Lihat sumber bagi Santapan

{{Meals}}
{{cuisine}}
[[File:Jean-Baptiste de Saive (circle) Kitchen interior with maid 1563.jpg|thumb|Makanan telah disediakan secara tradisional oleh wanita di dapur rumah (Lukisan daripada Jean-Baptiste de Saive, 1563)]]
'''Santapan''' atau '''sajian''' adalah satu kesempatan [[makan]] yang berlaku pada masa yang tertentu dan termasuk, [[makanan]] yang disediakan khusus, atau makanan yang dimakan ketika itu.<ref>[http://dictionary.cambridge.org/dictionary/british/meal_1?q=meal meal noun (FOOD) - definition in the British English Dictionary & Thesaurus - Cambridge Dictionaries Online<!-- Bot generated title -->]</ref><ref>[http://www.ldoceonline.com/dictionary/meal meal - Definition from Longman English Dictionary Online<!-- Bot generated title -->]</ref> Nama yang digunakan untuk juadah tertentu berbeza-beza, bergantung kepada budaya orang yang bercakap, masa pada hari tersebut, atau saiz hidangan.

Santapan berlaku terutamanya di [[rumah]], [[restoran]], dan [[kafeteria]], namun boleh berlaku di mana-mana. Hidangan tetap berlaku setiap hari, biasanya beberapa kali sehari. Santapan khas biasanya diadakan bersempena dengan majlis-majlis seperti [[hari jadi]], [[perkahwinan]], [[Ulang tahun perkahwinan|ulang tahun]] dan [[perayaan agama|perayaan]]. Santapan adalah berbeza daripada [[snek]] kerana makanan adalah umumnya lebih besar, lebih pelbagai, dan pengisian lebih daripada makanan ringan.<ref>{{Cite journal | last1 = Wansink | first1 = B. | last2 = Payne | first2 = C. R. | last3 = Shimizu | first3 = M. | doi = 10.1016/j.appet.2009.09.016 | title = "Is this a meal or snack?" Situational cues that drive perceptions | journal = Appetite | volume = 54 | issue = 1 | pages = 214–216 | year = 2010 | pmid =  19808071| pmc = }}</ref>

== Santapan biasa ==
===Waktu makan===
Jenis-jenis juadah dihidangkan atau dimakan pada bila-bila masa berbeza mengikut adat dan lokasi. Dalam kebanyakan budaya moden, tiga hidangan utama dimakan: pada waktu pagi, awal petang, dan petang. Di samping itu, nama-nama makanan sering ditukar ganti dengan adat. Selain "sarapan", nama-nama waktu makan ini boleh berbeza dari kawasan ke kawasan atau bahkan dari keluarga ke keluarga.

* [[Makan Pagi]] dimakan dalam tempoh satu atau dua jam selepas seseorang bangun pada waktu pagi.<ref>{{cite web|url=http://www.askoxford.com/concise_oed/breakfast?view=uk|title=AskOxford: breakfast|accessdate=2008-07-20}}</ref>
* [[Makan tengah hari]], [[merarau]] atau [[makan siang]] dimakan sekitar tengah hari, biasanya antara 11&nbsp;pagi dan 2&nbsp;petang. Di sesetengah kawasan, nama untuk hidangan ini bergantung kepada kandungannya.<ref>{{cite web|url=http://www.askoxford.com/concise_oed/lunch?view=uk|title=AskOxford: lunch|accessdate=2008-07-20}}</ref>
* Makan lewat malam ([[gabi]]) atau makan malam atau teh dimakan pada waktu petang ke malam. Di sesetengah kawasan, nama untuk hidangan ini bergantung kepada kandungannya, tetapi ramai penutur bahasa Inggeris menggunakan "supper" untuk hidangan ini tanpa mengira saiz.<ref>{{cite web |url=http://oxforddictionaries.com/definition/american_english/supper?region=us&q=supper |title=Definition of supper |deadurl=no |accessdate=2012-07-10}}</ref>

