Brontekst bekijken van Kortenaken

{{Infobox gemeente België
| naam = Kortenaken
| altnaam = 
| kaart = [[Bestand:Kortenaken Flemish-Brabant Belgium Map.svg|250px]]
| kaartbijschrift = ligging binnen het arrondissement Leuven<br /> in de provincie Vlaams-Brabant
| wapen = Kortenaken wapen.svg
| vlag = Kortenaken Belgium.svg
| wapenartikel = Wapen van Kortenaken
| vlagartikel = Vlag van Kortenaken
| gewest = Vlaanderen
| provincie = Vlaams-Brabant
| arrondissement = [[Arrondissement Leuven|Leuven]]
| postcode = 3470<br />3470<br />3471<br />3472<br />3473
| deelgemeente = Kortenaken<br />[[Ransberg]]<br />[[Hoeleden]]<br />[[Kersbeek-Miskom]]<br />[[Waanrode]]
| burgemeester = Kristof Mollu </small>([[CD&V]])
| bestuur = [[CD&V]], [[N-VA]], [[sp.a]]
| partijen = [[Open Vld]]<br />[[CD&V]]<br />[[N-VA]]<br />[[Socialistische Partij Anders|sp.a]]-
| zetels = '''19'''<br />8<br />6<br />3<br />2
| netnummer = 016 - 011 - 013
| nis = 24054
| web = [http://www.kortenaken.be/ www.kortenaken.be]
| image = Gemeentehuis Kortenaken.jpg
| caption = Gemeentehuis van Kortenaken
}}
'''Kortenaken''' is een plaats en [[gemeente (bestuur)|gemeente]] in het [[Hageland]] ([[arrondissement Leuven]], [[Vlaams-Brabant]], [[België]]).

De landelijke gemeente bestaat uit 5 deelgemeenten en één gehucht. In totaal zijn er 7 dorpskernen, omdat de deelgemeente Kersbeek-Miskom uit twee kerkdorpen bestaat. In het brede valleigebied van de [[Velpe]] vormen de boomgaarden een vertrouwd beeld. Daarnaast is de gemeente ook een agrarisch lappendeken: uitgestrekte akkers en weilanden komen veelvuldig voor. Kortenaken leeft van veeteelt, land- en tuinbouw. Echte dorpskernen vindt men er niet. Het is een grote lintbebouwing van kern naar kern met daarachter een agrarisch geheel. Kortenaken is de derde grootste perengemeente van België en om die reden komen er elk jaar vele seizoensarbeiders om vooral peren te plukken/sorteren en teneinde de bomen te snoeien.{{Bron?|1=Derde grootste perengemeente?|2=2021|3=01|4=20}} Het grote merendeel van de werkende inwoners zijn pendelaars die hun inkomen moeten zoeken buiten de gemeente. De gemeente telt ruim 7.500 inwoners.

== Geschiedenis ==
Onder het [[ancien régime]] was Kortenaken een zelfstandige heerlijkheid. Juridisch viel het onder de [[meierij van Halen]], in het [[kwartier van Leuven]] van het [[hertogdom Brabant]]. Na de [[Franse tijd in België|Franse invasie]] werd het dorp (toen als ''Cortenaeken'' aangeduid) als gemeente ingedeeld bij het [[kanton Scherpenheuvel]] van het [[Dijledepartement]].<ref>{{Aut|Oudiette}}, Ch. (an VII). [https://web.archive.org/web/20180711235216/http://www.aquilia.eu/publicaties/dyle/cortenaeken/ Cortenaeken]. In ''Le département de la Dyle ou première partie du dictionnaire géographique et topographique des neuf départemens de la Belgique''. (p. 44). Bruxelles: Armand Gaborria.</ref> De gemeente Kortenaken behield haar vorm zoals die toen vastgelegd werd tot de gemeentefusies van [[1977]].

== Geografie ==
=== Kernen ===
Naast Kortenaken zelf bestaat de gemeente nog uit de [[deelgemeente (België)|deelgemeenten]] [[Hoeleden]], [[Kersbeek-Miskom]], [[Ransberg]] en [[Waanrode]]. Ook het gehucht [[Stok (plaats)|Stok]] dat tot 1977 bij [[Sint-Margriete-Houtem]] en [[Bunsbeek]] behoorde, maakt sindsdien deel uit van Kortenaken.

==== Tabel ====
{| class="wikitable" style="text-align:right"
! # !! Naam !! Opp.<br>(km²) !! Inwoners<br>(2020)!! Inwoners<br>per km² !! NIS-code
|-
| 1 || align="left" | Kortenaken || 14,09 || 2.167 || 154 ||24054A
|-
| 2 || align="left" | [[Hoeleden]] || 10,11 || 1.814 || 179 ||24054C
|-
| 3 || align="left" | [[Kersbeek-Miskom]] || 11,16 || 1.312 || 118 ||24054D
|-
| 4 || align="left" | [[Ransberg]] || 5,43 || 624 || 115 ||24054B
|-
| 5 || align="left" | [[Waanrode]] || 8,64 || 1.972 || 228 ||24054E
|}

== Bezienswaardigheden ==
{{Zie hoofdartikel|Lijst van onroerend erfgoed in Kortenaken}}
* De [[Sint-Amorkerk (Kortenaken)|Sint-Amorkerk]]
* Het [[Kasteel Vroenhoven]]

