Naar inhoud springen

Zeearend: verschil tussen versies

Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie
Interactief door geschiedenis bladeren
← Oudere bewerkingNieuwere bewerking →
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
VisueelWikitekst
Labels: Bewerking via mobiel Bewerking via mobiele website
k →België: link
Labels: Bewerking via mobiel Bewerking via mobiele app Bewerking via Android-app
(37 tussenliggende versies door 20 gebruikers niet weergegeven)
Regel 2: Regel 2:
{{Taxobox vogel
{{Taxobox vogel
| status = LC
| status = LC
| statusbron = 2020
| statusbron = 2021
| rl-id = 22695137
| rl-id = 22695137
| naam = Zeearend
| naam = Zeearend
Regel 15: Regel 15:
| origineel = ''Falco albicilla''
| origineel = ''Falco albicilla''
| afbeeldingII = Haliaeetus albicilla dis.PNG
| afbeeldingII = Haliaeetus albicilla dis.PNG
| afbeeldingIItekst =
| afbeeldingIItekst = Voorkomen als: [[jaarvogel]] (donkergroen), [[zomergast]] (lichtgroen) en [[wintergast]] (blauw)
<div style="display:inline-block; text-align:initial; width:auto;">
| afbeeldingIII = Eagle In Flight 2004-09-01.jpeg
Verspreidingsgebied
⚫
| afbeeldingIIItekst= Vliegende zeearend (volwassen)
{{legenda|#00FF00|als [[zomergast]] (lichtgroen)}}
{{legenda|#008100|als [[jaarvogel]] (donkergroen)}}
{{legenda|#0081ff|als [[wintergast]] (blauw)}}
</div>
}}
}}
⚫
[[Bestand:'Vogel-Haliaeetus albicilla-Zeearend-01.jpg|thumb|Close-up jonge zeearend]]
⚫
[[Bestand:'Vogel-Haliaeetus albicilla-Zeearend-02.jpg|thumb]]


De '''zeearend''' (''Haliaeetus albicilla''), soms '''Europese zeearend''' of '''witstaartzeearend''' genoemd, is een [[Roofvogels|roofvogel]] uit de [[Familie (biologie)|familie]] der [[havikachtigen]] (Accipitridae). De wetenschappelijke naam van de soort werd als ''Falco albicilla'' in 1758 gepubliceerd door [[Carl Linnaeus]].<ref>{{aut|Linnaeus, C.}} (1758). [http://biodiversitylibrary.org/page/726996 ''Systema naturae'' ed. 10: 89]</ref> Het is de grootste roofvogel van Noord-[[Europa (werelddeel)|Europa]].<ref>[http://www.natuurinformatie.nl/nnm.dossiers/natuurdatabase.nl/i001030.html De zeearend in Nederland], Natuurinformatie</ref><ref>[http://www.nederlandsesoorten.nl/linnaeus_ng/app/views/species/nsr_taxon.php?id=139474&cat=&epi=1 Zeearend ''Haliaeetus albicilla''] in het Nederlands Soortenregister</ref>
De '''zeearend''' (''Haliaeetus albicilla''), soms '''Europese zeearend''' of '''witstaartzeearend''' genoemd, is een [[Roofvogels|roofvogel]] uit de [[Familie (biologie)|familie]] van de [[havikachtigen]] (Accipitridae). De wetenschappelijke naam van de soort werd als ''Falco albicilla'' in 1758 gepubliceerd door [[Carl Linnaeus]] in de tiende editie van ''[[Systema naturae]]''.<ref>{{la}}{{aut|Linnaeus, C.}} (1758). [https://biodiversitylibrary.org/page/726996 ''Systema naturae'' ed. 10: 89]</ref> Het is de grootste roofvogel van Noord-[[Europa (werelddeel)|Europa]].<ref>[https://web.archive.org/web/20201215074957/http://www.natuurinformatie.nl/nnm.dossiers/natuurdatabase.nl/i001030.html De zeearend in Nederland], Natuurinformatie ([[Internet Archive]])</ref><ref>[https://www.nederlandsesoorten.nl/linnaeus_ng/app/views/species/nsr_taxon.php?id=139474 Zeearend ''Haliaeetus albicilla''] in het Nederlands Soortenregister</ref>


