Naar inhoud springen

Viviparidae: verschil tussen versies

Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Tom Meijer (overleg | bijdragen)
k Ombouw ISBN naar sjabloon ivm uitschakeling magische link
 
(48 tussenliggende versies door 18 gebruikers niet weergegeven)
Regel 1: Regel 1:
{{Taxobox
{{Taxobox
| afbeelding = Viviparus contectus met operculum1.jpg
| type=dier
| afbeelding=Viviparus contectus met operculum1.jpg
| afbeeldingtekst = ''[[Viviparus contectus]]'' met operculum
| rijk = [[Dieren (biologie)|Animalia]] (Dieren)
| afbeeldingtekst=''Viviparus contectus'' met operculum
| rijk=[[Dierenrijk|Animalia]] (Dieren)
| stam = [[Weekdieren|Mollusca]] (Weekdieren)
| stam=[[Weekdieren|Mollusca]] (Weekdieren)
| klasse = [[Gastropoda]] (Buikpotigen)
| clade1 = [[Caenogastropoda]]
| klasse=[[Gastropoda]] (Buikpotigen)
| orde = [[Architaenioglossa]]
| onderklasse=[[Orthogastropoda]]
| superfamilie = [[Viviparoidea]]
| orde=[[Architaenioglossa]]
| taxon = [[Familie (biologie)|Familie]]
| superfamilie=[[Ampullarioidea]]
| w-naam = Viviparidae
| taxon=[[Familie (biologie)|Familie]]
| auteur = [[John Edward Gray|J. E. Gray]]
| w-naam=[[Viviparidae]]
| datum = 1847<ref>Gray J. E. (November 1847) (1833). "A list of genera of Recent Mollusca, their synonyma and types". ''Proceedings of the Zoological Society in London'', '''15''': 129-182. Viviparidae at page 155.</ref>
| auteur=[[J.E. Gray]]
| commons = Category:Viviparidae
| datum=1847
| species =
| rang=[[Geslacht (biologie)|Geslacht]]en
| worms = 154000
| onderverdeling=
*''[[Angulyagra]]'' Benson, 1836
*''[[Anulotaia]]'' Brandt, 1968
*''[[Bellamya]]'' Jousseame, 1886
*''[[Campeloma]]'' Rafinesque, 1819
*''[[Cipangopaludina]]'' Hannibal, 1912
*''[[Filopaludina]]'' Habe, 1964
*''[[Heterogen]]'' Annandale, 1921
*''[[Idiopoma]]'' Pilsbry, 1901
*''[[Lioplax]]'' Troschel, 1856
*''[[Margarya]]'' Nevill, 1877
*''[[Mekongia]]'' Crosse & Fischer, 1876
*''[[Neothauma]]'' E.A. Smith, 1880
*''[[Rivularia]]'' Huede, 1890
*''[[Siamopaludina]]'' Brandt, 1968
*''[[Sinotaia]]'' Haas, 1939
*''[[Taia]]'' Annandale, 1918
*''[[Trochotaia]]'' Brandt, 1974
*''[[Tulotoma]]'' Haldeman, 1840
*''[[Viviparus]]'' Montfort, 1810
}}
}}
'''Viviparidae''', een [[familie (biologie)|familie]] van [[slakken]] die met ruim 60 soorten over de hele wereld voorkomen, doch meestal aan de rand van rustig water waarin ze ook hun jongen levend baren. In [[Nederland]] komen twee soorten voor, en worden beide 'Moerasslak' genoemd.
De '''Viviparidae''' zijn een [[familie (biologie)|familie]] van [[slakken|zoetwaterkieuwslakken]] die met ruim 60 soorten over de hele wereld, met uitzondering van [[Zuid-Amerika]], voorkomen. Viviparidae zijn [[ovovivipaar]]: het moederdier houdt de eieren bij zich tot de jonge dieren uit het ei komen.


==Typegenus==
==Typegenus==
''Viviparus'' Montfort, 1810 is het typegenus van deze familie.
''Viviparus'' [[Pierre Denys de Montfort|Montfort]], 1810 is het typegenus van deze familie.

