Regeringsformatie België 2010-2011: verschil tussen versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
(29 tussenliggende versies door 16 gebruikers niet weergegeven) | |||
Regel 4:
De vervroegde verkiezingen schiepen de mogelijkheid om vier jaar lang te werken aan de [[Staatshervorming (België)|staatshervorming]] zonder dat er verkiezingen zijn. De regionale, Europese en federale verkiezingen vielen in 2014 samen, wat in 2010 de kans bood om een regering met grotere stabiliteit te vormen (meerderheidspartijen lijden dan niet aan profileringsdrang).
Deze formatie was de langstdurende formatie in de geschiedenis van België en duurde 541 dagen. Het Belgische record van 194 dagen werd op 25 december 2010 verbroken, en stond op naam van de formatie die de [[Regering-Verhofstadt III]] in [[2007]] inluidde. Op [[8 januari]] [[2011]] volgde ook het Europese record van 208 dagen [[Kabinet-Van Agt I#Kabinetsformatie|dat op naam van Nederland stond]]. De krant [[De Tijd (België)|De Tijd]] bracht het verhaal dat in 2003 de regeringsvorming in [[Cambodja]] 353 dagen had geduurd.<ref name="deredactie.be">[http://www.deredactie.be/permalink/1.992364 Cambodjanen gaan met ons wereldrecord lopen 30 maart 2011]</ref> Dat cijfer werd op [[1 juni]] [[2011]] overschreden. Inmiddels was de formatie al erkend als langste formatie aller tijden door het [[Guinness Book of Records]].<ref>{{Citeer web|url=http://www.nu.nl/buitenland/2495703/guinness-erkent-formatie-belgie-als-wereldrecord.html|titel=Guinness erkent formatie België als wereldrecord|bezochtdatum=21 januari 2016|datum=19 april 2011|uitgever=NU.nl}}</ref> De hele tijd bestuurde de [[regering-Leterme II]] het land ''in [[regering van lopende zaken|lopende zaken]]''. De formatie werd uiteindelijk na 541 dagen op 6 december 2011 afgerond<ref>Alle Records, [http://www.allerecords.nl/land-langste-zonder-regering/ Land Langste Zonder Regering]</ref> met de eedaflegging van de [[Regering-Di Rupo (federaal)|regering-Di Rupo]].
== Mogelijke coalities ==
Regel 13:
* [[Brusselse Hoofdstedelijke Regering#2009 - 2014|Brusselse Hoofdstedelijke Regering]]: CD&V-cdH + PS + [[Open Vld]] + Ecolo-[[Groen!]] ''(in mindere mate)''
[[Vlaams Belang]] en [[Front National (België)|FN]] zitten in een [[Cordon sanitaire (politiek)|cordon sanitaire]] en zijn dus geen mogelijke coalitiepartners. Weinig partijen gunnen [[Libertair, Direct, Democratisch|Lijst Dedecker]] een regeringsdeelname en het verlies van de partij tot 1 zetel is deze partij door haar marginaliteit te verwaarlozen, net zoals de [[Personenpartij]]. De beide socialistische partijen pleiten voor een voortzetting van de regionale coalities.<ref>[http://www.deredactie.be/permalink/1.801038 Socialisten streven naar afspiegelingsregering]</ref>
Nadat N-VA in juli 2011 geen heil zag in de formatievoorstellen van formateur Elio Di Rupo, besloten de socialistische (PS en sp.a), christendemocratische (CD&V en cdH), groene (Ecolo en Groen!) en liberale ([[Mouvement Réformateur|MR]] en Open Vld) partijen zonder N-VA verder te onderhandelen. De deelname van N-VA aan de regering werd daardoor onwaarschijnlijk. Op 13 oktober werden de groene partijen, Groen! en Ecolo, op vraag van Open Vld en CD&V uit de regeringsonderhandelingen geweerd, net na het afronden van de communautaire onderhandelingen. De groenen verklaarden de gemaakte communautaire akkoorden wel loyaal te zullen steunen, zodat een tweederdemeerderheid kan bereikt worden.
Regel 19:
Volgens de ''[[Minimum Range]]''-theorie zullen partijen een coalitie nastreven met ideologisch gelijkgezinde partijen. Volgens de ''[[Smallest Winning Coalition]]''-theorie zullen coalities een zo klein mogelijke meerderheid van zetels hebben: zo dicht mogelijk bij 76 zetels voor een gewone meerderheid en zo dicht mogelijk bij 100 zetels voor een tweederdemeerderheid.<ref>De kleermakers en de Keizer - Carl Devos - 2006</ref>
* gewone meerderheid: 76 zetels
* [[constituante]] (2/3de): 100 zetels
{| class="wikitable"
!colspan="10"|Coalitiepartijen
Regel 27:
!colspan="5"|Nederlandstalige
!colspan="5"|Franstalige
!