== Uiterlijke kenmerken ==
== Uiterlijke kenmerken ==
Regel 31: Regel 33:
== Voedsel ==
== Voedsel ==
Het voedsel van de zeearend bestaat uit vis, (water)vogels, kleine zoogdieren en aas. Soms stelen ze voedsel van andere roofvogels.
Het voedsel van de zeearend bestaat uit vis, (water)vogels, kleine zoogdieren en aas. Soms stelen ze voedsel van andere roofvogels.

[[Bestand:Zeearend op gans als prooi-4961963.webm|thumb|none|Een zeearend eet van een gevangen gans]]
[[Bestand:Zeearend op gans als prooi-4961963.webm|thumb|none|Een zeearend eet van een gevangen gans.]]


== Vijanden ==
== Vijanden ==
Regel 38: Regel 41:
== Voortplanting ==
== Voortplanting ==
Zeearenden zijn [[sociaal dier|sociaal levende dieren]] zonder territorium. Ze kunnen rustig naast elkaar broeden. Eieren leggen ze in hoge nesten, meestal in bomen bij moerasgebieden of op een steile rotswand langs kustgebieden. Het legsel bestaat meestal uit twee of drie witte eieren.
Zeearenden zijn [[sociaal dier|sociaal levende dieren]] zonder territorium. Ze kunnen rustig naast elkaar broeden. Eieren leggen ze in hoge nesten, meestal in bomen bij moerasgebieden of op een steile rotswand langs kustgebieden. Het legsel bestaat meestal uit twee of drie witte eieren.

[[Bestand:Zittende en vliegende zeearenden van verschillende leeftijden-4961975.webm|thumb|none|Zeearenden van verschillende leeftijden]]
[[Bestand:Zittende en vliegende zeearenden van verschillende leeftijden-4961975.webm|thumb|none|Zeearenden van verschillende leeftijden]]


== Verspreiding ==
== Verspreiding ==
Oorspronkelijk kwam de zeearend in geheel [[Europa (werelddeel)|Europa]] voor, maar op veel plaatsen zijn de aantallen sterk terug gelopen of is de soort verdwenen, vooral in [[Centraal-Europa|Midden-]] en [[Zuid-Europa]]. Wel nemen de laatste tijd de aantallen in veel landen weer sterk toe. Zo is in Denemarken het aantal broedparen toegenomen van één broedpaar in 1995 tot 94 broedparen in 2017. In Nederland waren er 10 broedparen in 2017 en 20 in 2020.
Oorspronkelijk kwam de zeearend in geheel Europa voor, maar op veel plaatsen zijn de aantallen sterk teruggelopen of is de soort verdwenen, vooral in [[Centraal-Europa|Midden-]] en [[Zuid-Europa]]. Wel nemen de aantallen in veel landen in de eenentwintigste eeuw weer sterk toe. Zo is in Denemarken het aantal broedparen toegenomen van een broedpaar in 1995 tot 152 in 2021. In Nederland waren er volgens [[SOVON]] in 2022 dertig broedparen.
De zeearend komt voor in een band over [[Rusland]] naar [[Azië]], waar hij van de [[Golf van Anadyr]] tot het noordoosten van [[Volksrepubliek China|China]] leeft.
De zeearend komt voor in een band over [[Rusland]] naar [[Azië]], waar hij van de [[Golf van Anadyr]] tot het noordoosten van [[Volksrepubliek China|China]] leeft.


Er worden twee ondersoorten onderscheiden:
Er worden twee ondersoorten onderscheiden:
* ''H. a. albicilla'': van Europa en noordelijk Azië tot [[India]] en China,
* ''Haliaeetus albicilla albicilla'': van Europa en noordelijk Azië tot [[India]] en China,
* ''H. a. groenlandicus'': in [[Groenland]].
* ''Haliaeetus albicilla groenlandicus'': in [[Groenland]].


