Oost-Antarctica: verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud

In de regel

Huidige versie van 2 dec 2021 om 09:23

Oost-Antarctica of Groot-Antarctica is een van de twee hoofdgebieden van het continent Antarctica. Het is gelegen aan de kant van de Atlantische en Indische Oceaan en wordt van het veel kleinere West-Antarctica gescheiden door het Transantarctisch Gebergte.

De naam Oost-Antarctica refereert aan het feit dat het gebied grotendeels op het oostelijk halfrond ligt.

Geografie

Met uitzondering van enkele kustgebieden, zoals bij het Napiergebergte en enkele kusten ten zuiden van Australië, ligt het gebied in zijn geheel binnen de zuidpoolcirkel.

Oost-Antarctica omvat onder andere:

IJskap

Oost-Antarctica is vrijwel geheel bedekt met een grote massieve ijskap; de Oost-Antarctische ijskap genaamd. De grootste aaneengesloten ijskap ter wereld. Deze heeft voor het grootste deel een hoogte van meer dan tweeduizend meter, en in de buurt van de tachtig graden oosterlengte en tachtig graden zuiderbreedte komt de hoogte van de ijskap geleidelijk aan boven de vierduizend meter uit.

Onder de ijskap zijn enkele subglaciale meren ontdekt, waarvan het bekendste het Vostokmeer is.

Bergen

De hoogste bergtop in Oost-Antarctica is de Kirkpatrick met een hoogte van 4528 meter. Andere vierduizenders zijn de Fridtjof Nansen (4068 m) en de Minto (4163 m). Allemaal zijn ze gelegen in een van de berggebieden van het Transantarctisch Gebergte. Oost-Antarctica omvat onder andere de volgende berggebieden;

Transantarctisch Gebergte:
- Koningin Maudgebergte
- deels het Horlickgebergte
- Admiraliteitgebergte
Pensacolagebergte

Kusten

Op en langs de kust van Oost-Antarctica liggen onder andere de volgende ijsplateaus, gletsjers, kapen, eilanden, zeeën en baaien (met de klok mee);

Deze kusten staan verder bekend onder andere de volgende namen (met de klok mee);

Ecologie

De delen van Oost-Antarctica die niet uit ijs bestaan (enkele relatief kleine plekken langs de kust) hebben een toendra-achtige biodiversiteit, ook wel bekend als "Maudlandia" (naar Koningin Maudland).

Naam

De naam bestaat sinds het begin van de negentiende eeuw (Balch, 1902; Nordenskiöld, 1905), maar het gebruik van de term steeg aanzienlijk in het Internationaal Geofysisch Jaar van 1957 en 1958 en onderzoeken bevestigden dat het Transantarctisch Gebergte inderdaad als een scheiding gezien kan worden tussen een Oostelijk en Westelijk Antarctica. De naam werd in 1962 door de Amerikaanse Advisory Committee on Antarctic Names erkend.

