Watergate-Schandaal

As Watergate-Schandaal (ok. Watergate-Affäär oder kört Watergate) betekent man, nah en Definitschoon vun den Kongress vun de USA, tosommenfaatend en ganzen Reeg vun graveerend „Missbruuken vun Regeerensvullmachten“ (engelsch: abuses of governmental powers), de dat to de Amtstiet vun de republikaansch Präsidenten vun de USA, Richard Nixon tüschen 1969 un 1974 geeven hett. Dat Apenleggen vun disse Missbruuken af Juni 1972 wurr en in de USA massiv en dör den Vietnamkrieg utlööst, sellschopplich Vertroenskries tegenöver de Politikers in Washington noch starker un führ denn to en swoor Verfaatenskonflikt. Hööchpunkt vun de deels dramatisch Entwicklungeen weer an’ 9. August 1974 de Rückträe vun Nixon vun sien Amt.

Ut disse Affäre entwickel sück dat völfak vun Medien bruukt Suffix -gate för de verscheedenst Schandaals. Dat wurrd nich blots in’t engelsch Spraakruum bruukt sonnern wat seltener ok in verscheeden anner Spraken, as bispeelswies den Waterkantgate för de Barschel-Schandaal in dat Johr 1987 in Sleswig-Holsteen.

Inführen

Schauplatz vun den Inbröök: de Watergate-Gebäudekomplex in Washington

De Watergate-Schandaal is nömmt nah de in dat Zentrum vun de amerikaansch Hööftstadt Washington liggend Watergate-Hüüskomplex, in de sück Anfang vun de 1970er-Johren dat Hööftquartier vun de Demokratischen Partei befunn. In disse Komplex hett de vun en Waakmann verständigt Polizei in de Nacht to’n 17. Juni 1972 fiev Inbreker verhaft, de offenbor versöcht harrn, Afhörwanzen to installeeren un Dokumente to fotografeeren. All to en fröh Tiet wurr dit Upsehn erregend Begeevenheit in Verbinnen mit den in’ November 1972 anstahn Präsidentschapswahl brocht, bi de de Amtsinhalber Richard Nixon nochmals för de Republikaansch Partei antreden sull.

Umfangriek Ermittlungen vun dat FBI hebbt denn aber bald ergeven, dat de Updraggever vun den Watergate-Inbröök ünner eng Mitarbeiter vun den Präsidenten bzw. in sien Wahlkomitee to söken weern. Disse Erkenntnis führ nah Nixon sien Wedderwahl dör en Schneeballeffekt to dat Opdecken vun wiederen Verbreken un Vergahn, de in de Johren tovör deels up direkte Anwiesen vun dat Witt Huus hen begahn wurrn weern. In en erstaunlich Kett vun Enthüllungen, de af März 1973 de Berichterstattung vun de Medien beherrschen, kreeg de amerikaansche Apenlichkeit so nah un nah dat Utmaat vun disse Amtsmissbruuken tolasten vun de politischen Gegners vun Nixon mit. Doruphen wuss de Druck up den Präsidenten, to en vullstännig Upklären vun disse Affäär bitodragen un umfaatend mit de Justiz un mehreren Utschüssen vun den Kongresses tosommenarbeiten. Nixon hett sück aber wiegert, dat to doon un hett deels massiv versöcht, de Ermittlungen to behinnern oder to begrenzen. Dat hett de USA in en lang andüernd Verfaatenskrise stött un hett denn dat Repräsentantenhuus dorto brocht, en Amtsenthevensverfohren (Impeachment) tegen Nixon intoleiten. De in de amerikaansch Historie bispeelslos Konfrontatschoon vun de dree Staatsgewalten gung an‘ 9. August 1974 mit den bither eenzigen Rückträe vun en US-Präsidenten to Enn‘.

Faken wurrd de Watergate-Affäär togliek as Triumph vun de Pressefreiheit düüt, wiel Journalisten wesentlich to hör Upklären bidragen harrn. Berühmt wurr in dissen Tosommenhang vör allen de 1973 mit de Pulitzer-Pries uttekent Berichterstattung vun de Washington Post un deren twee Reporter Bob Woodward un Carl Bernstein. Während de den Watergate-Inbröök ünnersökend Staatsanwälte dissen, trotz weddersprekend Indizien, bit Anfang 1973 as da Ergebnis vun de Överievrigkeit vun ünnerordnet Figuren ansehn deen, hett de Washington Post all in‘ Sömmer un Harvst 1972 – also midden in‘ Präsidentschapswahlkamp – över en wietreckend politisch Verschwörung ünner Inslott vun dat Witt Huus spekuleert. De Grundlaag vun entsprekend Artikel weern dorbi vör allen de verdeckt Henwiesen, de Woodward af Juni 1972 vun sien Hööftinformanten Mark Felt kreegen harr. Bit Juni 1973 weer Felt, de vun en Redakteur vun de Washington Post den in de amerikaansch Pressehistorie ingahn Decknaam Deep Throat kreegen harr, stellvertreden Direkter vun de FBI un weer in disse Funktschoon mit den Ergevnissen vun de Watergate-Ermittlungen bestens vertroot.

Ofschoons de faken to lesen Behauptung, Woodward un Bernstein harrn Watergate „opdeckt“, nah eenhellig Dorstellung vun de Fackliteratur stark överdreven is, dröfft hör Insatz för de Kontroll vun de Staatsmacht dör de „Veerte Gewalt“ doch as bispeelhaft för couragierten Journalismus gellen. Woll könnt de Oorsprünge vun den investigativen Journalismus in de USA bit to de Muckrakers an‘ Anfang vun dat 20. Johrhunnert un fröher torüchverfolgt wurrn, dennoch wurr de Watergate-Affäär nah de Wöörd vun den Michael Schudson to’n „Herzstück des Mythos um den amerikanischen Journalismus“. Dat hett de nahfolgenden Generatschonen vun Reporter anspoornt, Machtmissbröök in Politik, Wertschap un Sellschop noch mehr nahtospören un de antoprangern, Up de anner Siet is aber ok de Tendenz to Sensationslüst un to dat „Produzeeren“ vun Schandalen dör de Medien (engelsch:scandal mongering) fasttostellen.