{| class="wikitable"
{| class="wikitable"
Regel 55: Regel 59:
| Azerbeidzjan || 5-10
| Azerbeidzjan || 5-10
|-
|-
| België || 0
| België || 1
|-
|-
| Bosnië en Herzegovina || 25-50
| Bosnië en Herzegovina || 25-50
Regel 61: Regel 65:
| Bulgarije || 12-14
| Bulgarije || 12-14
|-
|-
| Denemarken || 92
| Denemarken || 152 (2021)
|-
|-
| Duitsland || 700 (2019)
| Duitsland || 700 (2019)
Regel 91: Regel 95:
| Montenegro || 0
| Montenegro || 0
|-
|-
| Nederland || 20 (2020)
| Nederland || 30 (2022)
|-
|-
| Noorwegen || ca. 2000
| Noorwegen || ca. 2000
Regel 125: Regel 129:
| caption2 = Eerste vliegpoging
| caption2 = Eerste vliegpoging
}}
}}

Na een afwezigheid van verscheidene eeuwen in Nederland werd in 2006 weer een succesvolle broedpoging geconstateerd, in de [[Oostvaardersplassen]].<ref>[https://www.nrc.nl/nieuws/2006/05/22/zeearend-broedt-in-nederland-11133144-a445062 Zeearend broedt in Nederland], ''[[NRC Handelsblad|NRC]]'', 22 mei 2006</ref> Het zeearendenpaar lijkt zich blijvend in dit gebied te hebben gevestigd, en daarmee in Nederland; sinds 2006 wordt er ieder jaar succesvol gebroed.<ref>[https://www.nu.nl/overig/2253756/zeldzame-zeearend-verovert-nederland.html Zeldzame zeearend verovert Nederland], [[NU.nl]], 24 mei 2010</ref> Na mislukte broedpogingen elders in 2010, onder meer in het [[Lauwersmeer]]gebied,<ref>[https://www.volkskrant.nl/nieuws-achtergrond/zeearend-nestelt-zich-in-nederland~ba8a5281/ Zeearend nestelt zich in Nederland], ''[[de Volkskrant]]'', 24 maart 2010</ref> nam het aantal geslaagde broedpogingen toe en nestelden zeearenden op verschillende plaatsen in Noord-Nederland en de Zeeuws-Zuid-Hollandse delta, zoals in de [[Biesbosch]], de [[Slikken van de Heen (Tholen)|Slikken van de Heen]],<ref>[https://web.archive.org/web/20140310142843/http://www.lc.nl/friesland/regio/article13579953.ece/Jonge-zeearend-in-Lauwersmeer Jonge zeearend in Lauwersmeer], ''[[Leeuwarder Courant]]'', 18 mei 2011 (via [[Wayback Machine]])</ref><ref>[https://www.destentor.nl/dronten/jonge-zeearenden-geringd-bij-biddinghuizen~ad55461b/ Jonge zeearenden geringd bij Biddinghuizen], ''[[De Stentor]]'', 24 mei 2018</ref><ref>[https://www.boswachtersblog.nl/oostvaardersplassen/2017/05/19/voor-de-11e-keer-zeearenden-geringd-in-de-oostvaardersplassen/ Voor de 11e keer zeearenden geringd in de Oostvaardersplassen], boswachtersblog.nl, 19 mei 2017</ref><ref>[https://nos.nl/artikel/2227268-europese-zeearend-krijgt-jongen-in-zeeland-dit-is-gaaf.html Europese zeearend krijgt jongen in Zeeland, 'dit is gaaf'], [[Nederlandse Omroep Stichting|NOS]], 14 april 2018</ref> [[Nationaal Park De Oude Venen|De Oude Venen]]<ref>[https://www.itfryskegea.nl/opnieuw-jonge-zeearenden-in-nationaal-park-de-alde-feanen/ Jonge zeearend geboren in natuurgebied de Alde Feanen], [[It Fryske Gea]], 7 mei 2018</ref> en het [[Zuidlaardermeer]].<ref>[http://www.rtvnoord.nl/nieuws/177878/Eerste-Groningse-zeearend-geboren Eerste Groningse zeearend geboren], [[RTV Noord]], 9 mei 2017</ref><ref>[https://www.staatsbosbeheer.nl/over-staatsbosbeheer/dossiers/flora-en-fauna/zeearend/zeearenden-in-nederland Feiten en cijfers - Dossier: Zeearend] februari 2017, [[Staatsbosbeheer]]</ref>
Na een afwezigheid van verscheidene eeuwen in Nederland werd in 2006 weer een succesvolle broedpoging geconstateerd, in de [[Oostvaardersplassen]].<ref>[https://www.nrc.nl/nieuws/2006/05/22/zeearend-broedt-in-nederland-11133144-a445062 Zeearend broedt in Nederland], ''[[NRC Handelsblad|NRC]]'', 22 mei 2006</ref> Het zeearendenpaar lijkt zich blijvend in dit gebied te hebben gevestigd, en daarmee in Nederland; sinds 2006 wordt er ieder jaar succesvol gebroed.