==Systematiek en taxonomie==
* familie: [[Viviparidae]] J.E. Gray, 1847 (Europese soorten):
** [[Geslacht (biologie)|Genus]]: ''[[Viviparus]]'' Montfort, 1810
*** [[Subgenus]]: ''[[Viviparus]]'' Montfort, 1810
**** ''[[Viviparus acerosus]]'' (Bourguignat, 1862)
**** ''[[Viviparus ater]]'' (De Cristofori & Jan, 1832)
**** † ''[[Viviparus burgundinus]]'' (Tournouër, 1866) - [[Plioceen]]
**** † ''[[Viviparus clairi]]'' Schlickum & Puisségur, 1977 - [[Vroeg Pleistoceen]]
**** ''[[Viviparus contectus]]'' (Millet, 1813)
**** † ''[[Viviparus crytomaphora]]'' Brusina, 1874 - [[Mioceen]]
**** † ''[[Viviparus diluvianus]]'' (Kunth, 1865) - [[Vroeg Pleistoceen|Vroeg-]] en [[Midden Pleistoceen]]
**** † ''[[Viviparus glacialis]]'' (S.V. Wood, 1872) - [[Vroeg Pleistoceen]]
**** ''[[Viviparus hellenicus]]'' Westerlund, 1886
**** † ''[[Viviparus janinensis]]'' (Mousson, 1859) - [[Plioceen]]
**** † ''[[Viviparus kurdensis]]'' Lörenthey, 1894 - [[Tertiair]]
**** ''[[Viviparus mamillatus]]'' (Küster, 1852)
**** † ''[[Viviparus medius]]'' (S. Woodward, 1833) - [[Vroeg Pleistoceen]]
**** † ''[[Viviparus sadleri]]'' Partsch, 1856 - [[Mioceen]]
**** † ''[[Viviparus sublentus]]'' d´Orbigny, 1850 - [[Eoceen]]
**** † ''[[Viviparus suessoniensis]]'' (Deshayes, 1826) - [[Eoceen]]
**** † ''[[Viviparus symeonidisi]]'' Schütt, 1986 - [[Plioceen]]
**** † ''[[Viviparus teschi]]'' Meijer, 1990 - [[Vroeg Pleistoceen]]
**** ''[[Viviparus viviparus viviparus]]'' (Linnæus, 1758)
**** ''[[Viviparus viviparus penthicus]]'' (Servain, 1884)


==Schelpkenmerken==
==Schelpkenmerken==
De schelp is meestal conisch van vorm, hoger dan breed en regelmatig gewonden. De windingen zijn doorgaans bol, soms met kielen die glad maar ook geknobbeld kunnen zijn. Bij veel soorten is de kiel op de [[Schelpterminologie (mollusken)|periferie]] geprononceerd. Vaak is de mondopening ovaal tot vrijwel rond. De [[Schelpterminologie (mollusken)|mondrand]] is scherp, niet verdikt en niet omgeslagen. De schelp heeft een [[Schelpterminologie (mollusken)|navel]] die echter geheel bedekt kan zijn.
De schelp is meestal conisch van vorm, hoger dan breed en regelmatig gewonden. De windingen zijn doorgaans bol, soms met kielen die glad maar ook geknobbeld kunnen zijn. Bij veel soorten is de kiel op de [[Schelpterminologie (mollusken)|periferie]] geprononceerd. Vaak is de mondopening ovaal tot vrijwel rond. De [[Schelpterminologie (mollusken)|mondrand]] is scherp, niet verdikt en niet omgeslagen. De schelp heeft een [[Schelpterminologie (mollusken)|navel]] die echter geheel bedekt kan zijn.


In hoogte variëren de meeste soorten tussen ongeveer 1 en 6 cm.
In hoogte variëren de meeste soorten tussen ongeveer 1 en 6&nbsp;cm.


Hoewel de dieren van gescheiden geslacht zijn (zie onder) is nog niet aangetoond dat dit zich uit in [[geslachtelijke dimorfie]] van de schelp zoals van andere slakkensoorten (bijvoorbeeld ''[[Lithoglyphus naticoides]]'') bekend is.
Hoewel de dieren van gescheiden geslacht zijn (zie onder) is nog niet aangetoond dat dit zich uit in [[geslachtelijke dimorfie]] van de schelp zoals van andere slakkensoorten (bijvoorbeeld ''[[Lithoglyphus naticoides]]'') bekend is.
Regel 86: Regel 42:
Wereldwijd verspreid met uitzondering van [[Zuid-Amerika]].
Wereldwijd verspreid met uitzondering van [[Zuid-Amerika]].


