Kilij Arslan I: verschil tussen versies

'''Kilij Arslan I''' ([[Turks]]: I. Kılıç Arslan) ([[1079]] – [[1107]]) was de [[Seltsjoeken|Seltsjoekse]] [[sultanSultanaat (rang)Rûm|sultan]] van [[Sultanaat van Rûm|Rum]] van [[1092]] tot zijn dood.

Hij was heerser van RumRûm bij het begin van de [[kruistochten]] en vocht tegen de kruisvaarders van de [[Volkskruistocht]] (1096) en van de [[Eerste Kruistocht]] (1096-1099).

[[Bestand:Anatolia 1097.svg|thumb|400px300px|Anatolië voor 1097]]

Kilij Arslan werd geboren in 1079 en was de zoon van sultan [[Suleiman ibn Qutulmish]]. Deze had een groot gebied in Klein-Azië (of [[Anatolië]]) veroverd en er in 1077 het [[Sultanaat vansultanaat Rûm]] gesticht. De hoofdstad van zijn rijk werd [[Nicea]] (het huidigelatere [[İznik (stad)|Iznik]]). Het gebied was veroverd op de [[Byzantijnse Rijk|Byzantijnen]] en de [[Arabieren]] noemden de bevolking “Rum” of “Roem”, van “Romeinen”.<br />

In 1086 stierf Suleiman. Hij werd door een neef gedood in een gevecht om het leiderschap.<ref name="Maalouf">{{Aut|A. Maalouf}}: ''’Rovers, christenhonden, vrouwenschenners.’ De kruistochten in Arabische kronieken''. Amsterdam: Rainbow Pocket, 1991. ISBN 9067661082</ref> Kilij Arslan werd toen dezijn officiële opvolger, maar omdat hij nogop maardat 7moment zeven jaar oud was, werd hij onder regentschap van [[emir]]s geplaatst. Zogenaamd voor zijn veiligheid werd hij naar [[Isfahan]] in [[Geschiedenis van Iran|Perzië]] gezonden. Hij verbleef er onder toezicht van Seltsjoeken en werd meteen verboden zijn rijk nog te bezoeken. Eind 1092, op 13dertienjarige jaarleeftijd, kwam hij vrij door een conflict tussen zijn bewakers. Intussen was zijn rijk wel opgedeeld, waardoor hij enkel nog zeggenschap had over de omgeving van Nicea. Bij zijn vrijlating bood [[Chaka]], de Turkse emir van [[Smyrna (Griekse stad)|Smyrna]], bood hem zijn dochter ten huwelijk aan om strategische redenen: hij wilde [[Constantinopel]] veroveren met de hulp van Kilij Arslan. Deze huwde de dochter, maar wilde tegelijk afrekenen met de emirs. Waarschijnlijk nog in datzelfde 1092 (sommige bronnen spreken van 1094 toen hij 15 jaar oud was) voerde hij zijn schoonvader Chaka dronken tijdens een banket in Nicea en stak hij hem eigenhandig dood.<ref>{{Aut|S. Runciman}}: [http://books.google.be/books?id=uDj9sNezWzEC&pg=PA77&lpg=PA77&dq=chaka+kilij+arslan&source=bl&ots=WJft3zEaJY&sig=V2PX_DlOUz7ImcFCiJzvhR1Y0Qc&hl=nl&sa=X&ei=DjkkT9irFI-8-QaOy9G_CA&ved=0CEcQ6AEwBA#v=onepage&q=chaka%20kilij%20arslan&f=false ''A history of the crusades. Volume I. The First Crusade and the foundation of the kingdom of Jerusalem'']. Cambridge: Cambridge University Press, 1951. ISBN 052134770 X</ref><br />

DeIn de daaropvolgende jaren heroverde Kilij Arslan een deel van de vroegere gebieden van zijn vader, mede door verdere twisten tussen de Seltsjoeken van [[Geschiedenis van Syrië|Syrië]] en Perzië.

