Bron bekyken van Mariekolver

[[Bestaand:Garrulus glandarius 1 Luc Viatour.jpg|thumb|Mariekolver]]
De '''mariekolver''' (''Garrulus glandarius'', {{audio|Eichelhäher ruf.ogg|reup}} en {{audio|Garrulus glandarius song.ogg|zang}}) is n opvallend ekleurde [[kreiachtigen|kreiachtige]].

== Verspreiding ==
Disse [[voegels|voegel]] kömp veur in t kultuurlaand en de [[bos]]sen. Hij is over heel [[Europa (werelddeel)|Europa]] verspreid behalve in t hoge noorden. In niejbouwwieken zie'j in eerste instansie vake de [[eekster]], as de bomen en struken in t openbaore greun en in de tunen groter wörden, wörden de eekster zeutjes-an verdröngen deur de mariekolver.

== Voedsel ==
Voedsel vient de mariekolver in bomen en struken, in de lucht en op de grond; t hef n aofwisselend dierlik en plaantaordig eetpatroon: [[insekt]]en en [[ongewarvelden]] (mit veule [[plaagdier]]en), [[ekel]]s, [[beukenoete|beukenoetjes]], [[haozenoete]]n en aandere zaojen en noeten, vruchten as [[brummel]]s, [[framboze]]n en [[fluithout|liesterkrallen]]. t Eet oek kleine of jonge [[zangvoegels]], [[ei]]ers en kleine [[knaagdieren]]. Mit de starke [[sneb|snavel]] hakt de mariekolver gaoten in harde umhulsels zo as slekkehuzen, noetedoppen en eierschaolen en vroet e in de bojem, beestepoep en meenselik aofval.

De [[eek]] is aofhankelik van de mariekolver veur t verspreien van ekels: de mariekolver vervoert ze in zien keel en tussen zien snavel naor plaotsen mit n zachte ondergrond, daornao duwt e de ekels in [[grond]] in. Zo leeg e n wienterveurraod an. Hij vergeet allinnig n paor plekjes, die die oek niet weer vient en wat uut kan greuien tot n nieje eek. Vandaor dat mariekolver oek wel 'de grootste bosbouwer' eneumd wörden.

== Oorsprong van de naam ==
Mariekolver, markolf en variaanten daorvan bin gebrukelike vormen in t oosten van t laand, mer oek in [[Utrecht]], t [[Rijnlaand]] en delen van [[Noord-Braobant|Braobaant]] en [[Limburg]]. De naam kömp uut n ouwe Germaanse [[sage]] en betekent letterlik ''grenswolf'' (mark-wolf), t is waorschienlik geïnspireerd deur de oosterse aofgod ''Markolis'', die in de Oriëntaals-Byzantiense verhaaltradisie optreet as duvelse tegenstaander van de wieze [[Salomon]]. In de Germaanse sagen wördden dat duvelse personazie n personazie die alderhaande gedaonten kan annemen en rond 1500 ontsteet der n nieje verhaaltradisie van kluchten, waorin Markolf aofezwakt is tot n boerse spotter die schune grappen maakt. De naam ''Markolf'' kömp oek veur in t volksboek ''Salomon ende Marculphus'' waorin de voegel de stemmen van aandere voegels naodung.

In de [[Duuts]]e, [[Noors]]e en [[Zweeds]]e namen veur de mariekolver (Eichelhäher, Nøtteskrik(j)e, Nötskrika = ekel-/noetegaaie) kömp t gedrag naor veuren. De [[Deens]]e en [[Fries]]e namen verwiezen naor de bosrieke umgeving waor t woent: skovskade (boseekster) en houtekster (houteekster).

== Geluud ==
Luud geschrouw, ku'j haost niet in t wiere haolen mit t geluud van aandere voegels.

<gallery>
Bestaand:Garrulus_glandarius_1_(Marek_Szczepanek).jpg
Bestaand:Garrulus_glandarius_2_(Marek_Szczepanek).jpg
Garrulus glandarius rufitergum MHNT 232 Weymouth.jpg 
Bestaand:Garrulus glandarius3.jpg
Bestaand:VlaamseGaaiVeertje1480.JPG
Bestaand:Garrulus_glandarius_distribution.jpg
</gallery>

== Nedersaksies ==
*[[Achterhooks]]: 
** ''markolver''
** ''markolder''
*[[Drèents]]: ''marklover'' ([[Zuudwest-Drèents|ZWD]]), ''-leuver'' of ''-loper'' ([[ZWZ]]), ''-loze'' ([[Rune]]), ''-rover''
*[[Graafschopper Platt]]: ''markloawe'' (Platduutse schriefwieze ''Markloawe'')
*[[Grönnegs]]: ''holtoakster''
*[[Sallaans]]: ...
*[[Stellingwarfs]]:
**''hooltakster'', ''hooltekster''
**''markloper''
*[[Tweants]]: 
**''markloawe'' ([[Oldnzel]])
**''moarkloawe'' ([[Riesn]])
**''maarkloave'' ([[Eanter]])
*[[Urkers]]: ...
*[[Veluws]]: 
**''vlaamse gaai{{small()|e}}'', ''-gaoi''
**''vlaomse gaaie'' ([[Apeldoorne (stad)|Apeldoorne]])
**''vlaomse gaoi'' ([[Harskamp]])
**''vlaomse gaoie'' ([[Vaossen]])
**''marikaole'' ([[Vaossen]], [[Emst]], [[Apeldoorne (stad)|Apeldoorne]])
**''marrekaole'' ([[Une]])
**''marikolle'' ([[Oldebroek]], [[Wezep]])
**''markaole'', ''märkaole''
**''markol'', ''markolle'', ''märkolle''
**''marrikol'' ([[Uddel]])
**''marrekol'' ([[Wezep]], [[Lunteren]], [[Garder]])
**''marekolf'' ([[Putten]])
**''majekolf'' ([[Speuld]])
**''marikolver'' ([[Nunspeet]])
**''marienkolder'' ([[Elspeet]])
**''marekoef'' ([[Armelo]])
**''merzikol'' ([[Klanenbeek]])
**''klapekster'' ([[Waopenvelde]])

== Uutgaonde verwiezingen ==
{{Commons|Garrulus glandarius}}
* [https://web.archive.org/web/20140525214213/http://www.soortenbank.nl/soorten.php?soortengroep=vogels&record=Garrulus+glandarius SoortenBank.nl - beschrieving, aofbeeldingen en geluud]
* [http://www.sovon.nl/nl/soort/15390 SOVON - Verspreiding en antalontwikkeling van de mariekolver in Nederlaand]

{{Dialekt|wvel|Nunspeet|Algemene Nedersaksiese Schriefwieze}}

[[Kategorie:Voegel]]