Wat hörrt to de Watergate-Schandaal?

Dat gifft kien verbindlich Definitschoon doröver, welker „Missbräuche von Regierungsvollmachten“, för de letztlich Präsident Richard Nixon as Hööft Exekutive de Verantwoortung droog, neben den Karnkomplex vun den fehlslahn Watergate-Inbröök van‘ 17. Juni 1972 ünner den Sammelbegreep „Watergate-Schandaal“ fallen un welker nich. En eerst Afgrenzen ergifft sück aber ut de Themenrebeeden, de de Watergate-Utschuss vun den Senat (eegentlich Naam: Senate Select Committee on Presidential Campaign Activities) ünner sien Vörsitter Senator Sam Ervin af Mai 1973 ünnersöken dee. De Ergevnisse vun disse Ermittlungen wurrn in‘ Juni 1974 in en 1250 Sieden starken Afslussbericht tosommenfaat. Nah den Ervin-Utschuss hörrt de folgend teihn Deelberieken to de „Watergate-Affäär“:

1. de Missbruuk vun Regeerensbehörden dör dat Witt Huus oder in de sien Updrag;
2. de eegentliche Watergate-Inbröök;
3. de Vertuschung vun de Achtergrünnen vun den Watergate-Inbröök;
4. de Wahlkampfpraktiken vun dat Komitee to de Wedderwahl vun den Präsidenten;
5. dat Behinnern vun de Justiz bi de Watergate-Ünnersöken;
6. dat Finanzgeboren un de Wahlspendenpraxis vun Nixon sien Wedderwahlkomitee;
7. de „Melk-Fonds“ vun illegaler Parteispenden, mit de en Konglomerat amerikaansch Melkproduzenten Infloot up de Politik in Washington winnen wull;
8. en illegale Parteispende vun 100.000 $, de Nixon sien persönlich Früend Charles „Bebe“ Rebozo vun den Milliardär Howard Hughes entgegennommen harr;
9. Vördeelnahmen (bispeelsweis dör den „Verkoop“ vun Botschapsposten in‘ Uttuusch för Wahlkampspenden) un Stüernachtertrecken dör Präsident Nixon;
10. de „ITT-Affäär“, bi de dat um vermeintliche Vördeelsgewährung för den Industriegiganten in‘ Tosommenhang mit en Kartellverfohren in‘ Uttuusch för en indirekte Wahlkampspende gung.

Över disse Themenkomplexe herut hebbt Journalisten un Historiker aber ok tallriek anner Vorgänge ut Nixon sien Amtstiet as Aspekte vun de Watergate-Schandaal faststellt. Deels weern de anrööeknd, deels wurrn de later aber ok dör Gerichte as illegal klassifizeert. Disse Vorgänge wurrn vun de Ermittler vun de „Watergate Special Prosecution Force“ (WSPF) ünnersöcht. De amerikaansch Apenlichkeit hett dat eerst ahn Utnahm in‘ Tosommenhang mit de groot Well vun Watergate-Enthüllungen af März 1973 dorvan:

1. dat all kört nah Nixon sien Amtsanträe en eegen Privatdetektiv dör dat Witt Huus anhüert wurr; de sull belastend Informatschonen över politisch Gegner vun de Republikaner sammeln un disse denn den Medien tospelen; en Bispeel weern Nahforschungen över Edward Kennedy nah de sien Autounfall in Chappaquiddick;
2. de so nömmt „Kissinger-Wanzen“, en illegal Afhöraktschoon, de up Bedrieven vun Nixon sien Sekerheitsberader Henry Kissinger af April 1969 gegen Mitarbeiter vun den Natschonalen Sekerheitsrat un gegen verscheeden prominent Journalisten dörführt wurr; dat wurr makt, um uttofinnen, well ut Kissinger sien Staff Informatschonen an de Medien dörsickern leet;
3. de (letztlich nich ümsett) „Houston-Plan“ ut dat Johr 1970 to dat Vernetten vun Aktivitäten vun CIA, FBI un anner Spionage- un Straafverfolgungsbehörden ünner direkt Kontroll vun dat Witt Huus; dornah sull de Exekutive wietreckend Vullmachten in‘ Kamp tegen linksradikale Staatsfeinde un militante Gegner vun den Vietnamkrieg kriegen;
4. de üüner de Ägide vun Nixon sien Berader Charles Colson makt „Feindeslist“ (Nixon's enemies list); de wurr ständig wieder makt (Master list of Nixon’s political opponents) un enthull Naams vun Personen, de man nahseggen dee, den Präsidenten, sien Regeeren oder de Republikaanschen Partei feindselig tegenövertostahn; disse Personen sullen bispeelswies verstärkt mit Prüfungen vun de Bundsstüerbehörde IRS reken mooten oder vun vörnherin vun de Vergaav vun lukrativ Staatsupdrääg utslooten ween;
5. de to‘n Deel illegalen Aktivitäten vun de in‘ Sömmer 1971 grünnd „Klempner“-Eenheit vun dat Witt Huus; se sull up de een Siet „Lecks“ ut den Regeerensapparat tegenöver de Medien stoppen un up de anner Siet negativ Informatschonen över Gegner vun dat Witt Huus sammeln un gezielt (aber verdeckt) an de Apenlichkeit wiedergeven; twee Liddmaaten ut de „Klempner“-Eenheit, Gordon Liddy un E. Howard Hunt, weern later ok för de Planung, Organisatschoon un dat Dörführen vun den Watergate-Inbröök verantwortlich.