<gallery>
Afbeelding:Kortenaken - Sint-Amorkerk.jpg|De Sint-Amorkerk
Cahier16 Vroenhoven 05 - 180675 - onroerenderfgoed.jpg|Kasteel van Vroenhoven
</gallery>

== Natuur en landschap ==
Kortenaken ligt op een hoogte van 30-75 meter. Het ligt aan de [[Velp (rivier)|Velp]]. De belangrijkste natuurgebieden zijn:
* Het [[Begijnenbos (Kortenaken)|Begijnenbos]]
* Het [[Heibos]]
* Het [[Rukenbos]]
* De [[Velpe]] te Hoeleden
* Het [[Molenbos (Vlaams-Brabant)|Molenbos]]

== Demografie ==

===Demografische evolutie deelgemeente voor de fusie===

<timeline>
Colors=
 id:a value:gray(0.9)
 id:b value:gray(0.7)
 id:c value:rgb(1,1,1)
 id:d value:rgb(0.7,0.8,0.9)
 id:e value:rgb(0.6,0.7,0.8)

ImageSize = width:550 height:373
PlotArea = left:50 bottom:30 top:30 right:30
DateFormat = x.y
Period = from:0 till:2700
TimeAxis = orientation:vertical
AlignBars = justify
ScaleMajor = gridcolor:b increment:300 start:0
ScaleMinor = gridcolor:a increment:150 start:0
BackgroundColors = canvas:c

BarData=
 bar:1831 text:1831
 bar:1846 text:1846
 bar:1856 text:1856
 bar:1866 text:1866
 bar:1880 text:1880
 bar:1890 text:1890
 bar:1900 text:1900
 bar:1910 text:1910
 bar:1920 text:1920
 bar:1930 text:1930
 bar:1947 text:1947
 bar:1961 text:1961
 bar:1970 text:1970
 bar:1976 text:1976

PlotData=
 color:d width:20 align:left

 bar:1831 from:0 till: 840
 bar:1846 from:0 till: 1046
 bar:1856 from:0 till: 1052
 bar:1866 from:0 till: 1181
 bar:1880 from:0 till: 1277
 bar:1890 from:0 till: 1261
 bar:1900 from:0 till: 1394
 bar:1910 from:0 till: 1647
 bar:1920 from:0 till: 1804
 bar:1930 from:0 till: 1926
 bar:1947 from:0 till: 2058
 bar:1961 from:0 till: 2373
 bar:1970 from:0 till: 2517
 bar:1976 from:0 till: 2363

PlotData=

 bar:1831 at: 840 fontsize:S text: 840 shift:(-10,5)
 bar:1846 at: 1046 fontsize:S text: 1.046 shift:(-10,5)
 bar:1856 at: 1052 fontsize:S text: 1.052 shift:(-10,5)
 bar:1866 at: 1181 fontsize:S text: 1.181 shift:(-10,5)
 bar:1880 at: 1277 fontsize:S text: 1.277 shift:(-10,5)
 bar:1890 at: 1261 fontsize:S text: 1.261 shift:(-10,5)
 bar:1900 at: 1394 fontsize:S text: 1.394 shift:(-10,5)
 bar:1910 at: 1647 fontsize:S text: 1.647 shift:(-10,5)
 bar:1920 at: 1804 fontsize:S text: 1.804 shift:(-10,5)
 bar:1930 at: 1926 fontsize:S text: 1.926 shift:(-10,5)
 bar:1947 at: 2058 fontsize:S text: 2.058 shift:(-10,5)
 bar:1961 at: 2373 fontsize:S text: 2.373 shift:(-10,5)
 bar:1970 at: 2517 fontsize:S text: 2.517 shift:(-10,5)
 bar:1976 at: 2363 fontsize:S text: 2.363 shift:(-10,5)

</timeline>
{{Clearleft}}
*<small>Bronnen:NIS, Opm:1831 tot en met 1970=volkstellingen, 1976= inwonersaantal op 31 december</small>

===Demografische ontwikkeling van de fusiegemeente===

Alle historische gegevens hebben betrekking op de huidige gemeente, inclusief deelgemeenten, zoals ontstaan na de fusie van 1 januari 1977.

<timeline>
Colors=
 id:a value:gray(0.9)
 id:b value:gray(0.7)
 id:c value:rgb(1,1,1)
 id:d value:rgb(0.7,0.8,0.9)
 id:e value:rgb(0.6,0.7,0.8)

ImageSize = width:800 height:450
PlotArea = left:50 bottom:30 top:30 right:30
DateFormat = x.y
Period = from:0 till:9000
TimeAxis = orientation:vertical
AlignBars = justify
ScaleMajor = gridcolor:b increment:1000 start:0
ScaleMinor = gridcolor:a increment:500 start:0
BackgroundColors = canvas:c

BarData=
 bar:1831 text:1831
 bar:1846 text:1846
 bar:1856 text:1856
 bar:1866 text:1866
 bar:1880 text:1880
 bar:1890 text:1890
 bar:1900 text:1900
 bar:1910 text:1910
 bar:1920 text:1920*
 bar:1930 text:1930
 bar:1947 text:1947
 bar:1961 text:1961
 bar:1970 text:1970
 bar:1981 text:1981
 bar:1990 text:1990
 bar:2000 text:2000
 bar:2010 text:2010
 bar:2020 text:2020
 bar:2024 text:2024