@@ Regel 1: / Regel 1: @@
-[[Afbeelding:Oost-antarctica.png|thumb|right|300px|Vrijwel lege kaart van Oost-Antarctica]]
+[[Bestand:Oost-antarctica.png|thumb|300px|Vrijwel lege kaart van Oost-Antarctica]]
 '''Oost-Antarctica''' of '''Groot-Antarctica''' is een van de twee hoofdgebieden van het continent [[Antarctica]]. Het is gelegen aan de kant van de [[Atlantische Oceaan|Atlantische]] en [[Indische Oceaan]] en wordt van het veel kleinere [[West-Antarctica]] gescheiden door het [[Transantarctisch Gebergte]].
+De naam Oost-Antarctica refereert aan het feit dat het gebied grotendeels op het [[oostelijk halfrond]] ligt.
 ==Geografie==
-Oost-Antarctica ligt voor het grootste deel op het [[oostelijk halfrond]]. Met uitzondering van enkele kustgebieden, zoals bij het [[Napiergebergte]] en enkele kusten ten zuiden van [[Australië (land)|Australië]], ligt het in zijn geheel beneden de [[zuidpoolcirkel]].
+Met uitzondering van enkele kustgebieden, zoals bij het [[Napiergebergte]] en enkele kusten ten zuiden van [[Australië (land)|Australië]], ligt het gebied in zijn geheel binnen de [[zuidpoolcirkel]].
 Oost-Antarctica omvat onder andere:
-*[[Antarctisch Plateau]]
+* [[Antarctisch Plateau]]
-*[[Koningin Maudland]]
+* [[Koningin Maudland]]
-*[[Wilkesland]]
+* [[Wilkesland]]
-*[[Coatsland]]
+* [[Coatsland]]
-*[[Nieuw-Schwabenland]]
+* [[Nieuw-Schwabenland]]
-*[[Enderbyland]]
+* [[Enderbyland]]
-*[[Prinses Elizabethland]]
+* [[Prinses Elizabethland]]
-*[[Adélieland]]
+* [[Adélieland]]
-*[[Victorialand]]
+* [[Victorialand]]
 ===IJskap===
 Oost-Antarctica is vrijwel geheel bedekt met een grote massieve ijskap; de [[Oost-Antarctische ijskap]] genaamd. De grootste aaneengesloten ijskap ter wereld. Deze heeft voor het grootste deel een hoogte van meer dan tweeduizend meter, en in de buurt van de tachtig graden oosterlengte en tachtig graden zuiderbreedte komt de hoogte van de ijskap geleidelijk aan boven de vierduizend meter uit.
-Onder de ijskap zijn enkele [[subglaciaal meer|subglaciale meren]] ontdekt, waarvan de bekendste het [[Vostokmeer]] is.
+Onder de ijskap zijn enkele [[subglaciaal meer|subglaciale meren]] ontdekt, waarvan het bekendste het [[Vostokmeer]] is.
 ===Bergen===
@@ Regel 26: / Regel 28: @@
 |
 *Transantarctisch Gebergte:
-**[[Koninging Maudgebergte]]
+**[[Koningin Maudgebergte]]
 **deels het [[Horlickgebergte]]
 **[[Admiraliteitgebergte]]
-*[[Pensacolagebergte]]
+* [[Pensacolagebergte]]
 | width=30 |
 |
-*[[Shackletongebergte]]
+* [[Shackletongebergte]]
-*[[Sørgebergte]]
+* [[Sørgebergte]]
-*[[Napiergebergte]]
+* [[Napiergebergte]]
-*[[Prins Charlesgebergte]]
+* [[Prins Charlesgebergte]]
-*[[Amerikaans Hoogland]]
+* [[Amerikaans Hoogland]]
 |}
 ===Kusten===
-Op en langs de kust van Oost-Antartica liggen onder andere de volgende ijsplateaus, gletsjers, kapen, eilanden, zeeën en baaien (met de klok mee);
+Op en langs de kust van Oost-Antarctica liggen onder andere de volgende ijsplateaus, gletsjers, kapen, eilanden, zeeën en baaien (met de klok mee);
 {| class="vatop"
 | width=32% |
-*[[Weddellzee]]
+* [[Weddellzee]]
-*[[Bernereiland]]