!
!Moeilijkheden
|-
Regel 180:
Op maandag 21 juni begon De Wever zijn gesprekken. Kamervoorzitter [[Patrick Dewael]] was de eerste die door de informateur ontvangen werd, daarna volgden Senaatsvoorzitter [[Armand De Decker]] en [[Guy Quaden]], gouverneur van de [[Nationale Bank van België|Nationale Bank]]. In de namiddag kwam ontslagnemend premier [[Yves Leterme]] op bezoek.<ref>De Standaard [http://www.standaard.be/artikel/detail.aspx?artikelid=DMF20100621_022&kanaalid=1597 De Decker geeft De Wever goede kans op slagen ]</ref>
Een dag later ontving De Wever de ministers-presidenten van de [[Deelstaat|deelstaten]]. Als eerste was Vlaams minister-president [[Kris Peeters (politicus)|Kris Peeters]] aan de beurt. Daarna kwam [[Rudy Demotte]], zowel minister-president van de [[Waalse regering]] als van de [[Franse Gemeenschapsregering]], langs. Ook [[Charles Picqué (minister)|Charles Picqué]], minister-president van de [[Brusselse Hoofdstedelijke Regering|Brusselse regering]], werd door De Wever uitgenodigd. Ten slotte was [[Karl-Heinz Lambertz]], minister-president van de [[Duitstalige Gemeenschap]], aan de beurt.<ref>De Standaard - [http://www.standaard.be/artikel/detail.aspx?artikelid=DMF20100622_013&kanaalid=1597 De Wever sprak met Peeters, Demotte, Picqué en Lambertz]</ref>
Op 8 juli 2010 maakte De Wever zijn verslag over aan de koning en vroeg om uit zijn opdracht te worden ontheven, wat de koning inwilligde.<ref>belgium.be - [
===Preformateur Di Rupo (8 juli 2010 tot 3 september 2010)===
[[Bestand:Elio Di Rupo.jpg|thumb|140px|[[Elio Di Rupo]]]]
Enkele uren nadat Bart De Wever door de koning van zijn informatieopdracht ontheven was, werd [[Elio Di Rupo]] aangeduid als [[preformateur]]. Hij moest de standpunten uitdiepen en alles klaarmaken voor de echte formatie.
Op 11 augustus werden de onderhandelingen hervat en op 18 augustus kreeg de preformateur van de koning de opdracht om zijn missie voort te zetten. Hij moest twee domeinen uitdiepen: de autonomie en de responsabilisering van de deelstaten voor hun nieuwe bevoegdheden en de financiering van de federale staat. Op 24 augustus sloten de onderhandelaars een principeakkoord over de herziening van de financieringswet, waarin onder andere werd afgesproken dat geen enkele deelstaat mocht verarmen. Dezelfde avond werd er gepraat over het splitsen van de kieskring Brussel-Halle-Vilvoorde (BHV) en de hervorming en de financiering van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. Twee dagen later liepen de onderhandelingen vast, nadat de Vlaamse partijen de herfinanciering van Brussel aan de herziening van de financieringswet koppelden.
Op 3 september gaf Di Rupo zijn ultieme voorstel af. Later bleek het maar een bijgewerkte versie te zijn van zijn eerste ultieme voorstel. Hij kreeg opnieuw een "neen" van N-VA en van CD&V. Zij vonden dat het voorstel niet ver genoeg gaat en ze vinden dat er te weinig garanties zijn dat de financieringswet niet op de lange baan geschoven zal worden. Daarop vertrok Di Rupo meteen naar de koning om voor de tweede keer in bijna een week zijn ontslag aan te bieden. De koning hield het ontslag in beraad. Daarna begon de koning meteen aan nieuwe consultaties. Als eerste kwam [[CD&V]]-voorzitter Wouter Beke, daarna Joëlle Milquet ([[cdH]]), Jean-Michel Javaux ([[Ecolo]]), Caroline Gennez ([[sp.a]]), Wouter Van Besien ([[Groen!]]) en als laatste Bart De Wever ([[N-VA]]).▼
Op 28 augustus legde Di Rupo een nieuw voorstel op tafel over Brussel en BHV, waarbij de herfinanciering van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest voor een deel aan de financieringswet werd gekoppeld. Sp.a wilde verder onderhandelen op basis van de afspraken die op tafel lagen, Groen! ging akkoord met de voorstellen van Di Rupo, evenals de Franstalige partijen, maar N-VA en CD&V gingen niet akkoord met de voorstellen van Di Rupo. Daarom bood hij op 29 augustus 2010 zijn ontslag aan koning Albert aan, die dit echter weigerde.