In [[1096]] vernam Kilij Arslan dat een enkele tienduizenden “'[[Franken (volk)|Franken]]”' (de inwoners van West-Europa werden toen allemaal “Franken” genoemd) onderweg waren naar Constantinopel. HieronderDeze bevonden[[Volkskruistocht]] zichbestond enkeleuit honderden ridders met gewapend voetvolk, aangevuld met duizenden in lompen geklede vrouwen, kinderen en ouderen, de meesten met lappen stof in kruisvorm op de rug. Begin augustus 1096 staken ze de [[Bosporus (zeestraat)|Bosporus]] over en riepen dat ze de moslims kwamen uitroeien. Hoewel het grootste deel van het gebied rond [[Nicea]] nog christelijk was, werden de plaatselijke (christelijke) kerken meteen meeook geplunderd.<ref>{{Aut|P. Morren}} : ''De eerste kruistocht (1095-1099)''. Leuven: Garant, 2000. ISBN 9053509356</ref> WanneerNadat de omgeving van hun verblijfplaats [[Civitot]] geplunderd was, verlegden ze hun actie tot vlakbijvlak bij de stadsmuren van Nicea. Een door Kilij Arslan gezonden patrouille werd verslagen. Twee weken later veroverde een groep de vesting [[Xerigordon]]. De veroveraars hadden er echter geen rekening mee gehouden dat de watervoorziening buiten de vesting lag. Kilij Arslan liet de burcht omsingelen en uitdrogen. Wie zich wilde bekeren tot de islam, werd naar Syrië of [[Centraal-Azië]] gestuurd, de anderen werden gedood. De overgebleven kruisvaarders in Civitot wilden wraak. Op 21 oktober 1096 trokken ze op, maar de troepen van Kilij Arslan lagen in hinderlaag. De kruisvaarders werden volledig verrast door een regen van pijlen en compleet verslagen. Ook de achterblijvers in Civitot werden vermoord; jonge vrouwen, meisjes en jongens werden verdeeld onder de emirs of verkocht op de slavenmarkten. Slechts enkeleEnkele duizenden van hen konden ontsnappen en werden gered door de Byzantijnen.

[[Danisjmend]] was een van de Turkse heersers die na de dood van de vader van Kilij Arslan gebiedhet hadnoordoosten veroverd.van HijAnatolië had metveroverd nameen hetbezet. noordoostenVerder vanveroverde AnatoliëDanisjmend bezet. Beginbegin [[1097]] veroverde Danisjmend de [[Armenië|Armeense]] stad [[Malatya (stad)|Malatya]] of Melitene. Daar ging Kilij Arslan hem belegeren. In april 1097 nam de kans op een confrontatie toe, toen er berichten kwamen van de komst van een nieuwe Frankische troepenmacht. Na zijn overwinning op de volkskruistochtvolkskruistochters maakte Kilij Arlsan zich echter geen grote zorgen meer over de Franken en zond enkel een groep ruiters om de hoofdstad Nicea te versterken. Dit deed hij vooral om zijn zwangere vrouw, die in Nicea verbleef, gerust te stellen. Hijzelf wilde eerst met Danisjmend afrekenen.

== Eerste kruistochtKruistocht ==

Begin mei 1097 stond de [[Eerste Kruistocht]] voor Nicea. In tegenstelling tot wat Kilij Arslan had verwacht, waren het dit maalditmaal duizenden goed uitgeruste ridders. Hij sloot snel wapenstilstand met Danisjmend om naar Nicea te trekken, dat intussen was omsingeld. Zijn tegenaanval mislukte. Kilij Arslan trok zich terug en koos [[Konya (stad)|Konya]] als nieuwe hoofdstad. Zijn afstammelingen zouden deze behouden tot aan het einde van de [[14e eeuw]]. Nicea zou hij nooit meer terugzien. Het [[beleg van Nicea]] was echter nog niet afgelopen. De afgevaardigden van Kilij Arslan onderhandelden met de Byzantijnen om de stad over te leveren aan keizer [[Alexios I Komnenos]], in plaats van aan de Franken. De nacht van 18 op 19 juni 1097 werden Byzantijnse soldaten binnengelaten en gaf het garnizoen zich over. Daarop staakten de Franken de belegering. De vrouw van Kilij Arslan was intussen bevallen en werd in veiligheid gebracht naar Constantinopel, waar ze eervol werd behandeld.