== Lain-lain jenis santapan ==
[[File:Swedish buffet-Smörgåsbord-01 (cropped).jpg|thumb|[[Bufet]] [[smörgåsbord]] Sweden]]
[[Image:Mumbai Dabbawala or Tiffin Wallahs- 200,000 Tiffin Boxes Delivered Per Day.jpg|thumb|[[Dabbawala]] di [[Mumbai]] dengan makanan dibungkus dalam [[mangkuk tingkat]]]]
* [[Barbeku]] ialah juadah di mana makanan (biasanya daging atau ikan) yang dimasak di luar rumah di atas api terbuka atau panggangan mudah alih.<ref>{{Citation  | title=Outdoor: grill your way 'round the world | author1=[[Ben O'Donoghue|O'Donoghue, Ben]] | year=2008 | publisher=Hardie Grant Books | location = Prahran, Victoria, Australia |isbn =9781740665599}}</ref>
* [[Banquet]] adalah makan besar rasmi yang mewah dengan banyak tetamu dan hidangan.<ref>[http://www.merriam-webster.com/dictionary/banquet "Banquet."] (definition). [http://www.merriam-webster.com/dictionary/ Merriam-webster.com]. Accessed August 2011.</ref>
* [[Istimewa pinggan biru]] (''blue-plate special'') adalah istilah yang digunakan di Amerika Syarikat oleh restoran-restoran yang merujuk kepada hidangan yang khas berharga rendah, biasanya berubah-ubah setiap hari.
* [[Sarapan lewat pagi]] adalah makanan lewat pagi, biasanya lebih besar daripada sarapan dan biasanya menggantikan sarapan pagi dan makan tengah hari; ia adalah yang paling biasa pada hari Ahad. Sarapan lewat pagi berasal dari [[England]] dalam tahun 1800-an, dan pada tahun 1930-an menjadi popular di [[Amerika Syarikat]].<ref>{{cite book | url=http://books.google.com/books?id=yrTKLHbl4TkC&pg=PA8 | title=Joy of Cooking: All About Breakfast and Brunch | publisher=Simon and Schuster | author=[[Irma S. Rombauer|Rombauer, Irma S.]]; Becker, Marion Rombauer; Becker, Ethan | year=2001 | pages=8 | isbn=0743206428}}</ref>
* [[Bufet]] biasanya melibatkan pengunjung melayani diri mereka daripada makanan yang diletakkan di kawasan awam. Bufet berkesan untuk menyaji kepada ramai orang sekali gus, dan sering dilihat dalam tetapan institusi, seperti konvensyen perniagaan atau parti besar. Beberapa restoran juga menawarkan bufet, seperti bufet [[Iftar|berbuka puasa]] atau secara khusus bufet restoran.
* [[Minum pukul sebelas pagi]], juga dikenali sebagai "teh pagi" atau "[[kudapan]]", adalah merupakan santapan makanan ringan<ref>{{cite book | url=http://books.google.com/books?id=ntnrA6ubjIcC&pg=PA103 | title=Dictionary of Leisure, Travel and Tourism | publisher=A & C Black Publishers Ltd | author=A & C Black Publishers Ltd | year=2009 | pages=103 | isbn=1408102129}}</ref> dan minuman yang diambil pada lewat pagi selepas sarapan pagi dan sebelum makan tengah hari.
* [[Santapan terakhir]] adalah hidangan yang dihidangkan kepada banduan sebelum dihukum mati.<ref>{{cite news | url=http://www.cbsnews.com/news/study-death-row-inmates-pick-comfort-foods-for-last-meals/ | title=Study: Death Row inmates pick comfort foods for last meals | date=August 29, 2012 | agency=[[CBS News]] | accessdate=22 December 2013 | author=(AP)}}</ref>
* [[Hidangan makanan berbilang]] ialah juadah hidangan pelbagai dihidangkan dalam urutan.
:* [[Makan malam santapan penuh]] dalam bentuk yang paling mudah, boleh terdiri daripada tiga atau empat santapan, seperti sup, salad, daging dan pencuci mulut. Dalam majlis makan formal, makan malam santapan penuh boleh terdiri daripada banyak hidangan, dan dalam keadaan tertentu hidangan-hidangan dirancang dengan teliti untuk melengkapi [[Gastronomi|secara gastronomi]] antara satu sama lain.
:* [[Sajian utama]] adalah hidangan yang diketengahkan atau utama dalam hidangan yang terdiri daripada beberapa hidangan. Ia biasanya mengikuti [[entrée]] hidangan ("kemasukan "). Di Amerika Syarikat ia sendiri mungkin sebenarnya dipanggil "entree".
* Sajian atas Roda (''Meals on Wheels'') adalah makanan dihantar sebagai perkhidmatan untuk rumah orang yang tidak dapat menyediakan makanan sendiri.<ref>{{Citation | title=Meals on Wheels : what it is - how it began - what it is now - what it can become! | author1=Meals on Wheels Inc. (S. Aust.) | year=1963  | publisher=Meals on Wheels}}</ref>
