Dardanellen: verschil tussen versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
De Dardanellen is een zeestraat (enkelvoud) |
k Botverzoeken: 3 links gearchiveerd, toevoegen archieflinks en vervangen http:// door https:// |
||
| (29 tussenliggende versies door 21 gebruikers niet weergegeven) | |||
Regel 1:
{{Infobox zee
| naam =
| zee = [[Middellandse Zee]]
| afbeelding = Locatie Dardanellen.PNG
Regel 10:
| breedtemax =
| lengte = 65 km
|
|
}}
De '''Dardanellen''', '''Hellespont''' of '''Straat der Dardanellen''' ([[Turks]]: ''Çanakkale Boğazı''; [[Nieuwgrieks|Grieks]]: Δαρδανέλλια) is een [[zeestraat]] tussen [[Europa (werelddeel)|Europa]] en [[Klein-Azië]], in het noordwesten van [[Turkije]].
De zeestraat vormt een deel van de verbinding tussen de [[Zwarte Zee]] en de [[Middellandse Zee]], en scheidt het Europese van het Aziatische deel van Turkije. In het noorden loopt het water van de [[Zee van Marmara]] in de Dardanellen; in het
Enkele plaatsen die aan de Dardanellen liggen:
* [[Gallipoli (stad)|
* [[Eceabat (stad)|Eceabat]]
* [[Kilidülbahir]]
Regel 24:
* [[Lapseki]]
* [[Çanakkale (stad)|Çanakkale]]
*
* [[Sestos]]
* [[Abydus (Klein-Azië)|Abydos]]
* [[Troje]] (bestaat niet meer)
==Etymologie==
In de oudheid noemden de [[Oude Griekenland|Grieken]] de zeestraat 'Hellēspontos', 'de zee van Helle', naar de [[Griekse mythologie|Griekse]] mythologische figuur [[Helle (mythologie)|Helle]], die erin zou zijn verdronken.<ref>Liddell & Scott, ''A Greek–English Lexicon'', s.v. [http://www.perseus.tufts.edu/hopper/morph?l=ellhspontos&la=greek#lexicon Ἑλλήσποντος]. [https://web.archive.org/web/20230621070755/http://www.perseus.tufts.edu/hopper/morph?l=ellhspontos&la=greek#lexicon Gearchiveerd] op 21 juni 2023.</ref> De naam 'Dardanellen', of aanvankelijk 'Straat van Dardanellen', is van latere datum, en is afkomstig van twee kastelen aan weerszijden van de zeestraat, die 'de Dardanellen' werden genoemd. Deze naam is op zijn beurt vermoedelijk weer afkomstig van [[Dardanus (stad)|Dardanos]], een plaats in de oudheid aan de Hellespont.<ref>David van Hoogstraten en Matthaeus Brouërius van Nidek, ''Groot algemeen historisch, geografisch, genealogisch, en oordeelkundig woordenboek'', Volume 5, Amsterdam/Utrecht/Den Haag 1729, p. 25, s.v. '[https://books.google.nl/books?id=gM-Ioe4CVgYC&pg=PA25&lpg=PA25&dq=roumeli+iski-issar&source=bl&ots=hmSzTovLCV&sig=xxcHuj-Bjp4xaKd0NjcNi1W6I_4&hl=nl&sa=X&ved=0ahUKEwjroKyBovfTAhXsCsAKHVOqCPEQ6AEIPDAH#v=onepage&q&f=false Dardanellen]'. [https://web.archive.org/web/20230621070850/https://books.google.nl/books?id=gM-Ioe4CVgYC&pg=PA25&lpg=PA25&dq=roumeli+iski-issar&source=bl&ots=hmSzTovLCV&sig=xxcHuj-Bjp4xaKd0NjcNi1W6I_4&hl=nl&sa=X&ved=0ahUKEwjroKyBovfTAhXsCsAKHVOqCPEQ6AEIPDAH#v=onepage&q&f=false Gearchiveerd] op 21 juni 2023.</ref><ref>George Crabb, ''Universal Historical Dictionary'', Volume 1, Londen 1825, s.v. '[https://books.google.nl/books?id=JdZAAQAAMAAJ&pg=PP530&lpg=PP530&dq=dardanelles+name&source=bl&ots=eZrfw98yKU&sig=xUKogJscQnuV20SKEibj7TF2YH4&hl=nl&sa=X&ved=0ahUKEwifwPCQh_fTAhVGY1AKHaVSDl44ChDoAQhXMAc#v=onepage&q&f=false Dardanelles]'. [https://web.archive.org/web/20230621070839/https://books.google.nl/books?id=JdZAAQAAMAAJ&pg=PP530&lpg=PP530&dq=dardanelles+name&source=bl&ots=eZrfw98yKU&sig=xUKogJscQnuV20SKEibj7TF2YH4&hl=nl&sa=X&ved=0ahUKEwifwPCQh_fTAhVGY1AKHaVSDl44ChDoAQhXMAc#v=onepage&q&f=false Gearchiveerd] op 21 juni 2023.</ref>
==Milieuproblematiek==
In de periode 2020-2021 werd er in de zee hier een soort slijm waargenomen, bestaande uit bacteriën en afvalproducten van [[fytoplankton]]. Deze bedekt het bodemleven en vormt een ernstige bedreiging van flora en fauna, want het neemt alle zuurstof weg. Als oorzaken worden de grote toename van voedingsstoffen (nutrients) in het water beschouwd, geproduceerd door menselijke activiteit én de door de mens veroorzaakte klimaatverandering, waardoor de watertemperatuur is toegenomen.<ref>{{Citeer web|url=https://edition.cnn.com/videos/world/2021/06/04/turkey-canakkale-underwater-marine-mucilage-damon-pkg-intl-hnk-vpx.cnn/video/playlists/around-the-world/|titel='Something is very wrong': Alien-like slime is invading Turkey's waters.|bezochtdatum=4 juni 2021|auteur=Arwa Damon|datum=4 juni 2021|uitgever=CNN News (website)|taal=En|archiefurl=https://web.archive.org/web/20210609102207/https://edition.cnn.com/videos/world/2021/06/04/turkey-canakkale-underwater-marine-mucilage-damon-pkg-intl-hnk-vpx.cnn/video/playlists/around-the-world/|archiefdatum=2021-06-09|dodeurl=nee}}</ref>
== Zie ook ==
* [[Slag om Gallipoli]]
{{Appendix}}
{{Commonscat|Dardanelles}}
{{Coor title dms|40|13|6|N|26|27|29|E|type:waterbody_region:TR}}
Regel 38 ⟶ 45:
[[Categorie:Zeestraat]]
[[Categorie:Middellandse Zee]]
[[Categorie:Geografie van de Marmararegio]]
| |||