Dardanellen: verschil tussen versies

Interactief door geschiedenis bladeren

← Oudere bewerking

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud

VisueelWikitekst

Versie van 9 jan 2018 22:42 bewerken Eriksw (overleg \| bijdragen) uitgebreid bevestigde gebruikers 25.369 bewerkingen Geen bewerkingssamenvatting ← Oudere bewerking		Huidige versie van 21 jun 2023 om 08:09 bewerken ongedaan maken Wikiwernerbot (overleg \| bijdragen) bots 463.791 bewerkingen k Botverzoeken: 3 links gearchiveerd, toevoegen archieflinks en vervangen http:// door https://
(20 tussenliggende versies door 16 gebruikers niet weergegeven)
Regel 1: {{Infobox zee \| naam = ~~Dardanellen~~Canakkale Bogazi \| zee = [[Middellandse Zee]] \| afbeelding = Locatie Dardanellen.PNG Regel 10: \| breedtemax = \| lengte = 65 km \| ~~afbeelding2~~detailkaart = Dardanelles map2.png \| ~~onderschrift2~~detailkaartbijschrift= Dardanellen }} De '''Dardanellen''', '''Hellespont''' of '''Straat der Dardanellen''' ([[Turks]]: ''Çanakkale Boğazı''; [[Nieuwgrieks\|Grieks]]: Δαρδανέλλια) ~~zijn~~is een [[zeestraat]] tussen [[Europa (werelddeel)\|Europa]] en [[Klein-Azië]], in het noordwesten van [[Turkije]]. ZeSinds ~~werden~~maart ~~voorheen~~2022 ~~ook~~wordt ~~wel~~de straat door de ~~'''Hellespont'''~~[[Çanakkale of1915-brug]] ~~'''Straat~~overspannen. ~~der~~De ~~Dardanellen'''~~brug ~~genoemd~~ligt tussen [[Gallipoli (stad)\|Gallipoli]] (noorden) en [[Lapseki]] (zuiden). De zeestraat vormt een deel van de verbinding tussen de [[Zwarte Zee]] en de [[Middellandse Zee]], en scheidt het Europese van het Aziatische deel van Turkije. In het noorden loopt het water van de [[Zee van Marmara]] in de Dardanellen; in het zuidwesten komen de Dardanellen uit in de [[Egeïsche Zee]]. De Dardanellen zijn ongeveer 65 kilometer lang. De breedte varieert tussen 1,2 en 6 kilometer. De gemiddelde diepte is zo'n 55 m, ter hoogte van het smalste deel van de zeestraat, ~~ter hoogte van~~nabij [[Çanakkale (stad)\|Çanakkale]] bereikt de zeestraat zijn grootste diepte van 103 m. Aan de noordwestkant ervan ligt het schiereiland [[Gallipoli (schiereiland)\|Gallipoli]], dat tot Europa behoort. Enkele plaatsen die aan de Dardanellen liggen: * [[Gallipoli (stad)\|~~Gelibolu~~Gallipoli]] (~~Gallipoli~~Gelibolu) * [[Eceabat (stad)\|Eceabat]] * [[Kilidülbahir]] Regel 30: ==Etymologie== In de oudheid noemden de [[Oude Griekenland\|Grieken]] de zeestraat 'Hellēspontos', 'de zee van Helle', naar de [[Griekse mythologie\|Griekse]] mythologische figuur [[Helle (mythologie)\|Helle]], die erin zou zijn verdronken.<ref>Liddell & Scott, ''A Greek–English Lexicon'', s.v. [http://www.perseus.tufts.edu/hopper/morph?l=ellhspontos&la=greek#lexicon Ἑλλήσποντος]. [https://web.archive.org/web/20230621070755/http://www.perseus.tufts.edu/hopper/morph?l=ellhspontos&la=greek#lexicon Gearchiveerd] op 21 juni 2023.