* Sajian rantaian (''Meal train'') biasanya diadakan selepas peristiwa-peristiwa hidup yang penting, termasuk kelahiran, pengangkatan, pembedahan, penyakit, kematian, perceraian, pekerjaan baru, atau berpindah ke masyarakat baru. Rakan-rakan yang prihatin, keluarga, rakan sekerja, ahli-ahli jemaah, jiran, dan masyarakat menunjukkan kegembiraan atau belas kasihan mereka melalui penghantaran makanan yang dianjurkan.
* [[Piknik]] atau perkelahan adalah juadah luar di mana seseorang membawa makanan, seperti [[sandwic]] atau hidangan yang disediakan (kadang-kadang dalam [[bakul berkelah]]). Ia sering berlaku di kawasan semula jadi atau rekreasi, seperti taman, hutan, pantai atau rumput. Pada pemanduan atau perjalanan yang panjang, berkelah boleh berlaku di perhentian di tepi jalan seperti [[kawasan rehat]]. Santapan berkelah sering diambil di [[meja berkelah]].
* ''[[Potluck]]'' atau juadah bawaan ialah perhimpunan orang di mana setiap orang atau sekumpulan orang boleh menyumbang hidangan makanan yang disediakan oleh orang atau kumpulan tersebut, untuk dikongsi bersama di kalangan kumpulan yang hadir.
* [[Sarapan kedua]] adalah juadah tengah hari tradisional yang disajikan di bahagian [[Eropah Tengah]], seperti [[Austria]], [[Bavaria]] ([[Jerman]]) dan [[Poland]].
* [[Minum lewat petang|Juadah teh]] boleh merujuk kepada mana-mana makanan atau waktu makan yang berbeza, bergantung kepada adat resam sesebuah negara dan sejarah meminum teh. Walau bagaimanapun, di negara-negara di mana penggunaan istilah ini adalah perkara biasa, pengaruh umumnya adalah daripada orang-orang yang terdahulu ketika kewujudan [[Empayar British]] (kini [[Negara-Negara Komanwel]]). Teh santapan boleh jadi kecil atau besar.
:* [[Minum lewat petang|Minum petang]] adalah hidangan tengah hari, biasanya diambil pada 4 petang, yang terdiri daripada makanan ringan seperti sandwic, kek kecil dan skon dengan [[teh]].<ref name="Tea">{{cite web|url=http://www.askoxford.com/concise_oed/tea?view=uk|title=AskOxford: tea|accessdate=2008-07-20}}</ref>
[[File:WLA ima Ming burial figurine table.jpg|thumb|Hidangan seramik dalam meja pengebumian patung [[Dinasti Ming]]]]
:* [[Minum lewat petang]] ialah santapan British biasanya dimakan pada awal malam.<ref name="Tea"/>
* [[Tiffin]] adalah [[sarapan kedua]] atau [[makan tengah hari]] ringan,<ref>{{cite web | url=http://www.oxforddictionaries.com/us/definition/american_english/tiffin?q=tiffin | title=Definition of tiffin in English | publisher=Oxford Dictionaries | accessdate=22 December 2013}}</ref> yang paling biasa di [[India]]. "Tiffin" boleh merujuk kepada makan tengah hari yang dibungkus kemas atau yang dihantar melalui [[dabbawala]] di [[Mumbai]] kepada pekerja-pekerja di bandar.<ref>{{cite book | url=http://books.google.com/books?id=CnFYXwAACAAJ&dq=tiffin&hl=en&sa=X&ei=INm3UtLeBsrooATm_4DwDw&ved=0CEkQ6AEwAg | title=''Tiffin'' (abstract) | publisher=Midpoint Trade Books Incorporated | author=Narsimhan, Mahtab | year=2011 | isbn=1770860398}}</ref>
* [[Réveillon]] adalah makan malam perayaan panjang yang diadakan pada [[malam Krismas]] bagi negara berbahasa Perancis.
* Makanan suci, seperti [[Eukaris]], satu bentuk [[teofagi]] atau upacara simbolik.
* Hidangan simbolik, seperti telah disediakan untuk atau diwakili dalam kuburan, telah direka untuk kegunaan oleh si mati dalam alam barzakh. Mereka sering diwakili dalam [[seni pengebumian]].
* [[Sarapan perkahwinan]] adalah makan malam yang diberikan kepada [[pengantin perempuan]], [[pengantin lelaki]], dan tetamu pada [[resepsi perkahwinan]] yang mengikuti sebaik selepas upacara [[perkahwinan]] di [[United Kingdom]], [[Australia]], Jerman, Austria dan Scandinavia.
:* [[Makan malam raptai]] – tradisi majlis pra-[[perkahwinan]] di [[Amerika Utara]], biasanya diadakan selepas raptai perkahwinan dan malam sebelum majlis perkahwinan.
* [[Yum cha]] ialah juadah [[masakan Kantonis|Kantonis]] pagi atau petang di mana hidangan [[dim sum]]<ref>{{cite book | url=http://books.google.com/books?id=CML_o_k8r5kC&pg=PA145 | title=Hong Kong | publisher=[[Lonely Planet]] | author=[[Richard Sterling|Sterling, Richard]]; [[Elizabeth Chong|Chong, Elizabeth]]; Qin, Lushan Charles | year=2001 | pages=145 | isbn=1864502886}}</ref> dan [[teh]] dihidangkan. Di Amerika Syarikat dan UK, perkataan dim sum sering digunakan di tempat yum cha.

