Theophilos van Byzantium: verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Känsterle (overleg | bijdragen)
 
(40 tussenliggende versies door 27 gebruikers niet weergegeven)
Regel 1:
{{Infobox dynastie|
| plaatjeafbeelding = [[Afbeelding:Solidus-Teophilus-sb1655.jpg|250px|Theophilos]]
| naam = Theophilos
| leven = [[804]]-[[842]]
Regel 11:
| dynastie =
}}
'''Theophilos''' ([[Grieks]]: Θεόφιλος) (ca. [[804]] - [[842]]) was keizer van [[Byzantijnse Keizerrijk|Byzantium]] van [[829]] tot 842. Hij was, als zoon van [[Michaël II van Byzantium|Michaël II]], de tweede keizer van de [[Amorische dynastie|Amorische]] of [[Frygische dynastie]]. Hij was de zoon van [[Michaël II van Byzantium|Michaël II]].
 
== Iconoclast ==
Theophilos ontving een uitstekende opvoeding van Johannes Hylilas (beter bekend als [[Johannes VII Grammaticus|Johannes de Grammaticus]]), een overtuigde [[Iconoclasme|iconoclast]] die in [[837]] tot [[Lijst van patriarchen van Constantinopel|patriarch van Constantinopel]] werd benoemd. De keizer was een liefhebber van muziek en de kunsten, en een groot bewonderaar van de [[Arabische Rijk|Arabische]] cultuur. Hij was een [[Mecenaat|mecenas]] die talrijke bouwwerkzaamheden liet uitvoeren aan zijn paleizen en aan de stadsmuren van [[Constantinopel]]; tevens stichtte hij een hospitaal dat bleef bestaan tot in de laatste dagen van het Byzantijnse Rijk.
 
Theophilos toonde zich een uitgesproken iconoclast. In [[832]] vaardigde hij een edict uit dat de verering van [[icoon (schilderkunst)|iconen]] streng verbood. Over de wrede vervolging van weerspannigen werden gruwelverhalen verteld, bv.bijvoorbeeld over de [[Palestina (regio)|Palestijnse]] broers Theodorus en Theophanes, op wienswier gezichten iconoclastische verzen werden getatoeëerd, of over de iconenschilder Lazarus, wiens handplamenhandpalmen met gloeiende nagels werden bewerkt. Over het algemeen worden de verhalen overdreven geacht: de vervolging beperkte zich tot de hoofdstad en tot de publieke sfeer. Zijn eigen vrouw [[Theodora van Byzantium (regentes)|Theodora]] liet hij privé zo goed als ongemoeid haar iconen vereren. Hij was overigens de laatste iconoclast; na zijn dood liet zijn weduwe dadelijk alle iconoclastische wetten intrekken en werd Johannes de Grammaticus afgezet.
 
Op de [[Balkan (schiereiland)|Balkan]] had de keizer weinig problemen. Een inval van de [[Geschiedenis van Bulgarije|Bulgaarse]] [[khan (titel)|khan]] [[Malamir van Bulgarije|Malamir]] in [[831]] werd snel gevolgd door een vredesverdrag, en in [[838]] en [[839]] werd Constantinopel bezocht door de eerste bekende [[Geschiedenis van Rusland|Russische]] diplomatieke missie.
 
== Strijd met de Arabieren ==
Meer last veroorzaakten de Arabieren. Gedurende Theophilos’ regering gingen delen van [[Geschiedenis van Sicilië|Sicilië]], waaronder [[Palermo (stad)|Palermo]], verloren. De keizer zag zich echter gedwongen de meeste energie te besteden aan de oorlog tegen de [[Abbasiden|Abbasidische]] [[kalief|kaliefen]]. De aanleiding voor deze oorlog lag bij Theophilos, die asiel bood aan een aantal [[Geschiedenis van Iran|Perzische]] vluchtelingen, van wie er één, die na zijn bekering tot het [[christendom]] Theophobus werd genoemd, trouwde met Helena, een zus van de keizer, en één van zijn generaals werd.
TegenGedurende deTheophilos’ kaliefregering gingen delen van [[Al-Ma’munGeschiedenis van Sicilië|Sicilië]], waaronder [[Palermo (stad)|Palermo]], verloren. hadOm de keizerverdere aanvankelijkverovering succes:van inSicilië [[830]]te veroverdebevorderen hijviel kalief [[Zapetra]]Abu enJafar inal-Ma'mun 831ibn vielHarun|Al-Ma’mun]] hijin [[830]] [[Cilicië]] binnen. Vanaf de herfst van 831 leden de Byzantijnen echter een reeks nederlagen, waaronder de val van het fort Lulon dat de toegang tot de [[Cilicische Poort]] beheerste. Keizerlijke vredesvoorstellen werden afgewezen, maar de dood van Al-Ma’mun in [[833]] zorgde voor respijt.
 
