine]], dus ook tegen [[Jules Méline]] en [[Alexandre Ribot]]. Ze waren er voor het [[laïcisme]] zo veel mogelijk in te voeren, dus voor laïcistisch onderwijs en een strikte [[scheiding van kerk en staat]]. De partij was ook voorstander van samenwerking met de PRS, de Radicaal-Socialistische Partij, en naar een herstel van de eenheid van republikeinse partijen, zoals die in de [[19e eeuw]] bestond. Nadat de meeste programmapunten van de Alliance Démocratique in de eerste jaren na de oprichting waren gerealiseerd<ref name=kerkenstaat /> en het verdwijnen van monarchistisch rechts<ref>[[Paus Leo XIII]] achtte het in 1901 wenselijk dat [[Rooms-Katholieke Kerk|rooms-katholieke]] monarchisten zich met de republiek te verzoenen en het streven naar herstel van de monarchie zouden afzweren.</ref> schoof de Alliance Démocratique als gevolg van de opkomende socialistische [[Section Française de l'Internationale Ouvrière|SFIO]] en de communistische [[Franse Communistische Partij|SFIC]], maar ook door de opkomst van partijen in het politieke centrum, zoals de [[Parti Démocrate Populaire]], naar rechts op. |
|||
Na de [[Eerste Wereldoorlog]] vormden de AD (PRD), de ''[[Fédération Républicaine]]'', de [[Katholiek-liberalisme|Katholiek-liberale]] ''[[Action Libérale Populaire]]'', de ''[[Radicaux Indépendants]]'' en andere conservatieve partijen het ''[[Bloc Nationale]]'' ("Nationaal Blok") dat met [[patriotten|patriottische]] en anti-[[bolsjewisme|bolsjewistische]] leuzen de verkiezingen van 1919 inging. Bij de [[Frans parlementsverkiezingen (1919)|parlementsverkiezingen van 1919]] behaalde het ''Bloc National'' een zege, hoewel de AD het als zelfstandige partij binnen het ''Bloc'' niet zo goed deed (61 zetels, -5 ten opzichte van [[Franse parlementsverkiezingen (1914)|1914]]). De regeringen van het ''Bloc'' bleven tot de [[Franse parlementsverkiezingen (1924)|verkiezingsoverwinning van links in 1924]] aan de macht (Poincaré was van 1922 tot 1924 premier). Van 1926 tot 1929 vormden de AD en de [[Parti Radical-Socialiste|PRS]] de spil van de centrum-rechtse kabinetten. Bij de [[Franse parlementsverkiezingen (1926)|parlementsverkiezingen van 1928]] behaalde de AD een beperkte winst die men in de [[jaren '30]] (crisisjaren) zag verdampen. |
|||
[[Armand Fallières]] werd bij de [[Franse presidentsverkiezingen (1906)|presidentsverkiezingen van 1906]] en [[Raymond Poincaré]] bij de [[Franse presidentsverkiezingen (1913)|verkiezingen van 1913]] tot [[president van Frankrijk]] gekozen. |
|||
De AD (PRD) vormden met de [[Fédération Républicaine]], de Katholiek-liberale [[Action Libérale]], de [[Radicaux Indépendants]] en andere conservatieve partijen na de [[Eerste Wereldoorlog]] het Bloc Nationale, het Nationaal Blok, dat met [[Patriotten|patriottische]] en tegen het [[Bolsjewiek|bolsjewisme]] gerichte leuzen de verkiezingen van 1919 inging. Bij de [[Franse parlementsverkiezingen 1919|parlementsverkiezingen van 1919]] behaalde het Bloc National een zege, hoewel de Alliance Démocratique het als zelfstandige partij binnen het Bloc minder goed deed<ref>61 zetels, -5</ref> dan bij de [[Franse parlementsverkiezingen (1914)|verkiezingen van 1914]]. De regeringen van het Bloc bleven tot de [[Franse parlementsverkiezingen (1924)|verkiezingsoverwinning van links in 1924]] aan de macht, Poincaré was van 1922 tot 1924 premier. De Alliance Démocratique en de PRS vormden van 1926 tot 1929 de spil van de centrumrechtse kabinetten. Bij de [[Franse parlementsverkiezingen 1928|parlementsverkiezingen van 1928]] behaalde de Alliance Démocratique een beperkte winst die men in de [[1930-1939|jaren 30]], in de crisisjaren, zag verdampen. |