De Turken waren het hele westelijke deel van Klein-Azië kwijt. Daarop ging Kilij Arslan snel een bondgenootschap aan met zijn vroegere vijand Danisjmend en deed een oproep tot een [[jihad#uiterlijke_jihad|Heilige oorlog]]. Een grote groep kruisvaarders onder leiding van [[Bohemund I van Antiochië|Bohemund]] trok dan richting Konya. De Turken wachtten hen echter op bij [[Dorylaeum]] (het huidigelatere [[Eskişehir (stad)|Eskişehir]]). Op 1 juli 1097 begon daar de [[Slag bij Dorylaeum (1097)|Slag bij Dorylaeum]]. De troepen van Kilij Arslan en Danisjmend hadden een zeer wendbare [[cavalerie]], gewapend met bogen. De pijlenregens maakten vooral slachtoffers bij het voetvolk van de kruisvaarders. Na een aantal uren kwam er plots versterking voor de kruisvaarders. Kilij Arslan, Danisjmend en de emirs vluchtten. De meeste Turkse soldaten konden niet wegwegkomen en werden afgeslacht of gevangengenomen.<br />

Kilij Arslan zou 4vier jaar wachten om terug te slaan.

[[Bestand:Crusade of 1101 v1.svg|thumb|400px300px|Kruisvaart van 1101]]

Na de [[Beleg van Jeruzalem (1099)|verovering van Jeruzalem]] trokken veelaanzienlijke aantallen kruisvaarders terug naar huis. In 1101 kwamen echterer nieuwe westerse troepen (de zogenaamde [[Kruisvaart van 1101]]). Zo’n 100.000 Franken staken in mei onder leiding van [[Raymond IV van Toulouse|Raymond van Saint-Gilles]] de Bosporus over. Kilij Arslan en Danisjmend dachten dat ze via Nicea zouden gaan, zoals de vorige kruistocht en vergiftigden alle waterplaatsen langs die route. Doch de groep volgde die route niet en de Turken raakten hun spoor kwijt.<ref name="Maalouf" /> Eind juni stonden de Franken onverwacht voor [[Ankara]]. Deze stad lag in het rijk van Kilij Arslan, maar werd ingenomen door de kruisvaarders. Deze trokken verder richting [[Niksar (stad)|Niksar]], waar Danishmend [[Bohemund I van Antiochië|Bohemund]] gevangen hield. Bij [[Mersivan]] hadden Kilij Arslan en Danisjmend een hinderlaag gelegd. Door de reeds lange tocht die de kruisvaarders hadden afgelegd (zie kaartje) en de verzengende hitte, stelde hun leger nog maar weinig voor en werden ze gemakkelijk verslagen. Raymond van Saint-Gilles vluchtte met enkelen. De overigen werden gedood en de vrouwen werden naar Aziatische [[harem]]s gebracht.<ref>Maalouf, p. 99</ref><br />

Kort nadien volgde een nieuwe Frankische expeditie in Klein-Azië, maar ook deze werd verpletterd. Een derde Frankische expeditie tenslotte werd verslagen bij [[Heraclea Cybistra|Heraclea]].

Na hetde grondigoverwinning verslagen vanop de kruisvaartkruisvaarders van 1101 ging Kilijpoogde Arslan verderzijn metmachtsgebied hetverder trachten te heroveren vanuit gebiedbreiden. In 1107 werd hij meester van [[MossoelMosoel]], maar werd kort daarop bestreden en verslagen door tegenstanders. Hij stierf bij het overzwemmen van de [[Tigris]].<ref>[http://books.google.be/books?id=QL88AAAAIAAJ&pg=PA110&lpg=PA110&dq=kilij+arslan+death+1107+runciman&source=bl&ots=8NIIqPNzaJ&sig=mpUWr69GQPa18LbLeCgOHigSvTs&hl=nl&sa=X&ei=Vt4mT7zVCISr-gb34qHMCA&ved=0CCoQ6AEwAQ#v=onepage&q&f=false Dood van Kilij Arslan]</ref> Hij was toen 28 jaar.

Zijn zoon [[KilijMas'ud Arslan III]] zou in [[1147]] tijdens de [[Tweede Kruistocht]] de Franken wel verslaan bij Dorylaeum.