==Voorkomen in de Noordwest-Europa==
==Voorkomen in Noordwest-Europa==
In Noordwest-[[Europa (werelddeel)|Europa]] komen twee levende soorten voor: de [[Spitse moerasslak]] (''Viviparus contectus'') en de [[Stompe moerasslak]] (''Viviparus viviparus''). Daarnaast zijn van deze regio uit het [[Cenozoïcum]] (vooral uit het [[Kwartair]]) enkele fossiele soorten bekend.
In Noordwest-[[Europa (werelddeel)|Europa]] komen twee levende soorten voor: de [[Spitse moerasslak]] (''Viviparus contectus'') en de [[Stompe moerasslak]] (''Viviparus viviparus''). Daarnaast zijn van deze regio uit het [[Cenozoïcum]] (vooral uit het [[Kwartair]]) enkele fossiele soorten bekend.

== Taxonomie ==
De familie kent de volgende indeling:<ref>Subfamilies volgens {{Brontabel|2005-Bouchet-Rocroi}}</ref><ref>Soortenlijst is niet compleet</ref>
* Onderfamilie [[Viviparinae]] <small>Gray, 1847</small>
** Geslacht ''[[Angulyagra]]'' <small>Rao, 1931</small><ref name="water2010">[https://web.archive.org/web/20120320173944/http://zsi.gov.in/checklist/FW_Mollusca.pdf Handbook on Indian Fresh water Molluscs]. 11 pp.; Geraadpleegd 30 juni 2013.</ref>
*** ''[[Angulyagra microchaetophora]]'' <small>(Annandale)</small><ref name="water2010" />
*** ''[[Angulyagra oxytropis]]'' <small>(Benson)</small><ref name="water2010" />
** Geslacht ''[[Taia (geslacht)|Taia]]'' <small>Annandale, 1918</small><ref name="water2010" />
*** ''[[Taia crassicallosa]]'' <small>Annandale & Rao</small><ref name="water2010" />
** Geslacht ''[[Viviparus]]'' <small>[[Pierre Denys de Montfort|Montfort]], 1810</small> - [[typegeslacht]]
*** ''[[Viviparus acerosus]]'' <small>(Bourguignat, 1862)</small><ref>{{Link Fauna Europaea|id=431460|naam=''Viviparus acerosus''}}</ref>
*** ''[[Viviparus ater]]'' <small>(De Cristofori & Jan, 1832)</small><ref>{{Link Fauna Europaea|id=431474|naam=''Viviparus ater''}}</ref>
*** ''[[Viviparus contectus]]'' ([[Spitse moerasslak]]) <small>(Millet, 1813)</small>
*** ''[[Viviparus diluvianus]]'' {{†}} <small>(Kunth, 1865)</small>
*** ''[[Viviparus georgianus]]'' <small>(Lea, 1834)</small><ref>WoRMS (2012). ''Viviparus georgianus'' (Lea, 1834). Geraadpleegd via: [[World Register of Marine Species]] op http://www.marinespecies.org/aphia.php?p=taxdetails&id=397203</ref>
*** ''[[Viviparus glacialis]]'' <small>(Wood, 1872)</small>
*** ''[[Viviparus mamillatus]]'' <small>(Kuster, 1852)</small><ref>{{Link Fauna Europaea|id=431501|naam=''Viviparus mamillatus''}}</ref>
*** ''[[Viviparus teschi]]'' {{†}} <small>(T. Meijer, 1990)</small>
*** ''[[Viviparus viviparus]]'' ([[Stompe moerasslak]]) <small>(Linnaeus, 1758)</small>
** Geslacht ''[[Tulotoma]]'' <small>Haldeman, 1840</small> (1 soort))
*** ''[[Tulotoma magnifica]]'' <small>([[Timothy Abbott Conrad|Conrad]], 1834)</small><ref>[[Timothy Abbott Conrad|Conrad T. A.]] (1834). ''New fresh water shells of the United States : with coloured illustrations, and a monograph of the genus Anculotus of Say: also a synopsis of the American Naiades''. Philadelphia. [http://www.archive.org/stream/newfreshwatershe00conr#page/48/mode/2up Page 48-49]. [http://www.archive.org/stream/newfreshwatershe00conr#page/n104/mode/1up Plate 8], figure 4.</ref>
* Onderfamilie [[Bellamyinae]] <small>Rohrbach, 1937</small>
