Skokkelaand

Skokkelaand en umgeving
UNESCO Wereldaarfgoudstee
Skokkelaand
Skokkelaand
Type	Kultureel
Regioon	Europa en Noord-Amerika
Laand	Nederlaand
Joar	1995
Volgnummer 739

Skokkelaand is ne wonkern en veurmoaleg eilaand in den Noordoostpolder, Nederlandse previnsie Flevolaand, dat in 1859 om veiligheidsredenen ontruumd wodden. Tot 1932 lag et as eilaand in de Zuderzee, noa et kloarkommen van den Ofsluutdiek in et Iesselmeer. Sinds de dreugelegging van den Noordoostpolder in 1942 mek et deel uut van et vastelaand.

Op Skokkelaand is noe n museum. Joarleks bezeukt rundumme 40.000 leu et veurmoalege eilaand.

Op 9 juli 2008 mek de gemeente Noordoostpolder bekend dat Skokkelaand eigen stroatnamen krig. Daormet is et de twaalfde kern van den Noordoostpolder.

Geologie

Skokkelaand is in de tied van et Holoceen ontstoan, under invlood van zeespegelstieging wat leidden noar veanevörming in n groot gebeed in en rundumme et Iesselmeer van vandage. Et veane van Skokkelaand begroaft n laandskop uut et ende van de leste iestied, mit onder aandere nen riveerduun (zaand dat deur de ovverheersende westenwind uut umrengende revierbeddingen is op-estoaven. De oldste beskrievingen van eilaanden in et teggenwoordige Iesselmeer (de veanrest Skokkelaand en de keileem-opduking Urk) stamt uut de Romeinse tied.

Bewonning

Vanaf de middeleeuwn lagen op Skokkelaand dree darpen. Et noordelekste darp heten Emmeloord en heurden bi-j et gewest Hollaand. Noar dit darp is de plaatse Emmeloord van noe eneumd dat n paar kilometers noordeleker ligt. Op et zudeleke deel lagen twee darpen: Middelbuurte (Möllebuurte) en Zudert (Zuderbuurte), en dan de Zuudpunte mit ziene karke en lichtboaken. Dizze darpen heurden bi-j de previnsie Oaveriessel, en wödden tezamen Ens eneumd. De benaming Ens is leavend eholden in et dorp Ens ten zuudoosten van et Emmeloord van noe. Dizzen name kump woarschienlek van "Endesea" wat endenzee zol betekkenen. De benaming Zudert zeet wi-j trög in ne wonwiek in Emmeloord-zuud, "Den Zuudert" eneumd. Pas in de Franse tied, in 1806, wödden et hele eilaand in-edeald bi-j de previnsie Oaveriessel.

In godsdeensteg opzichte was Skokkelaand verdeald. Emmeloord was hoast volleadig Rooms-Katteliek, woar de twee darpjes van Ens in meerderheid Nederlaands Hervormd waren.

Uutkomsten volkstelling 1849 in de gemeente Skokkelaand

Buurte	Gezinnen	Inwonners
		Totaal	Kattelieken	Hervormden	Oaveregen
Emmeloord	87	389	370	19	-
Middelbuurte	43	188	71	115	2
Zuderbuurte	14	64	17	47	-
Skokkelaand	144	641	458	181	2
Bron: http://www.volkstelling.nl

De leu van Skokkelaand had deur heure ofzundering ne eigen kultuur en sprokken ok 'n eigen dialekt, et Skokkers. Veural den Skokker klederdracht is bereumd.

Wat ciefers

• Lengte : 4 km
• Breedte : 100 - 500 m
• Oppervlaakte : ca. 150 ha
• Inwonners : 8

Geskiednis

Skokkelaand was in de Middeleeuwn völle groter as noe. Deur zwoare stormen en laandofslag wödden et eilaand stöäreg kleiner. In 1855 wödden om dizzen reden Zuderbuurte ontruumd. Vanwaege den onveilegen toostaand en umdat de instaandholding van et eilaand te duur was, wodden in 1859 op bevel van könning Willem III et hele eilaand ontruumd. Vrömd genög is et eilaand noa 1859 neet völle kleiner ewödden en hoast nooit deur stormen bedreigd.