<ref>[https://www.nu.nl/overig/2253756/zeldzame-zeearend-verovert-nederland.html Zeldzame zeearend verovert Nederland], [[NU.nl]], 24 mei 2010</ref> Na mislukte broedpogingen elders in 2010, onder meer in het [[Lauwersmeer]]gebied,<ref>[https://www.volkskrant.nl/nieuws-achtergrond/zeearend-nestelt-zich-in-nederland~ba8a5281/ Zeearend nestelt zich in Nederland], ''[[de Volkskrant]]'', 24 maart 2010</ref> nam het aantal geslaagde broedpogingen toe en nestelden zeearenden op verschillende plaatsen in Noord-Nederland en de Zeeuws-Zuid-Hollandse delta, zoals in de [[Biesbosch]], de [[Slikken van de Heen (Tholen)|Slikken van de Heen]],<ref>[https://web.archive.org/web/20140310142843/http://www.lc.nl/friesland/regio/article13579953.ece/Jonge-zeearend-in-Lauwersmeer Jonge zeearend in Lauwersmeer], ''[[Leeuwarder Courant]]'', 18 mei 2011 (Internet Archive))</ref><ref>[https://www.destentor.nl/dronten/jonge-zeearenden-geringd-bij-biddinghuizen~ad55461b/ Jonge zeearenden geringd bij Biddinghuizen], ''[[De Stentor]]'', 24 mei 2018</ref><ref>[https://www.boswachtersblog.nl/oostvaardersplassen/2017/05/19/voor-de-11e-keer-zeearenden-geringd-in-de-oostvaardersplassen/ Voor de 11e keer zeearenden geringd in de Oostvaardersplassen], boswachtersblog.nl, 19 mei 2017</ref><ref>[https://nos.nl/artikel/2227268-europese-zeearend-krijgt-jongen-in-zeeland-dit-is-gaaf.html Europese zeearend krijgt jongen in Zeeland, 'dit is gaaf'], [[Nederlandse Omroep Stichting|NOS]], 14 april 2018</ref> [[Nationaal Park De Oude Venen|De Oude Venen]]<ref>[https://web.archive.org/web/20180530040031/https://www.itfryskegea.nl/opnieuw-jonge-zeearenden-in-nationaal-park-de-alde-feanen/ Jonge zeearend geboren in natuurgebied de Alde Feanen], [[It Fryske Gea]], 7 mei 2018 (Internet Archive)</ref> en het [[Zuidlaardermeer]].<ref>[https://www.rtvnoord.nl/nieuws/177878/eerste-groningse-zeearend-geboren Eerste Groningse zeearend geboren], [[RTV Noord]], 9 mei 2017</ref><ref>[https://web.archive.org/web/20160703034425/http://www.staatsbosbeheer.nl/over-staatsbosbeheer/dossiers/zeearend/feiten-en-cijfers Feiten en cijfers - Dossier: Zeearend] februari 2017, [[Staatsbosbeheer]] (Internet Archive)</ref>
Daarnaast wordt de zeearend waargenomen op andere plaatsen, bijvoorbeeld in de [[Gelderse Poort (natuurgebied)|Gelderse Poort]].<ref>[https://web.archive.org/web/20180621170952/https://www.natuurmonumenten.nl/natuurgebieden/tiengemeten/nieuws/zeearenden-op-tiengemeten-voor-het-eerst-aan-het-nestelen Zeearenden op Tiengemeten voor het eerst aan het nestelen!], [[Natuurmonumenten]], 11 maart 2017</ref><ref>[https://www.naturetoday.com/intl/nl/nature-reports/message/?msg=19556 Zeearend overzomert in de Gelderse Poort], [[Nature Today]], 15 juni 2014</ref> In 2019 werden ten minste veertien zeearenden op Nederlandse bodem geboren.<ref>[https://www.nu.nl/dieren/5947308/nederlandse-zeearenden-voor-het-eerst-uitgerust-met-gps-zender.html Zeearend in Nederland met gps-zender. Nu.nl 21 juni 2019]</ref>Sinds 2006 is de Nederlandse populatie gegroeid tot twintig broedparen met (tot 2020) circa 100 nakomelingen.
Daarnaast wordt de zeearend waargenomen op andere plaatsen, bijvoorbeeld op [[Tiengemeten]]<ref>[https://web.archive.org/web/20180621170952/https://www.natuurmonumenten.nl/natuurgebieden/tiengemeten/nieuws/zeearenden-op-tiengemeten-voor-het-eerst-aan-het-nestelen Zeearenden op Tiengemeten voor het eerst aan het nestelen!], [[Natuurmonumenten]], 11 maart 2017 (Internet Archive)</ref> en in de [[Gelderse Poort (natuurgebied)|Gelderse Poort]].<ref>[https://www.naturetoday.com/intl/nl/nature-reports/message/?msg=19556 Zeearend overzomert in de Gelderse Poort], [[Nature Today]], 15 juni 2014</ref> In 2019 werden ten minste veertien zeearenden op Nederlandse bodem geboren.<ref>[https://www.nu.nl/dieren/5947308/nederlandse-zeearenden-voor-het-eerst-uitgerust-met-gps-zender.html Zeearend in Nederland met gps-zender. Nu.nl 21 juni 2019]</ref> Tussen 2006 en 2020 groeide de Nederlandse populatie tot twintig broedparen, deze brachten in totaal circa 100 nakomelingen voort.