** Geslacht ''[[Apameaus]]'' <small>Sivan, Heller & van Damme, 2006</small><ref>Sivan N., Heller J. & van Damme D. (November 2006) "Fossil Viviparidae (Mollusca: Gastropoda) of the Levant" ''Journal of Conchology'' '''39''' (2): 207-220. [https://web.archive.org/web/20200808022302/https://www.conchsoc.org/resources/show-abstract-39.php%3Fid%3D%20126 abstract]</ref> Dit Pliocene-Pleistocene geslacht bevat slechts één soort
*** ''[[Apameaus apameae]]'' <small>Sivan, Heller & van Damme, 2006</small>
** Geslacht ''[[Bellamya]]'' <small>Jousseame, 1886</small> - typegeslacht van de onderfamilie
*** ''[[Bellamya bengalensis]]'' <small>(Lamarck, 1822)</small><ref name="water2010" />
*** ''[[Bellamya crassispiralis]]'' <small>(Annandale)</small><ref name="water2010" />
*** ''[[Bellamya crassa]]'' <small>(Benson)</small><ref name="water2010" />
*** ''[[Bellamya dissimilis]]'' <small>(Mueller)</small><ref name="water2010" />
*** ''[[Bellamya hilmandensis]]'' <small>(Kobelt, 1909)</small><ref>{{Ts.|Glöer, P}}; {{Ts.|Pešić, V}} (2012) The freshwater snails (Gastropoda) of Iran, with descriptions of two new genera and eight new species [http://www.pensoft.net/journals/zookeys/ ''ZooKeys''], '''219''': 11-61. {{doi|10.3897/zookeys.219.3406}}</ref>
*** ''[[Bellamya micron]]'' <small>(Annandale)</small><ref name="water2010" />
** Geslacht ''[[Cipangopaludina]]'' <small>Hannibal, 1912</small><ref name="water2010" />
*** ''[[Cipangopaludina chinensis]]'' <!-- ref FR-wiki -->
*** ''[[Cipangopaludina japonica]]'' <!-- ref FR-wiki -->
*** ''[[Cipangopaludina lecythis]]'' <small>(Benson)</small><ref name="water2010" />
* Onderfamilie [[Lioplacinae]] <small>Gill, 1863</small>
** Geslacht ''[[Lioplax]]'' <small>Troschel, 1856</small>
<!-- soorten via FR wiki -->
*** ''[[Lioplax cyclostomaformis]]''
*** ''[[Lioplax pilsbryi]]''
*** ''[[Lioplax subcarinata]]''
*** ''[[Lioplax sulculosa]]''
*** ''[[Lioplax talquinensis]]''
** Geslacht ''[[Campeloma]]'' <small>Rafinesque, 1819</small>
<!-- soorten via EN-wiki -->
*** ''[[Campeloma brevispirum]]'' <small>F. C. Baker, 1928</small>
*** ''[[Campeloma crassulum]]'' <small>Rafinesque, 1819</small>
*** ''[[Campeloma decampi]]'' <small>(W. G. Binney, 1865)</small>
*** ''[[Campeloma decisum]]'' <small>(Say, 1817)</small>
*** ''[[Campeloma exile]]'' <small>(Anthony, 1860)</small>
*** ''[[Campeloma floridense]]'' <small>Call, 1886</small>
*** ''[[Campeloma geniculum]]'' <small>(Conrad, 1834)</small>
*** ''[[Campeloma gibbum]]'' <small>(Currier, 1867)</small>
*** ''[[Campeloma leptum]]'' <small>Mattox, 1940</small>
*** ''[[Campeloma lewisi]]'' <small>Walker, 1915</small>
*** ''[[Campeloma limum]]'' <small>(Anthony, 1860)</small>
*** ''[[Campeloma milesi]]'' <small>(I. Lea, 1863)</small>
*** ''[[Campeloma parthenum]]'' <small>Vail, 1979</small>
*** ''[[Campeloma regulare]]'' <small>(I. Lea, 1841)</small>
*** ''[[Campeloma rufum]]'' <small>(Haldeman, 1841)</small>
*** ''[[Campeloma subsolidum]]'' <small>Anthony</small><!