<gallery class="center" caption="" widths="175px" heights="175px">
Image:Albert Anker - Stillleben - Unmässigkeit.jpg|Makanan yang ringkas sering terdiri daripada roti dan/atau daging [[Albert Anker]], [[Still life]] ''Excess'' (1896)
File:Peninsula Afternoon tea.jpg|Minum petang
File:Sveas brunch (cropped).jpg|Makanan [[sarapan lewat pagi]]
File:Toronto Picnic.jpg|Orang menikmati [[perkelahan]]
</gallery>

== Lihat juga ==
===Jenis-jenis santapan ===<!-- Many of the articles linked here can be used to expand this article -->
{{div col|colwidth=30em}}
* [[Hidangan penerbangan]]
* [[Ambigu (sajian)]]
* ''[[Baconique meal]]''
* [[Kotak makan tengah hari]]
* [[Sarapan]]
* [[Bufet]] / [[Smörgåsbord]]
* [[Bull roast]]
* [[Cawl]]
* [[Chhota haazri]]
* [[Pengumpulan (sajian)]]
* [[Dal bhat]]
* [[Deipnon]]
* [[Aidilfitri]]
* [[Hidangan keluarga]]
* ''[[Fish fry]]''
* [[Makan tengah hari percuma]]
* [[Sarapan pagi lengkap]]
* [[Sajian futuris]]
* ''[[Hog fry]]''
* [[Iftar]]
* ''[[Jiggs dinner]]''
* [[Kaiseki]]
* [[Hidangan kanak-kanak]]
* [[Maahefun]]
* [[Sarapan tengah malam]]
* [[Panggangan bercampur]]
* [[Makan malam rebus New England]]
* ''[[Pig roast]]''
* [[Ploughman's lunch]]
* [[Rijsttafel]]
* [[Masakan Tamil#Sajian - Restoran|Saapadu]]
* [[Makanan sekolah]]
:* [[Hidangan percuma sekolah]]
:* [[Sarapan Oslo]]
:* [[Rancangan Makanan Tambahan]]
:* [[Program Sarapan Sekolah]]
:* [[Program hidangan sekolah di Amerika Syarikat]]
:* [[Referendum makan tengah hari percuma Seoul, 2011]]
:* [[Program Perkhidmatan Makanan Musim Panas]]
* [[Sahur]]
* ''[[Sunday roast]]''
* [[Dua belas hidangan lewat malam Krismas]]
* [[Makan malam TV]]
{{Div col end}}

