Hattiërs: verschil tussen versies

[[Afbeelding:Hittite Empire.png|thumb|270px|Het uitgebreiduitgebreide Hettitische Rijk (rood) vervangt [[Hatti]] en grenst ca. 1290 v.Chr. aan het Egyptische rijk (groen)]]

De '''Hattiërs''' waren een oud volk dat tot aan het [[2e millennium v.Chr.]] het gebied ''Hatti'' in [[Anatolië]] bewoonde, dezelfde regio waar daarna de [[Indo-Europese talen|Indo-Europese]] [[Hettieten]] binnenvielen.

Het [[Hattisch]] was een niet-Indo-Europese taal met onduidelijke affiliatie, maar men neemt thansnu aan dat zij verwant was met de taal van de [[Chalybes]] of met de [[Abchazo-Adygese talen]].

Het koninkrijk Hatti, dat later door de [[Hettieten]] werd ingenomen, leek ondergeschikt te zijn aan het meer noordelijk gelegen koninkrijk [[Zalpa]] te zijn.

De hoofdstad van Hatti was [[Hattusa]] of ''Hattusas''. Rond 1900 v.Chr., tijdens het bewind van koning Huzziya, viel dit koninkrijk onder de aanvallen van de Hettitische koning [[Anitta]] van [[Kussara]], die tevensook HatussaHattusa vernietigde. Sommigen betwijfelen of Huzziya inderdaad een Hattische koning was en nemen aan dat Hattusa toen al onder het gezag van een Hettitische dynastie viel, die in de 17e eeuw v.Chr. een eerste Hettitisch koninkrijk had gesticht.

Er is mogelijk een verwantschap met de neolithische bewoners van [[Çatalhöyük]] dat ongeveer 185 km ten zuiden van Hattusa lag. ZijOok haddenzij eveneenshadden een sedentaire cultuur.

Uit de oorspronkelijke Hattische religie zijn godinnennamen overgeleverd als [[Hepat]] en [[Kubaba]] en de grote zonnegodin van [[Arinna]], afgeleid van de oudere [[Wurushemu]]. In diverse teksten werd de godin eenvoudig als "de Troon" aangeduid. Dit is, een titel die overeenkomt met vroege verwijzingen naar [[Isis (godin)|Isis]] in het [[Oude Egypte]].

De rituelen van de Hattiërs werden door de Hettieten overgenomen. Die zetten de Hattische verhalen op schrift ([[spijkerschrift]]) en vertaalden ze in hun eigen taal om ze te kunnen verstaanbegrijpen. Er is sprake van een ritueel van de "van de hemel gevallen maan". Maar er zijn te veel lacunes, en het religieuze vocabulaire blijft ontoegankelijk.

De zonnegodin werd godin van de onderwereld, die overeenkwam met de Hattische godin [[Wurushemu]]. Haar gemaal, de zonnegod, is [[Eshtan]]. De dondergod, die algemeen met het element water wordt vereenzelvigd en met vruchtbaarheid wordt vereenzelvigd, heet [[Tesjub|Taru]] (mogelijk van het HettietischHettitisch ''Tarhunta''). Deze god heeft twee belangrijke [[tempel]]heiligdommen in Hatti: een in [[Nerik]] en een in [[Zippalanda]]. De Hettitische landbouwgod [[Telepinu (god)|Telebinu]], zoon van Wurushemu en Eshtan, is ongetwijfeld van oorsprong Hattisch. De andere belangrijke goden zijn [[Wurunkatte]], de god van de oorlog, [[Inaras]], het "genie van HattussaHattusa", [[Halmasuit]], de "troongodin" en [[Kunzanisu]], de maangodin.