===Bemiddelaars Pieters en Flahaut (4 september 2010 tot 5 oktober 2010)===▼
▲
▲===Bemiddelaars Pieters en Flahaut (4 september 2010 tot 5 oktober 2010)===
Na zijn consultaties met de partijvoorzitters kwamen Kamervoorzitter [[André Flahaut]] ([[Parti Socialiste (België)|PS]]) en Senaatsvoorzitter [[Danny Pieters]] ([[N-VA]]) op 4 september 2010 onverwachts aan op het paleis in Laken. Zij werden door de koning als bemiddelaars aangesteld. Zij moesten de ruziënde partijen verzoenen en het vertrouwen opnieuw herstellen. Vanaf dit moment was Elio Di Rupo ook officieel preformateur af. De onderhandelingen gingen echter wel onverminderd verder. Vanaf 7 september hielden de bemiddelaars overleg met de betrokken partijvoorzitters. Op 20 september kwamen de bemiddelaars met Elio Di Rupo en Bart De Wever overeen om een zogeheten ''high-levelwerkgroep'' over de financieringswet op te richten. Deze werkgroep, onder leiding van Waals PS-minister [[Jean-Claude Marcourt]] en N-VA-Kamerfractieleider [[Jan Jambon]], bracht op 1 oktober een tussentijds verslag uit aan de bemiddelaars. Op 3 oktober verklaarden de Franstalige partijen dat er onvoldoende elementen op tafel lagen om tot een compromis te komen en de dag nadien liet N-VA-voorzitter Bart De Wever weten dat hij de onderhandelingen van nul wilde laten herbeginnen. Flahaut en Pieters kwamen vervolgens tot de vaststelling dat de onderhandelingen niet heropgestart konden worden en de dag nadien werden ze door de koning van hun opdracht ontheven.
[[Bestand:Flahaut 010618-D-2987S-093 screen.jpg|thumb|140px|[[André Flahaut]]]]
===Verduidelijker De Wever (8 oktober 2010 tot 18 oktober 2010)===
Op 8 oktober gaf koning Albert een verduidelijkingsopdracht aan Bart De Wever. Die moest op 10 dagen tijd proberen om de standpunten van de onderhandelende partijen dichter bij elkaar te brengen.
Het compromisvoorstel dat De Wever op 17 oktober aan de zeven partijen voorlegde, werd echter slecht onthaald en
===Bemiddelaar Vande Lanotte (21 oktober 2010 tot 26 januari 2011)===
Regel 208 ⟶ 210:
* alle andere domeinen behandeld door de zeven partijen onder ogen nemen.
Op 15 november kregen de zeven onderhandelende partijen van de Nationale Bank en het Planbureau de simulaties van hun voorstellen voor een nieuwe financieringswet, waarna Vande Lanotte op 24 november een eerste nota overhandigde aan de partijen. Daarin stelde hij onder andere voor dat de gewesten een deel van de personenbelasting op eigen tarief konden vastleggen. De Franstalige partijen wezen onderhandelingen over deze nota niet af, maar vroegen wel verduidelijkingen aan de bemiddelaar. Op 9 december schortte Vande Lanotte om familiale redenen zijn werkzaamheden enkele dagen op, waarna hij op 14 december aan de partijen een nota presenteerde rond fiscale autonomie voor de deelstaten. Eind december kondigde de bemiddelaar aan dat hij aan de hand van gesprekken met de partijvoorzitters van de zeven partijen een globale nota zou opstellen die moest dienen als basis voor verdere onderhandelingen over een groot communautair akkoord. Op 3 januari 2011 maakte Vande Lanotte zijn globale nota over aan de onderhandelaars. Deze nota was een zestigtal bladzijden lang en bevatte vijf grote delen:
*Politieke vernieuwing
*Bevoegdheidsoverdrachten naar de regio's
Regel 214 ⟶ 216:
* [[Brussel-Halle-Vilvoorde]]
* [[Financieringswet]]
Er werd op 5 januari een reactie verwacht of deze nota een goed begin is om verder te onderhandelen. [[Groen!]], [[sp.a]], [[Ecolo]] antwoordden
[[Bestand:Didier Reynders.jpg|thumb|140px|[[Didier Reynders]]]]
Op 11 januari 2011 werd dit ontslag door de koning niet aanvaard en werd
Op woensdag 26 januari zag Vande Lanotte echter geen uitweg meer en hij bood definitief zijn ontslag aan bij koning [[Albert II van België|Albert II]]. Deze willigde het verzoek van Vande Lanotte in en
===Informateur Reynders (2 februari 2011 tot 1 maart 2011)===
Op 2 februari 2011 stelde de koning [[Didier Reynders]] aan als informateur. Hij kreeg als opdracht de mogelijkheden voor een communautair akkoord te verkennen en kreeg daar twee weken tijd voor.
