Union Pacific Railroad: verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Vervoer: lemma link toegevoegd
Update, alinea holding en activiteiten toegevoegd, infobox bedrijf en categorie erbij geplaatst
Regel 6:
| land = Verenigde Staten
| hoofdvestiging =
| actief-vanaf-tot = [[Omaha (Nebraska)]], 1862-heden
| website = www.up.com
| moederbedrijf = Union Pacific Corporation
| aandeelhouder =
| vloot = 84008573 locomotieven<br>64.191 wagons (per 31 dec. 2017)
| traject =
| stations =
| aantalkilometers = 43.000 km
}}
{{Infobox bedrijf
| bedrijfsnaam = Union Pacific Corporation
| afbeelding = UP 9214 19910510 CA Cajon.jpg
[[Image:UP| 9214onderschrift 19910510 CA Cajon.jpg|thumb|300px| = Union Pacific 9214, een [[GE Dash 8-40C]], op 10 mei 1991.]]
| beurs = NYSE
| beurscode1 = UNP
| beurscode2 =
| oprichting =
| oprichter =
| locatie = 1400 Douglas Street, [[Omaha (Nebraska)]]
| sleutelfiguren = Lance M. Fritz ([[Bestuursvoorzitter|CEO]])
| omzet = [[Amerikaanse dollar|US$]] 21.240 miljoen (2017)
| winst = {{winst}} US$ 10.712 miljoen (2017)<ref>De winst was dit jaar extreem hoog door de verandering in de Amerikaanse belastingwetgeving</ref>
| producten = [[spoorweg]]en in de Verenigde Staten
| website = {{en}} [https://www.up.com/index.htm UNP]
| werknemers = 41.992 (gemiddelde 2017)
| marktkapitalisatie = US$ 108 miljard (13 juli 2018)
}}
 
De '''Union Pacific Railroad''' ([[reporting mark]] '''UP''') is een spoorwegmaatschappij in het westen en midden van de [[Verenigde Staten]]. Het is een zogenaamde [[Class I railroad]] en is een van de grootste goederenvervoerders per spoor in Noord-Amerika.
 
== Pacific Railroad ActHolding ==
Het spoorwegbedrijf is onderdeel van de Union Pacific Corporation (UPC).<ref name=UPN17>{{pdf}} {{en}} Union Pacific Corp. [https://www.up.com/cs/groups/public/@uprr/@investor/documents/investordocuments/pdf_up_10k_02092018.pdf Annual report 2017], geraadpleegd op 16 juli 2018</ref> De aandelen van UPC staan genoteerd aan de [[New York Stock Exchange]].
 
== Activiteiten ==
De Union Pacific Railroad Company (UP) is actief in 23 staten ten westen van de [[Mississippi (rivier)|Mississippi]]. Het vervoert vooral agrarische producten, automobielen, chemicaliën en industriële goederen. Verder is een belangrijke bron van inkomsten het [[Powder River Basin]] ([[Wyoming]]), een regio waar veel [[steenkool]] wordt gewonnen en UP en [[BNSF Railway]] een belangrijke spoorlijn delen. Het is een belangrijke schakel voor het vervoer tussen de Amerikaanse westkust en de [[Golf van Mexico]], en heeft ook verbindingen met [[Canada]] en [[Mexico (land)|Mexico]].
 
Het vervoer van en naar Mexico had een aandeel van 11% van het totale vervoer van UP. UP is niet zelf actief in het buurland, maar werkt intensief samen met [[Kansas City Southern Railway Company|Kansas City Southern de Mexico]] en Ferrocarril Mexicano (Ferromex or FXE). Van dit laatste bedrijf heeft UPC 26% van de aandelen in handen.
In 2017 had UP ruim 26.000 mijl aan spoorwegen in eigendom. Het totale netwerk, inclusief recht van gebruik, was 51.683 mijl groot. Het had in 2017 de beschikking over ruim 8500 locomotieven, waarvan 6500 in eigendom, en ruim 64.000 wagons, waarvan iets meer dan de helft in bezit.<ref name=UPN17/>
 
