periode

Nederlands

Uitspraak

• Geluid:  periode    (hulp, bestand)
• IPA: / periˈjodə / (4 lettergrepen); /pɪri'jodɘ/

Woordafbreking

• pe·ri·o·de

Woordherkomst en -opbouw

• Leenwoord uit het Frans, in de betekenis van ‘tijdruimte’ voor het eerst aangetroffen in 1657
• van Oudgrieks περίοδος (períodos) "rondgang", samengesteld uit περί (peri) "rond, omheen" en ὁδός (hodos) "weg, pad"

	enkelvoud	meervoud
naamwoord	periode	perioden periodes
verkleinwoord	periodetje	periodetjes

Zelfstandig naamwoord

de periode v

1. bepaald tijdsbestek tussen twee tijdstippen

   • Na de ontdekking van de zeeweg naar Indië volgde er een periode van grote bloei voor Portugal. 

   ▸ In deze periode van het jaar zijn er altijd bosbranden in het Amazonegebied.De vuren zijn meestal aangestoken door boeren. Zij verbranden bossen om de grond leeg te maken. Die grond gebruiken ze dan voor akkerbouw en veeteelt. Er is zelfs een naam voor deze periode van het jaar. De Brazilianen noemen het quiemada. Dat betekent 'het branden'. Maar dit jaar is er een recordaantal bosbranden.Er zijn veel meer branden dan vorig jaar.

   ▸ Maar doordat ik voor zo’n langere periode van huis was besefte ik wel steeds meer hoe kostbaar tijd samen is.

2. (medisch) menstruatie

   • Zij heeft bijzonder veel last van haar periode. 

3. (wiskunde) interval waarin een functie zich herhaalt

   • De sinus en cosinus zijn functies met een periode van 2π. 

4. (wiskunde) een groep cijfers die zich in een reeks blijft herhalen

   • We zoeken naar een uitkomst met perioden van meer dan vijf cijfers. 

5. (natuurkunde) één volledige cyclus van zich herhalende verschijnselen als pulsreeksen, trillingen of golven

   • Het aantal malen dat een periode in een seconde wordt waargenomen, noemt men de frequentie van dat verschijnsel. 

6. (scheikunde) een reeks elementen gerangschikt naar opklimmend aantal protonen tussen twee edelgassen

   • Zwavel en zuurstof zijn elementen die tot dezelfde groep maar een andere periode behoren. 

7. (geologie) een tijdperk dat deel uitmaakt van een era en bestaat uit subperiodes en tijdvakken

   het krijt en het jura zijn periodes van het era mesozoïcum.

8. (taalkunde) een tekstgedeelte met breed uitgewerkte volzinnen

   • Hij beschreef haar gedachten in een periode met veel holle retoriek. 

Synoniemen

• [1] episode, epoche, fase, interbellum, interim, interval, tijdsgewricht, tijdsinterval, tijdspanne, tijdsruimte, tijdvak, tussenpoos, tussentijd
• [2] cyclus, maandstonden, menstruatie, stonden
• [3] interval
• [5] cyclus, interval
• [8] passage, volzin

Verwante begrippen

• [1] tijd, wachttijd
• [5] cyclus, omloop, rondgang, toer, maand, jaar

Hyponiemen

   

Sovjetperiode aanloopperiode aanmaningenprocedure aanmeldingsperiode aanpassingsperiode actieperiode adolescentieperiode adventperiode adventsperiode afbouwperiode afkoelingsperiode afkoelperiode afschietperiode ambtsperiode art-decoperiode autonomieperiode barokperiode beginperiode (1) beleidsperiode bestelperiode bestuursperiode bewindsperiode bezinningsperiode blessureperiode bloeiperiode blokperiode boekingsperiode bouwperiode broedperiode brugperiode carnavalsperiode collegeperiode concessieperiode contingentsperiode contractperiode contractsperiode coronaperiode crisisperiode cultuurperiode dekolonisatieperiode detacheringsperiode dienstperiode dooiperiode draaiperiode drankperiode droogteperiode eindejaarperiode eindejaarsperiode examenperiode feestperiode formatieperiode garantieperiode gewenningsperiode glansperiode glorieperiode groeiperiode hausseperiode herstelperiode hervormingsperiode hoogtijperiode huurperiode incubatieperiode ingroeiperiode inloopperiode inrijperiode inschrijvingsperiode interim-periode introductieperiode inwerkperiode inzaaiperiode kabinetsperiode kerstperiode kleuterperiode koopjesperiode koudeperiode kraamperiode krijtperiode lactatieperiode leerperiode levensperiode lock-upperiode meetperiode middenperiode naziperiode nieuwjaarsperiode oefenperiode omloopperiode omwisselingsperiode onderduikperiode onderhandelingsperiode onderzoeksperiode ontstaansperiode oogstperiode oorlogsperiode opbouwperiode oppositieperiode opzegperiode overbruggingsperiode overgangsperiode (1) paaiperiode paasperiode piekperiode pilotperiode planperiode presidentsperiode proefperiode punkperiode quarantaineperiode raadsperiode rapportperiode referentieperiode referteperiode reflectieperiode regeerperiode regenperiode regeringsperiode renaissanceperiode rentevastperiode repetitieperiode retorsieperiode revalidatieperiode rotatieperiode rotperiode rouwperiode rustperiode (1) schoolperiode sinterklaasperiode soldenperiode speelperiode sperperiode stageperiode stijlperiode strafperiode studieperiode subsidieperiode succesperiode tentoonstellingsperiode testperiode tijdperiode tijdsperiode toetsperiode topperiode trainingsperiode transferperiode transitieperiode tussenperiode twaalfmaandsperiode uitkeringsperiode vakantieperiode (1) vastenperiode vegetatieperiode verkiezingsperiode verkoopperiode verkoopsperiode verlofperiode verslagperiode voorbereidingsperiode vorstperiode vriesperiode vuurwerkperiode wachtperiode wederopbouwperiode werkperiode winterperiode ziekteperiode zittingsperiode zomerperiode zoogperiode zorgperiode zwangerschapsperiode

Afgeleide begrippen

• periodeafsluiting, periodeduur, periodekampioen, periodeoverzicht, periodestand, periodetijd, periodetitel, periodeverdubbeling, periodiek (1) (5), periodisch

Typische woordcombinaties

• in een bepaalde periode

Vertalingen

    1. tijdperk   

Duits: Periode (de) v Engels: period (en) Frans: période (fr) v Grieks: περίοδος (el) v

Papiaments: temporada Pools: okres (pl) m Spaans: periodo (es) m, período (es) m Zweeds: period (sv)

    2. menstruatie   

Duits: Zyklus (de) m Engels: menstrual period (en)

Frans: cycle menstruel (fr) m Spaans: periodo (es) m, período (es) m

    4. repeterende getallenreeks   

Duits: Periode (de) v Engels: periodic sequence (en)

Frans: suite périodique (fr) v

    5. cyclus   

Duits: Zyklus (de) m Engels: cycle (en)

Frans: cycle (fr) m Spaans: ciclo (es) m

Gangbaarheid

• Het woord periode staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

• In onderzoek uit 2013 van het Centrum voor Leesonderzoek werd "periode" herkend door:

99 %	van de Nederlanders;
100 %	van de Vlamingen.

Meer informatie

• Zie Wikipedia voor meer informatie.