Jarosław Kaczyński: verschil tussen versies

'''{{Audio|Pl-Jarosław Kaczyński.ogg|Jarosław Aleksander Kaczyński}}''' ([[Warschau]], [[18 juni]] [[1949]]) is een [[Polen|Pools]] politicus. Van [[14 juli]] [[2006]] tot [[9 november]] [[2007]] was hij [[lijst van premiers van Polen|premier van Polen]]. Hij is tevens de tweelingbroer van de op 10 april 2010 verongelukte president van Polen, [[Lech Kaczyński]].

Jarosław Aleksander Kaczyński en zijn tweelingbroer Lech werden in Warschau geboren als zoons van ''Rajmund Kaczyński'', ingenieur, voormalig deelnemer aan de [[Opstand van Warschau (1944)|Opstand van Warschau]] en voormalig verzetsstrijder in de [[Armia Krajowa]], en ''Jadwiga Jasiewicz'', [[polonistiek|poloniste]] en medewerkster van de [[Poolse Academie van Wetenschappen]]. Op dertienjarige leeftijd verwierven de gebroeders Kaczyński landelijke bekendheid toen ze samen de hoofdrollen speelden in de kinderfilm "O dwóch takich, co ukradli księżyc" ("Die twee die de maan gestolen hebben") uit [[1962]]. Zij gingen samen naar school en van [[1967]] tot [[1971]] studeerden zij samen [[Rechtsgeleerdheid|rechten]] aan de [[Universiteit van Warschau]]. In tegenstelling tot zijn broer Lech is Jarosław altijd vrijgezel gebleven; hij woontwoonde met zijn moeder in Warschau, die in 2013 overleed.

Op 8 december 1976 behaalde Jarosław Kaczyński zijn doctoraat in de rechten.<ref>[httphttps://wiadomosci.wp.pl/kat,,statp,UG9sZWNhbXk=,wid,8963367,wiadomosc.html?ticaid=16eb2 ''Praca doktorska Jarosława Kaczyńskiego odnaleziona''], wp.pl, 26 juni 2007.</ref> In de jaren 1971-1981 was hij werkzaam als wetenschappelijk medewerker aan onder meer de Universiteit van Warschau. In dezelfde periode werkte hij samen met het [[Comité ter Verdediging van Arbeiders]] (KOR) en in 1979 werd hij redacteur van het oppositionele maandblad [[Głos]].<ref name="ency">[{{Citeer web |url=http://www.encyklopedia-solidarnosci.pl/wiki/index.php?title=Jaros%C5%82aw_Kaczy%C5%84ski |titel=Biografie in de ''Encyklopedia Solidarności''] |bezochtdatum=15 april 2010 |archiefdatum=3 oktober 2011 |archiefurl=https://web.archive.org/web/20111003081344/http://www.encyklopedia-solidarnosci.pl/wiki/index.php?title=Jaros%C5%82aw_Kaczy%C5%84ski |dodeurl=ja }}</ref>. In 1980 werd hij lid van het [[Solidarność|Vrije Vakverbond "Solidariteit"]], waar hij leiding gaf aan de juridische afdeling van de regio [[Woiwodschap Mazovië|Mazowsze]].<ref name="ency"/>.

Tijdens de [[noodtoestand|staat van beleg]] (1981-1983) zat Kaczyński in tegenstelling tot veel andere leden van Solidariteit niet geïnterneerd; op [[17 december]] [[1981]] was hij weliswaar gearresteerd, maar enkele uren later weer vrijgelaten. Later hield hij zich bezig met de distributie van ondergrondse tijdschriften en in 1982 ging hij samenwerken met het [[Helsinki-Comité]]. In 1986 kwam hij aan het hoofd te staan van het sociaal-politiek bureau van het ondergrondse bestuur van Solidariteit. Tijdens de Rondetafelbesprekingen van de eerste helft van [[1989]] was hij lid van de werkgroep voor politieke hervormingen. In juli en augustus van dat jaar was hij een van de onderhandelaars van Solidariteit die tot taak hadden een coalitieregering te vormen met de destijds nog tot het communistische blok behorende partijen [[Democratische PartijStronnictwo (Polen)Demokratyczne|SD]] en [[Poolse Volkspartij|ZSL]]. Bij de eerste gedeeltelijk vrije verkiezingen van 1989 werd hij gekozen in de [[Senaat (Polen)|Senaat]] als lid van de fractie van Solidariteit. In de jaren 1989-1990 was Kaczyński bovendien hoofdredacteur van het ''Weekblad "Solidariteit"'' (''Tygodnik "Solidarność"'').

[[Bestand:Gayparade.jpg|thumb|Cartoon over de door Lech KaczynskiKaczyński verboden gay parade. De Kaczyński's vallen een regenboogvlag aan met daarop de adelaar uit het Poolse wapen.]]

In [[2001]] waren Jarosław Kaczyński en zijn broer Lech, die op dat moment minister van Justitie was en in tegenstelling tot Jarosław nooit eerder lid was geweest van een politieke partij, medeoprichters van de partij [[Prawo i Sprawiedliwość|Recht en Rechtvaardigheid]] (''Prawo i Sprawiedliwość'', PiS). Bij de [[Poolse parlementsverkiezingen 2001|verkiezingen van 2001]] behaalde deze partij 9,5% van de stemmen en 44 zetels. Jarosław werd fractievoorzitter en na de verkiezing van Lech tot burgemeester van Warschau in 2003 tevens partijvoorzitter.