Howal ne rume meerderheid van de eilaandleu katteliek was, evakueerden moar n kleinen deel van de inwonners noar de kattelieke enklave Volendam. Et merendeel verhuusden noar Vollenhove, en noar et darp Brunnepe bi-j Kampen, woar de Skokkerbuurte ebouwd wodden. Brunnepe is noe ne wiek van Kampen. Een deel van dizze Skokkerbuurte is noa-ebouwd in et Zuderzeemuseum in Enkhuzen. De kattelieke karke van Emmeloord wierd steen veur steen afebrokken en hoast etzelfde wier opebouwd in Ommen.

Nog veur de ontruming wöd bi-j Könninklek Besluut van 16 december 1858 mit anvang van 10 juli 1859 de gemeente Skokkelaand op-eheaven en et groandgebeed bi-j de gemeente Kampen edoane. Mit et dreugevallen van den Noordoostpolder in 1942 wierd et eilaand volleadig umgaeven deur laand. Skokkelaand wodden datzelfde joar underdele van et ni-j op-erichte Openboar Lichaam "Den Noordoosteleken Polder". In 1962 ontstoand hieruut de gemeente Noordoostpolder van noe.

Van de dree darpen is alleneg de bebouwing van Middelbuurte deals bewoard ebleaven, mit de uut 1834 daterende karke. In de joaren tachteg van de 20ste eeuwe wöddden enkele holten huze in Zuderzeestiel ebouwd. Der is noe n museum, mit ne vaste tentoonstelling oaver den vondst van under meer mammoeten bi-j et eilaand. Noabi-j Skokkelaand ligt nen gesteententuun woarin keien bunt te bewonderen uut de iestieden. Den vröggeren haavn van Emmeloord an de noordkante van et eilaand is deels opni-j ebouwd.

De lotgevallen van Skokkelaand bunt deur Harry Mulisch verwarkt in et verhaal De sprong der paarden en de zoete zee (1955). In 1995 is Skokkelaand too-evoogd an de UNESCO Wealdarfgoodlieste et beheurt ok tot den Top 100 der Nederlaandsen UNESCO-monumenten.

De tookomst van Skokkelaand

De groandsoorte van Skokkelaand is ne dunne loage klej op ne dikke loage veane dat ne sponsachtege samenstelling hef. Mit et verlaegen van den groandwaterspegel t.b.v. den umrengenden Noordoostpolder, oxideerden et veane en wierd et steaveger. Et oppervlak van et eilaand is hierdeur sinds de dreuglegging al bi-jnoa anderhalve meter gezakt. Zonne inklinking is unomkeerboar: bi-j vernatting van et veane zet den undergroand neet meer uut. Sinds de 90er joaren wodt wal plannen uutevoerd um de oostkante van et eilaand te vernatten en zodoonde wietere inklinking en verleaging van et veurmoalege eilaand te veurkommen.

Akkoord van Skokkelaand

Op 30 juni 2007 wierd op et veurmoaleg Zuderzee-eilaand et Akkoord van Schokland begonnen. Bedrieve en leu dee eure handtekkening hieronder zetten, geaven an zich te willen inzetten veur et warkelek maken van de Millenniumdoelstellingen van de Vereanegde Naties. Minister veur Untwekkelingssamenwarking Bert Koenders gaf den oftrap.

Literatuur

• Schokland en omgeving, Leven met water, door Gerrit van Hezel en Aaldert Pol. Uitgave Stichting Matrijs, Utrecht, 2008. ISBN 978-90-5345-336-0
• Schokland, de historie van een weerbarstig eiland, door dr. A.J. Geurts. Uitgeverij De Twaalfde Provincie, 1997. ISBN 90-72380-58-4

Galleri-je

• 
  Karkjen op Skokkelaand
• 
  Huuskes op op Skokkelaand
• 
  Skokker klederdracht

Uutgoande verwiezingen

• 360° panorama's op Unesco WHTour
• Noazoaten van Skokkers
• Natuurlek Skokkelaand
• Wikivoyage Skokkelaand
• Museum Skokkelaand
• Foto's van Skokkelaand
• Tiedliene van et gebeed Skokkelaand

Commons: Skokkelaand - plaatjes, filmkes en/of gelüüdsbestanden.

Provinsie Flevolaand
Gemeenten: Almere · Dronten · Lelystad · Noordoostpolder · Urk · Zeewolde