Schijf van Phaistos: verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud

In de regel

Huidige versie van 28 jun 2024 om 08:12

De schijf van Phaistos, ook wel bekend als discus van Phaestus (Grieks: Δίσκος της Φαιστού), is een (vermeende) archeologische vondst die op het Griekse eiland Kreta is gedaan door Luigi Pernier in 1908. Volgens Pernier zou de schijf van klei uit een hogere verdieping van een paleis in de bodem terecht gekomen zijn na een aardbeving. Door gebrek aan schade wordt dit betwist. Ook was er geen erkende archeoloog op het tijdstip van ontdekking van de vondst aanwezig.

Beschrijving

De schijf heeft een diameter van ongeveer 16 centimeter en is ongeveer 16-19 millimeter dik. Het tablet is van aardewerk, waarop aan beide zijden in een spiraalvorm met stempeltjes pictogrammen zijn ingedrukt die mogelijk een alfabet vormen.

De herkomst is onzeker: misschien Klein-Azië, een gissing van de archeoloog Arthur John Evans, of misschien Kreta zelf, hoewel op een paar voorwerpen na de meeste Kretenzische kunst in symboliek en stijl nogal afwijkt. Het teken van de 'mannenkop met hoofdtooi (van veren of riet?)' is wel vergeleken met de Egyptische afbeeldingen van dergelijk getooide Filistijnse krijgers die oorspronkelijk uit Klein-Azië schijnen te zijn gekomen.

De schijf, in 1908 gevonden op de Minoïsche site Phaestus (op Kreta), wordt aan de hand van de archeologische context gedateerd op ongeveer 1700 tot 1600 v.Chr. Momenteel wordt het voorwerp bewaard in het Archeologisch Museum te Iraklion.

Onontcijferd schrift

Er is veel gespeculeerd over de taal waarin de schijf is geschreven en over de inhoud van de tekst, maar weinig hierover is zeker. Doordat de tekst kort is, is het moeilijk bij de ontcijfering statistische methodes te gebruiken. Zolang wat er op de schijf staat niet is ontcijferd, is het zelfs niet eens helemaal zeker dat het om een tekst in een natuurlijke taal gaat. Een zekere Peter Aleff heeft zelfs een boek laten verschijnen waarin hij beweert dat het gaat om een bord voor een spel verwant aan het – uit de bronstijd inderdaad bekende – senet en een voorloper van ganzenbord.^[1]

John Chadwick noemde de schijf 'het eerste document in machineschrift ter wereld'^[2] omdat het werd vervaardigd door een reeks reliëfstempels (per teken een stempel) in natte klei te drukken. De maker van de stempels moet van plan zijn geweest meer documenten met deze stempels op te stellen.

Hoewel de schijf afkomstig lijkt uit een gedocumenteerde opgraving, valt niet uit te sluiten dat het gaat om een vervalsing.^[3] De uniciteit van het object kan verdacht zijn. De Amerikaanse kunsthandelaar dr. Jerome M.Eisenberger ondersteunt die mening. De tekenaar Gillieron die werkte in opdracht van Luigi Pernier en van archeoloog Evans, staat erom bekend niet alleen goede duplicaten van archeologische voorwerpen te hebben vervaardigd wat een zeer lucratieve bezigheid was, maar hij wordt er samen met een zoon ook ernstig van verdacht bewezen vervalsingen in omloop te hebben gebracht, onder welke twee ivoren 'Minoische' vrouwenbeeldjes. Omdat opdrachtgever Pernier tevens inspecteur van een museum te Florence is geweest waar de met rondlopend Etruskisch schrift voorziene 'schijf van Magliano' zich bevindt, zou Pernier zijn inspiratie voor een eventuele vervalsing m.b.t. tot de 'schijf van Phaistos' daarvandaan kunnen hebben. Tegen die theorie pleit echter sterk dat onder meer enige tekens op de 'schijf van Phaistos' overeen lijken te komen met die ingegrift op een later in gecontroleerde archeologische context gevonden bronzen bijltje uit dezelfde periode, m.a.w. het ingestempelde schrift kan wel degelijk historisch zijn.

