Gerhard Schjelderup

Gerhard Schjelderup
	Gerhard Schjelderup ca 1930
Volledige naam	Gerhard Rosenkrone Schjelderup
Geboren	17 november 1859
Overleden	29 juli 1933
Land	Noorwegen
Nevenberoep	cellist, muziekpedagoog
Belangrijkste werken	opera
	(en) Discogs-profiel;
Portaal	Muziek

Gerhard Schjelderup (Kristiansand, Noorwegen, 17 november 1859 – Benediktbeuern, Duitsland, 29 juli 1933) was een Noors componist, cellist en schrijver.

Achtergrond

Gerhard Rosenkrone Schjelderup werd geboren binnen een artistiek gezin van amateurzanger Georg Elias Schjelderup (1821-1997) en pianiste Henriette van Kervel (1833-1904, achterachterkleindochter van een Nederlands kapitein-luitenant). Zuster Margrete speelde viool, zuster Henriette (later Hanka Schjelderup Petzold, 1862-1937) speelde piano en was zangeres, zus Leis Schjelderup en broer Georg Schjelderup waren kunstschilders. Mon Schjelderup was zijn nicht. Hij was tevens verre familie van theoloog Kristian Schjelderup en psycholoog Harald Schjelderup. Gerard Schjelderup huwde op 11 mei 1896 met zangeres Elsa Schwartz. Uit dat huwelijk werden minstens drie kinderen geboren.

Muziek

Zijn muzikale opleiding kreeg hij in Parijs bij Auguste Franchomme (cello) en Augustin Savard (muziektheorie). Tevens volgde hij een studie bij componist Jules Massenet aan het Conservatorium van Parijs. In Parijs maakte hij kennis met het oeuvre van Richard Wagner, waarna hij naar Duitsland trok om daar verder kennis van te nemen. Hij zag in 1887 Wagners Der Ring des Nibelungen in Karlsruhe. Het is dan ook niet verwonderlijk dat hij naarst orkestwerken en kamermuziek ook aan flink aantal opera’s schreef in zijn componistenleven.

Hij schreef naast muziek ook boekwerken over Edvard Grieg (een eerste biografie over hem, 1903) en (weer) Wagner (Dramaets Gjenfødelse ved Richard Wagner) en in 1921 een boekwerk over de Noorse muziekgeschiedenis.

Hij was ook een van de oprichters van de Noorse componistenbond van welke instantie hij vanaf 1920 voorzitter was. Hij bleef zich zijn hele leven inzetten voor Noorse muziek maar stierf uiteindelijk in Beieren, Duitsland. Zijn brieven worden bewaard in Leipzig.

Werken

Opera’s

Østenfor sol og vestenfor måne (1889-1890); een akte uitgevoerd in München, 1890
Sonntagmorgen (1891-92); München, 1893
Norwegische Hochzeit (1894); Praag, 17 maart 1900
- ook wel Bruderovet;Christiania, 1919
En helligaften (1895); Bergen 1898
Sampo Lappelill (1890-1900)
Et folk i nød (1906-07)
Vårnatt (1906-07); Dresden, 1908
Opal (1915); Dresden, 1915
Den røde pimpernell
Sturmvögel; Schwerin, 1926
Liebesnächte (1930) ; Lübeck 1934

Orkestmuziek

Første Symfoni, c-moll, 1887 (verloren gegaan, gereconstrueerd in de jaren 20: Den lille Symfoni)
Julesuite (driedelig) 1900 (Nationaltheatret 4 maart 1900)
Brand, symfonisk dikt, 1914
Anden (2e) Symfoni (Til Norge), 1924
I Skogen, symfonisk suite, 1932

Koorwerken

Prometeus Kantate, 1886
Høifjeldsliv (tekst: H. Ibsen) (opus 4), 1910
St. Olavs Kantate, 1929

Kamermuziek

Elegie (cello og klaver), jaren 80
Ensomhed. Fantasi for Klaver, jaren 80
Dansesuite (fiolin og klaver), jaren 80
Strykekvartet, 1921
Klavertrio, 1927

Balletmuziek

Wunderhorn, 1889
Pudderkvasten, 1918
Blomsterpiken, 1918

Liederen

8 Sange, jaren 70 (opus 1)
Svanen, 1907
Vuggevisen, 1907
Fire Ballader, 1913
Jane Grey, 1920
Jan Bart, 1920

Enkele concerten:

16 september 1880: samen met Margrete, Henriette in een Arbeiderslokaal in Bergen met voornamelijk werk van Ludwig van Beethoven
11 september 1883: opnieuw met zijn twee zusters en opnieuw in Bergen met werk van Beethoven
8 januari 1885: eigen concert met zangeressen Randi Nilsen en Helene Sontum met onder andere werken van hemzelf en zijn leraar Franchomme
24 januari 1889: concert met Martin Ursin, Agathe Backer-Grøndahl en Ellen Nordgren

Bronnen, noten en/of referenties

IMSLP
diverse Aftenpostens voor concerten