InMinder 837goed dedenverliepen de Byzantijnen succesvolle invallen in [[ArmeniëByzantijns-Arabische oorlogen]] entegen [[Mesopotamië]].Al-Mu'tasim [[(Bagdad)|Al-Mu’tasimMu'tasim]], de broer en opvolger van Al-Ma’mun,. verzamelde hierop een enorm leger, waarvan één deelEerst de Byzantijnen,[[Slag persoonlijkbij aangevoerd door Theophilos, versloeg te [[Dasymon,Anzen 838|slag bij| Dasymon]] en [[Ankara]] innam, terwijldaarna de restslag optrok tegenbij [[Val van Amorium 838|Amorium]], de wieg van de dynastie en toentertijd de tweede stad van het rijk. De stadaanleiding voor deze oorlog lag bij Theophilos, die asiel bood aan een aantal [[Geschiedenis van Iran|Perzische]] vluchtelingen, van wie er één, die na zijn bekering tot het [[christendom]] [[Theophobos]] werd genoemd, trouwde met Helena, een zus van de keizer, en een van zijn generaals werd. [[Amorium]] viel op [[23 september]] 838 door verraad in handen van Al-Mu’tasim. Duizenden inwoners werden gedood; van de overigen, die werden meegevoerd, zouden er volgens de overlevering slechts tweeënveertig de Abbasidische hoofdstad [[Samarra]] aan de [[Tigris]] bereikt hebben. Theophilos reageerde paniekerig en ging vruchteloze onderhandelingen aan met de [[Frankische Rijk|Frankische]] keizer [[Lodewijk de Vrome]] en de [[Republiek Venetië|Venetianen]] voor een gezamenlijk offensief. Pas in 842 vielen de Arabieren opnieuw aan, door een enorme vloot naar Constantinopel zelf te sturen die echter door een storm werd vernietigd.
Tegen de kalief [[Al-Ma’mun]] had de keizer aanvankelijk succes: in [[830]] veroverde hij [[Zapetra]] en in 831 viel hij [[Cilicië]] binnen. Vanaf de herfst van 831 leden de Byzantijnen echter een reeks nederlagen, waaronder de val van het fort Lulon dat de toegang tot de [[Cilicische Poort]] beheerste. Keizerlijke vredesvoorstellen werden afgewezen, maar de dood van Al-Ma’mun in [[833]] zorgde voor respijt.
 
Net voor zijn dood stuurde Al-Mu'tasim (842) een enorme vloot naar Constantinopel. De vloot werd door een storm vernietigd, dat heeft de keizer nooit vernomen. De keizer overleed op [[20 januari]] 842 aan [[dysenterie]], twee weken na Al-Mu’tasim, en nog vóór de Arabische vloot werd vernietigd.
In 837 deden de Byzantijnen succesvolle invallen in [[Armenië]] en [[Mesopotamië]]. [[Al-Mu’tasim]], de broer en opvolger van Al-Ma’mun, verzamelde hierop een enorm leger, waarvan één deel de Byzantijnen, persoonlijk aangevoerd door Theophilos, versloeg te [[Dasymon, slag bij|Dasymon]] en [[Ankara]] innam, terwijl de rest optrok tegen [[Amorium]], de wieg van de dynastie en toentertijd de tweede stad van het rijk. De stad viel op [[23 september]] 838 door verraad in handen van Al-Mu’tasim. Duizenden inwoners werden gedood; van de overigen, die werden meegevoerd, zouden er volgens de overlevering slechts tweeënveertig de Abbasidische hoofdstad [[Samarra]] aan de [[Tigris]] bereikt hebben. Theophilos reageerde paniekerig en ging vruchteloze onderhandelingen aan met de [[Frankische Rijk|Frankische]] keizer [[Lodewijk de Vrome]] en de [[Republiek Venetië|Venetianen]] voor een gezamenlijk offensief. Pas in 842 vielen de Arabieren opnieuw aan, door een enorme vloot naar Constantinopel zelf te sturen die echter door een storm werd vernietigd.
 