== Geschiedenis ==
=== Pacific Railroad Act ===
De Union Pacific Railroad is opgericht dankzij de Pacific Railroad Act van 1862. Hierin gaf de federale overheid de opdracht aan de reeds bestaande [[Central Pacific Railroad]] (CP) en de nieuw op te richten Union Pacific Railroad om een [[Transcontinental Railroad]] aan te leggen. De CP startte in 1863 met de aanleg vanuit [[Californië]], maar de UP had financiële problemen en kon pas in 1865 de eerste rails leggen vanuit [[Omaha (Nebraska)|Omaha]]. In 1869 kwamen beide spoorlijnen elkaar tegen in Promontory Summit ([[Utah]]), waar de laatste spoorspijker, de Golden Spike, werd geslagen.
 
=== Faillissementen ===
De UP kwam in de jaren 70zeventig van de 19e eeuw in de problemen. Diverse UP-officials waren betrokken bij het Credit Mobilier-schandaal van 1872. Een jaar later brak er een economische recessie aan. De Union Pacific Railroad ging failliet, maar [[Jay Gould]] zorgde in 1880 voor een doorstart als Union Pacific Railway. Onder zijn bewind werden diverse andere spoorwegmaatschappijen overgenomen. Uiteindelijk ging het bedrijf door te snelle groei, overproductie en te veel gespeculeer in 1893 weer failliet. Een groep investeerders, waaronder E.H. Harriman, nam het bedrijf in 1897 over en gaf het weer de naam Union Pacific Railroad. Onder zijn leiding werd het bedrijf sterk verbeterd.
 
=== De eerste helft van de 20e eeuw ===
Een poging om de [[Southern Pacific Transportation Company|Southern Pacific]] over te nemen mislukte toen in 1913 het Hooggerechtshof de UP het bevel gaf zijn controle over de Southern Pacific op te geven door de verkoop van aandelen.
 
In de [[Eerste Wereldoorlog]] leverde de Union PacificUP zijn bijdrage inaan de oorlog door het vervoeren van troepen, materieel en grondstoffen. In 1917 kwam de UP, net als alle andere spoorwegbedrijven, onder bestuur van de United States Railroad Administration: de VS raakte immers steeds meer betrokken bij de oorlog en op deze manier kon de overheid meer invloed uitoefenen op het binnenlandse vervoer. Na de oorlog kwamen de bedrijven weer in handen van de private sector, maar de overheid kreeg steeds meer macht over de spoorwegen door verdere regulering.
 
Ook in de [[Tweede Wereldoorlog]] leverde de UP een belangrijk aandeel in het vervoer van oorlogsmaterieel en manschappen.
 
==== Regulering en concurrentie ====
 
In 1887 werd de Interstate Commerce Commission (ICC) opgericht. Dit overheidsorgaan kreeg de bevoegdheid om spoorwegtarieven te bepalen. In 1920 kreeg de ICC nog meer macht om de spoorwegen te controleren. Voor spoorwegbedrijven betekende dit een aantasting in hun vrijheid en het maakte het voor hen lastig om te concurreren met andere vervoerssoorten. Vooral met de opkomst van de auto en de vrachtwagen, in combinatie met de door de overheid aangelegde Highways, kwam het spoorvervoer onder grote druk te staan. Deze overheidsmacht bleef bestaan tot 1980 toen de Staggers Act een einde maakte aan de regulering: spoorwegen konden vanaf dat moment zelf tarieven bepalen en ze konden eenvoudiger afkomen van verliesgevende spoorlijnen.
 
=== Nieuw materieel ===
 
In 1934 introduceerde de UP ten behoeve van het luxe reizigersvervoer de [[M-10000]], de eerste [[Streamliner (spoorwegen Verenigde Staten)|streamliner]] van de Verenigde Staten. In 1941 werd de grootste stoomlocomotief ooit, de Big Boy (een product van de [[American Locomotive Company]]), in dienst genomen. In datzelfde jaar werd ook de eerste diesellocomotief ingezet.
 