PlotData=
 color:d width:20 align:left

 bar:1831 from:0 till: 3209
 bar:1846 from:0 till: 3677
 bar:1856 from:0 till: 3745
 bar:1866 from:0 till: 3961
 bar:1880 from:0 till: 4288
 bar:1890 from:0 till: 4346
 bar:1900 from:0 till: 4848
 bar:1910 from:0 till: 5508
 bar:1920 from:0 till: 6559
 bar:1930 from:0 till: 6772
 bar:1947 from:0 till: 7094
 bar:1961 from:0 till: 7356
 bar:1970 from:0 till: 7842
 bar:1981 from:0 till: 7593
 bar:1990 from:0 till: 7302
 bar:2000 from:0 till: 7443
 bar:2010 from:0 till: 7743
 bar:2020 from:0 till: 7892
 bar:2024 from:0 till: 7949

PlotData=

 bar:1831 at: 3209 fontsize:S text: 3.209 shift:(-10,5) 
 bar:1846 at: 3677 fontsize:S text: 3.677 shift:(-10,5)
 bar:1856 at: 3745 fontsize:S text: 3.745 shift:(-10,5) 
 bar:1866 at: 3961 fontsize:S text: 3.961 shift:(-10,5)
 bar:1880 at: 4288 fontsize:S text: 4.288 shift:(-10,5)
 bar:1890 at: 4346 fontsize:S text: 4.346 shift:(-10,5)
 bar:1900 at: 4848 fontsize:S text: 4.848 shift:(-10,5)
 bar:1910 at: 5508 fontsize:S text: 5.508 shift:(-10,5)
 bar:1920 at: 6559 fontsize:S text: 6.559 shift:(-10,5)
 bar:1930 at: 6772 fontsize:S text: 6.772 shift:(-10,5)
 bar:1947 at: 7094 fontsize:S text: 7.094 shift:(-10,5)
 bar:1961 at: 7356 fontsize:S text: 7.356 shift:(-10,5)
 bar:1970 at: 7842 fontsize:S text: 7.842 shift:(-10,5)
 bar:1981 at: 7593 fontsize:S text: 7.593 shift:(-10,5)
 bar:1990 at: 7302 fontsize:S text: 7.302 shift:(-10,5)
 bar:2000 at: 7443 fontsize:S text: 7.443 shift:(-10,5)
 bar:2010 at: 7743 fontsize:S text: 7.743 shift:(-10,5)
 bar:2020 at: 7892 fontsize:S text: 7.892 shift:(-10,5)
 bar:2024 at: 7949 fontsize:S text: 7.949 shift:(-10,5)

</timeline>
{{Clearleft}}

*<small>Bronnen:NIS, Opm:1831 tot en met 1981=volkstellingen; 1990 en later= inwonertal op 1 januari</small>
*<small>1920: Toename als gevolg van ontstaan van Ransberg als zelfstandige gemeente in 1911 na afsplitsing van Neerlinter </small>

{| class="wikitable sortable mw-collapsible mw-collapsed" style="text-align:right;"
|-
! colspan="3" | Inwoners van jaar tot jaar op 1 januari<br>1992 tot heden
|-
! jaar !!width="200px"| Aantal<ref>https://view.officeapps.live.com/op/view.aspx?src=https%3A%2F%2Frp.liu233w.com%3A443%2Fhttps%2Fstatbel.fgov.be%2Fsites%2Fdefault%2Ffiles%2Ffiles%2Fdocuments%2Fbevolking%2F5.1%2520Structuur%2520van%2520de%2520bevolking%2FBevolking_per_gemeente.xlsx&wdOrigin=BROWSELINK</ref>!!width="150px"| Evolutie: 1992=index 100
|-
| align="center" |  1992 || 7.386 || 100,0
|-
| align="center" |  1993 || 7.432 || 100,6
|-
| align="center" |  1994 || 7.418 || 100,4
|-
| align="center" |  1995 || 7.418 || 100,4
|-
| align="center" |  1996 || 7.447 || 100,8
|-
| align="center" |  1997 || 7.503 || 101,6
|-
| align="center" |  1998 || 7.503 || 101,6
|-
| align="center" |  1999 || 7.462 || 101,0
|-
| align="center" |  2000 || 7.443 || 100,8
|-
| align="center" |  2001 || 7.447 || 100,8
|-
| align="center" |  2002 || 7.448 || 100,8
|-
| align="center" |  2003 || 7.424 || 100,5
|-
| align="center" |  2004 || 7.473 || 101,2
|-
| align="center" |  2005 || 7.488 || 101,4
|-
| align="center" |  2006 || 7.540 || 102,1
|-
| align="center" |  2007 || 7.578 || 102,6
|-
| align="center" |  2008 || 7.584 || 102,7
|-
| align="center" |  2009 || 7.665 || 103,8
|-
| align="center" |  2010 || 7.743 || 104,8
|-
| align="center" |  2011 || 7.796 || 105,6
|-
| align="center" |  2012 || 7.856 || 106,4
|-
| align="center" |  2013 || 7.889 || 106,8
|-
| align="center" |  2014 || 7.881 || 106,7
|-
| align="center" |  2015 || 7.893 || 106,9
|-
| align="center" |  2016 || 7.930 || 107,4
|-
| align="center" |  2017 || 7.915 || 107,2
|-
| align="center" |  2018 || 7.875 || 106,6
|-
| align="center" |  2019 || 7.875 || 106,6
|-
| align="center" |  2020 || 7.892 || 106,9
|-
| align="center" |  2021 || 7.898 || 106,9 
|-
| align="center" |  2022 || 7.916 || 107,2
|-
| align="center" |  2023 || 7.970 || 107,9
|-
| align="center" |  2024 || 7.949 || 107,6
|}