+* [[Berknereiland]]
-*[[Filchner-ijsplateau]]
+* [[Filchner-Ronne-ijsplateau|Filchnerijsplateau]]
-*[[Kaap Norwegia]]
+* [[Kaap Norvegia]]
-*[[Riiserschiereiland]]
+* [[Riiserschiereiland]]
-*[[Lüts-Holmbaai]]
+* [[Lüts-Holmbaai]]
-*[[Kaap Ann]]
+* [[Kaap Ann]]
-*[[Kaap Damley]]
+* [[Kaap Damley]]
 | width=25 |
 |width=32% |
-*[[Amery-ijsplateau]] met de [[Lambertgletsjer]]
+* [[Ameryijsplateau]] met de [[Lambertgletsjer]]
-*[[Westelijk IJsplateau]]
+* [[Westelijk ijsplateau]]
-*[[Daviszee]]
+* [[Daviszee]]
-*[[Shackleton-ijsplateau]] met de eilanden [[Masson (eiland)|Masson]] en [[Mill (eiland)|Mill]]
+* [[Shackletonijsplateau]] met de eilanden [[Masson (eiland)|Masson]] en [[Mill (eiland)|Mill]]
-*[[Vincennesbaai]]
+* [[Vincennesbaai]]
 | width=25 |
 | width=32% |
-*[[Kaap Poinsett]]
+* [[Kaap Poinsett]]
-*[[Bruinvisbaai]]
+* [[Bruinvisbaai]]
-*[[Mertzgletsjer]]
+* [[Mertzgletsjer]]
-*[[Balleny-eilanden]]
+* [[Ballenyeilanden]]
-*[[Kaap Adera]]
+* [[Kaap Adera]]
-*[[Rosszee]]
+* [[Rosszee]]
-*[[Ross (eiland)|Ross]]
+* [[Ross (eiland)|Ross]]
 |}
@@ Regel 72: / Regel 74: @@
 {| class="vatop"
 |
-*[[Prinses Marthakust]]
+* [[Prinses Marthakust]]
-*[[Prinses Astridkust]]
+* [[Prinses Astridkust]]
-*[[Prinses Ragnhildkust]]
+* [[Prinses Ragnhildkust]]
-*[[Prins Olavkust]]
+* [[Prins Olavkust]]
-*[[Leopold en Astridkust]]
+* [[Leopold en Astridkust]]
-*[[Koningin Marykust]]
+* [[Koningin Marykust]]
 | width=30 |
 |
-*[[Knoxkust]]
+* [[Knoxkust]]
-*[[Buddkust]]
+* [[Buddkust]]
-*[[Sabrinakust]]
+* [[Sabrinakust]]
-*[[Banzarekust]]
+* [[Banzarekust]]
-*[[George V-kust]]
+* [[George V-kust]]
 |}
@@ Regel 91: / Regel 93: @@
 ==Naam==
-De naam bestaat sinds het begin van de [[negentiende eeuw]] (Balch, 1902; Nordenskiöld, 1905), maar het gebruik van de term steeg aanzienlijk in het [[Internationaal Geofysisch Jaar]] van [[1957]] en [[1958]] en onderzoeken bevestigden dat het Transantarctisch Gebergte inderdaad als een scheiding gezien kan worden tussen een Oostelijk en Westelijk Antarctica. De naam werd in [[1962]] door de [[Verenigde Staten|Amerikaanse]] ''Advisory Committee on Antarctic Names'' erkend.
+De naam bestaat sinds het begin van de [[negentiende eeuw]] (Balch, 1902; Nordenskiöld, 1905), maar het gebruik van de term steeg aanzienlijk in het [[Internationaal Geofysisch Jaar]] van [[1957]] en [[1958]] en onderzoeken bevestigden dat het Transantarctisch Gebergte inderdaad als een scheiding gezien kan worden tussen een Oostelijk en Westelijk Antarctica. De naam werd in [[1962]] door de [[Verenigde Staten|Amerikaanse]] [[Advisory Committee on Antarctic Names]] erkend.
+{{Coor title dms|79|10|16.805|S|72|25|18.75|E|scale:102400000}}
-{{Coördinaten dec|-79.1713346|72.4218750|zoom:2}}
-[[Categorie:Geografie van Antarctica| ]]
+[[Categorie:Geografie van Antarctica| ]]
-[[de:Ostantarktis]]
-[[en:East Antarctica]]
-[[es:Antártida Oriental]]
-[[eu:Ekialdeko Antartika]]
-[[fr:Antarctique oriental]]
-[[id:Antarktika Timur]]
-[[it:Antartide orientale]]
-[[ja:東南極]]
-[[ko:동남극]]
-[[pl:Antarktyda Wschodnia]]
-[[pt:Antártica Oriental]]
-[[sv:Östantarktis]]