Een thermoluminescentiedatering, die uitsluitsel zou kunnen geven, heeft tot op heden niet plaatsgevonden. De directie van het archeologisch museum van Iraklion/Herakleion heeft tot nu toe geweigerd mee te werken aan natuurwetenschappelijk onderzoek van het materiaal van de schijf dat de ouderdom van het object definitief zou kunnen vaststellen. De schijf trekt er dan ook duizenden bezoekers.

Analyse van het schrift

Het schrift is vermoedelijk een lettergreepalfabet, gezien het vrij grote aantal tekens (45). Statistisch gezien is het waarschijnlijk dat in een zo korte tekst, 241 of 242 karakters, nog een dozijn andere tekens niet vertegenwoordigd is. De tekst loopt van buiten naar binnen en lijkt verdeeld te zijn in 30 woorden aan de ene kant en 31 aan de andere. Bij de fabricage is er door de maker op één punt een correctie aangebracht. De lijst van tekens is de volgende, inclusief frequentie:

Nr.	Beschrijving door Evans	Aantal	Opmerkingen
01	"voetganger"	11
02	"bevederd hoofd"	19	meest voorkomende symbool, altijd bij het begin van een woord
03	"getatoeëerd hoofd"	2
04	"gevangene"	1
05	"kind"	1
06	"vrouw"	4
07	"helm"	18
08	"pantservuist"	5
09	"tiara"	2
10	"pijl"	4	alleen op kant A
11	"boog"	1
12	"schild"	17	12 keer in groep 02-12; vergeleken met Lineair B qe and Luwisch TURPI
13	"knuppel"	6
14	"kluisters"	2
15	"haak"	1
16	"zaag"	2
17	"deksel"	1
18	"boemerang"	12	vergeleken met Lineair A/B 37, Linear B ti
19	"winkelhaak"	3	alleen op kant A; vergeleken met Lineair B sa
20	"dolium"	2
21	"kam"	2
22	"slinger"	5	alleen op kant B
23	"zuil"	11	vergeleken met Lineair A/B 05 of Lineair A/B 06, Linear B to of na
24	"bijenkorf"	6	vergeleken met Lineair B wa
25	"schip"	7
26	"hoorn"	6
27	"runderhuid"	15
28	"stierenpoot"	2
29	"kat"	11
30	"ram"	1
31	"adelaar"	5	alleen op kant A
32	"duif"	3
33	"tonijn"	6
34	"bij"	3
35	"plataan"	11	vergeleken met Lineair B te
36	"wingerd"	4	alleen op kant B; vergeleken met Lineair B ni (vijgeboom)
37	"papyrus"	4
38	"rosette"	4
39	"lelie"	4
40	"ossenrug"	6
41	"fluit"	2
42	"rasp"	1
43	"zeef"	1	vergeleken met Lineair B ta₂
44	"bijltje"	1
45	"golf"	6	vergeleken met Lineair B ra₂

Tekst

(A1)	(A2)	(A3)	(A4)
(A5)	(A6)	(A7)	(A8) [.]
(A9)	(A10)	(A11)	(A12)
(A13)	(A14)	(A15)	(A16)
(A17)	(A18)	(A19)	(A20)
(A21)	(A22)	(A23)	(A24)
(A25)	(A26)	(A27)	(A28)
(A29)	(A30)	(A31)
(B1)	(B2)	(B3)	(B4)
(B5)	(B6)	(B7)	(B8)
(B9)	(B10)	(B11)	(B12)
(B13)	(B14)	(B15)	(B16)
(B17)	(B18)	(B19)	(B20)
(B21)	(B22)	(B23)	(B24)
(B25)	(B26)	(B27)	(B28)
(B29)	(B30)

Ontcijfering

Er zijn talloze pogingen gedaan het schrift te ontcijferen. Vaak door leken, die meestal de typische beginnersfout maken de tekst te willen lezen als een reeks logogrammen, maar ook linguïsten van naam hebben hun reputatie op het spel gezet door een poging te wagen.

Steven Roger Fischer ging er in de jaren tachtig van uit dat de taal Grieks is en door vergelijking met twee van de andere Kretenzische schriften, Lineair A en Lineair B, meende hij tot een doorbraak gekomen te zijn. Het zou om een 'oproep tot de strijd gaan om een invasie af te slaan'. Hoewel zijn interpretatie bijval kreeg van het publiek, waren zijn collegae eensgezind in hun afwijzing.