== Politiek ==
=== Structuur ===
==== College van burgemeester en schepenen ====
{| class="wikitable" width='80%'
|-
!colspan='4' | 2019-2024
|-
! colspan='2' | Bevoegdheden !! Naam !! Partij
|-
| style="width: 3px; background-color: Orange;" | || '''Burgemeester''' <br />Bevoegdheden
Politie – Brandweer – Rampenbestrijding – Algemene coördinatie – Burgerzaken
| Kristof Mollu || CD&V
|-
| style="width: 3px; background-color: yellow;" | || '''eerste schepen''' <br /> Gebouwen, Toegankelijkheid, Erfgoed <br /> Ruimtelijke Ordening, Lokale Economie, Wonen, Kunstacademie ART, Erediensten || Niels Willems || N-VA
|-
| style="width: 3px; background-color: red;" | || '''tweede schepen''' <br /> Groenbeheer, Milieu, Jeugd, Cultuur, Noord-Zuid <br /> Begraafplaatsen, Bibliotheek, Dierenwelzijn, BKO|| Griet Vandewijngaerden || sp.a
|-
| style="width: 3px; background-color: orange;" | || '''derde schepen''' <br /> Openbare werken – Mobiliteit & verkeersveiligheid <br /> Sport, ICT, Toerisme, Communicatie & participatie || Kristof Mollu || CD&V
|-
| style="width: 3px; background-color: orange;" | || '''vierde schepen''' <br /> Voorzitter Bijzonder Comité voor de Sociale Dienst, Welzijn, Sociale Dienst <br /> Thuisdiensten, Mobiele ambtenaar, Senioren, Gelijke kansen, OCMW-personeel || Annita Vandebroeck || CD&V
|}
'''Herschikkingen''' 
* In 2022 geeft Stefaan Devos de burgemeesterssjerp door aan Kristof Mollu. Benny Hermans wordt dan derde schepen.

==== Gemeenteraad ====
===== Legislatuur 2019-2024 =====

{| class="wikitable sortable"
|-
! colspan="2" | Partij!! Naam!! Naamstemmen!! #
|-
| style="width: 3px; background-color: blue;"| || Open VLD|| André Alles|| <center>1.220</center>|| <center>1</center>
|-
| style="width: 3px; background-color: blue;"| || Open VLD || Betty Geysenbergs|| <center>795</center> || <center>7</center>
|-
| style="width: 3px; background-color: blue;"| || Open VLD|| Glenn Blockx || <center>517</center> || <center>15</center>
|-
| style="width: 3px; background-color: blue;"| || Open VLD|| Paul Francen || <center>840</center> || <center>2</center>
|-
| style="width: 3px; background-color: blue;"| || Open VLD|| Patrick Vandijck || <center>960</center> || <center>3</center>
|-
| style="width: 3px; background-color: blue;"| || Open VLD|| Josette Vanlaer|| <center>761</center> || <center>8</center>
|-
| style="width: 3px; background-color: blue;"| || Open VLD|| Patrick Vlayen || <center>603</center> || <center>11</center>
|-
| style="width: 3px; background-color: blue;"| || Open VLD|| Véronique Hermans|| <center>461</center> || <center>17</center>
|-
| style="width: 3px; background-color: yellow;"| || N-VA|| Niels Willems|| <center>143</center> || <center>10</center>
|-
| style="width: 3px; background-color: yellow;"| || N-VA|| Benny Hermans || <center>246</center> || <center>12</center>
|-
| style="width: 3px; background-color: yellow;"| || N-VA|| Guy Vandebergh || <center>137</center> || <center>19</center>
|-
| style="width: 3px; background-color: red;"| || sp.a|| Griet Vandewijngaerden|| <center>387</center> || <center>5</center>
|-
| style="width: 3px; background-color: red;"| || sp.a|| Koen Veulemans|| <center>275</center> || <center>18</center>
|-
| style="width: 3px; background-color: orange;"| || CD&V|| Stefaan Devos|| <center>866</center> || <center>4</center>
|-
| style="width: 3px; background-color: orange;"| || CD&V|| Michel Vander Velpen || <center>543</center> || <center>6</center>
|-
| style="width: 3px; background-color: orange;"| || CD&V|| Kristof Mollu|| <center>636</center> || <center>9</center>
|-
| style="width: 3px; background-color: orange;"| || CD&V|| Annita Vandebroeck|| <center>662</center> || <center>13</center>
|-
| style="width: 3px; background-color: orange;"| || CD&V|| Kim Vandepoel|| <center>488</center> || <center>16</center>
|-
| style="width: 3px; background-color: orange;"| || CD&V|| Laura Schurmans || <center>525</center> || <center>14</center>
|}

