Brontekst bekijken van Tweeslachtigheid

{{Zie artikel|Er bestaat ook een menselijke intersekseconditie genaamd [[echt hermafroditisme]].}}
[[Bestand:Arion rufus (gewone wegslak).jpg|thumb|Parende [[wegslak]]ken]]
[[Bestand:Snails mating.jpg|thumb|Parende [[segrijnslak]]ken]]
'''Tweeslachtigheid''' of '''hermafroditisme''' is het verschijnsel dat een [[organisme]] zowel de mannelijke als de vrouwelijke [[geslachtsorgaan|geslachtsorganen]] heeft. Het komt zowel bij planten als bij dieren voor.

Sommige tweeslachtige soorten organismen moeten wel paren om zich voort te kunnen planten (bijvoorbeeld [[slakken]] en [[regenwormen]]), andere tweeslachtige soorten kunnen zich voortplanten met louter eigen cellen (bijvoorbeeld [[wandelende takken]]). Deze laatste manier van bevruchten heet parthenogenese, oftewel [[maagdelijke voortplanting]]. 

Bij mensen komt volledige tweeslachtigheid niet voor, zodat hier [[intersekse]] een betere benaming is, al komt de term 'hermafrodiet' nog voor in oudere literatuur.

In sommige gevallen gaat het om een [[gen]]etische fout en functioneert slechts één of geen van beide [[orgaan|organen]].

De term 'hermafrodiet' is afgeleid van de Griekse god [[Hermaphroditus]]. Het symbool voor tweeslachtigheid is <big>⚥</big>, een combinatie van de symbolen voor mannelijkheid (<big>♂</big>) en vrouwelijkheid (<big>♀</big>).

== Achtergrond ==
=== Planten ===
[[Bestand:Tulp stempel gelobd behaard.jpg|thumb|Tweeslachtige bloem van [[tulp]]]]
Zo'n 94% van de in totaal 250.000 soorten [[zaadplanten]] hebben tweeslachtige bloemen. Tweeslachtige bloemen hebben zowel een of meer [[Meeldraad|meeldraden]] (mannelijk) als een of meer [[Stamper (plant)|stamper]]s (vrouwelijk). Als de individuen of uitsluitend mannelijke bloemen, of uitsluitend vrouwelijke bloemen hebben, dan is zo'n soort [[tweehuizig]]. Kunnen op alle individuen zowel mannelijke als vrouwelijke bloemen voorkomen, dan is de soort [[eenhuizig]]. In sommige soorten komen mannelijke, vrouwelijke en tweeslachtige bloemen voor in allerlei combinaties. Dat is [[veeltelig]].

=== Dieren ===
In de [[Fauna (biologie)|fauna]] (dierenwereld) of [[zoölogie]] geldt precies het omgekeerde: daar zijn aparte [[Mannelijk (biologie)|mannelijke]] en [[Vrouwelijk (biologie)|vrouwelijke]] individuen de regel. Zo'n 5%-6% van de 1,2 miljoen diersoorten zijn tweeslachtig. Dit komt neer op 65.000 soorten.<ref>{{Citeer boek |titel=The Genial Gene - Deconstructing Darwinian Selfishness |auteur=Joan Roughgarden |datum=2009 |uitgever=University of California Press |plaats=Berkeley |ISBN=9780520265936 |pagina's=106 |taal=en}}</ref> Voorbeelden zijn er onder de [[slakken]] en de [[regenwormen]]. In de dierenwereld zijn er bovendien twee vormen van [[dichogamie]] of [[sequentieel hermafroditisme]]: hierbij heeft het dier eerst het ene en daarna het andere geslacht.<ref>{{Citeer boek |titel=Animal Behavior Desk Reference - A dictionary of animal behavior, ecology, and evolution |auteur=Edward Barrows |datum=2001 |uitgever=CRC Press |plaats=Milton |ISBN=9781420039474 |hoofdstuk= |pagina's=317 |taal=en}}</ref> Dit komt vooral voor bij bepaalde vissoorten en [[Kreeftachtigen|schaaldieren]]. Daarbij zijn er twee varianten mogelijk. Bij [[protandrie]] is het dier eerst man en daarna vrouw, zoals bij ''[[Amphiprion]]''. Bij [[protogynie]] daarentegen is het dier eerst vrouw en daarna man, zoals bij [[lipvissen]].

=== Mensen ===
Mensen die beschikken over zowel mannelijke als vrouwelijke geslachtsorganen hebben een [[intersekse]]<nowiki>conditie</nowiki>. In oudere literatuur werden ze soms ook tweeslachtig of hermafrodiet genoemd. Die termen zijn niet correct, omdat tweeslachtigheid voor de mens als soort geen kenmerk is omdat volgens de biologische betekenis van het woord de beide geslachtsorganen niet alleen aanwezig, maar ook vruchtbaar moeten zijn. Interseksecondities ontstaan voor de geboorte, door een chromosomale of hormonale afwijking. Er worden verschillende typen intersekse onderscheiden.

== Griekse mythologie ==
[[Bestand:DSC04480e Istanbul - Museo archeol. - Ermafrodito - sec. III a.C. - da Pergamo - Foto G. Dall'Orto 28-5-2006.jpg|thumb|Beeld van [[Hermaphroditus]] (3e eeuw v.Chr.), [[Istanboel]]]]
Hermaphroditus was in de [[Griekse mythologie]] de zoon van de goden [[Hermes (mythologie)|Hermes]] en [[Aphrodite]], naar wie hij vernoemd is. Op een van zijn tochten werd de [[Nimf (mythisch wezen)|nimf]] [[Salmacis (mythologie)|Salmacis]] verliefd op hem vanwege zijn grote uiterlijke schoonheid. Zij probeerde hem te verleiden, maar slaagde daar niet in. Toen hij in een koel meer ging zwemmen, in de gedachte dat hij daar alleen was, sprong Salmacis hem na in het water, omhelsde en zoende hem. Hermaphroditus verzette zich, maar de nimf klemde zich stevig aan hem vast; zij zond een bede omhoog naar de goden om zich met hem te verenigen. Haar gebed werd verhoord en zij werden samen tot één lichaam.

Toen Hermaphroditus merkte wat er gebeurd was, vroeg hij de oppergod [[Zeus]] om iedereen die in hetzelfde water zou baden, hetzelfde lot te doen ondergaan en hen allen zowel man als vrouw te maken. De oppergod verhoorde ook hem.

== Noordse mythologie ==
In de [[Noordse mythologie]] is [[Ymir]] de hermafrodiet of tweeling.

== Finse mythologie ==
In de [[Finse mythologie]] zijn goden vaak tweeslachtig of geslachtloos en zijn in feite nog natuurgoden.

== Zie ook == 
* [[Eenhuizig]]
* [[Eenslachtig]]
* [[Geslachtsverdeling]]
* [[Kween]]
* [[Tweehuizig]]

{{Appendix}}
{{Navigatie levenscyclus}}
{{Commonscat|Hermaphrodites}}

[[Categorie:Seksuele anatomie van dieren]]
[[Categorie:Dier naar kenmerk]]
[[Categorie:Mythologie]]
[[Categorie:Geslachtelijke voortplanting]]
[[Categorie:Sekse]]
[[Categorie:Intersekse]]