De op Kreta verblijvende Britse taalkundige Gareth Alan Owens ziet recentelijk eveneens klankovereenkomsten met het Minoische, syllabische Lineair B-schrift. Hij meent o.m. de woorden iqu 'godin' en kurja 'zwangere' die zouden refereren aan de godin Astarte, te kunnen ontcijferen.. Owens beschouwt de tekst op de 'schijf van Phaistos als 'hymne' of 'gebed'.

In de 21e eeuw is Achterberg ervan uitgegaan dat de taal Luwisch was en het een landakte betrof. De Amsterdamse Alverna Research Groep rond Jan Best publiceerde eveneens een dergelijke reconstructie in het Luwisch waarin o.m. grondverdeling en de eigennaam Nestor zou voorkomen.

Het grote probleem met iedere poging ligt hem erin dat de tekst zo kort is dat er te veel mogelijke oplossingen zijn. Er kan daardoor niet getoetst worden of een ervan de juiste is. Zolang er niet meer gelijkaardige teksten gevonden worden, lijkt het ontcijferen daardoor principieel onmogelijk.

Trivia

Onno Quist bestudeert in Harry Mulisch' De ontdekking van de hemel deze schijf.
De schijf werd nagemaakt en gebruikt voor de Nederlandse televisieserie Bassie & Adriaan: De Verzonken Stad.
De schijf speelt een rol in het stripverhaal Knokken in Knossos uit de reeks van Suske en Wiske.

Externe link

Commons heeft mediabestanden in de categorie Phaistos disk.

(en) An "actions report" of a manager of the ancient Phaistos commercial center

Bronnen, noten en/of referenties

↑ H. Peter Aleff, 2002, The Board Game on the Phaistos Disk: Its Siblings Senet and Snake Game, and Its Surviving Sequel the Royal Game of the Goose, Recovered Science Press
↑ J. Chadwick, Linear B and related scripts (1987); vertaald als Lineair B en verwante schriften, 1990.
↑ D. Alberge, "Phaistos Disc declared as fake by scholar", in: The Times, 12 juli 2008.

[1] H. Peter Aleff, 2002, The Board Game on the Phaistos Disk: Its Siblings Senet and Snake Game, and Its Surviving Sequel the Royal Game of the Goose, Recovered Science Press

[2] J. Chadwick, Linear B and related scripts (1987); vertaald als Lineair B en verwante schriften, 1990.

[3] D. Alberge, "Phaistos Disc declared as fake by scholar", in: The Times, 12 juli 2008.

[1]

[2]

[3]

