Koninkrijk Armenië: verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
k Wijzigingen door 80.112.165.187 (Overleg) hersteld tot de laatste versie door AGL
KereWeerom (overleg | bijdragen)
Functie voor linksuggesties: 2 links toegevoegd.
 
(20 tussenliggende versies door 13 gebruikers niet weergegeven)
Regel 1:
{{Infobox historisch land
| Naam in Landstaal = Մեծ Հայք
| Voor1 = Satrapie Armenië
| Vlag_Voor1 =
| Na1 = Romeinse Keizerrijk
| Vlag_Na1 = SPQRomani.svg
| Na2 = Persarmenië
| Na2=Sassaniden
| Vlag_Na2 =
| Jaar van ontstaan =190 331 v. Chr.
| Jaar van afloop = 428
| Vlag =
| Vlagartikel = Vlag van Armenië
| Wapen =
| Wapenartikel =
| Kaart = Maps_of_the_Armenian_Empire_of_Tigranes.gif
| Kaartjaar =
| Regeringsvorm = [[Monarchie]]
| Hoofdstad = [[Tigranakert (Silvan)|Tigranakert]]
| Staatshoofd = [[Koning (titel)|Koning]]
| Dynastie = OranidenOrontiden
| Oppervlakte =
| Bevolking =
| Etniciteit =
| Munteenheid =
| Leus =
| Nationale feestdag =
| Volkslied =
| Talen = [[Armeens]], [[Grieks]]
| Religie =
| Noten =
}}
Het '''koninkrijk Armenië''' (of '''Groot -Armenië''') ([[Armeens]]: Մեծ Հայք) was een koninkrijk dat bestond van 190 v.Chr. tot 165 na Chr. Daarna was het koninkrijk van 166 tot 428 een [[vazalstaat]] van het [[Romeinse Rijk]].
 
[[Bestand:Armenian Empire.png|thumb|300px|Het koninkrijk Armenië op het hoogtepunt van zijn bloei onder Tigranes II]]
Het '''koninkrijk Armenië''' (of '''Groot Armenië''') ([[Armeens]]: Մեծ Հայք) was een koninkrijk dat bestond van 190 v.Chr. tot 165 na Chr. Daarna was het koninkrijk van 166 tot 428 een vazalstaat van het [[Romeinse Rijk]].
 
== Ontstaan ==
De voorloper van het koninkrijk was de [[satrapie Armenië]], een provincie van het [[Perzische Rijk]]. Deze provincie werd een onafhankelijk koninkrijk tijdens de dynastie van de [[Orontiden]], die onder [[Oud-Oude Griekenland|Griekse]] invloed stonden.
 
Na de dood van [[Alexander de Grote]] werd het korte tijd deel van het rijk van de [[Seleuciden]] genoemd naar de stichter [[Seleucus I Nicator]] een van de generaals van Alexander. De Hellenistische staat werd in 190 v.Chr. opgericht door [[Artaxias]]. Op het hoogtepunt besloeg deze staat naast [[Armenië]] ook andere delen van de [[Kaukasus (gebied)|Kaukasus]], oostelijk [[Turkije]] en delen van [[Syrië]] en [[Libanon]].
 
== Bloeitijd onder Tigranes II ==
Het zelfstandige koninkrijk Armenië bereikte de grootste bloei onder [[Tigranes II|Tigranes II de Grote]], uit de dynastie van de [[Artaxiaden|Artaxiden]]. Hij was opgegroeid in [[Parthia|Parthië]], als gijzelaar van [[Mithridates II de Grote]], en werd door Mithridates in [[95 v.Chr.]] benoemd als koning van Armenië. Tigranes wist het Armeense rijk tot ongekende grootte uit te breiden. Hij veroverde de koninkrijkjes [[Atropatene]], [[Gordyene]], [[Osroene]] en [[Adiabene]]. Ook veroverde hij delen van Parthië, namelijk [[Medië]] en een deel van [[Mesopotamië]]. Ook voegde hij een groot deel van het verzwakte [[Seleuciden]]rijk aan Armenië toe. Gedurende minstens veertien jaar regeerde hij vanuit de Seleucidische hoofdstad [[Antiochië]]. In 69 v.Chr. eisten binnenlandse problemen echter zijn terugkeer en moest hij Syrië opgeven. Kort daarna werd Syrië veroverd door de Romeinse veldheer [[Pompeius]]. Tigranes' pogingen het gebied opnieuw in handen te krijgen, mislukten, mede door invallen van de Parthen onder [[Phraates III]].
 