=== Geschiedenis ===
==== Burgemeesters ====
{| class="wikitable"
! ! style="text-align:left;" colspan=2| Periode !! Burgemeester
|-
| style="width: 3px; "| || 1798 - 1808 || [[Martin Nijns]]
|-
| style="width: 3px; "| || 1808 - 1830 || [[Victor Nijns]]
|-
| style="width: 3px; "| || 1830 - 1843 || [[Petrus Frans Raymaekers]]
|-
| style="width: 3px; "| || 1843 - 1854 || [[Jacobus Fets]]
|-
| style="width: 3px; "| || 1855 - 1872 || [[Joannes Andreas Beringhs]]
|-
| style="width: 3px; "| || 1872 - 1879 || [[Guido Van Runckelen]]
|-
| style="width: 3px; "| || 1879 - 1885 || [[Guilhelm Hendrickx]]
|-
| style="width: 3px; "| || 1885 - 1895 || Guido Van Runckelen
|-
| style="width: 3px; "| || 1896 - 1917 || [[Petrus Frans Bilsen]]
|-
| style="width: 3px; "| || 1917 - 1921 || [[Calixte Severijns]] <small>(waarnemend)</small>
|-
| style="width: 3px; "| || 1921 - 1928 || [[Georges Van Runckelen]]
|-
| style="width: 3px; "| || 1928 - 1929 || Calixte Severijns <small>(waarnemend)</small>
|-
| style="width: 3px; "| || 1929 - 1932 || [[Louis Creten]]
|-
| style="width: 3px; "| || 1932 - 1939 || Calixte Severijns
|-
| style="width: 3px; "| || 1939 - 1944 || [[Jozef Geens]]
|-
| style="width: 3px; "| || 1944 - 1946 || [[Vital Janssens]] <small>(waarnemend)</small>
|-
| style="width: 3px; "| || 1946 - 1970 || Vital Janssens 
|-
| style="width: 3px; background-color: orange;"| || 1971 - 1976 || [[Godelieve Devos]] <small>([[Christelijke Volkspartij (België)|CVP]])</small>
|-
| style="width: 3px; background-color: blue;"| || 1977 - 1982 || [[Leon Schots (burgemeester)|Leon Schots]] <small>(GBL)</small>
|-
| style="width: 3px; background-color: orange;"| || 1983 - 1988 || Godelieve Devos <small>(CVP)</small>
|-
| style="width: 3px; background-color: blue;"| || 1989 - 1991 || Leon Schots <small>(GBL)</small>
|-
| style="width: 3px; background-color: blue;"| || 1991 - 1992 || [[André Alles]] <small>(GBL, [[waarnemend burgemeester|waarnemend]])</small>
|-
| style="width: 3px; background-color: blue;"| || 1992 - 2000 || [[Jos Debacker]] <small>(GBL-[[Vlaamse Liberalen en Democraten|VLD]])</small>
|-
| style="width: 3px; background-color: blue;"| || 2001 - 2006 || [[Patrick Vandijck]] <small>(GBL-VLD)</small>
|-
| style="width: 3px; background-color: orange;"| || 2007 - 2012 || [[Stefaan Devos]] <small>([[Christen-Democratisch en Vlaams|CD&V]])</small>
|-
| style="width: 3px; background-color: blue;"| || 2013 - 2015 || André Alles <small>([[Open Vlaamse Liberalen en Democraten|Open Vld]]-GBL)</small>
|-
| style="width: 3px; background-color: blue;"| || 2016 - 2019 || Patrick Vandijck <small>(Open Vld-GBL)</small>
|-
| style="width: 3px; background-color: orange;"| || 2019 - 2021 || [[Stefaan Devos]] <small>([[Christen-Democratisch en Vlaams|CD&V]])</small>
|-
|
|2021 - Heden
|Kristof Mollu (CD&V)
|}

==== Resultaten gemeenteraadsverkiezingen sinds 1976 ====
{{Zetelverdeling
| koptekst = Zetelverdeling gemeenteraad 2013-2018
| bijschrift = zetels
| land  = BE
| float = right
| VLD|NVA|SPA|CDV
| VLD = 7
| NVA = 3
| CDV = 6
| SPA = 3
}}

{{Zetelverdeling
| koptekst = Zetelverdeling gemeenteraad 2018-2024
| bijschrift = zetels
| land  = BE
| float = right
| CDV|NVA|Vooruit|VLD
| CDV = 6
| NVA = 3
| Vooruit = 2
| VLD = 8
}}

{{Zetelverdeling
| koptekst = Zetelverdeling gemeenteraad 2025-2030
| bijschrift = zetels
| land  = BE
| float = right
| CDV|VLD|NVA|VB
| CDV = 9
| NVA = 2
| VB = 1
| VLD = 7
| CDV link = KORTbij
| VLD link = WIJkortenaken
}}

Na de [[Fusies van Belgische gemeenten|gemeentefusies van 1976]] werd de toenmalige [[Christelijke Volkspartij (België)|CVP]] de grootste partij (en vooral sterk in Kortenaken) de grootste partij. Toch werd ze naar de [[oppositie (politiek)|oppositie]] verwezen omdat de lijst Gemeentebelangen onder leiding van [[Leon Schots (burgemeester)|Leon Schots]] een [[coalitie]] aangingen met de [[Socialistische Partij (België)|socialisten]] en zo een meerderheid haalden in de [[gemeenteraad]]. Leon Schots werd de eerste burgemeester van de nieuwe fusiegemeente Kortenaken.

