vallen

[1] Vallen.

Nederlands

Uitspraak

• Geluid:  vallen    (hulp, bestand)
• IPA: / ˈvɑlə(n) / (2 lettergrepen)

Woordafbreking

• val·len

Woordherkomst en -opbouw

• In de betekenis van ‘omlaaggaan’ voor het eerst aangetroffen in 901

afkomstig van: Middelnederlands: vallen Oudnederlands: fallan Germaans: *fallanan

Verwant in Germaans: West: Engels: fall (Angelsaksisch: feallan), Duits: fallen, (Oudhoogduits: fallan), Fries: falle (Oudfries: falla) Noord: Zweeds/IJslands/Faeröers: falla, Deens: falde, Noors: falle (Nynorsk: falla, falle, Oudnoords: falla)

stamtijd
onbepaalde wijs	verleden tijd	voltooid deelwoord
vallen	viel	gevallen
klasse 7	volledig

Werkwoord

vallen

1. ergatief vrijelijk onder invloed van de zwaartekracht naar de aarde bewegen

   • De roekeloze beklimmer van het gebouw viel gelukkig niet. 

   ▸ De volgende ochtend viel meteen op hoe stil het buiten was. Ik duwde de deur met beide handen open en zag dat er ’s nachts een dik pak sneeuw was gevallen, waarvan een stukje geel kleurde toen ik er mijn waterfles in leegde.

   ▸ Als je hier zou uitglijden zou je honderden meters naar beneden vallen.

2. vrijelijk neerhangen

   • Zijn lange haren vielen in krullen over zijn schouders. 

3. ergatief, (militair) ondanks verzet in vijandelijke handen komen

   • Die stad is snel gevallen. 

4. ergatief, (militair) sterven in de strijd

   • Adolf viel in de slag bij Heiligerlee. 
   • Meteen probeerde iedereen te zien waar ze lagen, maar omdat ze naar het noorden waren gegaan, was de plek waar ze waren gevallen niet te zien.  

   ▸ In Nederland duurde die oorlog van het jaar 1940 tot 1945. Nederland was bezet door Duitsland. De Duitsers waren de baas over Nederland. Het was een heel moeilijke tijd. Er vielen veel doden. Ieder jaar worden de slachtoffers van de oorlog herdacht op 4 mei. En ieder jaar wordt op 5 mei gevierd dat Nederland een vrij land is.

5. ~ te: drukt een mogelijkheid uit

   • Daar viel bitter weinig aan te veranderen. 

6. koppelwerkwoord ~ + meewerkend voorwerp op een bepaalde manier ervaren worden

   • Het afscheid is hem erg zwaar gevallen. 

Synoniemen

• afvallen, neervallen, verschieten

Synoniemen

• losraken

Hyponiemen

   

aanvallen achterovervallen achteruitvallen afvallen bevallen bijvallen binnenvallen dichtvallen doodvallen droogvallen flauwvallen gevallen hervallen invallen lastigvallen meevallen misvallen neervallen omvallen omvervallen ontvallen openvallen opvallen overvallen platvallen samenvallen stilvallen stukvallen tegenvallen terugvallen toevallen uiteenvallen uitvallen vaneenvallen vervallen voorovervallen voorvallen vrijvallen wegvallen

Afgeleide begrippen

   

geval misvalling valavond valbijl valbloem valblok valboom valbrug valdeur valduik valhelm valhoed valhoek valkant valkruid valpartij valpijp valproef valreep valscherm valsteeg valstrik valversnelling valwind vallicht valling valluik

Verwante begrippen

• vellen

Uitdrukkingen en gezegden

   

uit de boot vallen Als Pasen en Pinksteren op één dag vallen Iets wat nooit zal gebeuren De appel valt niet ver van de stam/boom. een kind lijkt op zijn ouder(s) / een persoon vertoont gelijkenis met de ander De beste breister laat wel eens een steek vallen. ook diegene die het kundigst is maakt fouten De mussen vallen van het dak (van de hitte) De schellen vallen hem van de ogen. plotseling iets begrijpen hoe het in elkaar steekt Door de mand vallen door bepaalde zaken die duidelijk worden en blijk geven de waarheid ander is dan gedacht Een speld kunnen horen vallen doodstil zijn Een steekje laten vallen iets vergeten tijdens een traject In de termen vallen ergens in aanmerking voor komen In duigen vallen plannen die niet doorgaan In goede aarde vallen door de ontvanger goed ontvangen worden In het hoekje zitten waar de slagen vallen zich in een groep bevinden die altijd het moeilijk heeft of problemen krijgt In het water vallen niet doorgaan Met vallen en opstaan (leren) door mislukkingen leren Met de deur in huis vallen meteen ter zake komen / onmiddellijk over datgene beginnen waarvoor men kwam zonder Met zijn gat in de boter vallen trouwen met een rijke vrouw ofwel: onverwacht veel geluk hebbende Met zijn neus in de boter vallen onverwacht voordeel hebben Niet op zijn mondje gevallen zijn precies duidelijk maken hoe iemand over iets denkt Over smaak valt niet te twisten. iedereen heeft een eigen smaak, een eigen persoonlijke voorkeur, niets mis mee Uit de boot vallen een eigen gang gaan Uit de lucht komen vallen erg plotseling en onverwacht Van de gaffel in de greep vallen Van de trap gevallen zijn Waar gehakt wordt, vallen spaanders. als je iets wil bereiken, moet je offers brengen ofwel: waar mensen werken worden fouten gemaakt, zonder daaraan te ontkomen Wie een kuil graaft voor een ander, valt er zelf in. je kan het slachtoffer worden van je eigen snode plannen Wie hoog klimt kan laag vallen. belangrijke zaken snel kwijt raken door kleine dingen als een blok voor iemand vallen in handen van de vijand vallen door de vijand gevangen genomen worden in slaap vallen in slaap geraken •  We vielen in slaap onder een brug, waardoor we in de ochtend moesten meebewegen met de schaduw.

Vertalingen

    1. vrijelijk onder invloed van de zwaartekracht naar de aarde bewegen   

Duits: fallen (de) Engels: fall (en) Frans: tomber (fr) Ido: falar (io) Italiaans: cadere (it) Koerdisch: ketin (ku), keftin (ku)

Latijn: cadere (la) Noors: trille (no) Papiaments: kai Spaans: caer (es) Zeeuws: stuke (zea) o

    uit de boot vallen   

Duits: das Nachsehen haben

    laten vallen   

Duits: fallenlassen (de), streichen (de), weglassen (de) Engels: drop (en)

Noors: droppe (no) Nynorsk: droppe (nn)

Zelfstandig naamwoord

de vallen mv

1. meervoud van het zelfstandig naamwoord val

Gangbaarheid

• Het woord vallen staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

• In onderzoek uit 2013 van het Centrum voor Leesonderzoek werd "vallen" herkend door:

100 %	van de Nederlanders;
100 %	van de Vlamingen.

Meer informatie

• Zie Wikipedia voor meer informatie.