Dardanellen: verschil tussen versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Geen bewerkingssamenvatting Labels: Bewerking via mobiel Bewerking via mobiele website |
k Botverzoeken: 3 links gearchiveerd, toevoegen archieflinks en vervangen http:// door https:// |
||
(12 tussenliggende versies door 9 gebruikers niet weergegeven) | |||
Regel 13:
| detailkaartbijschrift= Dardanellen
}}
De '''Dardanellen''', '''Hellespont''' of '''Straat der Dardanellen''' ([[Turks]]: ''Çanakkale Boğazı''; [[Nieuwgrieks|Grieks]]: Δαρδανέλλια)
De zeestraat vormt een deel van de verbinding tussen de [[Zwarte Zee]] en de [[Middellandse Zee]], en scheidt het Europese van het Aziatische deel van Turkije. In het noorden loopt het water van de [[Zee van Marmara]] in de Dardanellen; in het zuidwesten komen de Dardanellen uit in de [[Egeïsche Zee]]. De Dardanellen zijn ongeveer 65 kilometer lang. De breedte varieert tussen 1,2 en 6 kilometer. De gemiddelde diepte is zo'n 55 m, ter hoogte van het smalste deel van de zeestraat, nabij [[Çanakkale (stad)|Çanakkale]] bereikt de zeestraat zijn grootste diepte van 103 m. Aan de noordwestkant ervan ligt het schiereiland [[Gallipoli (schiereiland)|Gallipoli]], dat tot Europa behoort.
Regel 30:
==Etymologie==
In de oudheid noemden de [[Oude Griekenland|Grieken]] de zeestraat 'Hellēspontos', 'de zee van Helle', naar de [[Griekse mythologie|Griekse]] mythologische figuur [[Helle (mythologie)|Helle]], die erin zou zijn verdronken.<ref>Liddell & Scott, ''A Greek–English Lexicon'', s.v. [http://www.perseus.tufts.edu/hopper/morph?l=ellhspontos&la=greek#lexicon Ἑλλήσποντος]. [https://web.archive.org/web/20230621070755/http://www.perseus.tufts.edu/hopper/morph?l=ellhspontos&la=greek#lexicon Gearchiveerd] op 21 juni 2023.</ref> De naam 'Dardanellen', of aanvankelijk 'Straat van Dardanellen', is van latere datum, en is afkomstig van twee kastelen aan weerszijden van de zeestraat, die 'de Dardanellen' werden genoemd. Deze naam is op zijn beurt vermoedelijk weer afkomstig van [[Dardanus (stad)|Dardanos]], een plaats in de oudheid aan de Hellespont.<ref>David van Hoogstraten en Matthaeus Brouërius van Nidek, ''Groot algemeen historisch, geografisch, genealogisch, en oordeelkundig woordenboek'', Volume 5, Amsterdam/Utrecht/Den Haag 1729, p. 25, s.v. '[https://books.google.nl/books?id=gM-Ioe4CVgYC&pg=PA25&lpg=PA25&dq=roumeli+iski-issar&source=bl&ots=hmSzTovLCV&sig=xxcHuj-Bjp4xaKd0NjcNi1W6I_4&hl=nl&sa=X&ved=0ahUKEwjroKyBovfTAhXsCsAKHVOqCPEQ6AEIPDAH#v=onepage&q&f=false Dardanellen]'. [https://web.archive.org/web/20230621070850/https://books.google.nl/books?id=gM-Ioe4CVgYC&pg=PA25&lpg=PA25&dq=roumeli+iski-issar&source=bl&ots=hmSzTovLCV&sig=xxcHuj-Bjp4xaKd0NjcNi1W6I_4&hl=nl&sa=X&ved=0ahUKEwjroKyBovfTAhXsCsAKHVOqCPEQ6AEIPDAH#v=onepage&q&f=false Gearchiveerd] op 21 juni 2023.</ref><ref>George Crabb, ''Universal Historical Dictionary'', Volume 1, Londen 1825, s.v. '[https://books.google.nl/books?id=JdZAAQAAMAAJ&pg=PP530&lpg=PP530&dq=dardanelles+name&source=bl&ots=eZrfw98yKU&sig=xUKogJscQnuV20SKEibj7TF2YH4&hl=nl&sa=X&ved=0ahUKEwifwPCQh_fTAhVGY1AKHaVSDl44ChDoAQhXMAc#v=onepage&q&f=false Dardanelles]'. [https://web.archive.org/web/20230621070839/https://books.google.nl/books?id=JdZAAQAAMAAJ&pg=PP530&lpg=PP530&dq=dardanelles+name&source=bl&ots=eZrfw98yKU&sig=xUKogJscQnuV20SKEibj7TF2YH4&hl=nl&sa=X&ved=0ahUKEwifwPCQh_fTAhVGY1AKHaVSDl44ChDoAQhXMAc#v=onepage&q&f=false Gearchiveerd] op 21 juni 2023.</ref>
==Milieuproblematiek==
In de periode 2020-2021 werd er in de zee hier een soort slijm waargenomen, bestaande uit bacteriën en afvalproducten van [[fytoplankton]]. Deze bedekt het bodemleven en vormt een ernstige bedreiging van flora en fauna, want het neemt alle zuurstof weg. Als oorzaken worden de grote toename van voedingsstoffen (nutrients) in het water beschouwd, geproduceerd door menselijke activiteit én de door de mens veroorzaakte klimaatverandering, waardoor de watertemperatuur is toegenomen.<ref>{{Citeer web|url=https://edition.cnn.com/videos/world/2021/06/04/turkey-canakkale-underwater-marine-mucilage-damon-pkg-intl-hnk-vpx.cnn/video/playlists/around-the-world/|titel='Something is very wrong': Alien-like slime is invading Turkey's waters.|bezochtdatum=4 juni 2021|auteur=Arwa Damon|datum=4 juni 2021|uitgever=CNN News (website)|taal=En|archiefurl=https://web.archive.org/web/20210609102207/https://edition.cnn.com/videos/world/2021/06/04/turkey-canakkale-underwater-marine-mucilage-damon-pkg-intl-hnk-vpx.cnn/video/playlists/around-the-world/|archiefdatum=2021-06-09|dodeurl=nee}}</ref>
== Zie ook ==
Regel 42 ⟶ 45:
[[Categorie:Zeestraat]]
[[Categorie:Middellandse Zee]]
[[Categorie:Geografie van de Marmararegio]]
|