=== België ===
=== België ===
De zeearend is deze eeuw (anno 2017) niet nestelend aangetroffen in België. Wel wordt er sinds 2019 met regelmaat een adult paar in de Scheldevalei waargenomen. Een eerste broedpoging is dan ook op korte termijn te verwachten.<ref>[https://www.natuurpunt.be/pagina/zeearend Zeearend], [[Natuurpunt]]</ref><ref>[https://waarnemingen.be/soort/maps/353?from=2005-04-25&to=2017-06-03&akt%5B%5D=3051&show_heatmap=0&method=0&count_ex=0&only_valid=0&only_valid=1&grid=5000&kwart=0&st=&second_specie= Zeearend - ''Haliaeetus albicilla'']{{Dode link|datum=mei 2019 |bot=InternetArchiveBot}}, [[Waarnemingen.be]] (waarnemingen in België in de periode 2005-2017)</ref>
De zeearend werd tot 2022 niet nestelend aangetroffen in België.<ref>[https://www.natuurpunt.be/pagina/zeearend Zeearend], [[Natuurpunt]]</ref><ref>[https://waarnemingen.be/species/353/maps/?start_date=2005-01-01 Zeearend - ''Haliaeetus albicilla''], [[Waarnemingen.be]] (waarnemingen in België sinds 2005)</ref> Wel wordt er sinds 2019 met regelmaat een adult paar in de Scheldevallei waargenomen.

