15. März
De 15. März is de 74. Dag in’n Gregoriaanschen Klenner, oder de 75. Dag, wenn en Schaltjohr is.
| März | |||||||||||||||||||||||||||||||
|
Wat passeert is
[ännern | Bornkood ännern]Politik un Sellschop
[ännern | Bornkood ännern]- 44 v. Chr.: Julius Caesar warrt dör Verswörers in’t Theater vun Pompeius dör dreeuntwintig Messersteken an de Siet brocht.
- 493: In Ravenna maakt Theoderich de Grote sien Feend Odoaker doot un warrt dordör Alleenherrscher över Italien.
- 933: König Heinrich I. sleiht in de Slacht bi Riade an de Unstrut in’t Land infallne Magyaren torüch.
- 1400: Sophie vun Bayern warrt to de Königin vun Böhmen kröönt.
- 1493: Nadem jemehr beiden Scheep Niña un Pinta sik in’n Storm verloren harrn, drapt Christoph Kolumbus un Martín Alonso Pinzón an’n lieken Dag wedder in jemehrn spaanschen Heimathoben in.
- 1820: Maine warrt de 23. Bundsstaat vun de USA. De kummt dör Aftrennen vun en Rebeet vun Massachusetts tostannen.
- 1848: In’n Rahmen vun de Märzrevolutschoon seggt de Kaiser Ferdinand I. en Verfaten to.
- 1890: In Berlin fangt op Initiative vun Kaiser Wilhelm II. de 1. Internatschonale Arbeiderschuulkonferenz an.
- 1917: De russ’sche Zar Nikolaus II. dankt ünner den Druck vun de Februarrevolutschoon af.
- 1939: De Verdrag över dat Inrichten vun en Protektorat Böhmen un Mähren warrt ünnertekent.
- 2017: Parlamentswahl in de Nedderlannen.
Weertschap
[ännern | Bornkood ännern]- 1892: In de USA kriggt Jesse W. Reno en Patent op sien Rulltrepp.
- 1906: Henry Royce un Charles Rolls laat in Manchester jemehr nee’ grünnte Firma Rolls-Royce Limited indrägen.
- 1985: De eerste Nettdomain Symbolic.com warrt indragen.
- 1993: Dat Ünnernehmen Foron Hausgeräte GmbH geiht mit den eersten FCKW-free’n Köhlschapp in Serienprodukschoon.
Kunst, Kultur un Bowark
[ännern | Bornkood ännern]- 1797: De Oper Ponce de Léon vun Henri Montan Berton warrt in Paris ooropföhrt.
- 1843: De Oper Charles VI. vun Fromental Halévy warrt in Paris ooropföhrt.
- 1912: De Oper Das Spielwerk und die Prinzessin vun Franz Schreker warrt in Wien ooropföhrt.
- 1956: Dat Musical My Fair Lady vun Frederick Loewe un Alan J. Lerner warrt an’n Broadway ooropföhrt.
Religion
[ännern | Bornkood ännern]- 1000: Dat Arzbisdom Gnesen un dat Bisdom Breslau warrt inricht.
- 1513: De nee’ wählte Paapst Leo X. kriggt vör sien Krönen de Priesterweih, wiel he noch keen Geistlichen wesen is, ofschoonst he Kardinal weer.
- 1548: Dat Augsborger Interim warrt publizeert.
Wetenschoppen un Technik
[ännern | Bornkood ännern]- 1506: Paapst Julius II. genehmigt de Grünnen vun de Europa-Universität Viadrina in Frankfort (Oder).
- 1781: Pierre Méchain deckt de dree Spiraalgalaxien Messier 98, Messier 99 un Messier 100 op.
- 1827: De University of Toronto warrt as „King’s College at York“ grünnt.
- 1910: In Australien maakt Harry Houdini den eersten Motorflaag.