-- [http://nj.sytes.net/wp3/Wallpaperz/slides/Campeloma%20subsolidum-orig.html photo]--><!--[http://www.archive.org/stream/sporadicpapers00callrich#page/n145/mode/2up anatomy]-->
*** ''[[Campeloma tannum]]'' <small>Mattox, 1940</small>
* Onderfamilie niet bekend
** Geslacht ''[[Albianopalin]]'' {{†}} <small>Hamilton-Bruce, Smith & Gowlett-Holmes, 2002</small><ref name="Hamilton-Bruce 2003">Hamilton-Bruce R. J., Smith B. J. & Gowlett-Holmes K. L. (2002). "Descriptions of a new genus and two new species of viviparid snails (Mollusca: Gastropoda: Viviparidae) from the Early Cretaceous (middle-late Albian) Griman Creek Formation of Lightning Ridge, northern New South Wales". ''[[Records of the South Australian Museum]]'' '''35'''': 193–203. [http://www.samuseum.sa.gov.au/Journals/RSAM/RSAM_v035/rsam_v035_p193p203.pdf PDF]</ref><!-- - from [[Albian]], New South Wales<ref name="Hamilton-Bruce 2003" />-->
** Geslacht ''[[Anulotaia]]'' <small>Brandt, 1968</small>
** Geslacht ''[[Centrapala]]'' <small>Cotton, 1935</small><ref name="Kear 2003">Kear B. P., Hamilton-Bruce R. J., Smith B. J. & Gowlett-Holmes K. L. (2003). "Reassessment of Australia's oldest freshwater snail, ''Viviparus'' (?) ''albascopularis'' Etheridge, 1902 (Mollusca : Gastropoda : Viviparidae), from the Lower Cretaceous (Aptian, Wallumbilla Formation) of White Cliffs, New South Wales". ''[[Molluscan Research]]'' '''23''' (2): 149-158. {{doi|10.1071/MR03003}}, [http://www.publish.csiro.au/?act=view_file&file_id=MR03003.pdf PDF].</ref>
** Geslacht ''[[Filopaludina]]'' <small>Habe, 1964</small>
** Geslacht ''[[Heterogen]]'' <small>Annandale, 1921</small> - met één soort
*** ''[[Heterogen longispira]]'' <small>(E. A. Smith, 1886)</small>
** Geslacht ''[[Idiopoma]]'' <small>[[Henry Augustus Pilsbry|Pilsbry]], 1901</small>
** Geslacht ''[[Larina]]'' <small>Adams, 1851</small><ref name="Kear 2003" />
** Geslacht ''[[Margarya]]'' <small>Nevill, 1877</small>
** Geslacht ''[[Mekongia]]'' <small>Crosse & Fischer, 1876</small>
** Geslacht ''[[Neothauma]]'' <small>E. A. Smith, 1880</small> - met één soort
*** ''[[Neothauma tanganyicense]]'' <small>E. A. Smith, 1880</small><ref name="Brown 1994">Brown D. S. (1994). ''Freshwater Snails of Africa and their Medical Importance''. [[Taylor & Francis]]. {{ISBN|0-7484-0026-5}}.</ref>
** Geslacht ''[[Notopala]]'' <small>Cotton, 1935</small><ref name="environment.gov.au threatened">[http://www.environment.gov.au/biodiversity/threatened/species/river-snail.html River Snail (''Notopala sublineata'')]. accessed 26 September 2010</ref>
** Geslacht ''[[Rivularia (slak)|Rivularia]]'' <small>Huede, 1890</small>
** Geslacht ''[[Siamopaludina]]'' <small>Brandt, 1968</small>
** Geslacht ''[[Sinotaia]]'' <small>Haas, 1939</small>
** Geslacht ''[[Trochotaia]]'' <small>Brandt, 1974</small>