In 2024 was er een eerste broedpaar ooit in België, voor zover bekend,<ref>https://www.vrt.be/vrtnws/nl/2024/03/15/koppel-zeearenden-aan-het-broeden-in-natuurgebied-blankaert-woum/</ref> nadat het in 2023 een nest bouwde in [[De Blankaart]].<ref>{{Citeer web |url=https://www.natuurpunt.be/nieuws/betty-en-paul-koppel-zeearenden-van-de-blankaart-bouwen-nest-20231023 |titel=Betty en Paul, koppel zeearenden van de Blankaart, bouwen nest! |bezochtdatum=2023-10-23 |werk=Natuurpunt |archiefurl=https://web.archive.org/web/20231023191500/https://www.natuurpunt.be/nieuws/betty-en-paul-koppel-zeearenden-van-de-blankaart-bouwen-nest-20231023|archiefdatum=2023-10-23}}</ref> In april 2024 kwamen twee kuikens uit hun ei. De West-Vlaamse acteurs [[Maaike Cafmeyer]] en [[Wim Willaert]] werden [[meter (peterschap)|meter]] en peter.<ref>https://www.vrt.be/vrtnws/nl/2024/04/30/bekijk-2-kuikens-van-zeearenden-komen-voor-het-eerst-piepen-in/</ref><ref>{{Citeer web |url=https://www.vrt.be/vrtnws/nl/2024/04/18/eerste-zeearend-geboren-in-natuurgebied-de-blankaert-in-woumen/ |titel=Zeearend geboren in natuurgebied De Blankaart in Woumen: een primeur in België |datum=2024-04-18 |bezochtdatum=2024-04-18 |werk=vrtnws.be |archiefurl=https://web.archive.org/web/20240418193422/https://www.vrt.be/vrtnws/nl/2024/04/18/eerste-zeearend-geboren-in-natuurgebied-de-blankaert-in-woumen/|archiefdatum=2024-04-18}}</ref>


=== Duitsland ===
=== Duitsland ===
In Duitsland telde men in 2019 ruim 700 broedparen.
In Duitsland telde men in 2019 ruim 700 broedparen. Tussen 2002 en 2019 werden er 158 zeearenden het slachtoffer van [[windturbine]]s.

Tussen 2002 en 2019 vielen hier 158 zeearenden als slachtoffer van windturbines.
== Status wereldwijd ==
De grootte van de totale populatie wordt geschat op 20-60 duizend volwassen vogels. Op de [[Rode lijst van de IUCN]] heeft deze soort de status ''niet bedreigd''.<ref name="IUCN" />

== Afbeeldingen ==
<gallery mode="packed" heights="150" style="font-size:85%">
⚫
Eagle In Flight 2004-09-01.jpeg|Vliegende zeearend (volwassen)
⚫
'Vogel-Haliaeetus albicilla-Zeearend-01.jpg|Close-up jonge zeearend
⚫
'Vogel-Haliaeetus albicilla-Zeearend-02.jpg
</gallery>


== Externe links ==
== Externe links ==
* [http://www.soortenbank.nl/soorten.php?soortengroep=vogels&record=Haliaeetus+albicilla SoortenBank.nl] Beschrijving, afbeeldingen en geluid
* {{Citeer web |archiefurl=https://web.archive.org/web/20070310222837/http://www.soortenbank.nl/soorten.php?soortengroep=vogels&record=Haliaeetus+albicilla |archiefdatum=10-03-2007 |dodeurl=ja |url=http://www.soortenbank.nl/soorten.php?soortengroep=vogels&record=Haliaeetus+albicilla |website=SoortenBank.nl |titel=Zeearend (Haliaeetus albicilla)}}
* [https://www.werkgroepzeearend.nl/ Werkgroep Zeearend Nederland]
* {{Citeer web |url=https://www.werkgroepzeearend.nl/ |titel=Werkgroep Zeearend Nederland}}
* {{Link waarneming.nl|id=353}}
* {{Observation.org taxon |domein=waarneming.nl}}
* {{Observation.org taxon |domein=waarnemingen.be}}
* [https://web.archive.org/web/20060221192055/http://www.ivnvechtplassen.org/ivn_vogels_niet_vechtstreek/Zeearend_Haliaeetus-albicilla.html Verhaal vanuit de Vechtstreek 1998]
* {{Observation.org taxon}}
⚫
* [https://www.youtube.com/watch?v=Qsnk45b_p7Y Zeearendjong in de Oostvaardersplassen in 2006], een korte documentaire van [[Luc Enting|Enting Films]]
* {{Citeer web |archiefurl=https://web.archive.org/web/20060221192055/http://www.ivnvechtplassen.org/ivn_vogels_niet_vechtstreek/Zeearend_Haliaeetus-albicilla.html |archiefdatum=21-02-2006 |dodeurl=ja |url=http://www.ivnvechtplassen.org/ivn_vogels_niet_vechtstreek/Zeearend_Haliaeetus-albicilla.html |titel=Kennis der Natuur - Zeearend (Haliaeetus albicilla) |website=IVN Vecht & Plassengebied}}
⚫
* {{Citeer web |url=https://www.youtube.com/watch?v=Qsnk45b_p7Y |titel=Zeearendjong in de Oostvaardersplassen in 2006], een korte documentaire van [[Luc Enting|Enting Films]] |website=youtube.com}}