===Onderhandelaar Beke (2 maart 2011 tot 16 mei 2011)===
[[Bestand:Wouter Beke675.jpg|thumb|140px|links|[[Wouter Beke]]]]
Op 2 maart 2011 gelastte de koning [[Wouter Beke]] met een onderhandelingsopdracht. Van Beke werd verwacht dat hij een akkoord over de staatshervorming zou voorbereiden, waarbij hij in de eerste plaats samenwerkte met Bart De Wever en Elio Di Rupo. Op 9 mei vond er tussen de technici van de verschillende partijen een vergadering over de financieringswet plaats, die zeer moeizaam verliep. Nadat een vergadering tussen Beke, De Wever en Di Rupo op 10 mei geen resultaat opleverde, legde Beke op 11 mei zijn eindverslag voor aan de koning. Omdat hij geen doorbraak had kunnen forceren vroeg hij de koning om van zijn opdracht ontlast te worden. De koning hield zijn antwoord enkele dagen in beraad en startte een nieuwe reeks consultaties met de partijvoorzitters, waarna Di Rupo op 16 mei 2011 gelast werd met een opdracht.
===Formateur Di Rupo (16 mei 2011 - 6 december 2011)===
Op 16 mei 2011 aanvaardde [[Elio Di Rupo]] van de koning de opdracht om over te gaan tot het vormen van een nieuwe regering.<ref>Deredactie.be - [http://www.deredactie.be/permalink/1.1025201 Koning benoemt Elio Di Rupo tot formateur]</ref> Op
De PS, cdH en Ecolo gingen akkoord met de nota<ref>standaard.be - [http://www.standaard.be/artikel/detail.aspx?artikelid=DMF20110707_071 CDH, Ecolo en PS zeggen 'ja']</ref>, MR en Open Vld vonden de nota een basis om verder te onderhandelen, al waren ze het niet eens met de belastingverhogingen.<ref>hbvl.be - [http://www.hbvl.be/nieuws/binnenland/aid1061209/mr-zegt-ja-maar-tegen-nota-di-rupo.aspx MR zegt 'ja, maar' tegen nota-Di Rupo]</ref><ref>hln.be - [http://www.hln.be/hln/nl/1274/De-formatie/article/detail/1288603/2011/07/06/Open-Vld-zegt-ook-ja-maar-wil-meer-belastingen-voorkomen.dhtml Open Vld zegt ook ja, maar wil meer belastingen voorkomen]</ref> N-VA verwierp op een persconferentie op [[7 juli]] [[2011]] de voorstellen.<ref>standaard.be - [http://www.standaard.be/artikel/detail.aspx?artikelid=DMF20110707_029 N-VA zegt 'neen']</ref> CD&V had gesteld verder te willen onderhandelen op basis van de nota, echter op voorwaarde dat de N-VA dat ook zou doen.<ref>deredactie.be - [http://www.deredactie.be/permalink/1.1060983 CD&V antwoordt "ja, maar niet zonder de N-VA"]</ref> Na het "neen" van N-VA diende Di Rupo op 8 juli zijn ontslag in als formateur, maar dat werd door de koning geweigerd.