=== Na de Tweede Wereldoorlog ===
Ook bij de UP nam het reizigersvervoer af na de oorlog. In 1971 werden de lange-afstandstreinen overgenomen door [[Amtrak]]. Alleen rondom [[Chicago]] verzorgt de UPUPRR nog forensenvervoer in opdracht van [[Metra]].
 
De UP is in de naoorlogse periode vooral gegroeid door de overname van diverse grote spoorwegbedrijven. De [[Western Pacific Railroad]] en de [[Missouri Pacific Railroad]] werden in 1982 overgenomen. In 1988 volgt de Missouri-Kansas-Texas Railroad. Een poging om de [[Atchison, Topeka and Santa Fe Railway]] over te nemen mislukte:, dit bedrijf gingfuseerde in 1995 met de [[Burlington Northern Railroad]] fuseren. De UPUPRR kreeg echter in datzelfde jaar wel de Chicago & North Western (C&NW) in handen. In 1996 kreeg UP eindelijk Southern Pacific (SP) in handen. SP in 1988 overgenomen door de [[Denver_and_Rio_Grande_Western_Railroad|Denver and Rio Grande Western]], maar na de overname ging de combinatie verder als Southern Pacific. De overnames van C&NW en de SP zorgden overigens voor grote logistieke problemen bij de UP.
Ook bij de UP nam het reizigersvervoer af na de oorlog. In 1971 werden de lange-afstandstreinen overgenomen door [[Amtrak]]. Alleen rondom [[Chicago]] verzorgt de UP nog forensenvervoer in opdracht van [[Metra]].
 
De UP is in de naoorlogse periode vooral gegroeid door de overname van diverse grote spoorwegbedrijven. De [[Western Pacific Railroad]] en de [[Missouri Pacific Railroad]] werden in 1982 overgenomen. In 1988 volgt de Missouri-Kansas-Texas Railroad. Een poging om de [[Atchison, Topeka and Santa Fe Railway]] over te nemen mislukte: dit bedrijf ging in 1995 met de [[Burlington Northern Railroad]] fuseren. De UP kreeg echter in datzelfde jaar wel de Chicago & North Western (C&NW) in handen.
[[Image:UP 9214 19910510 CA Cajon.jpg|thumb|300px|Union Pacific 9214, een [[GE Dash 8-40C]], op 10 mei 1991.]]
 
In 1988 was de Southern Pacific (SP) overgenomen door de [[Denver_and_Rio_Grande_Western_Railroad|Denver and Rio Grande Western]]. Het nieuwe bedrijf ging verder onder de naam Southern Pacific. De UP kreeg in 1996 het bedrijf in handen.
 
De overnames van C&NW en de SP zorgden overigens voor grote logistieke problemen bij de UP.
 
== Vervoer ==
 
De UP heeft ongeveer 8400 locomotieven. Het goederenvervoer is divers: chemicaliën, [[steenkool]], voedingswaren, graan, containers en auto’s. Een belangrijke bron van inkomsten is het [[Powder River Basin]] ([[Wyoming]]), een regio waar veel steenkool wordt gewonnen en UP en [[BNSF Railway]] een belangrijke spoorlijn delen.
 
Rondom Chicago verzorgt de UP forensenvervoer in opdracht van Metra.
 
== Externe links ==
* {{en}} [http://www.up.com Website van de Union Pacific]
 
* {{en}} [http://www.upuprr.com/aboutup/history/index.shtml WebsiteGeschiedenis van de Union Pacific]
* {{en}} [http://www.uprruphs.comorg/aboutup/history/index.shtml GeschiedenisUnion vanPacific deHistorical Union PacificSociety]
{{Appendix}}
* [http://www.uphs.org/ Union Pacific Historical Society]
 
{{Commonscat|Union Pacific Railroad}}
[[Categorie:Amerikaanse spoorwegmaatschappij]]
[[Categorie:Bedrijf genoteerd aan de New York Stock Exchange]]