{{Appendix}}
{{Appendix}}
{{Taxonbalk}}

[[Categorie:Havikachtige]]
[[Categorie:Havikachtigen]]
⚫
[[Categorie:IUCN-status niet bedreigd]]
[[Categorie:Dier uit het Palearctisch gebied]]
[[Categorie:Dier uit het Palearctisch gebied]]
⚫
[[Categorie:IUCN-status niet bedreigd]]

Versie van 30 apr 2024 10:53

Dit artikel gaat over de soort Haliaeetus albicilla. Zie de pagina zeearenden voor andere soorten uit het geslacht Haliaeetus, of de pagina zeearend (doorverwijspagina) voor andere betekenissen van 'zeearend'.
Zeearend
IUCN-status: Niet bedreigd[1] (2021)
Zeearend
Taxonomische indeling
Rijk:Animalia (Dieren)
Stam:Chordata (Chordadieren)
Klasse:Aves (Vogels)
Orde:Accipitriformes
Familie:Accipitridae (Havikachtigen)
Geslacht:Haliaeetus (Zeearenden)
Soort
Haliaeetus albicilla
(Linnaeus, 1758)
Originele combinatie
Falco albicilla

Verspreidingsgebied

■ als zomergast (lichtgroen)
■ als jaarvogel (donkergroen)
■ als wintergast (blauw)
Afbeeldingen op Wikimedia Commons Wikimedia Commons
Zeearend op Wikispecies Wikispecies
Portaal  Portaalicoon   Biologie
Vogels

De zeearend (Haliaeetus albicilla), soms Europese zeearend of witstaartzeearend genoemd, is een roofvogel uit de familie van de havikachtigen (Accipitridae). De wetenschappelijke naam van de soort werd als Falco albicilla in 1758 gepubliceerd door Carl Linnaeus in de tiende editie van Systema naturae.[2] Het is de grootste roofvogel van Noord-Europa.[3][4]

Uiterlijke kenmerken

De lengte van een volwassen zeearend bedraagt 70 tot 92 cm, de vleugelspanwijdte is 200 tot 250 cm en het gewicht 3,1 tot 7,5 kg. Een zeearend kan tot 20 jaar oud worden.

Vanwege de grote spanwijdte wordt de zeearend ook wel de 'vliegende deur' genoemd. Buiten zijn enorme spanwijdte vallen zijn grote gele snavel, de diep gevingerde vleugels en zijn witte staart op. Jonge exemplaren hebben die witte staart overigens niet.

Voedsel

Het voedsel van de zeearend bestaat uit vis, (water)vogels, kleine zoogdieren en aas. Soms stelen ze voedsel van andere roofvogels.

Een zeearend eet van een gevangen gans.

Vijanden

Volwassen zeearenden hebben eigenlijk geen natuurlijke vijanden, afgezien van de mens. Eieren en kuikens lopen echter het risico door roofdieren te worden buitgemaakt.

Voortplanting

Zeearenden zijn sociaal levende dieren zonder territorium. Ze kunnen rustig naast elkaar broeden. Eieren leggen ze in hoge nesten, meestal in bomen bij moerasgebieden of op een steile rotswand langs kustgebieden. Het legsel bestaat meestal uit twee of drie witte eieren.