</ref> De naam 'Dardanellen', of aanvankelijk 'Straat van Dardanellen', is van ~~later~~latere datum, en is afkomstig van twee kastelen aan weerszijden van de zeestraat, die 'de Dardanellen' werden genoemd. Deze naam is op zijn beurt vermoedelijk weer afkomstig van [[Dardanus (stad)\|Dardanos]], een plaats in de oudheid aan de Hellespont.<ref>David van Hoogstraten en Matthaeus Brouërius van Nidek, ''Groot algemeen historisch, geografisch, genealogisch, en oordeelkundig woordenboek'', Volume 5, Amsterdam/Utrecht/Den Haag 1729, p. 25, s.v. '[https://books.google.nl/books?id=gM-Ioe4CVgYC&pg=PA25&lpg=PA25&dq=roumeli+iski-issar&source=bl&ots=hmSzTovLCV&sig=xxcHuj-Bjp4xaKd0NjcNi1W6I_4&hl=nl&sa=X&ved=0ahUKEwjroKyBovfTAhXsCsAKHVOqCPEQ6AEIPDAH#v=onepage&q&f=false Dardanellen]'. [https://web.archive.org/web/20230621070850/https://books.google.nl/books?id=gM-Ioe4CVgYC&pg=PA25&lpg=PA25&dq=roumeli+iski-issar&source=bl&ots=hmSzTovLCV&sig=xxcHuj-Bjp4xaKd0NjcNi1W6I_4&hl=nl&sa=X&ved=0ahUKEwjroKyBovfTAhXsCsAKHVOqCPEQ6AEIPDAH#v=onepage&q&f=false Gearchiveerd] op 21 juni 2023.</ref><ref>George Crabb, ''Universal Historical Dictionary'', Volume 1, Londen 1825, s.v. '[https://books.google.nl/books?id=JdZAAQAAMAAJ&pg=PP530&lpg=PP530&dq=dardanelles+name&source=bl&ots=eZrfw98yKU&sig=xUKogJscQnuV20SKEibj7TF2YH4&hl=nl&sa=X&ved=0ahUKEwifwPCQh_fTAhVGY1AKHaVSDl44ChDoAQhXMAc#v=onepage&q&f=false Dardanelles]'. [https://web.archive.org/web/20230621070839/https://books.google.nl/books?id=JdZAAQAAMAAJ&pg=PP530&lpg=PP530&dq=dardanelles+name&source=bl&ots=eZrfw98yKU&sig=xUKogJscQnuV20SKEibj7TF2YH4&hl=nl&sa=X&ved=0ahUKEwifwPCQh_fTAhVGY1AKHaVSDl44ChDoAQhXMAc#v=onepage&q&f=false Gearchiveerd] op 21 juni 2023.</ref> ==Milieuproblematiek== In de periode 2020-2021 werd er in de zee hier een soort slijm waargenomen, bestaande uit bacteriën en afvalproducten van [[fytoplankton]]. Deze bedekt het bodemleven en vormt een ernstige bedreiging van flora en fauna, want het neemt alle zuurstof weg. Als oorzaken worden de grote toename van voedingsstoffen (nutrients) in het water beschouwd, geproduceerd door menselijke activiteit én de door de mens veroorzaakte klimaatverandering, waardoor de watertemperatuur is toegenomen.<ref>{{Citeer web\|url=https://edition.cnn.com/videos/world/2021/06/04/turkey-canakkale-underwater-marine-mucilage-damon-pkg-intl-hnk-vpx.cnn/video/playlists/around-the-world/\|titel='Something is very wrong': Alien-like slime is invading Turkey's waters.\|bezochtdatum=4 juni 2021\|auteur=Arwa Damon\|datum=4 juni 2021\|uitgever=CNN News (website)\|taal=En\|archiefurl=https://web.archive.org/web/20210609102207/https://edition.cnn.com/videos/world/2021/06/04/turkey-canakkale-underwater-marine-mucilage-damon-pkg-intl-hnk-vpx.cnn/video/playlists/around-the-world/\|archiefdatum=2021-06-09\|dodeurl=nee}}</ref> == Zie ook == Regel 42 ⟶ 45: [[Categorie:Zeestraat]] [[Categorie:Middellandse Zee]] [[Categorie:Geografie van de Marmararegio]]