|||
De AD verzette zich fel tegen de [[links]]e [[Volksfront (Frankrijk)|Volksfrontregeringen]] en schoof verder op naar rechts. |
|||
De Alliance Démocratique haalde weer een groot succes behaalde bij de [[Franse presidentsverkiezingen (1932)|presidentsverkiezingen van 1932]], toen [[Albert Lebrun]] tot president van Frankrijk werd gekozen. De Alliance Démocratique verzette zich fel tegen de regeringen van het linkse [[Volksfront (Frankrijk)|Volksfront]] en schoof verder naar rechts op. |
|||
===1940-1978=== |
|||
Tijdens de [[Tweede Wereldoorlog]] raakte de AD. Op 10 juli 1940 stemden de meeste AD-parlementariërs [[Vichy 80|vóór het verlenen van volmachten]] aan [[generaal]] [[Philippe Pétain]]. Het idee van een krachtige staat en een verzwakking van de [[wetgevende macht]] ([[Parlement van Frankrijk|Franse parlement]]) sprak veel AD'ers aan. Vervolgens werden de politieke activiteiten van de AD gestaakt, maar individuele partijleden bleven politiek actief. Zij steunden het [[Vichy-bewind]] van Pétain en steunden met name de regering van Vichy-premier [[Pierre-Étienne Flandin]] (1940-1941). Flandin richtte een [[Nationale Raad (Vichy-Frankrijk)|Nationale Raad]] op bestaande uit 78 vroege parlementariërs, waaronder AD-leden, die als adviesorgaan van de regering optrad. |
|||
=== 1940-1978 === |
|||
Niet alle AD'ers steunden de Vichy-regering, sommige hadden op 10 juli [[Vichy 80|tegen het verlenen van volmachten]] aan Pétain gestemd (zie: [[Vichy-80]]) en een aantal AD'ers namen deel aan het [[verzet]]. |
|||
De [[Tweede Wereldoorlog]] betekende voor de Alliance Démocratique het einde van deelname aan de actieve politiek. De meeste parlementariërs van de Alliance Démocratique stemden op 10 juli 1940 vóór het verlenen van volmachten aan generaal [[Philippe Pétain|Pétain]]. Er waren in Frankrijk 80 anti-Duits gezinde parlementariërs, zowel kamerleden als senatoren die, na de nederlaag van Frankrijk tegen [[nazi-Duitsland]] die dag weigerden in te stemmen met de opheffing van de [[Derde Franse Republiek]], met de stichting van het pro-Duitse [[Vichy-Frankrijk]] en de toekenning van speciale bevoegdheden aan Pétain, de premier. Het idee van een krachtige staat en een verzwakking van de [[wetgevende macht]], van het [[Parlement van Frankrijk|Franse parlement]], sprak veel leden van de Alliance Démocratique aan. Vervolgens werden de politieke activiteiten van de Alliance Démocratique gestaakt, maar individuele partijleden bleven politiek actief. Zij steunden het bewind en vooral de regering van premier [[Pierre-Étienne Flandin]] (1940-1941). Flandin richtte een Nationale Raad op, die uit 78 vroege parlementariërs bestond, waaronder leden van de Alliance Démocratique. Die raad trad als adviesorgaan van de regering op. |
|||
Niet de hele Alliance Démocratique steunde de Vichy-regering, sommige hadden op 10 juli 1940 tegen het verlenen van volmachten gestemd en een aantal leden namen deel aan het [[Verzet (Tweede Wereldoorlog)|verzet]]. |