Zeearenden van verschillende leeftijden

Verspreiding

Oorspronkelijk kwam de zeearend in geheel Europa voor, maar op veel plaatsen zijn de aantallen sterk teruggelopen of is de soort verdwenen, vooral in Midden- en Zuid-Europa. Wel nemen de aantallen in veel landen in de eenentwintigste eeuw weer sterk toe. Zo is in Denemarken het aantal broedparen toegenomen van een broedpaar in 1995 tot 152 in 2021. In Nederland waren er volgens SOVON in 2022 dertig broedparen. De zeearend komt voor in een band over Rusland naar Azië, waar hij van de Golf van Anadyr tot het noordoosten van China leeft.

Er worden twee ondersoorten onderscheiden:

  • Haliaeetus albicilla albicilla: van Europa en noordelijk Azië tot India en China,
  • Haliaeetus albicilla groenlandicus: in Groenland.
Europees land Aantal broedparen
Albanië 0-1
Azerbeidzjan 5-10
België 1
Bosnië en Herzegovina 25-50
Bulgarije 12-14
Denemarken 152 (2021)
Duitsland 700 (2019)
Estland 90
Europees Rusland 1000-2000
Finland 250
Georgië 1-2
Griekenland 6
Groot-Brittannië 31
Hongarije 97-105
IJsland 43
Kroatië 80-100
Letland 25
Litouwen 65
Macedonië 0
Montenegro 0
Nederland 30 (2022)
Noorwegen ca. 2000
Oekraïne 80-100
Oostenrijk 4
Polen 660
Roemenië 28-33
Servië 40-60
Slovenië 1-3
Slowakije 2-5
Tsjechië 25-30
Turkije 8-15
Wit-Rusland 85-105
Zweden 700

Nederland

Het eerste zeearendjong (2006)
Eerste vliegpoging

Na een afwezigheid van verscheidene eeuwen in Nederland werd in 2006 weer een succesvolle broedpoging geconstateerd, in de Oostvaardersplassen.[5] Het zeearendenpaar lijkt zich blijvend in dit gebied te hebben gevestigd, en daarmee in Nederland; sinds 2006 wordt er ieder jaar succesvol gebroed.[6] Na mislukte broedpogingen elders in 2010, onder meer in het Lauwersmeergebied,[7] nam het aantal geslaagde broedpogingen toe en nestelden zeearenden op verschillende plaatsen in Noord-Nederland en de Zeeuws-Zuid-Hollandse delta, zoals in de Biesbosch, de Slikken van de Heen,[8][9][10][11] De Oude Venen[12] en het Zuidlaardermeer.[13][14] Daarnaast wordt de zeearend waargenomen op andere plaatsen, bijvoorbeeld op Tiengemeten[15] en in de Gelderse Poort.[16] In 2019 werden ten minste veertien zeearenden op Nederlandse bodem geboren.[17] Tussen 2006 en 2020 groeide de Nederlandse populatie tot twintig broedparen, deze brachten in totaal circa 100 nakomelingen voort.

België

De zeearend werd tot 2022 niet nestelend aangetroffen in België.[18][19] Wel wordt er sinds 2019 met regelmaat een adult paar in de Scheldevallei waargenomen.

In 2024 was er een eerste broedpaar ooit in België, voor zover bekend,[20] nadat het in 2023 een nest bouwde in De Blankaart.[21] In april 2024 kwamen twee kuikens uit hun ei. De West-Vlaamse acteurs Maaike Cafmeyer en Wim Willaert werden meter en peter.[22][23]

Duitsland

In Duitsland telde men in 2019 ruim 700 broedparen. Tussen 2002 en 2019 werden er 158 zeearenden het slachtoffer van windturbines.

Status wereldwijd

De grootte van de totale populatie wordt geschat op 20-60 duizend volwassen vogels. Op de Rode lijst van de IUCN heeft deze soort de status niet bedreigd.[1]

Afbeeldingen

  • Vliegende zeearend (volwassen)
    Vliegende zeearend (volwassen)
  • Close-up jonge zeearend
    Close-up jonge zeearend
Overgenomen van "https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Zeearend&oldid=67460923"