To good Letzt gifft dat den Versöök vun revisionistisch Schrievers mit starken Hang to Verswörensszenarien, de Historie vun de Watergate-Affäär dör Dorleggen vun en för de Apenlichkeit gröttstendeels unbekannt, vermeentlichen „Sub-Plots“ ümtoschrieven. Dorbi wurrn sünners de Watergate-Inbröök un de Versöök, de Achtergrünnen to vertuschen wahwies ok as Ergevnis vun verdeckt Handlungen vun Nixon feindlich gesinnt Institutschonen as de CIA oder de amerikaansch Armee oder de Aktivitäten intriganter, vun persöönlich Motiven lenkt Personen (as John Dean oder Alexander Haig) in de unmittelbar Ümgeeven vun Präsident Nixon beschreven. In disse Interpretatschonen wurrd de Watergate-Affäär umdüüd to en „stillen Staatsstriek“, mit de en unliebsam Amtsinhaber ut dat Witt Huus dreeven wurr. Die Tatsaak, dat ok eenig seriöös Historiker diese Theorien to’n to’n Deel akzepteert hebbt, hangt dormit tosommen, dat verscheeden Aspekte vun de Affäär, sünners de nip un nau Achtergrünnen vun den Watergate-Inbröök, bit hüüd nich eendüüdig kläärt wurrn kunnen.

Bispeelen för en populäär Adaptschoon vun disse Verswörungstheorien sünd de Filme JFK – Tatort Dallas un Nixon vun Oliver Stone. Stone konzentreert sück dorbi up de Rull vun Howard Hunt, de in sien CIA-Tiet Mitorganisator vun de Schwienbucht-Invasion weer. Deren Scheitern leefert nah Ansicht vun verscheeden Schriever dat Motiv vun en ünnerstellt CIA-Mordkomplott tegen den verantwoortlich makt demokraatschen Präsidenten; Hunt speel in eenig vun disse Dorstellungen sogor de Rull vun en wiertrecker vun de Kennedy-Ermordung van’ 22. November 1963. In den Film Nixon wurrd den Ankieker buterdem nahleggt, dat en um disse Verbinnen weeten Nixon sülvige as Druckmiddel tegen de CIA utnutzt, dormit de de Watergate-Ünnersöken (un dormit en drohend Blootstellen vun de Rull vun Hunt nich blots bi den Watergate-Inbröök, sonnern ok bi de Kennedy-Ermordung) to behinnern.

Nixons Regeerensstil un de Rull vun sien engsten Berader

Nixon in sien Büro an Bord vun de Air Force One

Nixon hett sück in’ Ünnerscheed to anner Präsidenten blots selten mit utwiest Experten ut Ministerien un Behörden drapen. Stattdessen harr he en engen Krink vun Berader, vörnehmlich Mitarbeiter vun dat Witt Huus, de all wat wieder gahn dee, vör hüm erledigen sullen. So geev dat en zentralistisch un hierachisch Regeerensstil. De Präsident wurr vun völ Vörgängen schienbor „afschirmt“, sien Mitarbeiter kunnen dör hör stännigen Togang to dat Oval Office hör eegen Ünnergeeven aber immer wies maken, dat hör Befehle un Anordnen dör den Präsidenten afdeckt weern. Dat weer aber nich immer de Fall. Traditschonell inflootriek Institutschonen, as etwa dat Butenministerium oder dat Verteidigungsministerium beleven to glieker en Verlust an Bedüüden, wiel de tostännig Ministers William P. Rogers un Melvin Laird nich to den exklusiven Nixon-Zirkel hörrn deen.

Nixon hett de Ministerialbürokratie misstroot. He hett de as „ünnerwannert“ vun hüm feindlich gesinnten Demokraten un Vertreder vun dat liberal Ostküsten-Establishment, de an Ivy-League-Universitäten as Harvard oder Yale studeert harrn, ansehn. Dat Misstroon wurr fördert dör de völ „Lecks“ (leaks), vun de sien Regeeren vun Anfang an plaagt werr. Sülvst geheimste Regeerensdokumente un -informatschonen wurrn den (faken liberalen) Medien tospeelt. Nixon hett dat nich blots as persönlichen Affront, sonnern ok as gezielten Versöök ansehn, sien strikt vun de Apenlichkeit afschirmten politischen Initiativen to saboteeren. Dat hett vör allen de hüm besünners interesseren Butenpollitik bedrapen. Nixon sien good dokumenteert Obsession, disse „Lecks“ um jeden Pries to stoppen, entwickel sück to en wichtigen Utgangspunkt vun de vun dat Witt Huus stüert, kriminell Aktivitäten.

Nixon hett de vermeentlich Untoverlässigkeit vun de Ministerien un Behörden dormit umgahn, dat he de Slöötelpositschonen mit hüm tegenöver loyal Personen besett hett. Den Versöök, disse Lüüd in sien politisch oder gor persönlich Interesse to instrumentalisieren, tell de Kongress later to Nixon sien „Missbröök vun Regeerensvullmachten“. Allerdings muss de Präsident bi de personell Umbau vun den Regeerensapparat ut Rücksicht up de apenlich Meenen insgesamt zögerlich vörgahn, so dat sien Skepsis tegenöver de Bürokratie in de Loop vun sien eerste Amtstiet ehder to- as afnehm. De Präsident un sien engste Berader hebbt en manichäisches Früend-Feind-Denken utformt, dat dordör noch starker wurr, as de Regeerenspolitik anfangs wenig Spood harr. En Wedderwahl vun Nixon 1972 wurr tonehmend fraglich. Minst in de Loop vun dat Johr 1970 bill sück so en Belagerungsmentalität in dat Witt Huus ut, de ok in de Medien registreert un kritiseert wurr. Man snack vun en „Palastgarde“ oder gor (wegen de düütsch oder düütsch klingend Nahnaams vun Nixon sien Mitarbeiters) vun en „Berliner Müer“, de den Präsidenten immer starker vun de Wirklichkeit afschirmen dee.