|||
Na de Tweede Wereldoorlog probeerde [[Joseph Laniel]], een verzetsheld, de AD - die haar politieke activiteiten medio 1944 hervatte - te hervormen. Hij stuitte echter op fel verzet van de oppermachtige behoudende vleugel die in de jaren kort na de Tweede Oorlog de partijleiding overnam van de hervormingsgezinden. Van 1946 tot 1949 maakte de AD deel uit van het '''''[[Rassemblement des Gauches Républicaines]]''''' (RGS, Groepering van Linkse Republikeinen) - ondanks de naam doet vermoeden een uitsterst conservatieve groepering. In 1949 ging de Alliance Démocratique deel uitmaken van het conservatieve '''''[[Centre National de Indépendants et Paysans]]''''' (CNIP, Nationaal Centrum van Onafhankelijken en Boeren). In 1950 werd Flandin tot voorzitter van de AD binnen het CNIP gekozen. |
|||
[[Joseph Laniel]], een verzetsheld, probeerde na de Tweede Wereldoorlog de Alliance Démocratique, die haar politieke activiteiten medio 1944 hervatte, te hervormen. Hij stuitte echter op fel verzet van de oppermachtige behoudende vleugel die in de jaren kort na de Tweede Oorlog de partijleiding van de hervormingsgezinden overnam. De Alliance Démocratique maakte van 1946 tot 1949 deel uit van het [[Rassemblement des Gauches Républicaines]] RGS, Groepering van Linkse Republikeinen, anders dan dat de naam doet vermoeden een uiterst conservatieve groepering. De Alliance Démocratique ging in 1949 deel uitmaken van het conservatieve [[Centre National des Indépendants et Paysans]] CNIP, Nationaal Centrum van Onafhankelijken en Boeren. Flandin werd in 1950 tot voorzitter van de AD binnen het CNIP gekozen. |
|||
De AD integreerde volledig binnen het CNIP, maar bleef desondanks officieel tot 1978 voortbestaan. Tot 1978 werden er nog keurig "partijcongressen" gehouden in vorm van etentjes en biljartavonden in republikeinse clubs. |
|||
De Alliance Démocratique integreerde volledig binnen het CNIP, maar bleef desondanks officieel tot 1978 voortbestaan. Er werden tot 1978 nog keurig 'partijcongressen' in vorm van diners en biljartavonden in republikeinse clubs gehouden. |
|||
De AD'ers in de [[Kamer van Afgevaardigden (Frankrijk)|Kamer van Afgevaardigden]] ''(Chambre des Députés)'' zaten aan de linkerkant van de Kamer en vormden de fractie van ''[[Républicains de Gauche]]'' (Linkse Republikeinen). |
|||
De parlementariërs voor de Alliance Démocratique zaten in de [[Kamer van Afgevaardigden (Frankrijk)|Kamer van Afgevaardigden]], de ''Chambre des Députés'', aan de linkerkant van de Kamer. |
|||
==Verkiezingsresultaten 1906-1936== |
|||
== Voorzitters == |
|||
{| class="prettytable" |
|||
{| class="wikitable" |
|||
! Jaar !! Zetels |
|||
! persoon !! periode |
|||
|- |
|- |
||
| Adolphe Carnot || 1902 - 1920 |
|||
| 1906 || 90 |
|||
|- |
|||
| 1910 || 113 |
|||
|- |
|||
| 1914 || 66 |
|||
|- |
|||
| 1919 || 61 |
|||
|- |
|||
| 1924 || 78 |
|||
|- |
|||
| 1928 || 64 |
|||
|- |
|||
| 1932 || ? |
|||
|- |
|||
| 1936 || ? |
|||
|} |
|||
==Voorzitters van de AD== |
|||
{| class="prettytable" |
|||
! Persoon !! Periode |
|||
|- |
|||
| [[Adolphe Carnot]] || 1902 - 1920 |
|||
|- |
|- |
||
| [[Charles Jonnart]] || 1920 - 1921 |
| [[Charles Jonnart]] || 1920 - 1921 |
||
|- |
|- |
||
| |
| Joseph Noulens || 1921 - 1923 |
||
|- |
|- |
||
| |
| Charles Jonnart || 1923 |