De keizer overleed op [[20 januari]] 842 aan [[dysenterie]], twee weken na Al-Mu’tasim, en nog vóór de Arabische vloot werd vernietigd. Zijn persoonlijkheid is het onderwerp geweest van aanzienlijke discussies, waarbij sommigen hem beschouwen als ééneen van de bekwaamste Byzantijnse keizers, en anderen als een doorsnee oosterse [[Despotisme|despoot]], een overschatte en onbeduidende heerser. Hij bestreed de corruptie van zijn ambtenaren, en sprak onpartijdig recht. Hij had de gewoonte om net als zijn grote voorbeeld [[Haroen alar-Rashid]] anoniem door de straten van zijn hoofdstad te trekken. Ondanks de kost van de oorlogen en de grote sommen die Theophilos besteedde aan gebouwen, bevonden handel, industrie en de keizerlijke financiën zich bij zijn overlijden in een uitstekende toestand, grotendeels de verdienste van de bijzonder efficiënte ambtenarij.
 
Theophilos was gehuwd met de hooggeboren [[Paphlagonië|Paphlagonische]] [[Theodora II|Theodora]] (ca. [[810]]-[[867]]), die na zijn dood regentes werd in naam van hun minderjarige zoon [[Michaël III van Byzantium|Michaël III]].
==Bronnen==
* Paul Lemerle, ''Histoire de Byzance'' (''Que sais-je'', 107), Parijs, 1987. {{ISBN|2130398308}}
* John Julius Norwich, ''Byzantium. The Apogee'', Londen, 1993. {{ISBN|0140114483}}
* Georges Ostrogorsky, ''Histoire de l'Etat byzantin'', Parijs, 1996. {{ISBN|2228890413}}
 
== Bronnen ==
[[Categorie:Keizer van Byzantium]]
* Paul Lemerle, ''Histoire de Byzance'' (''Que sais-je'', 107), Parijs, 1987. {{ISBN| 2130398308}}
*{{en}} {{aut|[[John Julius Norwich]]}}, ''Byzantium. The Apogee'', Londen, 1993. {{ISBN| 0140114483}}
* Georges Ostrogorsky, ''Histoire de l'EtatÉtat byzantin'', Parijs, 1996. {{ISBN| 2228890413}}
 
[[Categorie:Keizer van Byzantium]]
[[bg:Теофил (Византийска империя)]]
[[Categorie:Persoon in de 9e eeuw]]
[[ca:Teòfil (emperador)]]
[[cs:Theofilos]]
[[de:Theophilos (Byzanz)]]
[[el:Θεόφιλος (αυτοκράτορας)]]
[[en:Theophilos (emperor)]]
[[es:Teófilo (emperador)]]
[[fi:Theofilos]]
[[fr:Théophile (empereur byzantin)]]
[[gl:Teófilo]]
[[hu:Theophilosz]]
[[it:Teofilo di Bisanzio]]
[[ja:テオフィロス]]
[[ko:테오필루스]]
[[pl:Teofil (cesarz bizantyjski)]]
[[pt:Teófilo (imperador)]]
[[ro:Theophil]]
[[ru:Феофил (византийский император)]]
[[sk:Theofilos (cisár)]]
[[sr:Теофило]]
[[sv:Theofilos (kejsare)]]
[[uk:Феофіл (візантійський імператор)]]