John Ehrlichman un Harry Robbins Haldeman in‘ April 1973

Disse „Palastgarde“, de in de Regel jeden Dag Kuntakt mit den Präsidenten harr, bestunn to Beginn vun Nixon sien Amtstiet in‘ Wesentlichen ut dree Personen: Justizminister (Attorney General) John N. Mitchell, Staffschef vun dat Witt Huus (White House Chief of Staff) H.R. „Bob“ Haldeman un den Rechtsberader (Counsel) vun den Präsidenten un lateren Berader för binnepolitisch Fragen (Assistant to the President for Domestic Affairs) John Ehrlichman. Haldeman un Ehrlichman weern siet Anfang vun de 1960er Johren politisch mit Nixon verbunnen un harrn in sien fehlslahn Wahlkampagnen för de Präsidentschapswahl 1960 un för den Gouverneursposten in Kalifornien (1962) mitwarkt. As Westküstler hebbt se nich blots Nixon sien konservativ Weltsicht deelt, sonnern ok sien Vörbehalte tegenöver den gliekermaaten as arrogant un liberal ansehn Ostküsten-Establishment. Mit Mitchell, en profileert Afkaat, weer Nixon tonächst geschäftlich verbunnen, as he in de 1960er Johren in New York as Anwalt tätig weer. As eenzig vun sien engsten Berader kann Mitchell ok as persönlich Früend vun Nixon gellen.

In dissen Krink vun politisch Vertrooten keemen in de Loop vun dat Johr 1969 twee wiedere Mannlüüd to: Henry Kissinger, de as Natschonaler Sekerheitsberader de Verlagerung vun de Veranwortung för de Butenpolitik weg vun dat State Department un hen in dat Witt Huus personifizeeren dee, un Charles Colson. Letzterer weer offiziell Chefberader (Chief Counsel) vun den Präsidenten, stüer aber tatsächlich parteipolitisch Aktivitäten, de dat Witt Huus eenig ünnerseggt weern, un konfrontativ Medienkampagnen.

Mitchell hett up Drängen vun Nixon 1971 inwilligt, sien Ministeramt in‘ Fröhjohr 1972 uptogeven un mit de Leitung vun dat Komitees to de Wedderwahl vun den Präsidenten (CRP) de Verantwortung för de Organisatschoon vun den Wahlkamp tö övernehmen. He bleev aber ok in disse Tiet en vun de engsten berader vun den Präsidenten un harr jeden Dag Kuntakt mit de sien Staff. All unmittelbar nah den Watergate-Inbröök van‘ 17. Juni 1972 muss he den CRP-Vörsitt afgeven un truck sück ut de Politik torüch. To’n Johreswessel 1972/1973 is ok Colson, ebenfalls insgeheim all upgrund sien Watergate-Verstrickungen, ut dat Witt Huus utscheeden. Nah en Well vun Watergate-Enthüllungen, de dat Land tüschen März un April 1973 ergreepen harr, mussen denn an‘ 30. April 1973 ok Haldeman un Ehrlichman hör Posten rüümen.

De Liddmaaten vun de „Palastgarde“ weern, mit partiell Utnahm vun Kissinger, deep verstrickt in de Rechtsbröök, de dat in Nixon sien Amtstiet geev. Mitchell, Haldeman, Ehrlichman un Colson kreegen dorför nahderhenn Haftstrafen. Spätestens dat Utscheeden vun Haldeman un Ehrlichman ut hör Funktschonen verlager af Mai 1973 de Upmarksomkeit vun de Apenlichkeit up de zentraal Fraag „wat hett de Präsident wannehr wusst“ (as dat in den Ünnersökensutschuss vun den Senat immer weer formuleert wurr) vun de ganz Watergate-Vorkommnissen, de vun de „Palastgarde“ stüert wurrn weern.

Vörgeschichte vun den Watergate-Inbröök

Wahlkampf 1968: Nixon mit sien „Markenteken“

Siet sien politischen Upstieg dank de Alger-Hiss-Affäär föhl sück Nixon vun de Liberalen – as he de Anhänger vun de Demokraatsch Partei nömmen dee – un de vun hör beherrscht Presse vun dat Ostküsten-Establishments bekämpt. All 1952, bi sien Kandidatur as Viezpräsident, kunn he sück blots dör en rhetorischen Upträe (Checkers Speech) gegen deren Vörwürfe redden. Sien Nedderlaag in‘ Wahlkamp 1960 tegen John F. Kennedy führ he in sien Memoiren up de Makenschapen vun de Liberalen zurück. Sülvst 1968, as de Demokraten wegen hör Verantwortung för den Vietnamkrieg up en Deeppunkt weern, kunn he de Wahlen1968 blots knapp winnen.

As 1971 de Vörbereitungen för de Wahl 1972 anstunnen, weern sien Utsichten up en Wedderwahl man nich so rosig, as se sück nahderhenn dorstellen deen: de Demonstratschonen gegen den Vietnamkrieg weern up den Hööchpunkt un Nixon kunn nich mal de Examensfier vun sien Dochter besöken, wiel de Polizei dor sien Sekerheit nicht garanteeren kunnen. Um sien Wedderwahl to sekern, leet he dat Komitee to de Wedderwahl vun den Präsidenten ünner Leitung vun sien Justizminister John Mitchell grünnen. De Finanzierung vun dit Komitee verlüst in’t Dunkel. Ünner annern weern dor de Drahttreckers vun den Watergate-Inbröök beschäftigt. Dat Komitee hett sien Tätigkeit noch fortführt, as de Wedderwahl vun Nixon all lang sekert weer.

Organisatschonen, de sück mit de weniger mui un legalen Aspekten vun den Wahlkamp beschäftigten, weer dormals – up beid Sieden – dörut begäng un sünd kien Utfinnen vun Nixon ween.

Wuwiet Nixon mit de Eenzelheiten vun de Arbeit vun dat CRP vertroot weer, weet man nich. In sien Memoiren hett he den Inbröök as idiotisch un völlig sinnlos betekent. Nah sien Dorstellung geev dat dor nichts to erfohren, wat nich all sowieso bekannt weer. Buterdem weer en Wedderwahl to’n Tietpunkt vun den Inbröök all so good as seker.