||
|- |
|- |
||
| [[Antony Ratier]] || 1923 - 1933 |
| [[Antony Ratier]] || 1923 - 1933 |
||
| Regel 72: | Regel 66: | ||
| [[Pierre-Étienne Flandin]] || 1933 - 1940 |
| [[Pierre-Étienne Flandin]] || 1933 - 1940 |
||
|- |
|- |
||
| |
| Marcel Ventenat || 1944 - 1949 |
||
|} |
|} |
||
== Presidenten van Frankrijk uit de Alliance Démocratique == |
|||
==Geleverde [[Lijst van presidenten van Frankrijk|presidenten]]== |
|||
Er zijn vijf politici van de Alliance Démocratique [[president van Frankrijk]] geworden. |
|||
{| class=" |
{| class="wikitable" |
||
! |
! persoon !! ambtstermijn |
||
|- |
|- |
||
| [[Émile Loubet]] || 1899 - 1906 |
| [[Émile Loubet]] || 1899 - 1906 |
||
| Regel 91: | Regel 86: | ||
|} |
|} |
||
{{Appendix||2= |
|||
==Literatuur== |
|||
; literatuur |
|||
*Pierre-Etienne Flandin, ''Paix et liberté (L’Alliance démocratique à l’action), Paris, Flammarion'', 1938 |
|||
* [[Pierre-Étienne Flandin]]. Paix et liberté (L’Alliance démocratique à l’action), 1938. |
|||
; voetnoten |
|||
==Verwijzingen== |
|||
{{References}} |
|||
<div style="font-size: 85%"> |
|||
}} |
|||
<references/> |
|||
</div> |
|||
==Zie ook:== |
|||
*[[Fédération Républicaine]] |
|||
*[[Action Libérale Populaire]] |
|||
[[en;Democratic Republican Alliance]] |
|||
[[es:Allianza Democrática (Francia)]] |
|||
[[fr:Alliance Démocratique (France)]] |
|||
{{DEFAULTSORT:Alliance Democratique}} |
|||
[[Categorie:Frans politieke partij]] |
|||
[[Categorie:Alliance Démocratique| ]] |
|||
Huidige versie van 15 jul 2024 om 19:11
| Alliance démocratique | ||||
|---|---|---|---|---|
| Plaats uw zelfgemaakte foto hier | ||||
| Geschiedenis | ||||
| Opgericht | 21 oktober 1901 | |||
| Opheffing | 6 januari 1949 | |||
| Algemene gegevens | ||||
| Actief in | Frankrijk | |||
| Richting | Centrumrechts | |||
| Ideologie | Liberalisme liberaal conservatisme economisch liberalisme republicanisme laïcisme | |||
| Kleuren | Goud | |||
| ||||
| Politiek in Frankrijk | ||
|---|---|---|
| ||
|
President (lijst) Parlement
Regering Verkiezingen Secretaris-generaal Élysée Alexis Kohler |
De Alliance Démocratique AD (Nederlands: Democratische Alliantie) was een centrumrechtse partij in Frankrijk, die in 1901 werd gevormd. De Alliance Démocratique was een seculiere en klassiek liberale groepering die samen met de Républicains Radicaux et Radicaux-Socialistes de meeste regeringen in de latere periode van de Derde Franse Republiek (1901-1940) domineerde. Ze waren voorstander van de invoering van de scheiding van kerk en staat. Dat punt werd in de eerste jaren na de oprichting gerealiseerd en is nog steeds in het onderwijs en het bestuur in Frankrijk van toepassing.[1]
De Alliance Démocratique was nog geen echte politieke partij, een strakke organisatie ontbrak, maar had meer weg van een losjes bijeengehouden vereniging. Tijdens haar bestaan stond zij bekend onder verschillende namen:
- Alliance Républicaine Démocratique ARD, Democratische Republikeinse Alliantie, 1901 - 1911
- Parti Républicain Démocratique PRD, Republikeins-Democratische Partij, 1911 - 30 juni 1920
- Parti Républicain Démocratique et Social PRDS, 30 juni 1920 - november 1926
- Alliance Démocratique AD, november 1926 - 1940/1978[2]
De partij verloor na de Tweede Wereldoorlog aan betekenis, maar werd pas in 1978 formeel ontbonden.