De tweede [[legislatuur]] kregen de liberalen lik op stuk. De [[Christelijke Volkspartij (België)|christendemocraten]] van [[Godelieve Devos]] wist een coalitie te vormen met de [[Socialistische Partij (België)|SP]] en zette zo [[burgemeester]] Schots buiten spel. De liberalen van de Gemeentebelangen werden naar de oppositiebanken verwezen.

Bij de eerstvolgende gemeenteraadsverkiezingen haalde de partij Gemeentebelangen echter een [[absolute meerderheid]]. Leon Schots wordt opnieuw burgemeester en bestuurde de gemeente tot zijn onverwachte overlijden in 1991. Toenmalig eerste schepen [[André Alles]] nam tijdelijk diens taken over, totdat [[Jos Debacker]] werd aangewezen als burgemeester. De daaropvolgende gemeenteraadsverkiezingen, zonder kopman Schots, speelden de liberalen hun absolute meerderheid weer kwijt. Opnieuw werd een coalitie aangegaan met de socialisten. Jos Debacker werd burgemeester.

Rond de eeuwwisseling schoven de liberalen een nieuw gezicht naar voor. [[Patrick Vandijck]] werd [[lijsttrekker]]. De [[Vlaamse Liberalen en Democraten|VLD]] werd opnieuw de grootste partij. Origineel werd een coalitie gesloten tussen CVP en VLD. CVP-boegbeeld [[Stefaan Devos]] zou eerste schepen worden onder de nieuwe burgemeester Vandijck. Dit akkoord werd echter tijdens de installatievergadering van de nieuwe gemeenteraad verbroken en de liberalen gingen met de SP in zee.

Bij de [[Belgische lokale verkiezingen 2006|gemeenteraadsverkiezingen van 2006]] gingen zowel [[Christen-Democratisch en Vlaams|CD&V]] als VLD wat achteruit. De [[Socialistische Partij Anders|sp.a]] kreeg er twee zetels bij en vormde samen met CD&V een nieuwe meerderheid. Stefaan Devos droeg voortaan de sjerp. Opnieuw [[Belgische lokale verkiezingen 2012|6 jaar later]] kwam er een nieuwe speler op het kiesterrein: [[Nieuw-Vlaamse Alliantie|N-VA]] ging verder op eigen kracht na het succes op [[Belgische federale verkiezingen 2010|nationaal niveau]]. Ze behaalden uit het niets drie [[Zetel (politiek)|zetels]]. CD&V hield stand, [[Open Vlaamse Liberalen en Democraten|Open VLD]]-GBL en sp.a verloren respectievelijk 1 en 2 zetels. De CD&V-sp.a coalitie had geen meerderheid meer. De [[Vlaams-nationalisme|Vlaams-nationalisten]] vormden samen met Open VLD-GBL een nieuwe [[schepencollege]].

In [[Belgische lokale verkiezingen 2018|2018]] won Open VLD opnieuw een zetel, CD&V en N-VA hielden stand en sp.a ging opnieuw een zetel achteruit. Hoewel de uittredende Open VLD-N-VA meerderheid nog een zetel won, beslissen de Vlaams nationalisten in zee te gaan met CD&V en sp.a. Stefaan Devos wordt burgemeester in 2019, [[Kristof Mollu]] neemt over in 2022.