De Inbröök

In de Nacht vun den 17. Juni 1972 is en Waakmann bi sien Rundgang in den Watergate-Komplex upfallen. dat en Stück Kleevband an en Döör anbrocht weer, dormit de nich tofallen kunn. Nichts ahnend harr he dat Kleevband wegnommen un sien Rundgang wieder makt. As he weern an de Döör vörbikeem, weer dor weer en Kleevband anbrocht. Dat keem hüm verdächtig vör un he hett de Polizei alameert. De Polizeit hett denn en Grupp vun fiev Mann fastnommen, nahdem de all in dat Hööftquartier vun de demokraatsch Partei in den Watergate-Komplex in Washington, D.C. inbraken weer. De fiev Mannlüüd weern Bernard Barker, Virgilio González, Eugenio Martinez, James W. McCord, Jr. un Frank Sturgis. Dat weer all de tweet Inbröök. Dorbi sullen nicht funktschoneerend Afhörmikrofone nee instellt un eenig Fotos makt wurrn.

De Bedeeligung vun McCord, de mit dat CRP in Verbinnen stunn, hett vör Spekulatschonen över en Verstrickung vun dat Witt Huus mit dit Verbreken sörgt.

Vertuschen

De Sekretär vun Präsident Nixon Ron Ziegler hett dat aber demeteert un hett den Inbröök as „drittrangig“ betekent. Bi dat Verlesen vun de Anklaag hett sück aber McCord as ehmalg Liddmaat vun den Gehemdeenst CIA utwiest, wat up dat Interesse vun en Journalisten vun de Washington Post stött is, de bi de Verhandlung dorbi weer. Disse Journalist weer Bob Woodward. Tosommen mit sien Kolleg Carl Bernstein fung he an – mit Rückendeckung vun hör Chefredakteur Ben Bradlee – immer mehr de Fakten to de verhaft Mannlüüd freetoleggen. En Informant („Deep Throat“) hett de beid Journalisten hulpen, indem he de jeweiligen Rechercheergevnisse bestätigte oder hör seggt hett, wenn se up en falsch Spoor weern. De Identität vun den Mann wurr 33 Johr lang geheim hollen. Eerst an‘ 31. Mai 2005 wurr dör en Artikel vun de amerikaansch Tietschrift Vanity Fair bekannt, dat dat sück dorbi um Mark Felt, to de Tiet Nummer twee vun den FBI, hanneln dee. Felt und Woodward hebbt regelmatig Geheimdrapen in en Deepgarage afspraken, um Informatschoonen uttotuuschen.

Nixon deiht sück mit Kissinger beraden, November 1971

De Präsident hett vergevens versöcht, de CIA intoschalten, um de Ermittlungen vun de Bundspolizei FBI to verschleppen, indem natschonale Sekerheitsinteressen gellend makt weern sullen. Tatsächlich wurr dat Verbreken, neben tallriek wiederen „schidderch Tricks“, vun dat Witt Huus ut vun den CRP-Vörsitter un un Justizminister John N. Mitchell plaant, un dat up Anordnung vun Präsident Nixon: En spezielle Ünnersökenseinheit weer siet 1971 vun dat Witt Huus upbaut wurrn. Dorbi hannel sück dat um de nömmt Grupp vun „Klempnern“, ünner de Direktschoon vun Gordon Liddy un Howard Hunt, de Informationslecks ünnersöcht un verscheeden Operatschonen tegen de Demokraten dörführt hett. Dreih- un Angelpunkt vun dat Ünnernehmen weer de Paranoia vun Nixon in Betoog up den Wahlkampleiter vun de Demokraten, Larry O’Brien, de siet 1968 up de Gehaltslist vun den Milliardär Howard Hughes stunn, vun de ok Nixon sülvst mehrfak Spenden- as ok Bestekensgelder kreegen harr. Dor sien Präsidentschapskandidatur 1960 an en Spendenaffäär, in de Hughes un Nixon sien Bröer Donald verwickelt weern, scheitert weer, weer Nixon bang, dat O'Brien Insiderweeten harr, mit dat he Nixon sein Roop ruineeren kunn. De Präsident hett de Afhöraktschoon in den Watergate-Komplex anordnet, um ruttofinnen, of un wu O'Brien hüm gefährlich weern kunn.

Gerichtsverhandlungen

An‘ 8. Januar 1973 wurrn de Inbreker tosommen mit Liddy un Hunt vör Gericht stellt. All mit Utnahm vun McCord un Liddy hebbt sück schuldig bekennt, un all wurrn för schuldig befunnen wegen Verswörung, Inbröök un wegen Afhören. De Anklaagten wurrn dorför betallt, up schuldig to plädeeren, aber kien wiedere Tüügenutsagen to maken. Dat hett den Richter John Sirica (ok bekannt as Maximum John wegen sien unnachsichtig Oordeelen) so in Wut, dat he 30-johrig Haftstraafen verkünnen dee (as Vergliek: En Mörder kreeg dormals 20–25 Johr un kunn nah 15 Johren mit sien Entlaaten reken), aber ok andüüd hett, sien Oordeel to överdenken, wenn de Anklaagten kooperativer weern. McCord stimmte hett doruphen de Tosommenarbeit tostimmt, hett dat Komitee to de Wedderwahl vun den Präsidenten beschuldigt un hett togeven, en Meineid leist to hemm. Anstatt also dat Verfohren to’n Enn‘ to bringen, wurrn de Ünnersöken nu noch wieder makt. De Senat hett denn den Watergate-Utschuss insett, um den Watergate-Schandaal to ünnersöken, un man fung an, Staffliddmaaten vun dat Witt Huus vörtoladen.