@@ Regel 1: / Regel 1: @@
 [[Bestand:Diskos.von.Phaistos Seite.A 11-Aug-2004 asb PICT3371.JPG|thumb|300px|Kant A van het origineel]]
 [[Bestand:Diskos.von.Phaistos Seite.B 11-Aug-2004 asb PICT3370.JPG|thumb|300px|Kant B]]
-De '''Schijf van Phaistos''', ook wel bekend als '''Phaistos Disk''' of '''discus van Phaestus''' ([[Grieks]]: Δίσκος της Φαιστού), is een [[archeologie|archeologische]] vondst die op het [[Griekenland|Griekse]] eiland [[Kreta]] is gedaan.
+De '''schijf van Phaistos''', ook wel bekend als '''discus van Phaestus''' ([[Grieks]]: Δίσκος της Φαιστού), is een [[archeologie|(vermeende) archeologische]] vondst die op het [[Griekenland|Griekse]] eiland [[Kreta]] is gedaan door [[Luigi Pernier]] in 1908. Volgens Pernier zou de schijf van klei uit een hogere verdieping van een paleis in de bodem terecht gekomen zijn na een aardbeving. Door gebrek aan schade wordt dit betwist. Ook was er geen erkende archeoloog op het tijdstip van ontdekking van de vondst aanwezig.
 == Beschrijving ==
-De schijf heeft een [[diameter]] van ongeveer 16 centimeter, is ongeveer 16-19 millimeter dik. Het tablet is van aardewerk, waarop aan beide zijden in een spiraalvorm met stempeltjes [[pictogram]]men zijn ingedrukt die mogelijk een alfabet vormen.
+De schijf heeft een [[diameter]] van ongeveer 16 centimeter en is ongeveer 16-19 millimeter dik. Het tablet is van aardewerk, waarop aan beide zijden in een spiraalvorm met stempeltjes [[pictogram]]men zijn ingedrukt die mogelijk een alfabet vormen.
-De herkomst is onzeker: misschien [[Klein-Azië]], een gissing van de archeoloog [[Arthur Evans]], of misschien Kreta zelf, hoewel op een paar voorwerpen na de meeste Kretenzische kunst in symboliek en stijl nogal afwijkt. Het teken van de 'mannenkop met hoofdtooi (van veren, riet?' is wel vergeleken met de Egyptische afbeeldingen van dergelijk getooide Filistijnse krijgers die oorspronkelijk uit Klein-Azie schijnen te zijn gekomen.
+De herkomst is onzeker: misschien [[Anatolië|Klein-Azië]], een gissing van de archeoloog [[Arthur John Evans]], of misschien Kreta zelf, hoewel op een paar voorwerpen na de meeste Kretenzische kunst in symboliek en stijl nogal afwijkt. Het teken van de 'mannenkop met hoofdtooi (van veren of riet?)' is wel vergeleken met de Egyptische afbeeldingen van dergelijk getooide Filistijnse krijgers die oorspronkelijk uit Klein-Azië schijnen te zijn gekomen.
-De schijf, in [[1908]] gevonden op de [[Minoïsche beschaving|Minoïsche]] site [[Phaestus]] (op Kreta), wordt aan de hand van de archeologische context gedateerd op ongeveer 1700 tot 1600 v.Chr. Momenteel wordt het voorwerp bewaard in het archeologisch museum te [[Iraklion (stad)|Iraklion]].
+De schijf, in [[1908]] gevonden op de [[Minoïsche beschaving|Minoïsche]] site [[Phaistos|Phaestus]] (op Kreta), wordt aan de hand van de archeologische context gedateerd op ongeveer 1700 tot 1600 v.Chr. Momenteel wordt het voorwerp bewaard in het [[Archeologisch Museum Iraklion|Archeologisch Museum]] te [[Iraklion (stad)|Iraklion]].
 == Onontcijferd schrift ==
-Er is veel gespeculeerd over de [[taal]] waarin de schijf is geschreven, en over de inhoud van de tekst, maar weinig hierover is zeker. Doordat de tekst kort is, is het moeilijk bij de ontcijfering [[Statistiek|statistische methodes]] te gebruiken. Zolang wat er op de schijf staat niet is ontcijferd, is het zelfs niet eens helemaal zeker dat het om een tekst in een natuurlijke taal gaat. Een zekere Peter Aleff heeft zelfs een boek laten verschijnen waarin hij beweert dat het gaat om een bord voor het - uit de Bronstijd inderdaad bekende - spel [[Senet]].