Bij de [[Poolse parlements- en presidentsverkiezingenparlementsverkiezingen 2005|verkiezingen van 25 september 2005]] werd de PiS de grootste partij in de [[Sejm (Polen)|Sejm]]. Dit maakte Kaczyński tot een belangrijke kandidaat om de nieuwe premier van Polen te worden. Op dat moment echter was zijn tweelingbroer Lech een belangrijke kanshebber in de race om het presidentschap. Om de kansen van zijn broer op het presidentschap te verhogen zag hij daarom af van het premierschap en schoof hij zijn relatief onbekende partijgenoot [[Kazimierz Marcinkiewicz]] naar voren. Als leider en partijstrateeg van de PiS hield Jarosław de touwtjes stevig in handen. Hij liet de aangekondigde coalitie met de liberale partij [[Platforma Obywatelska|Burgerplatform]] (''Platforma Obywatelska'', PO) afketsen en koos in plaats daarvan voor een minderheidsregering in het kader van een informeel samenwerkingsverband ("Stabiliteitspakt") van zijn partij met twee extremistische partijen, de links-populistische partij [[Zelfverdediging van de Poolse Republiek|Samoobrona]] (Zelfverdediging) van [[Andrzej Lepper]] en de katholiek-nationalistische [[Liga van Poolse Gezinnen]] (''Liga Polskich Rodzin'', LPR) van [[Roman Giertych]]. Op [[5 mei]] 2006 werd dit paktpact omgezet in een coalitieregering tussen de drie partijen. Aan het hoofd van deze nieuwe regering stond opnieuw Marcinkiewicz. Volgens sommigen was er sprake van een constructie, die in Polen wel "sturen vanaf de achterbank" wordt genoemd: een situatie waarin de premier feitelijk een marionet was, terwijl de werkelijke macht werd uitgeoefend door de leider van de grootste regeringspartij. Beide heren ontkenden dat, maar het is een feit dat Jarosław Kaczyński veel meer macht uitoefende dan in dergelijke situaties gebruikelijk is.<ref>[http://www.prospekt-online.nl/prosabl/ablak/artikelen2006/polen_nov.html Jan van Steenbergen, ''Politieke verwarring: Polen''], [[Ablak]], jg. 2006 nr. 5 (november).</ref>

De verhoudingen tussen Kaczyński en Marcinkiewicz verslechterden snel. Marcinkiewicz was Kaczyński in populariteit inmiddels ver voorbijgestreefd en genoot nu de reputatie van het "verstandige gezicht" van het katholiek-conservatieve kamp. Gelijktijdig was hij zich onafhankelijker gaan opstellen, zodat hij feitelijk een buffer was geworden, die het land beschermde tegen een al te grote macht van de gebroeders Kaczyński. Op 23 juni benoemde Marcinkiewicz zonder hun toestemming [[Paweł Wojciechowski (econoom)|Paweł Wojciechowski]] tot nieuwe minister van financiënFinanciën en kort daarop had hij een ontmoeting met de leider van het oppositionele Burgerplatform, [[Donald Tusk]]. Daarmee was voor Jarosław Kaczyński de maat vol: Marcinkiewicz moest aftreden. Op 7 juli kondigde Marcinkiewicz zijn aftreden aan als premier. Op 10 juli werd Jarosław Kaczyński benoemd tot zijn opvolger. Aldus werd de door sommigen voor onmogelijk gehouden situatie, waarin de twee hoogste ambten in de staat door een eeneiige tweeling worden gekleed, een feit.

De coalitie met de twee populistische partijen Samoobrona en [[Liga van Poolse Gezinnen]] bleek buitengewoon instabiel te zijn, maar hield - met vallen en opstaan - toch nog ongeveer een jaar lang stand. In de herfst van 2007 liet Jarosław Kaczyński [[Poolse parlementsverkiezingen 2007|vervroegde parlementsverkiezingen]] houden, in de hoop dat zijn partij daarmee een absolute meerderheid in het parlement zou halen. Hij werd echter verslagen door de oppositiepartij [[Platforma Obywatelska|Burgerplatform]]. Op 9 november 2007 volgde [[Donald Tusk]], de leider van deze partij, hem op als premier, terwijl Jarosław Kaczyński als PiS-voorzitter oppositieleider werd.

Op 10 april 2010 kwamen Lech Kaczyński, diens vrouw [[Maria Kaczyńska|Maria]] en vele andere Poolse prominenten om het leven bij de [[vliegramp bij Smolensk]]. Volgens plan zou ook Jarosław zijn meegevlogen, maar op het laatste moment besloten de tweelingbroers dat ééneen van hen beter bij hun ernstig zieke moeder kon blijven. Jarosław bleef thuis en ontsnapte zo ternauwernood aan de dood; zijn plaats in het vliegtuig werd ingenomen door oud-minister en partijgenoot [[Zbigniew Wassermann]].<ref>[https://web.archive.org/web/20100409035632/http://bristolpl.com/?GO=aktualnosci&ART=302 ''Oni też mieli lecieć ale oddali innym miejsce''], Bristol.pl, 13 april 2010.</ref>

Na de dood van president Lech Kaczyński werden de [[Poolse presidentsverkiezingen 2010|presidentsverkiezingen]] vervroegd van het najaar naar 20 juni 2010. Jarosław Kaczyński stelde zich kandidaat. Hij kreeg 36.,46% in de eerste ronde en verloor de tweede ronde van [[Bronisław Komorowski (politicus)|Bronisław Komorowski]] met 47% tegen 53%.

* [[Poolse parlements- en presidentsverkiezingenparlementsverkiezingen 2005]]