- 1950: De 1948 utklamüsterte Kopenhagener Bülgenplan för’t Verdeelen vun Sennenfrequenzen in’n Land- un Middelbülgen-Rundfunk treet in Kraft.
- 1952: Op dat Eiland Réunion fallt de opstunns hööchste metene Regenmengde an een Dag vun 1870 mm.
Katastrophen
[ännern | Bornkood ännern]- 2001: Op de Bohrinsel „P-36“ in Brasilien gifft dat mehrere Explosionen, bi de teihn Arbeiders ümkommt. De Bohrinsel suppt af un en Öölteppich drifft op de See un maakt en Ümweltversmudden.
Boren
[ännern | Bornkood ännern]- 1611: Jan Fyt, fläämsch Maler († 1661)
- 1638: Shunzhi, chinesisch Kaiser
- 1684: Francesco Durante, italiensch Komponist
- 1713: Nicolas Louis de Lacaille, franzöösch Astronom
- 1767: Andrew Jackson, US-amerikaansch Politiker un US-Präsident († 1845)
- 1768: Maria Anna Czartoryski, poolsch Schrieverin
- 1779: William Lamb, 2. Viscount Melbourne, engelsch Adliger un Politiker († 1848)
- 1796: Gustav Jung, plattdüütsch Schriever un Paster ut Brannenborg († 1892)
- 1808: Christian Gilow, plattdüütsch Schriever († 1885)
- 1809: Joseph J. Roberts, Präsident vun Liberia.
- 1810: Jakob Becker, düütsch Maler, Radierer un Lithograaph.
- 1821: Eduard Heine, düütsch Mathematiker.
- 1821: Johann Josef Loschmidt, öösterrieksch Physiker un Chemiker.
- 1830: Paul Heyse, düütsch Schriever un Literatur-Nobelpriesdräger.
- 1835: Eduard Strauß, öösterrieksch Komponist un Kapellmeester
- 1854: Emil Adolf von Behring, düütsch Bakterioloog, Seroloog un Nobelpriesdräger († 1917)
- 1866: Johan Vaaler, norweegsch Utfinner († 1910)
- 1868: Lida Gustava Heymann, düütsch Froenrechtlerin.
- 1871: Rosa Luxemburg, düütsch Politikerin († 1919)
- 1879: Marie Juchacz, düütsch Sozualreformerin un Froenrechtlerin.
- 1890: Josef Neuhäusser, düütsch Komponist.
- 1899: George Brent, US-amerikaansch Filmschauspeler.
- 1900: Dr. Fritz Walter, düütsch Footballfunkschonäär.
- 1900: Ernst Neufert, düütsch Architekt.
- 1901: Erich Fiedler, düütsch Schauspeler un Synchroonsnacker († 1981)
- 1905: Alexander Graf Schenk vun Stauffenberg, düütsch Historiker.
- 1905: Berthold Graf Schenk vun Stauffenberg, düütsch Jurist un Wedderstandskämper.
- 1907: Zarah Leander, sweedsch Schauspelerin un Singerin
- 1907: Jimmy McPartland, US-amerikaansch Jazzmusiker († 1991)
- 1913: Jack Fairman, britsch Rennfohrer
- 1919: Randy Brooks, US-amerikaansch Jazzmusiker un Big-Bandleader († 1967)
- 1920: Edward Donnall Thomas, US-amerikaansch Mediziner un Nobelpriesdräger († 2012)
- 1922: Horst Wendlandt, düütsch Filmproduzent
- 1926: Hildegard Rauschenbach, düütsch Schrieverin († 2010)
- 1927: Hanns Joachim Friedrichs, düütsch Feernsehmoderater
- 1928: Marga Altstadt, plattdüütsche Schrieversche un Kinnerplegersche († 2018)
- 1930: Schores Iwanowitsch Alfjorow, sowjeetsch un russisch Physiker un Nobelpriesdräger († 2019)
- 1930: Martin Karplus, öösterrieksch-US-amerikaansch Chemiker un Nobelpriesdräger
- 1932: Alan LaVern Bean, US-amerikaansch Astronaut († 2018)
- 1933: Philippe de Broca, franzöösch Filmspeelbaas
- 1935: Judd Hirsch, US-amerikaansch Schauspeler
- 1941: Hughie Flint, britisch Rockmusiker
- 1943: David Cronenberg, kanaadsch Speelbaas.