== Tussen Romeinen en Parthen ==
Naarmate de Romeinen meer greep kregen op het gebied, werd het Armeense koninkrijk in toenemende mate een twistappel tussen de [[Parthische Rijk|Parthen]] en de [[Romeinse Rijk|Romeinen]]. Beide wilden Armenië tot hun vazalstaat maken.
 
In 40 v.Chr. drong de Parthische koning [[Orodes II]] erop aan dat [[Artavasdes II]] (de zoon van Tigranes II) hem zou steunen bij een invasie in het Romeinse Rijk, onder leiding van [[Quintus Labienus]] en [[Pacorus I]]. De overeenkomst tussen Orodes en Artavasdes werd bezegeld met een huwelijk tussen Pacorus en de zus van Artavasdes. Na aanvankelijk succes, mislukte de invasie echter en reeds in 39 wist de Romeinse veldheer [[Publius Ventidius Bassus]] de Parthen terug te dringen over de [[Eufraat]]. In 36 trok [[Marcus Antonius]] via Armenië naar Parthië, met de bedoeling de Parthen te verslaan en zo wraak te nemen voor de Romeinse nederlaag in de [[Slag bij Carrhae]] (53 v.Chr.). Geconfronteerd met de Romeinse overmacht sloot Artavasdes zich bij Marcus Antonius aan, maar de beoogde invasie van Parthië mislukte. Toen Marcus Antonius zich had teruggetrokken, hernieuwde Artavasdes de banden met de Parthen (inmiddels geregeerd door [[Phraates IV]]). Marcus Antonius accepteerde dit echter niet. Na een mislukte poging Artavasdes langs diplomatieke weg terug te winnen, met het voorstel dat Artavasdes' dochter zich zou verloven met Antonius' zoon [[Alexander Helios]], viel hij Armenië binnen, veroverde het en nam Artavasdes gevangen (34 v.Chr.). Alexander Helios benoemde hij tot koning van Armenië, maar vanwege de leeftijd van de jongen - hij was nog slechts zes jaar oud - is dit besluit nooit geëfectueerd. Met hulp van de Parthen besteeg Artavasdes' zoon [[Artaxias II]] de Armeense troon.
 
In 35 zette de Parthische koning [[Artabanus II]] zijn zoon [[Arsaces van Armenië|Arsaces]] op de Armeneense troon, maar [[Lucius Vitellius (gouverneur van Syria)]] voorkwam dit en wist de ervoor te zorgen dat de Romeinen zeggenschap behielden over Armenië. Artabanus' zoon [[Vardanes I]] probeerde in 47 opnieuw Armenië te veroveren, maar ook zijn opzet mislukte.
Regel 52 ⟶ 50:
 
[[Bestand:Arshakuni Armenia 150-en.svg|thumb|300px|Koninkrijk Armenië, ca. 150 na Chr.]]
In 113 was Armenië opnieuw de aanleiding voor oorlog tussen de Romeinen en de Parthen. De Parthische koning [[Osroes I]] zette de door de Romeinen benoemde Armeense koning [[Exedares]] af en plaatste zijn neef [[Parthamasiris]] op de troon. De Romeinse keizer [[Trajanus]] trok daarop met zijn legers naar het oosten. Hij heroverde Armenië, doodde Parthamasiris, en degradeerde Armenië tot de [[Romeinse provincie]] [[Armenia (provincia)|Armenia]] (115). Toen Trajanus twee jaar later overleed, stond zijn opvolger [[Hadrianus]] echter toe dat Armenië opnieuw een koninkrijk werd onder [[Valarsh I]] (uit de [[ParthenParthische Rijk|Parthische]] [[Arsaciden|Arsacidische]] koningsdynastie, maar aangesteld door de Romeinen).
 
Vanaf 155 begonnen de Parthen zich opnieuw met Armenië te bemoeien, wat er uiteindelijk toe leidde dat de Parthische koning [[Vologases IV]] in 161 Armenië bezette. Ook nu was de Parthische bezetting echter van korte duur. Een Romeinse campagne onder leiding van [[Lucius Verus]] verdreef de Parthen wederom uit Armenië (162-166). Om de Parthische druk tegen te houden, zette [[Lucius Verus]] een Romeins burger van Armeense afkomst op de troon.
Regel 61 ⟶ 59:
== Zie ook ==
* [[Geschiedenis van Armenië]]
* [[Lijst van koningen van Armenië]]
 
{{Appendix|2=
Regel 73 ⟶ 72:
[[Categorie:Historisch land in Azerbeidzjan]]
[[Categorie:Historisch koninkrijk]]
[[Categorie:Armeense oudheid]]