Ermittlungen in dat Ümfeld vun den Präsidenten

An‘ 30. April weer Nixon dwungen, twee vun sien inflootriekst Berader to’n Rückträe to bewegen: H. R. „Bob“ Haldeman (Staffcheff in dat Witt Huus) un John Ehrlichman (Berader för binnere Angelegenheiten). Beid wurrn en lütt Sett later to Gefängnisstrafen veroordeelt. Nixon hett ok den Rechtsberader vun dat Witt Huus John Dean entlaaten, de sück inverstahn erklärt harr, mit de Staatsanwaltschap tosommen toarbeiten un later bi sien Upträe vör den Watergate-Utschuss vun den Senat to en Slöteltüüg gegen Nixon sülvst wurrn sull. An de sülvig Dag hett Nixon mit Elliot Lee Richardson en nee Justizminister ernannt un hett hüm de Macht geven, en Sünnerstaatsanwalt (Special Prosecutor) för de wassend Ermittlungen in de Watergate-Affäär intosetten. Richardson leet sück vun Nixon tosekern, dat de Sünnerstaatsanwalt (de institutionell dat Justizministerium ünnerstahn würr) free Hand bi de Watergate-Ünnersöken hemm sull. An‘ 18. Mai hett Richardson den Harvard-Rechtsperfesser Archibald Cox up dissen Posten insett. De in‘ Feernsehen överdragen Anhörungen in‘ Senat harrn de Dag vörher anfungen. Söben Berader vun Präsident Nixon wurrn an‘ 1. März 1974 wegen hör Rullen in‘ Watergate-Schandaal un de Behinnerung vun de Justiz för schuldig befunnen un veroordeelt.

De Toonbänner

De Anhörungen, de vun den Watergate-Utschuss vun den US-Senats dörführt wurrn un in de Dean as Startüüg neben völ anner ehmalgen Slöteltüüg de Nixon-Regeeren en verheerend Tüügnis afleggen dee, wurrn meest den gesamten Sömmer 1973 över in’t Feernsehn överdragen un hebbt Nixon en katastrophalen politischen Schaden tofüügt. De Ermittler vun den Senat hebbt an‘ 16. Juli en utslaggevend Tatsaak utfunnen: Alexander Butterfield, de bit Dezember 1972 as Mitarbeiter vun Nixon sien Staffchef Haldeman en vun de wenigen weer, de in dit Geheimnis inweeht weer, hett utseggt, dat en Tonbandsystem in dat Witt Huus automatisch all upteken dee, wat in dat Oval Office snackt wurr. Disse Toonbandupnahmen, so hebbt de Ermittler slooten, kunnen wiesen, of Nixon oder Dean de Wohrheit över de Slöteldrapen in dat Witt Huus seggen deen. De Bänner wurrn daraufhin sowohl vun Cox as ok vun den Senat to Beslagnahm verlangt. Nixon hett aber verkloort, dat de direkte Togreep vun de Justiz oder vun en Parlamentsutschuss up Toonbandupnahmen vun den Präsidenten en ungerechtfertigten Ingreep in sien Vullmachten as Hööft vun de Exekutive (Executive privilege) un dormit en Verletzung vun de Gewaltendeelen dorstellen würr.

Dat geev den en maandlang Tautrecken um de Herutgaav vun de Bänner, bi dat Nixon up Cox mit dat Ziel inwarken wull, sien Beslagnahmforderung fallen to laaten. Toletzt hett den Präsident an‘ 19. Oktober 1973 en Kompromiss vörslahn, nah dem de vun hüm acht Senator John Cornelius Stennis, en konservativ Südstaaten-Demokrat, de Bänner anhören un der Inholt för Cox schriftlich tosommenfaaten sull (Stennis compromise). Cox hett dat Angebot aber sofort torüchwiest, woruphen Nixon an‘ 20. Oktober 1973, en Saterdag, as Regeerenschef Justizminister Elliot Richardson upfordern dee, den Sonnerstaatsanwalt vun sien Amt to entheven. Mit den Henwies, dat Nixon fröher toseggt harr, den Ermittler free Hand to laaten, hett Richardsens eggt, dat he dat nich doon kunn uni s vun siem Amt torüchtreden. Doruphen hett Nixon den stellvertreden un nu amteerend Justizminister William Ruckelshaus befahlen, sien Order uumtosetten, aber ok de stell sück wiegerlich un wurr vun Nixon entlaaten. Eerst de darte Mann in de Rangoordnung vun dat Justizministerium, Solicitor General Robert Bork, hett de Anwiesung vun de Präsidenten annommen un Cox entlaaten. De dramatisch Begevenheiten vun dissen 20. Oktober 1973 wurrn vun de Medien gau as „Saturday Night Massacre“ charakteriseert un hebbt en Well vun Empörung in de amerikaansch Apenlichkeit hervörroopen. In‘ Kongress wurrn in de folgend Daag vun tallriek Afordnten Gesetzeninitiativen in Gang brocht, de dorup dalwullen, Nixon vun sien Amt to entheven.

Nixon hett widerhen de Övergaav vun de Bänner verwiegert, stimm aber de Övergaav vun Afschriften vun en groot Tall vun Bännern to. Se hebbt to’n grooten Deel de Utsagen vun Dean bestätigt. Nixon hett toletzt vör den Böversten Gerichtshoff dat Verfohren United States v. Nixon un muss de Bänner herutgeven. Dorbi wurr denn ok opdeckt, dat en entscheedend Deel vun en Toonband, dat vördem nich ut dat Witt Huus rutkommen weer, löscht wurrn weer.

Nixon harr dat System mit de Bänner nich sülvst utfunnen, sonnern funn dat System bi sien Amtsanträe vor. Tonächst leet he dat afbauen. Later wurr dat nee installeert – as he seggt hett – um de Bänner bi dat Verfaaten vun sien Memoiren to bruuken. John Ehrlichman seggt in sien Memoiren aber, Nixon harr dat System weer inbauen laaten, um gegen den Anspröök vun Henry Kissinger sien Andeel an de Butenpolitik dokumenteeren to können. De Schimpwöör, de he af un an bruuken dee, wurrn hüm natüürlich ok vörsmeeten. Dat sien Vörgänger, Lyndon Baines Johnson, hüm aber dormit wiet överdrapen hett, hett nümms seggt. Wat verwunnern deiht is, dat de schlecht Qualität vun de Bandupnahmen eerst bi dat Ermittlungsverfohren upfallen is. Sülvst Experten weern sück faken nich eenig, wat seggt wurr un well dat seggt harr. Offensichtlich harr sück nümms – ok Nixon nich – de Mühe makt, de Funktschoon vun dat System to överprüfen.