=== Indeling in onderfamilies volgens WoRMS ===
* [[Bellamyinae]] <small>Rohrbach, 1937</small>
* [[Lioplacinae]] <small>Gill, 1863</small>
* [[Viviparinae]] <small>Gray, 1847</small>


==Afbeeldingen==
==Afbeeldingen==
<gallery>
<gallery>
Bestand:ViviparusViviparus.JPG| ''Viviparus viviparus'', in aquarium
Bestand:ViviparusViviparus.JPG| ''Viviparus viviparus'', in aquarium
Bestand:Viviparus viviparus - Orne Caen France - P1010084.jpg|''Viviparus viviparus''<BR/ >met operculum<BR/ >Orne bij Caen (Frankrijk).
Bestand:Viviparus viviparus - Orne Caen France - P1010084.jpg|''Viviparus viviparus''<br />met operculum<br />Orne bij Caen (Frankrijk).
Bestand:Viviparus contectus met operculum2.JPG|''Viviparus contectus''<BR/ > met operculum<BR/ >Eempolder, Nederland.
Bestand:Viviparus glacialis - Rosmalen - Late Tiglian.jpg|''Viviparus glacialis''<br />Boring Rosmalen, Nederland; Ouderdom: Laat Tiglien
Bestand:'Vivipara' partelloi01.jpg|''Angulyagra (Acanthotropis) partelloi''<br />met operculum<br />[[Lake Lanao]], [[Mindanao]], [[Filipijnen]].
Bestand:Viviparus glacialis - Rosmalen - Late Tiglian.jpg|''Viviparus glacialis''<BR/ >Boring Rosmalen, Nederland; Ouderdom: Laat Tiglien
Bestand:Heterogen longispira 01.jpg|''Heterogen longispira''<br />met operculum<br />Biwa Meer, Japan.
Bestand:Viviparus teschi - Tiglien Arnhem - P1010085.jpg|''Viviparus teschi''<BR/ >Boring Arnhem, Nederland. Ouderdom: Tiglien
Bestand:Viviparus diluvianus - Holsteinien Berlijn - P1010070.JPG|''Viviparus diluvianus'' (van de typelocaliteit); Ouderdom: Holsteinien
Bestand:Viviparus diluvianus - Tiglien Maalbeek Netherlands.jpg|''Viviparus diluvianus''<BR/ >Maalbeek bij Belfeld, Nederland; Ouderdom: Laat Tiglien
Bestand:'Vivipara' partelloi01.jpg|''Angulyagra (Acanthotropis) partelloi''<BR/ >met operculum<BR/ >[[Lake Lanao]], [[Mindanao]], [[Filipijnen]].
Bestand:Heterogen longispira 01.jpg|''Heterogen longispira''<BR/ >met operculum<BR/ >Biwa Meer, Japan.
</gallery>
</gallery>
{{commonscat|Viviparidae}}
{{wikispecies|Viviparidae}}


==Zie ook==
==Zie ook==
* [[Lijst van Mollusca #V|Lijst van Mollusca]]
* [[Lijst van Mollusca#V|Lijst van Mollusca]]


== Externe links ==
== Externe links ==
* {{en}}[http://www.faunaeur.org/full_results.php?id=11383 Fauna Europaea - Viviparidae]
* {{en}}{{Link Fauna Europaea|id=11384|naam=Viviparidae}}
* {{en}}[http://www.ncbi.nlm.nih.gov/Taxonomy/Browser/wwwtax.cgi?lin=s&p=has_linkout&id=54976 NCBI Taxonomy Browser: Viviparidae]
* {{en}}[http://www.ncbi.nlm.nih.gov/Taxonomy/Browser/wwwtax.cgi?lin=s&p=has_linkout&id=54976 NCBI Taxonomy Browser: Viviparidae]
* {{en}}[http://sn2000.taxonomy.nl/Taxonomicon/TaxonTree.aspx?id=35152&tree=0.1 Systema naturae 2000 (classification) - Taxon: Viviparidae]
* {{en}}[https://web.archive.org/web/20070929140425/http://sn2000.taxonomy.nl/Taxonomicon/TaxonTree.aspx?id=35152&tree=0.1 Systema naturae 2000 (classification) - Taxon: Viviparidae]
* {{en}}[http://www8.vgregion.se/gnm/clecom/clecom.asp?res=1024 CLECOM (Check List of European COntinental Mollusca)]
* {{en}}[http://www.itis.gov/servlet/SingleRpt/SingleRpt?search_topic=TSN&search_value=70304 ITIS: Viviparidae]
* {{en}}[http://www.itis.gov/servlet/SingleRpt/SingleRpt?search_topic=TSN&search_value=70304 ITIS: Viviparidae]