In de nacht van 21 op 22 juli werden de acht resterende partijen het eens over de werkmethode: eerst moesten BHV en de staatshervorming opgelost geraken. Daarna
==== Communautaire akkoorden ====
{{Zie hoofdartikel|Vlinderakkoord}}
Op [[14 september]] [[2011]] werd - nog steeds binnen de formatieopdracht van Di Rupo - uiteindelijk een akkoord gevonden over Brussel-Halle-Vilvoorde: het kiesarrondissement wordt gesplitst voor de verkiezingen voor de Kamer en het Europees Parlement. De [[Senaat (België)|Senaat]] wordt hervormd: de senatoren zullen afgevaardigden van de regionale parlementen zijn, aangevuld met [[Gecoöpteerd senator|gecoöpteerde senatoren]]. Daardoor zullen dus geen rechtstreeks gekozen senatoren en [[Senator van rechtswege|Senatoren van rechtswege]] (koningskinderen) zetelen en is de splitsing van BHV voor de Senaat overbodig. Tegenover de eis van de Vlaamse partijen voor de splitsing staan enkele tegemoetkomingen aan de Franstalige partijen: de inwoners van de zes faciliteitengemeenten rond Brussel zullen nog steeds een dubbele [[Oproepkaart|kiesbrief]] voor Brussel en voor Vlaams-Brabant krijgen. Burgemeesters die de taalwetten niet ten volle respecteren, zullen nog steeds niet benoemd worden. Ze krijgen (na de gemeenteraadsverkiezingen in 2012) wel het aparte statuut van "dienstdoend burgemeester". In de praktijk komt het erop neer dat de "dienstdoende burgemeester" dezelfde plaats en functie krijgt als de benoemde burgemeesters in tegenstelling tot de vorige situaties waarbij de "waarnemende burgemeesters" de plaats van een schepen innam en er daardoor een schepen minder in de bewuste gemeenten zetelde. Het Vlaams Gewest blijft dus bevoegd voor het al dan niet benoemen. De niet
De eis van enkele Franstalige politici om Brussel uit te breiden, wordt niet doorgevoerd. Er komt wel een adviserende raad tussen het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, Vlaams-Brabant en Waals-Brabant.<ref>{{Citeer web|url=http://www.deredactie.be/permalink/1.1110620|titel=Splitsing van BHV is dan toch eindelijk een feit|uitgever=deredactie.be|datum=15 september 2011|bezochtdatum=15 september 2011}}</ref> Het [[Démocrate Fédéraliste Indépendant|FDF]], dat deel uitmaakt van de mee onderhandelende [[Mouvement Réformateur|MR]], kan zich niet vinden in het akkoord rond BHV. Zij eisen de uitbreiding van Brussel, iets dat niet vervat zit in het akkoord dat mede door de MR werd onderhandeld. Mogelijk stapt het FDF daarom uit de MR. De drie Kamerleden van het FDF zijn mathematisch gezien echter niet nodig voor de formatie.<ref>{{Citeer web|url=http://www.deredactie.be/permalink/1.1114083|titel=Splitsing alliantie MR-FDF is (bijna) een feit|datum=19 september 2011|bezochtdatum=25 september 2011|uitgever=deredactie.be}}</ref>
Op 20 september werd een voorstel gelanceerd voor de hervorming van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. Het voorstel kwam van een werkgroep die in het leven werd geroepen om Brussel te vereenvoudigen. De onderhandelende partijen moeten er nog een overeenkomst over bereiken. Het plan omvat onder meer het afschaffen van de functie van gouverneur. De veiligheidscoördinatie zou dan terechtkomen bij de minister-president. Bij rampen is de burgemeester verantwoordelijk, maar de minister-president zal kunnen optreden als de nood hoog is. De zes politiezones blijven behouden, maar zullen nauwer moeten samenwerken. De aanwerving en vorming van de agenten wordt herzien. Voorts zou het gewest niet langer verantwoordelijk zijn voor het schoonmaken van een aantal straten. Schoonmaken wordt in het voorstel een bevoegdheid voor de gemeentes. Qua mobiliteit zal het gewest een grotere bevoegdheid krijgen: hun plannen zullen boven die van de gemeentes staan. Die moeten zich schikken naar de plannen of ze zullen subsidies verliezen. Het parkeerbeleid zal ook herzien worden: parkeerzones, met één parkeertarief ongeacht de gemeente, zullen over de gemeentegrenzen kunnen lopen. Toerisme zou verder ook een regionale bevoegdheid worden. Ten slotte zou het aantal [[sociale huisvestingsmaatschappij]]en gehalveerd worden.<ref>{{Citeer web|url=http://www.deredactie.be/permalink/1.1115067|titel=Akkoord over hervormingen voor Brussel|datum=20 september 2011|uitgever=deredactie.be}}</ref>
Regel 293 ⟶ 298:
{{References|2=2}}
}}
{{Navigatie regeringsformaties België}}
Regel 299 ⟶ 303:
[[Categorie:Belgische politiek in 2010]]
[[Categorie:Belgische politiek in 2011]]
[[Categorie:Belgische regeringsformatie
|