Amtsenthevensverfohren un Rückträe

1974 fungen in dat Repräsentantenhuus de formal Ünnersöken to de Amtsentheven vun den Präsidenten an. Vörher weer de Viezpräsident Spiro Agnew, tegen de Vorwürfe wegen Bestechlichkeit erhaben wurrn weern, to’n Rückträe drängt; sien Nahfolger weer Gerald Rudolph Ford. De eerst Gesettartikel wurr an‘ 27. Juli 1974 mit 28 gegen 10 Stimmen verafscheedt, wenige Daag nahdem de Böverste Gerichtshoff eenstimmig gegen Nixon sien Anspröök in‘ Fall vun de Toonbandmitsnitte entscheeden harr. Dree wiedere Artikel to de Behinnern vun de Justiz bi de Ermittlungen to den oorsprünlichen Watergate-Inbröök as ok to Ünnersöken över de illegale Verwennen vun Wahlkampgeller wurrn ebenfalls verafscheedt..

Nixon verlett an‘ 9. August 1974, nahdem he sien Rückträe bekanntgeven harr, dat Witt Huus mit de Army One.

In‘ August wurr en tovör nich bekannt Toonband van‘ 23. Juni 1972, also blots wenig Daag nah den Watergate-Inbröök, publik, worin Nixon un sien Staffschef Haldeman den Plaan schmeed hebbt, de Ermittlungen dör fiktiv Grünnen vun de natschonale Sekerheit to blockeeren. Dit Band wurr as „Smoking Gun“, also as en Bewies, de man nich ümstötten kann, betekent. Mit dit weeten wurr Nixon nu ok vun de letzt verbleven Anhänger in‘ Stich laaten. De teihn Kongressafordneten, de tovör in‘ Utschuss gegen den Amtsenthevensartikel stimmt harrn, hebbt nu ankünnigt, dat se de Amtsentheven in hör Huus ünnerstütten deen. Ok vun den Senat harr Nixon kien groot Stütt to verwachten.

Nahdem de republikaansch Senatoren Nixon mitdeelt harr, dat en Mehrheit för en Veroordeelen stunn, hett Nixon sück entscheedt, torüchtotreden, wat he an‘ 9. August 1974 denn ok makt hett.

Nixon sien Erklärung vun den Rückträe

Letztendlich wurr Nixon nich vun sien Amt enthaben un nie nich veroordeelt, wiel dör sien Rückträe dat inleit Amtsenthevensverfohren (impeachment) to’n Afsluss kommen weer un sien Nahfolger Gerald Rudolph Ford wenig Weeken nah de sien Ernennung to‘n Präsidenten an‘ 8. September 1974 en Begnadigung för Nixon erlaaten hett.

Folgen un de apenlich Upnahm

De Watergate-Schandaal wies ok nah den Rückträe vun Präsident Nixon noch Folgen. Indirekt weer Watergate de Grund för nee Gesetten, de to insniedend Ännern in de Wahlkampfinanzeeren führen dee. Watergate weer ok en wichtig Faktor bi dat Verafscheeden sowohl vun dat Freedom of Information Act as ok vun nee Gesetten, de Regeerensliddmaaten dorto dwingen hör Finanzen apen to leggen. Ofschons nich vun Gesetten ut fordert, verwacht de Apenlichkeit siet de Affäär ebenso anner Formen vun dat Apenleggen, as t.B. dat Bekanntmaken vun Stüerverkloren vun Politikers.

Mit dat Weeten, dat he bi de Präsidentschapswahlen 1972 sien George McGovern wiet vörut weer, hett Nixon dat aflehnt, mit den politischen Gegner to debatteeren. Nah Nixon kunn dat aber kien Präsidentschapskandidat mehr verhinnern.

Siet Franklin Delano Roosevelt harrn völ Präsidenten hör Gespräche uptekent, aber nah den Watergate-Schandaal wurr disse Praxis faktisch afschafft. Watergate hett en nee Epoche inlüüt, in de de Massenmedien völ aggressiver, aber ok zynischer bi de politisch Berichterstattung wurrn. En nee Generatschoon vn Journalisten, de sülvst to de nee Woodward un Bernstein wurrn wullen, hett sück mehr den investigativen Journalismus towendt, hoopend, nee Politskandale uptodecken.

Da de Begreep Watergate untrennbar mit umfangriek politisch Verschwörungen verknütt is, wurrd he faken up annern politisch Schandaalen övertragen, bispeelswies de Whitewater-Affäre (Immobilienschandaal vun de Familie vun Bill Clinton), de in de Medien to’n „Whitewatergate“ wurr. Völ wiedere politische (un unpolitische) Schandaalen in de USA un aller Welt wurrn un weern doran anlehnden mit Naams betekent, de up „-gate“ ennen (t. B. Monicagate, Nipplegate).

1976 hett Alan J. Pakula nah en Book vun Woodward un Bernstein över de Watergate-Affäär den Film All the President's Men (düütsch Titel: „Die Unbestechlichen“) dreiht. Robert Redford un Dustin Hoffman hebbt dorin de beid Reporter speel. Robert Altman hett 1984 den Film Secret Honor dreiht; in en kamerspeeloordig Format wurrd dorin entwickelt, wu sück de Affäär ut de Sicht vun Richard Nixon dorstellt hemm kann. 1995 keem ünner de Regie vun Oliver Stone de Film Nixon mit Sir Anthony Hopkins as Nixon in de Kinos. Ok tallriek anner Filme, de sück nich direkt mit Watergate befaaten, nehmt – meest satirisch – up den Schandaal Bezug. To’n Bispeel beschwert sück Tom Hanks as Forrest Gump ganz unschuldig doröver, dat he Upgrund vun Aktivitäten in dat gegenöverliggend Watergate-Gebäude nich slaapen kann. In de Rocky Horror Picture Show wedderum hören Brad un Janet up hör Fohrt dör den Regen Richard Nixon sien Afscheedsrede in’t Autoradio. An‘ 5. Februar 2009 keem de Film Frost/Nixon in Düütschland herut, de sück ebenfalls mit de Watergate-Affäär befaat; Regie führt Ron Howard. De Film weer eerstmals an‘ 15. Oktober 2008 bi dat London Film Festival to sehn.