- 1947: Ry Cooder, US-amerikaansch Gittarist.
- 1950: Anba Damian, Bischop vun koptsche Kark in Düütschland
- 1951: Jürgen Mlynek, düütsch Physiker
- 1952: Josse De Pauw, fläämsch Schauspeler
- 1956: Zoltán Verrasztó, ungaarsch Swemmer
- 1961: Moungi Gabriel Bawendi, tuneesch-US-amerikaansch Chemiker un Nobelpriesdräger
- 1964: Fernando De Napoli, italieensch Footballnatschonalspeler
- 1966: Simon Demetz, italieensch Biathlet
- 1970: Derek Parra, US-amerikaansch Iesflinklöper
- 1975: Wesselin Topalow, bulgarsch Schachspeler.
- 1980: Camilla Renschke, düütsch Schauspelerin.
Storven
[ännern | Bornkood ännern]- 44 v. Chr.: Julius Caesar, röömsch Diktater.
- 405: Richū, japaansch Kaiser.
- 493: Odoaker, König vun Italien (* üm 430 rüm)
- 752: Zacharias, Paapst.
- 1587: Caspar Olevian, düütsch Reformater.
- 1684: August Varenius, düütsch Theoloog un Perfesser (* 1620)
- 1723: Johann Christian Günther, düütsch Dichter.
- 1842: Luigi Cherubini, italiensch Komponist.
- 1862: Henry Scheffer, franzöösch Komponist.
- 1880: Johann Karel Jacob de Jonge, nedderlännsch Historiker.
- 1897: James Joseph Sylvester, engelsch Mathematiker.
- 1921: Talaat Pascha, törksch Politiker.
- 1937: Arnold Spuler, düütsch Dokter, Entomoloog, Lepidopteroloog, Universitätsperfesser un Politiker (* 1869)
- 1957: Eberhard Buismann, oostfreesch Kommunalpolitiker (* 1879)
- 1959: Lester Young, US-amerikaansch Jazzmusiker (* 1909)
- 1961: Akiba Rubinstein, poolsch Schachspeler.
- 1962: Arthur Holly Compton, US-amerikaansch Physiker.
- 1962: Franz Weselik, düütsch Footballspeler.
- 1966: Grete Weiskopf, düütsch Kinnerbookschrieverin.
- 1969: Miles Malleson, engelsch Schauspeler un Dreihbookschriever (* 1888)
- 1975: Aristoteles Onassis, greeksch Reeder.
- 1983: Rebecca West, britsch Schauspelerin.
- 1993: Karl Mai, düütsch Footballnatschonalspeler (* 1928)
- 1994: Jürgen von Manger, düütsch Schauspeler un Komiker
- 1996: Wolfgang Koeppen, düütsch Schriever
- 2004: John Anthony Pople, britsch Mathematiker un Chemiker as ok Nobelpriesdräger (* 1925)
- 2005: Jean-Pierre Genet, franzöösch Radrennfohrer (* 1940)
- 2006: Heinz Sarkowski, düütsch Bookhistoriker
- 2008: George David Low, US-amerikaansch Astronaut (* 1956)
- 2011: Melvin Sparks, US-amerikaansch Jazz- un Bluesmusiker (* 1946)
- 2014: Jürgen Kurbjuhn, düütsch Footballnatschonalspeler (* 1940)
- 2021: Yaphet Kotto, US-amerikaansch Schauspeler (* 1937)
- 2024: Hans Blum, düütsch Komponist un Singer (* 1928)