{| class="wikitable" style="text-align:center; font-size:100%;"
! style="text-align:left;" colspan=2| Partij of kartel!! colspan="2"| 10-10-1976<ref>[http://www.ibzdgip.fgov.be/result/nl/main.html Gegevens 1976-2000:Verkiezingsdatabase Binnenlandse Zaken]. [https://web.archive.org/web/20220110143258/http://www.ibzdgip.fgov.be/result/nl/main.html Gearchiveerd] op 10 januari 2022.</ref>!! colspan="2"| 10-10-1982!! colspan="2"| 9-10-1988!! colspan="2"| 9-10-1994!! colspan="2"| [[Belgische lokale verkiezingen 2000|8-10-2000]]!! colspan="2"| [[Belgische lokale verkiezingen 2006|8-10-2006]]<ref>[https://www.vlaanderenkiest.be/verkiezingen2006/lijsten.html?type=GE&nis=24054#tabevent_tab_uitslagen_GE Gegevens 2006: http://www.vlaanderenkiest.be/verkiezingen2006]. [https://web.archive.org/web/20230902095722/https://www.vlaanderenkiest.be/verkiezingen2006/lijsten.html?type=GE&nis=24054#tabevent_tab_uitslagen_GE Gearchiveerd] op 2 september 2023.</ref>!! colspan="2"| [[Belgische lokale verkiezingen 2012|14-10-2012]]<ref>[https://www.vlaanderenkiest.be/verkiezingen2012/index.html#/gemeente/24054/uitslagen Gegevens 2012: www.vlaanderenkiest.be/verkiezingen2012]</ref>!! colspan="2"| [[Belgische lokale verkiezingen 2018|14-10-2018]]!! colspan="2"| [[Belgische lokale verkiezingen 2024|13-10-2024]]
|-
! style="text-align:left;" colspan=2|Stemmen / Zetels!!%!!19!!%!!19!!%!!19!!%!!19!!%!!19!!%!!19!!%!!19!!%!!19!!%!!19
|-
|style="width: 3px" bgcolor=blue |
| style="text-align:left;"| <small>[[Open Vlaamse Liberalen en Democraten|GBL<sup style="color:red;">1</sup>/ GBL-VLD<sup style="color:red;">2</sup>/ Open VLD-GBL<sup style="color:red;">3</sup>/ Open VLD<sup style="color:red;">4</sup> / WIJkortenaken<sup style="color:red;">5</sup>]]</small>||31,29<sup style="color:red;">1</sup>||'''7'''||style="background-color:blue;color:white"|45,74<sup style="color:red;">1</sup>||style="background-color:blue;color:white"|9||style="background-color:blue;color:white"|48,93<sup style="color:red;">1</sup>||style="background-color:blue;color:white"|'''10'''||style="background-color:blue;color:white"|48,41<sup style="color:red;">2</sup>||style="background-color:blue;color:white"|'''10'''||style="background-color:blue;color:white"|42,51<sup style="color:red;">2</sup>||style="background-color:blue;color:white"|'''9'''||style="background-color:blue;color:white"|40,49<sup style="color:red;">3</sup>||style="background-color:blue;color:white"|8||style="background-color:blue;color:white"|33,68<sup style="color:red;">3</sup>||style="background-color:blue;color:white"|'''7'''||style="background-color:blue;color:white"|40,2<sup style="color:red;">4</sup>||style="background-color:blue;color:white"|8||33,3<sup style="color:red;">5</sup>||7
|-
|style="width: 3px" bgcolor=red |
| style="text-align:left;"| <small>[[Vooruit (politieke partij)|SP<sup style="color:red;">1</sup>/ sp.a Plus<sup style="color:red;">2</sup>/ sp.a<sup style="color:red;">3</sup>/ Vooruit<sup style="color:red;">4</sup>]]</small>||15,15<sup style="color:red;">1</sup>||'''3'''||21,09<sup style="color:red;">1</sup>||'''4'''||17,97<sup style="color:red;">1</sup>||3||18,49<sup style="color:red;">1</sup>||3||15,73<sup style="color:red;">1</sup>||'''3'''||26,25<sup style="color:red;">2</sup>||'''5'''||18,49<sup style="color:red;">2</sup>||3||14,7<sup style="color:red;">3</sup>||'''2'''||6,7<sup style="color:red;">4</sup>||0
|-
|style="width: 3px" bgcolor=orange |
| style="text-align:left;"| <small>[[Christen-Democratisch en Vlaams|CVP<sup style="color:red;">1</sup>/ CD&V+N-VA<sup style="color:red;">A</sup>/ CD&V<sup style="color:red;">2</sup>/ KORTbij<sup style="color:red;">3</sup>]]</small>||style="background-color:orange"|40,95<sup style="color:white;">1</sup>||style="background-color:orange"|9||33,17<sup style="color:red;">1</sup>||'''6'''||33,1<sup style="color:red;">1</sup>||6||30,66<sup style="color:red;">1</sup>||6||35,4<sup style="color:red;">1</sup>||7|| rowspan="2" |33,26<sup style="color:red;">A</sup>|| rowspan="2" |'''6'''||30,14<sup style="color:red;">2</sup>||6||29,0<sup style="color:red;">2</sup>||'''6'''
|style="background-color:orange"|39,7<sup style="color:red;">3</sup>
|style="background-color:orange"|'''9'''
|-
|style="width: 3px" bgcolor=yellow |
| style="text-align:left;"| <small>[[Volksunie|VU]]<sup style="color:red;">1</sup>/ [[Christen-Democratisch en Vlaams|CD&V]]+[[Nieuw-Vlaamse Alliantie|N-VA<sup style="color:red;">A</sup>/ N-VA<sup style="color:red;">2</sup>]]</small>||6,9<sup style="color:red;">1</sup>||0||-|| ||-|| ||-|| ||-|| ||17,69<sup style="color:red;">2</sup>||'''3'''||16,1<sup style="color:red;">2</sup>||'''3'''||11,8<sup style="color:red;">2</sup>||'''2'''
|-
|style="width: 3px" bgcolor=brown |
| style="text-align:left;"| <small>[[Vlaams Blok]]<sup style="color:red;">1</sup> / [[Vlaams Belang]]<sup style="color:red;">2</sup></small>||-|| ||-|| ||-|| ||2,44<sup style="color:red;">1</sup>||0||-||  ||-|| ||-|| ||-|| ||8,5<sup style="color:red;">2</sup>||1 
|-
| colspan="2" style="text-align:left;" | Anderen<sup>(*)</sup>||''5,72''|| ''0''||''-''||  ||''-''||  ||''-''|| ||''6,37''||''0'' ||''-''|| ||''-''|| ||''-''|| ||-||
|-
! style="text-align:left;" colspan=2|Totaal stemmen !!colspan="2"|5548!!colspan="2"| 5742!!colspan="2"|5933!!colspan="2"|5935!!colspan="2"|5894!!colspan="2"|5997!!colspan="2"|6084!!colspan="2"|6307!!colspan="2"|4640
|-
! style="text-align:left;" colspan=2|Opkomst % !!colspan="2"| !!colspan="2"| !!colspan="2"|98,98!!colspan="2"|97,36!!colspan="2"|97,04!!colspan="2"|97,77!!colspan="2"|96,51!!colspan="2"|95,90!!colspan="2"|72,5
|-
! style="text-align:left;" colspan=2|Blanco en ongeldig %!!colspan="2"|1,71!!colspan="2"| 2,14!!colspan="2"|3,4!!colspan="2"|3,32!!colspan="2"|4,56!!colspan="2"|4,09!!colspan="2"|3,27!!colspan="2"|4,10!!colspan="2"|1,4
|}
<small>De rode cijfers naast de gegevens duiden aan onder welke naam de partijen telkens bij een verkiezing opkwamen.</small><br>
<small>De zetels van de gevormde coalitie staan '''vetjes''' afgedrukt. De grootste partij staat in kleur. (*) '''1976''': FB / '''2000''': D.P. (4,34%), D.V.B. (2,03%)</small>