Dat Dead-Kennedys-Lied „I Am The Owl“ befaat sück deelwies mit den Watergate-Schandaal. So heet dat in‘ Text: „I am your plumber (Klempner) […] I still bug your bedrooms“ beziehungsweise „Watergate hurt; But nothing really ever changed; A teeny bit quiter; But we still play our little games“.

Enttarnung vun Deep Throat

In‘ Februar 2005 (Mark Felt weer all 91 Johr old) hebbt Berichte in den Medien dorup hen düüt, dat Deep Throat krank un nah an‘ Dood weer. Bob Woodward sull buterdem all en Nahroop up Deep Throat schreben un Kollegen vun de Washington Post doröver informeert hemm. As Vanity Fair in‘ Mai 2005 de Geschichte över Deep Throat schreven harr, hett Woodward denn bestätigt, dat Felt Deep Throat is.

Wiel he sien Informatschoonen dormals ut moralischen un patriotischen Grünnen wiedergeven harr, wurr Mark Felt vun sien Familie doruphen in apenlich Verkloren as „american hero“ („amerikaansch Held“) betitelt. Kommentatoren vun de Medien hebbt aber den Verdaak ütert, dat, wiel he nah Hoover sien Dood nicht o de sien Nahfolger as FBI-Direkter ernannt wurr, ut Rachegedanken Nixon tegenöver Felt dorto brocht harr, so to hanneln. Annern meenen, de Beweggründe Felts weern in sien institutionellen Loyalität tegenöver de FBI to söken, wiel völ Verantwortliche glöövt hemm, dat de Watergat-Schandaal de Unafhängigkeit vun de FBI wiest.

Mark Felt hett de Filmrechte an sien Geschichte in de Tüschentiet an Tom Hanks verköfft un hett in‘ Mai 2006 en, deels biographisch, deels autobiographisch schreven Book mit den Titel A G-Man's Life rutgeven. An‘ 18. Dezember 2008 is Mark Felt in sien Huus in Santa Rosa (Kalifornien) mit 95 Johren an Hartverseggen storven.

Personen vun de Watergate-Affäär

Jack Anderson Howard Baker Bernard Barker Carl Bernstein Robert Bork Pat Buchanan Alexander Butterfield Charles Colson

Archibald Cox John Dean Bob Dole John Ehrlichman Sam Ervin Mark Felt Virgilio González Patrick Gray

Alexander Haig Harry Robbins Haldeman Howard Hughes E. Howard Hunt Leon Jaworski Henry Kissinger Gordon Liddy Jeb Magruder

James W. McCord George McGovern John N. Mitchell Edmund Muskie Richard Milhous Nixon Larry O’Brien Charles Rebozo Elliot Lee Richardson

Peter W. Rodino William Ruckelshaus Charles Ruff Donald Segretti Earl Silbert John Sirica Hugh Sloan Maurice Stans

John C. Stennis Frank Sturgis Fred Thompson Vernon A. Walters Rose Mary Woods Bob Woodward Ron Ziegler

Literatur

• Carl Bernstein, Bob Woodward: Die Watergate-Affäre. Droemer Knaur, 1974, ISBN 3-426-00362-7
• Carl Bernstein, Bob Woodward: Amerikanischer Alptraum – Das unrühmliche Ende der Ära Nixon. Europäische Verlagsanstalt, 1976, ISBN 3-434-00227-8
• Fred Emery: Watergate – The Corruption of American Politics and the Fall of Richard Nixon. Touchstone, New York 1990.
• Christopher Hitchens: The Trial of Henry Kissinger. Verso, London und New York 2001.
• Joan Hoff: Nixon Reconsidered. Basic Books, New York 1994.
• Stanley L. Kutler: The Wars of Watergate – The Last Crisis of Richard Nixon. Knopf, New York 1990.
• J. Anthony Lukas: Nightmare – The Underside of the Nixon Years. Viking, New York 1976.
• Dan Rather und Gary Paul Gates: The Palace Guard. Harper & Row, New York 1974.
• Michael Schudson: Watergate in American Memory – How We Remember, Forget, and Reconstruct the Past. BasicBooks, New York 1992.
• Bob Woodward: Der Informant – Deep Throat, die geheime Quelle der Watergate-Enthüller. DVA, 2005, ISBN 3-421-05928-4

Weblenken

Watergate-Affäre. Mehr Biller, Videos oder Audiodateien to’t Thema gifft dat bi Wikimedia Commons.

• The Watergate Files - The Watergate Trial: May 1972 - June 1973 (Gerald R. Ford Presidential Library and Museum)
• The Watergate Story (washingtonpost.com)
• The Woodward and Bernstein Watergate Papers (Harry Ransom Center)
• The Scandal That Destroyed President Richard Nixon watergate.info (Siet vun en austraalsch Lehrer to’n Fall Watergate)
• „I'm The Guy They Called Deep Throat“ (Vanity Fair, 30. Mai 2005)
• „Gestatten, Deep Throat“ (sueddeutsche.de, 1. Juni 2005)
• „Geheimnis enthüllt“ (ZEIT online, 1. Juni 2005)
• The Nixon Pardon: Closing the Chapter on Watergate Wasn't Done Lightly (von Bob Woodward, Washington Post, 28. Dezember 2006)
• Watergate FBI Records, fbi.gov, afroopen an’ 12. April 2011