+Er is veel gespeculeerd over de [[taal]] waarin de schijf is geschreven en over de inhoud van de tekst, maar weinig hierover is zeker. Doordat de tekst kort is, is het moeilijk bij de ontcijfering [[Statistiek|statistische methodes]] te gebruiken. Zolang wat er op de schijf staat niet is ontcijferd, is het zelfs niet eens helemaal zeker dat het om een tekst in een natuurlijke taal gaat. Een zekere Peter Aleff heeft zelfs een boek laten verschijnen waarin hij beweert dat het gaat om een bord voor een spel verwant aan het – uit de [[bronstijd]] inderdaad bekende – [[senet]] en een voorloper van [[ganzenbord]].<ref>H. Peter Aleff, 2002, ''The Board Game on the Phaistos Disk: Its Siblings Senet and Snake Game, and Its Surviving Sequel the Royal Game of the Goose'', Recovered Science Press</ref>
-[[John Chadwick]] noemde de schijf 'het eerste document in machineschrift ter wereld'<ref>J. Chadwick, ''Linear B and related scripts'' (1987); vertaald als ''[[Lineair B]] en verwante schriften'', 1990).</ref> omdat het werd vervaardigd door een reeks reliëfstempels (per teken een stempel) in natte klei te drukken. De maker van de stempels moet van plan zijn geweest meer documenten met deze stempels op te stellen.
+[[John Chadwick]] noemde de schijf 'het eerste document in machineschrift ter wereld'<ref>J. Chadwick, ''Linear B and related scripts'' (1987); vertaald als ''[[Lineair B]] en verwante schriften'', 1990.</ref> omdat het werd vervaardigd door een reeks reliëfstempels (per teken een stempel) in natte klei te drukken. De maker van de stempels moet van plan zijn geweest meer documenten met deze stempels op te stellen.
+Hoewel de schijf afkomstig lijkt uit een gedocumenteerde opgraving, valt niet uit te sluiten dat het gaat om een vervalsing.<ref>D. Alberge, "Phaistos Disc declared as fake by scholar", in: ''[[The Times]]'', 12 juli 2008.</ref> De uniciteit van het object kan verdacht zijn. De Amerikaanse kunsthandelaar dr. Jerome M.Eisenberger ondersteunt die mening. De tekenaar Gillieron die werkte in opdracht van Luigi Pernier en van archeoloog Evans, staat erom bekend niet alleen goede duplicaten van archeologische voorwerpen te hebben vervaardigd wat een zeer lucratieve bezigheid was, maar hij wordt er samen met een zoon ook ernstig van verdacht bewezen vervalsingen in omloop te hebben gebracht, onder welke twee ivoren 'Minoische' vrouwenbeeldjes. Omdat opdrachtgever Pernier tevens inspecteur van een museum te Florence is geweest waar de met rondlopend Etruskisch schrift voorziene 'schijf van Magliano' zich bevindt, zou Pernier zijn inspiratie voor een eventuele vervalsing m.b.t. tot de 'schijf  van Phaistos' daarvandaan kunnen hebben. Tegen die theorie pleit echter sterk dat onder meer enige tekens op de 'schijf van Phaistos' overeen lijken te komen met die ingegrift op een later in gecontroleerde archeologische context gevonden bronzen bijltje uit dezelfde periode, m.a.w. het ingestempelde schrift kan wel degelijk historisch  zijn.
-Hoewel de schijf afkomstig is uit een gedocumenteerde opgraving, valt niet uit te sluiten dat het gaat om een vervalsing.<ref>D. Alberge, "Phaistos Disc declared as fake by scholar", in: ''[[The Times]]'', 12 juli 2008.</ref> Een [[Thermoluminescentiedatering|thermoluminescentiedatering]], die uitsluitsel zou kunnen geven, heeft tot op heden niet plaatsgevonden.
+Een [[thermoluminescentiedatering]], die uitsluitsel zou kunnen geven, heeft tot op heden niet plaatsgevonden. De directie van het archeologisch museum van Iraklion/Herakleion heeft tot nu toe geweigerd mee te werken aan natuurwetenschappelijk onderzoek van het materiaal  van de schijf dat de ouderdom van het object definitief zou kunnen vaststellen. De schijf trekt er dan ook duizenden bezoekers.