Geschiedenis
[bewerken | brontekst bewerken]1901-1940
[bewerken | brontekst bewerken]De Alliance Démocratique werd op 23 oktober 1901 onder de naam Alliance Républicaine Démocratique opgericht, door aanhangers van de vroegere premiers Léon Gambetta, Jules Ferry. Geïnteresseerden waren Raymond Poincaré, de latere president, en Paul Stapfer, lid van de Ligue des droits de l'homme. Onder de oprichters vonden zich vooral rijke mensen en intellectuelen uit de grote stad. De partij ondersteunde het beleid van premier René Waldeck-Rousseau (1899-1902) en zelfs dat van diens opvolger Émile Combes (1902-1905). Na het uiteenvallen in 1907 van het Bloc des Gauches, dat uit de Alliance Républicaine Démocratique, Républicains Radicaux et Radicaux-Socialistes PRS en Socialistes Indépendants bestond, streefde de Alliance Démocratique naar de vorming van een Bloc des Démocrates van de republikeinse partijen en de PRS, maar zonder de socialisten.
De Alliance Démocratique was van oorsprong een centrumlinkse partij, gekant tegen de monarchisten en de rechtse Fédération Républicaine, dus ook tegen Jules Méline en Alexandre Ribot. Ze waren er voor het laïcisme zo veel mogelijk in te voeren, dus voor laïcistisch onderwijs en een strikte scheiding van kerk en staat. De partij was ook voorstander van samenwerking met de PRS, de Radicaal-Socialistische Partij, en naar een herstel van de eenheid van republikeinse partijen, zoals die in de 19e eeuw bestond. Nadat de meeste programmapunten van de Alliance Démocratique in de eerste jaren na de oprichting waren gerealiseerd[1] en het verdwijnen van monarchistisch rechts[3] schoof de Alliance Démocratique als gevolg van de opkomende socialistische SFIO en de communistische SFIC, maar ook door de opkomst van partijen in het politieke centrum, zoals de Parti Démocrate Populaire, naar rechts op.
Armand Fallières werd bij de presidentsverkiezingen van 1906 en Raymond Poincaré bij de verkiezingen van 1913 tot president van Frankrijk gekozen.
De AD (PRD) vormden met de Fédération Républicaine, de Katholiek-liberale Action Libérale, de Radicaux Indépendants en andere conservatieve partijen na de Eerste Wereldoorlog het Bloc Nationale, het Nationaal Blok, dat met patriottische en tegen het bolsjewisme gerichte leuzen de verkiezingen van 1919 inging. Bij de parlementsverkiezingen van 1919 behaalde het Bloc National een zege, hoewel de Alliance Démocratique het als zelfstandige partij binnen het Bloc minder goed deed[4] dan bij de verkiezingen van 1914. De regeringen van het Bloc bleven tot de verkiezingsoverwinning van links in 1924 aan de macht, Poincaré was van 1922 tot 1924 premier. De Alliance Démocratique en de PRS vormden van 1926 tot 1929 de spil van de centrumrechtse kabinetten. Bij de parlementsverkiezingen van 1928 behaalde de Alliance Démocratique een beperkte winst die men in de jaren 30, in de crisisjaren, zag verdampen.
De Alliance Démocratique haalde weer een groot succes behaalde bij de presidentsverkiezingen van 1932, toen Albert Lebrun tot president van Frankrijk werd gekozen. De Alliance Démocratique verzette zich fel tegen de regeringen van het linkse Volksfront en schoof verder naar rechts op.