{{Appendix|2=
{{bron|bronvermelding=
* {{Aut|Gittenberger, E., Janssen, A.W., Kuijper, W.J., Kuiper, J.G.J., Meijer, T., Velde, G. van der & Vries, J.N. de}}, 1998. ''De Nederlandse zoetwatermollusken. Recente en fossiele weekdieren uit zoet en brak water.'' Nederlandse Fauna 2. Nationaal Natuurhistorisch Museum Naturalis, KNNV Uitgeverij & EIS-Nederland, Leiden, 288 pp. ISBN 90-5011-201-3
* {{Aut|Gittenberger, E., Janssen, A.W., Kuijper, W.J., Kuiper, J.G.J., Meijer, T., van der Velde, G. & de Vries, J.N.}}, 2004. ''De Nederlandse zoetwatermollusken. Recente en fossiele weekdieren uit zoet en brak water.'' Nederlandse Fauna 2. Nationaal Natuurhistorisch Museum Naturalis, KNNV Uitgeverij & EIS-Nederland, Leiden, 291 pp. (2nd ed.). {{ISBN|90-5011-201-3}}
* {{fr}} {{Aut|Fischer, P.H.}}, 1880-1887. ''Manuel de Conchyliologie et de Paléontologie conchyliologique ou histoire naturelle des Mollusques vivants et fossiles suivi d'un appendice sur les Brachiopodes par D. Oehlert.'' – XXIV + 1369 pp.
* {{fr}} {{Aut|Fischer, P.H.}}, 1880-1887. ''Manuel de Conchyliologie et de Paléontologie conchyliologique ou histoire naturelle des Mollusques vivants et fossiles suivi d'un appendice sur les Brachiopodes par D. Oehlert.'' – XXIV + 1369 pp.
* {{de}} {{Aut|Gloër, P.}}, 2002. ''Die Süßwassergastropoden Nord- und Mitteleuropas - Bestimmungsschlüssel, Lebensweise, Verbreitung''. In: F. Dahl (ed.), Die Tierwelt Deutschlands, 73: 327 pp. (2nd rev. ed.); ISBN 3-923376-02-2.
* {{de}} {{Aut|Gloër, P.}}, 2002. ''Die Süßwassergastropoden Nord- und Mitteleuropas - Bestimmungsschlüssel, Lebensweise, Verbreitung''. In: F. Dahl (ed.), Die Tierwelt Deutschlands, 73: 327 pp. (2nd rev. ed.); {{ISBN|3-923376-02-2}}.
* {{en}} {{Aut|Prashad, B.}}, 1928. ''Recent and fossil Viviparidae. A study in distribution, evolution and palaeogeography.'' Memoirs of the Indian Museum 8 (4): 153-252.
* {{en}} {{Aut|Prashad, B.}}, 1928. ''Recent and fossil Viviparidae. A study in distribution, evolution and palaeogeography.'' Memoirs of the Indian Museum 8 (4): 153-252.
* {{en}} {{Aut|Thiele, J.}}, 1929-1935. ''Handbuch der Systematischen Weichtierkunde.'' Jena, (1), 1-376, 1929; (2), 377-778, 1931; 779-1022, 1934; 1023-1134, 1935.
* {{en}} {{Aut|Thiele, J.}}, 1929-1935. ''Handbuch der Systematischen Weichtierkunde.'' Jena, (1), 1-376, 1929; (2), 377-778, 1931; 779-1022, 1934; 1023-1134, 1935.
* {{en}} {{Aut|Vaught, K.C.}}, 1989. ''A classification of living mollusca.'' American Malacologists Inc., Melbourne USA, ISBN 0-915826-22-4, 195 pp.
* {{en}} {{Aut|Vaught, K.C.}}, 1989. ''A classification of living mollusca.'' American Malacologists Inc., Melbourne USA, {{ISBN|0-915826-22-4}}, 195 pp.
* {{de}} {{Aut|Wenz, W.}}, 1923-1930. ''Gastropoda extramarina tertiaria.'' Fossilium Catalogus I. (4 vols.), 3387 pp.
* {{de}} {{Aut|Wenz, W.}}, 1923-1930. ''Gastropoda extramarina tertiaria.'' Fossilium Catalogus I. (4 vols.), 3387 pp.
* {{de}} {{Aut|Wenz, W.}}, 1961. ''Gastropoda, 1, Allgemeiner Teil und Prosobranchia.'' In: Handbuch der Paläozoologie, 6(1) 1-948 (herdruk).
* {{de}} {{Aut|Wenz, W.}}, 1961. ''Gastropoda, 1, Allgemeiner Teil und Prosobranchia.'' In: Handbuch der Paläozoologie, 6 (1) 1-948 (herdruk).
{{References}}
}}
}}
{{Navigatie Viviparidae}}
{{Navigatie Viviparidae}}