-{| align="center"
-|-
+{|
-| align="center" |
-[[Bestand:PhaistosDisk2.jpg]]
+| [[Bestand:PhaistosDisk2.jpg]]
+| [[Bestand:PhaistosDisk1.jpg]]
-|-
-| align="center" |
-[[Bestand:PhaistosDisk1.jpg]]
 |}
-==Analyse van het schrift==
+== Analyse van het schrift ==
-Het schrift is vermoedelijk een [[syllabisch schrift|lettergreepalfabet]], gezien het vrij grote aantal tekens: 45. Statistisch gezien is het waarschijnlijk dat in een zo korte tekst, 241 of 242 karakters, nog een dozijn andere tekens niet vertegenwoordigd is. De tekst loopt van buiten naar binnen en lijkt verdeeld te zijn in dertig woorden aan de ene kant en 31 aan de andere. Bij de fabricage is er door de maker op één punt een verbetering aangebracht. De lijst van tekens is de volgende, inclusief frequentie:
+Het schrift is vermoedelijk een [[syllabisch schrift|lettergreepalfabet]], gezien het vrij grote aantal tekens (45). Statistisch gezien is het waarschijnlijk dat in een zo korte tekst, 241 of 242 karakters, nog een dozijn andere tekens niet vertegenwoordigd is. De tekst loopt van buiten naar binnen en lijkt verdeeld te zijn in 30 woorden aan de ene kant en 31 aan de andere. Bij de fabricage is er door de maker op één punt een correctie aangebracht. De lijst van tekens is de volgende, inclusief frequentie:
-{| class="wikitable"
+{| class="wikitable sortable"
+!Nr.
-|N°
+![[Glief]]
-|Glyfe
-|Beschrijving door Evans
+!Beschrijving door Evans
-|Aantal
+!Aantal
-|Opmerkingen
+!Opmerkingen
 |-
 |01
@@ Regel 39: / Regel 37: @@
 |"voetganger"
 |11
+|
 |-
 |02
@@ Regel 44: / Regel 43: @@
 |"bevederd hoofd"
 |19
-|meest frequent symbool, altijd bij het begin van een woord
+|meest voorkomende symbool, altijd bij het begin van een woord
 |-
 |03
@@ Regel 128: / Regel 127: @@
 |"zaag"
 |2
+|
 |-
 |17
@@ Regel 304: / Regel 304: @@
 |}
-===Tekst===
+=== Tekst ===
-<center>
 {| class="wikitable" border="1" cellpadding="3" cellspacing="3" style="text-align:center;"
-|-
 |(A1) [[Bestand:Phaistos glyph 02.png|02]][[Bestand:Phaistos glyph 12.png|12]][[Bestand:Phaistos glyph 13.png|13]][[Bestand:Phaistos glyph 01.png|01]][[Bestand:Phaistos glyph 18.png|18]][[Bestand:Phaistos glyph 46.png|46]]
 |(A2) [[Bestand:Phaistos glyph 24.png|24]][[Bestand:Phaistos glyph 40.png|40]][[Bestand:Phaistos glyph 12.png|12]]
@@ Regel 388: / Regel 386: @@
 |
 |}
-</center>
-==Ontcijfering==
+== Ontcijfering ==
-Er zijn talloze pogingen gedaan het schrift te ontcijferen. Vaak door leken, die meestal de typische beginnersfout maken de tekst te willen lezen als een reeks [[logografisch schrift|logogram]]men. Maar ook [[Linguïst|linguïsten]] van naam hebben hun reputatie op het spel gezet door een poging te wagen. Steven Roger Fischer ging er in de jaren tachtig vanuit dat de taal [[Griekse taal|Grieks]] is en door vergelijking met twee van de andere Kretenzische schriften: [[Lineair A]] en [[Lineair B]], meende hij tot een doorbraak gekomen te zijn. Het zou om een oproep tot de strijd gaan om een [[invasie]] af te slaan. Hoewel zijn interpretatie bijval kreeg van het publiek, waren zijn collegae eensgezind in hun afwijzing. In de 21e eeuw is Achterberg ervan uitgegaan dat de taal [[Luwisch]] was en het een landakte betrof. De Amsterdamse zgn. Alverna Research Groep rond dr.Jan Best publiceerde eveneens een dergelijke reconstructie waarin de eigennaam ''Nestor'' zou voorkomen.{{Bron?||2012|05|25}}
+Er zijn talloze pogingen gedaan het schrift te ontcijferen. Vaak door leken, die meestal de typische beginnersfout maken de tekst te willen lezen als een reeks [[logografisch schrift|logogrammen]], maar ook [[taalkunde|linguïsten]] van naam hebben hun reputatie op het spel gezet door een poging te wagen.