1940-1978
[bewerken | brontekst bewerken]De Tweede Wereldoorlog betekende voor de Alliance Démocratique het einde van deelname aan de actieve politiek. De meeste parlementariërs van de Alliance Démocratique stemden op 10 juli 1940 vóór het verlenen van volmachten aan generaal Pétain. Er waren in Frankrijk 80 anti-Duits gezinde parlementariërs, zowel kamerleden als senatoren die, na de nederlaag van Frankrijk tegen nazi-Duitsland die dag weigerden in te stemmen met de opheffing van de Derde Franse Republiek, met de stichting van het pro-Duitse Vichy-Frankrijk en de toekenning van speciale bevoegdheden aan Pétain, de premier. Het idee van een krachtige staat en een verzwakking van de wetgevende macht, van het Franse parlement, sprak veel leden van de Alliance Démocratique aan. Vervolgens werden de politieke activiteiten van de Alliance Démocratique gestaakt, maar individuele partijleden bleven politiek actief. Zij steunden het bewind en vooral de regering van premier Pierre-Étienne Flandin (1940-1941). Flandin richtte een Nationale Raad op, die uit 78 vroege parlementariërs bestond, waaronder leden van de Alliance Démocratique. Die raad trad als adviesorgaan van de regering op.
Niet de hele Alliance Démocratique steunde de Vichy-regering, sommige hadden op 10 juli 1940 tegen het verlenen van volmachten gestemd en een aantal leden namen deel aan het verzet.
Joseph Laniel, een verzetsheld, probeerde na de Tweede Wereldoorlog de Alliance Démocratique, die haar politieke activiteiten medio 1944 hervatte, te hervormen. Hij stuitte echter op fel verzet van de oppermachtige behoudende vleugel die in de jaren kort na de Tweede Oorlog de partijleiding van de hervormingsgezinden overnam. De Alliance Démocratique maakte van 1946 tot 1949 deel uit van het Rassemblement des Gauches Républicaines RGS, Groepering van Linkse Republikeinen, anders dan dat de naam doet vermoeden een uiterst conservatieve groepering. De Alliance Démocratique ging in 1949 deel uitmaken van het conservatieve Centre National des Indépendants et Paysans CNIP, Nationaal Centrum van Onafhankelijken en Boeren. Flandin werd in 1950 tot voorzitter van de AD binnen het CNIP gekozen.
De Alliance Démocratique integreerde volledig binnen het CNIP, maar bleef desondanks officieel tot 1978 voortbestaan. Er werden tot 1978 nog keurig 'partijcongressen' in vorm van diners en biljartavonden in republikeinse clubs gehouden.
De parlementariërs voor de Alliance Démocratique zaten in de Kamer van Afgevaardigden, de Chambre des Députés, aan de linkerkant van de Kamer.
Voorzitters
[bewerken | brontekst bewerken]| persoon | periode |
|---|---|
| Adolphe Carnot | 1902 - 1920 |
| Charles Jonnart | 1920 - 1921 |
| Joseph Noulens | 1921 - 1923 |
| Charles Jonnart | 1923 |
| Antony Ratier | 1923 - 1933 |
| Pierre-Étienne Flandin | 1933 - 1940 |
| Marcel Ventenat | 1944 - 1949 |
Presidenten van Frankrijk uit de Alliance Démocratique
[bewerken | brontekst bewerken]Er zijn vijf politici van de Alliance Démocratique president van Frankrijk geworden.
| persoon | ambtstermijn |
|---|---|
| Émile Loubet | 1899 - 1906 |
| Armand Fallières | 1906 - 1913 |
| Raymond Poincaré | 1913 - 1920 |
| Paul Deschanel | 1920 |
| Albert Lebrun | 1932 - 1940 |
- literatuur
- Pierre-Étienne Flandin. Paix et liberté (L’Alliance démocratique à l’action), 1938.
- voetnoten
- ↑ a b 1903: onderwijs, 1905: bestuur
- ↑ De partij ontplooidde tijdens de Tweede Wereldoorlog geen activiteiten.
- ↑ Paus Leo XIII achtte het in 1901 wenselijk dat rooms-katholieke monarchisten zich met de republiek te verzoenen en het streven naar herstel van de monarchie zouden afzweren.
- ↑ 61 zetels, -5