[[Categorie:Slakkenfamilie]]
[[Categorie:Viviparidae| ]]
[[Categorie:Viviparidae]]

[[de:Sumpfdeckelschnecken]]
[[en:Viviparidae]]
[[ja:タニシ]]
[[la:Viviparidae]]
[[no:Elvegjellesnegler]]
[[ru:Живородки]]
[[sv:Sumpsnäckor]]
[[zh:田螺]]

Huidige versie van 25 mrt 2024 om 09:56

Viviparidae
Viviparus contectus met operculum
Taxonomische indeling
Rijk:Animalia (Dieren)
Stam:Mollusca (Weekdieren)
Klasse:Gastropoda (Buikpotigen)
Clade:Caenogastropoda
Orde:Architaenioglossa
Superfamilie:Viviparoidea
Familie
Viviparidae
J. E. Gray, 1847[1]
Afbeeldingen op Wikimedia Commons Wikimedia Commons
Viviparidae op Wikispecies Wikispecies
(en) World Register of Marine Species
Portaal  Portaalicoon   Biologie

De Viviparidae zijn een familie van zoetwaterkieuwslakken die met ruim 60 soorten over de hele wereld, met uitzondering van Zuid-Amerika, voorkomen. Viviparidae zijn ovovivipaar: het moederdier houdt de eieren bij zich tot de jonge dieren uit het ei komen.

Viviparus Montfort, 1810 is het typegenus van deze familie.

Schelpkenmerken

[bewerken | brontekst bewerken]

De schelp is meestal conisch van vorm, hoger dan breed en regelmatig gewonden. De windingen zijn doorgaans bol, soms met kielen die glad maar ook geknobbeld kunnen zijn. Bij veel soorten is de kiel op de periferie geprononceerd. Vaak is de mondopening ovaal tot vrijwel rond. De mondrand is scherp, niet verdikt en niet omgeslagen. De schelp heeft een navel die echter geheel bedekt kan zijn.

In hoogte variëren de meeste soorten tussen ongeveer 1 en 6 cm.

Hoewel de dieren van gescheiden geslacht zijn (zie onder) is nog niet aangetoond dat dit zich uit in geslachtelijke dimorfie van de schelp zoals van andere slakkensoorten (bijvoorbeeld Lithoglyphus naticoides) bekend is.

Moerasslakken hebben een (meestal dun) hoornachtig operculum dat concentrisch is opgebouwd.

Voortplanting

[bewerken | brontekst bewerken]

De dieren zijn van gescheiden geslacht. Zoals de Latijnse naam aangeeft, zijn deze dieren levendbarend. Er is echter geen sprake van echt levendbarend maar van zgn eierlevendbarend (ovovivipaar).

Habitat en levenswijze

[bewerken | brontekst bewerken]

De meeste soorten leven in zoet zuurstofrijk water, er zijn er ook die zwak brak water verdragen.

Geologische historie

[bewerken | brontekst bewerken]

Voorouders van de moerasslakken komen met zekerheid sinds het Juratijdperk voor, de modernere soorten zijn zich sinds het Krijttijdperk beginnen te ontwikkelen.

Wereldwijd verspreid met uitzondering van Zuid-Amerika.

Voorkomen in Noordwest-Europa

[bewerken | brontekst bewerken]

In Noordwest-Europa komen twee levende soorten voor: de Spitse moerasslak (Viviparus contectus) en de Stompe moerasslak (Viviparus viviparus). Daarnaast zijn van deze regio uit het Cenozoïcum (vooral uit het Kwartair) enkele fossiele soorten bekend.

De familie kent de volgende indeling:[2][3]

Indeling in onderfamilies volgens WoRMS

[bewerken | brontekst bewerken]
[bewerken | brontekst bewerken]