+Steven Roger Fischer ging er in de jaren tachtig van uit dat de taal [[Grieks]] is en door vergelijking met twee van de andere Kretenzische schriften, [[Lineair A]] en [[Lineair B]], meende hij tot een doorbraak gekomen te zijn. Het zou om een 'oproep tot de strijd gaan om een [[invasie]] af te slaan'. Hoewel zijn interpretatie bijval kreeg van het publiek, waren zijn collegae eensgezind in hun afwijzing.
-Het grote probleem met iedere poging ligt hem hierin dat de tekst zo kort is dat er te veel mogelijke oplossingen zijn. Het kan daardoor niet getoetst worden of één ervan de juiste is. Zolang er geen andere teksten gevonden worden, lijkt het ontcijferen daardoor principieel onmogelijk. Zelfs als de oorspronkelijke schrijver ons ergens de betekenis had onthuld, zou om dezelfde reden niet kunnen bewezen worden dat hij de ware betekenis heeft neergeschreven.
+De op Kreta verblijvende Britse taalkundige Gareth Alan Owens ziet recentelijk eveneens klankovereenkomsten met het Minoische, syllabische Lineair B-schrift. Hij meent o.m. de woorden ''iqu'' 'godin' en ''kurja'' 'zwangere' die zouden refereren aan de godin Astarte, te kunnen ontcijferen.. Owens beschouwt de tekst op de 'schijf van Phaistos als 'hymne' of 'gebed'.
+In de 21e eeuw is Achterberg ervan uitgegaan dat de taal [[Luwisch]] was en het een landakte betrof. De Amsterdamse Alverna Research Groep rond [[Jan Best]] publiceerde eveneens een dergelijke reconstructie in het Luwisch waarin o.m. grondverdeling en de eigennaam Nestor zou voorkomen.
+Het grote probleem met iedere poging ligt hem erin dat de tekst zo kort is dat er te veel mogelijke oplossingen zijn. Er kan daardoor niet getoetst worden of een ervan de juiste is. Zolang er niet meer gelijkaardige  teksten gevonden worden, lijkt het ontcijferen daardoor principieel onmogelijk.
 == Trivia ==
-*Onno Quist bestudeert in Harry Mulisch' [[De ontdekking van de hemel]] deze schijf.
+* Onno Quist bestudeert in Harry Mulisch' ''[[De ontdekking van de hemel]]'' deze schijf.
-*De schijf werd nagemaakt en gebruikt voor de [[Nederlandse]] televisieserie [[Bassie & Adriaan: De Verzonken Stad]].
+* De schijf werd nagemaakt en gebruikt voor de [[Nederland]]se televisieserie [[Bassie & Adriaan: De Verzonken Stad]].
+* De schijf speelt een rol in het stripverhaal ''[[Knokken in Knossos]]'' uit de reeks van [[Suske en Wiske]].
+== Externe link ==
-{{Appendix|2=
+{{Commonscatklein|Phaistos disk}}
-{{References}}
+* {{en}} [https://web.archive.org/web/20140115125312/https://skydrive.live.com/?cid=e39b50d7d9ea3235&id=E39B50D7D9EA3235%21105#!/view.aspx?cid=E39B50D7D9EA3235&resid=E39B50D7D9EA3235%21123&app=WordPdf An "actions report" of a manager of the ancient Phaistos commercial center]
-}}
-{{Commonscat|Phaistos disk}}
+{{Appendix}}
-[[Categorie:Archeologische vondst]]
+{{DEFAULTSORT:Phaistos, Schijf van}}
+[[Categorie:Archeologische vondst in Europa]]
 [[Categorie:Inscriptie]]
 [[Categorie:Schriftsysteem]]
 [[Categorie:Onopgelost probleem]]
+[[Categorie:Bronstijd in Europa]]
-{{Link FA|ru}}
-[[ar:قرص فستوس]]
-[[ca:Disc de Festos]]
-[[cs:Disk z Faistu]]
-[[de:Diskos von Phaistos]]
-[[el:Δίσκος της Φαιστού]]
-[[en:Phaistos Disc]]
-[[es:Disco de Festos]]
-[[fa:صفحه فستوس]]
-[[fi:Faistoksen kiekko]]
-[[fr:Disque de Phaistos]]
-[[he:דיסקית פייסטוס]]
-[[hu:Phaisztoszi korong]]
-[[is:Fæstosdiskurinn]]
-[[it:Disco di Festo]]
-[[ja:ファイストスの円盤]]
-[[ka:ფესტოს დისკი]]
-[[la:Discus Phaestius]]
-[[no:Festosdisken]]
-[[pl:Dysk z Fajstos]]
-[[pt:Disco de Festos]]
-[[ro:Discul din Phaistos]]
-[[ru:Фестский диск]]
-[[sk:Faistský disk]]
-[[uk:Фестський диск]]