Jan I Albrecht van Polen
Jan I Albrecht (ook Albert, Pools: Jan I Olbracht, Litouws: Jonas Albrechtas; Krakau, 27 december 1459 — Toruń, 17 juni 1501) was van 1492 tot aan zijn dood koning van Polen. Hij was een telg van het Huis Jagiello.
Leven
bewerkenJan I Albrecht besteeg in 1492, na de dood van zijn vader, als derde zoon van Casimir IV van Polen, de troon, terwijl zijn jongere broer Alexander over het groothertogdom Litouwen heerste. Hij voerde hervormingen door, die de adel in haar positie versterkte. In het Statuut van 1496 werd vastgelegd dat de toegang tot de hogere kerkelijke ambten slechts voor de edelen was voorbehoud, dat de burgerij de aankoop van landgoederen werd ontzegd en perkte de vrijheid van de boeren in. In het buitenlands beleid concentreerde hij zich vooral op de Turken en probeerde de Poolse situatie te verbeteren, doordat hij de Donauvorstendommen controleerde.
De zuidelijke delen van Polen en Litouwen werden verwoest door invallen van de Krim-Tataren, die hiertoe door de Ottomanen waren aangemoedigd. Deze laatsten veroverden in 1484 de forten van de Kiliya en Białogród aan de Zwarte Zee. Koning Jan I Albrecht ondernam in 1497 een veldtocht tegen de Ottomanen in beide steden, maar had geen succes, omdat zijn nominale vazal, Stefanus III van Moldavië, zich tegen hem keerde.
Tijdens zijn bewind werd vanaf 1493 een vaste landdag ingevoerd (Sejm), die uit afgevaardigden en een senaat bestond.
Ter compensatie voor het feit dat hij zich bij de verkiezing van de koning van Hongarije niet als kandidaat had gesteld tegenover zijn broer, de Boheemse koning Wladislaus II, stond deze aan hem op 20 februari 1491 de pandheerschappij over het Silezische hertogdom Głogów af, dat hij tot 1496 zou behouden.[1]
Voorouders
bewerken| Voorouders van Jan I Albrecht van Polen | ||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Overgrootouders | Algirdas (1296-1377) ∞ Oeljana Alekandrovna van Tver (-) |
Andreas Holzanska (-) ∞ ? (-) |
Albrecht IV van Oostenrijk (1377-1404) ∞ 1408 Johanna van Beieren (1373-1410) |
Keizer Sigismund (1368-1437) ∞ 1408 Barbara van Celje (1392-1451) | ||||||
| Grootouders | Wladislaus II Jagiello (1351-1434) ∞ 1422 Sophia Holszanski (1405-1461) |
Albrecht II (rooms-koning) (1397-1439) ∞ 1408 Elisabeth van Luxemburg (1409-1442) | ||||||||
| Ouders | Casimir IV van Polen (1427-1492) ∞ 1454 Elisabeth van Oostenrijk (1436-1505) | |||||||||
| Jan I Albrecht van Polen (1459-1501) | ||||||||||
Noten
bewerken- ↑ K. Borchardt, Konrad X. von Oels († 21. September 1492), in K. Borchardt (ed.), Schlesische Lebensbilder, X, Insingen 2010, p. 67. ISBN 9783768635080
Referenties
bewerken- Dit artikel of een eerdere versie ervan is een (gedeeltelijke) vertaling van het artikel Johann_I._(Polen) op de Duitstalige Wikipedia, dat onder de licentie Creative Commons Naamsvermelding/Gelijk delen valt. Zie de bewerkingsgeschiedenis aldaar.