===Struktur santapan dalam masakan===
{{div col|colwidth=30em}}
* [[Masakan Arab#Struktur hidangan|Struktur santapan dalam masakan Arab]]
* [[Masakan Aztec#Santapan|Struktur santapan dalam masakan Aztec]]
* [[Masakan Bengali#hidangan Bengali|Struktur santapan dalam masakan Bengali]]
* [[Masakan Denmark#Main meals|Struktur santapan dalam masakan Denmark]]
* [[Masakan Belanda#Struktur santapan|Struktur santapan dalam masakan Belanda]]
* [[Masakan Inggeris#Santapan|Struktur santapan dalam masakan Inggeris]]
* [[Masakan Perancis#Struktur santapan|Struktur santapan dalam masakan Perancis]]
* [[Masakan Jerman#Struktur santapan|Struktur santapan dalam masakan Jerman]]
* [[Masakan Iran#Struktur santapan|Struktur santapan dalam masakan Iraq]]
* [[Struktur hidangan di Itali|Struktur santapan dalam masakan Itali]]
* [[Masakan Morocco#Struktur santapan|Struktur santapan dalam masakan Morocco]]
* [[Layanan à la française]]
* [[Layanan à la russe]]
{{Div col end}}

=== Istilah dan konsep berkaitan ===
{{div col|colwidth=30em}}
* [[Masakan]]
* [[Seni masakan]]
* [[Diet (pemakanan)|Diet]]
* [[Sejarah sarapan]]
* [[Catuan harian kemanusiaan]]
* [[Kod IATA#Kod hidangan IATA|Kod hidangan IATA]]
* [[Santapan Terakhir]]
* [[Sisa makanan]]
* [[Senarai perkakas makan]]
* [[Manchu Han Imperial Feast]]
* [[Meal Monday]]
* [[Meal, Ready-to-Eat]]
* [[Gantian hidangan]]
* [[Meals on Wheels]]
* [[Meal train]]
* [[Meal voucher]]
* [[Meat and three]]
* [[Menu]]
:* [[À la carte]]
:* [[Table d'hôte]]
:* [[Menu merasa]]
* [[Hidangan kebangsaan]]
* [[Pemakanan]]
* [[Pinggan makan tengah hari]]
* [[Platter (dinner)]]
* [[Makanan penjara]]
* [[Smoko]]
{{Div col end}}
{{portalbar|Food|Drink|Culture}}

== Rujukan ==
{{Reflist|2}}

== Bacaan lanjut ==
* Flandrin, Jean Louis (2007). [http://books.google.com/books?id=oDqNbd_b3oQC&printsec=frontcover ''Arranging the Meal: A History of Table Service in France'']. University of California Press. ISBN 0520238850
* Latham, Jean (1972) [http://books.google.com/books/about/The_Pleasure_of_Your_Company.html?id=uZ1jQgAACAAJ ''The pleasure of your company: a history of manners & meals''], London: A. and C. Black. ISBN   0713612649
* [[Michael Pollan|Pollan, Michael]] (2006).  [http://books.google.com/books?id=Qh7dkdVsbDkC&printsec=frontcover ''The Omnivore's Dilemma: A Natural History of Four Meals'']. Penguin. ISBN 1594200823
* [[Hervé This|This, Hervé]] (2009). [http://books.google.com/books?id=GJIiz6g9PCoC&printsec=frontcover ''Building a Meal: From Molecular Gastronomy to Culinary Constructivism'']. Columbia University Press. ISBN 0231144660

== Pautan luar ==
{{Wikiquote}}
* [http://www.history-magazine.com/dinner2.html “What Time is Dinner?”] – a historian looks at the evolution of mealtimes.
* [http://www.cheapeasymeals.org Easy meals] on budget and cheap and healthy eating tips by Ali Khairat.
* [http://womensportsfitness.com/?id=4e24f66c “Small meals or big ones?”] – a comparison of the number of meals taken per day.


[[Category:Santapan]]