== Cultuur ==
=== Muziek ===
* [[Koninklijke Fanfare "Sint-Amor"]]
* Festival Boerenrock
=== Beeldende kunst ===
* standbeeld 'fragiel'
* standbeeld 'De geluksplukker'
* standbeeld 'De torendraaier'
* standbeeld 'Shelter'
=== Literatuur ===
* [[Jef Aerts]] (Auteur)

== Economie ==
=== Landbouw en fruitteelt ===
De grootste inkomsten van de landbouwers en fruittelers worden in hoofdzaak vertegenwoordigd door de fruitteelt.
Bij de fruittelers vormen vooral de peren, waaronder hoofdzakelijk de Conference peer, het zwaartepunt.
De landbouwers wisselen jaarlijks van gewassen op hun percelen. Vooral graangewassen, suikerbieten, aardappelen en maïs zijn op de velden te vinden.

Vele vee- en landboeren waren generaties lang in de gemeente gevestigd. De dag van vandaag zijn er nog enkelingen over die op middelgrote of grote schaal de bedrijven uitbaten. Elk jaar worden de eerder kleine akkers ingezaaid met graan, maïs, bieten en aardappelen. Er zijn ook veel groene weilanden en grote boomgaarden, want Kortenaken staat bekend als de derde grootste perengemeente van België.

Vanuit de lucht gezien is de gemeente dan ook een agrarisch lappendeken.

=== Bedrijven ===
Kortenaken telt slechts een fabriek: Bovin Beton. De onderneming handelt, zoals de naam doet vermoeden, in betonproducten. Het bedrijf is bij gemeenten en steden hoofdzakelijk gekend om haar rioleringsbuizen die worden gebruikt bij allerhande grote openbare werken in België. Daarnaast is Bovin in de streek rond Kortenaken ook gekend voor het maken van straatklinkers, grafzerken en andere op maat gemaakte betonfabricaties.

Anno 2015 is het gemeentebestuur op zoek naar een locatie om een kleine KMO-zone in te planten in de gemeente. Zo hoopt het lokale ondernemers in de gemeente te houden en werkgelegenheid te creëren in eigen streek. Deze plannen zijn nog in ontwerpfase, op de uitvoering staat nog geen definitieve termijn.

== Onderwijs ==
=== Gemeentelijk onderwijs ===
Op het grondgebied van de gemeente is er slechts één gemeenteschool aanwezig: de gemeentelijke kleuterschool 'De Vlindertuin' in Kersbeek. De school bevindt zich in het dorpscentrum, vlakbij de kerk. Met slechts 20 tot 30 kleuters verdeeld over drie klassen is het een echte dorpsschool. In het gebouw, dat grondig werd gerenoveerd in de jaren 90, bevond zich vroeger de jongensschool van het katholieke onderwijsnet.

=== Katholiek onderwijs ===
Van de vier andere scholen in de gemeente die horen tot het katholiek onderwijsnet, zijn er drie basisscholen (kleuter- en lager onderwijs) en één die enkel kleuteronderwijs aanbiedt. Het gaat om volgende scholen:
* Vrije Kleuterschool 'De Kiem' in Ransberg
* Vrije Basisschool 'Het Toverpotlood' in Hoeleden
* Vrije Basisschool 'De Zonnebloem' in Waanrode
* Vrije Basisschool 'De Trip Trap' in Kortenaken

== Nabijgelegen kernen ==
[[Geetbets]], [[Ransberg]], [[Miskom]], [[Waanrode]], [[Loksbergen]]

== Externe links ==
* [https://inventaris.onroerenderfgoed.be/themas/13572 Inventaris Onroerend Erfgoed]
* [http://www.kortenaken.be/ Website van de gemeente]

{{Appendix|2=
* BAS Willy; Geschiedenis van Kortenaken, pag. 204-205; 1990
{{References}}
}}
{{Commonscat}}
{{Navigatie gemeente Kortenaken}}
{{Navigatie provincie Vlaams-Brabant}}
{{Coor title dms|50|54|32|N|5|3|36|E|type:city}}

[[Categorie:Plaats in Vlaams-Brabant]]
[[Categorie:Kortenaken| ]]