Lihat sumber bagi Perintah dan kawal

{{about|perintah dan kawal dalam angkatan tentera}}

Terdapat beberapa definisi '''perintah dan kawal''' (command and control atau '''C2'''). Menurut versi lama FM 3-0 Tentera Darat A.S., C2 dalam [[organisasi tentera]] adalah pelaksanaan [[kuasa]] dan arahan oleh seorang [[pegawai memerintah]] yang layak keatas [[Angkatan tentera|pasukan]] yang ditugaskan dalam menyempurnakan [[Operasi ketenteraan|misi]].<ref>''para''&nbsp;5-2, [[List of United States Army Field Manuals#FM 3-0|United States Army Field Manual: FM&nbsp;3–0]]<br/>{{cite book |author=Headquarters, Department of the Army |authorlink=United States Department of the Army#Headquarters, Department of the Army |title=FM&nbsp;3–0, Operations |date=14 June 2001 |place=Washington, DC |publisher=[[United States Government Printing Office|GPO]] |oclc=50597897 |url=http://155.217.58.58/cgi–bin/atdl.dll/fm/3-0/fm3-0.exe |archiveurl=https://web.archive.org/web/20020219134603/http://155.217.58.58/cgi-bin/atdl.dll/fm/3-0/fm3-0.exe | archivedate=19 February 2002 |deadurl=yes |format=PDF inside [[Zip (file format)|ZIP]]–[[Self-extracting archive|SFX]] |accessdate=19 August 2013}}<br/>[https://fas.org/irp/doddir/army/fm3-0.pdf Newer versions of FM 3-0] do not define ''Command and control'', even though they use the term extensively.</ref><ref>Builder, Carl H., Bankes, Steven C., Nordin, Richard, [https://www.rand.org/pubs/monograph_reports/2006/MR775.pdf "Command Concepts – A Theory Derived from the Practice of Command and Control"], MR775, [[RAND]], {{ISBN|0-8330-2450-7}}, 1999</ref> Istilah ini juga boleh merujuk kepada sistem perintah dan kawal dalam sistem ketenteraan.

Definisi NATO 1988 berbunyi: Perintah dan kawal adalah melaksanakan kuasa dan arahan oleh seorang [individu] yang ditetapkan layak keatas [sumber-sumber] yang ditugaskan dalam menyelesaikan sesuatu [matlamat am].<ref>{{cite book |title=Modelling Command and Control: Event Analysis of Systemic Teamwork |author1=Neville Stanton |author2=Christopher Baber |author3=Don Harris |publisher=Ashgate Publishing, Ltd. |date=1 January 2008 |url=https://books.google.com/books/about/Modelling_Command_and_Control.html?id=chqJM48ZBBkC&redir_esc=y }}</ref>

Definisi [[Angkatan Tentera Australia]] adalah serupa: C2 ialah sistem yang memberi kuasa kepada kakitangan yang ditetapkan untuk menjalankan kuasa dan arahan yang sah keatas pasukan yang ditugaskan untuk menyempurnakan misi dan tugasan.<ref name=ADDP001>{{cite web |title=ADDP 00.1 Command and Control |date=27 May 2009 |publisher=Commonwealth of Australia |pages=1–2 |url=http://www.defence.gov.au/adfwc/Documents/DoctrineLibrary/ADDP/ADDP_00_1_Command_and_Control.pdf}}</ref> (Doktrin Australia menerangkan: Penggunaan terminologi dan definisi yang dipersetujui adalah asas kepada mana-mana sistem C2 dan pembangunan doktrin dan prosedur bersama. Definisi dalam perenggan berikut mempunyai beberapa perjanjian di peringkat antarabangsa, walaupun tidak semua sekutu yang berpotensi akan menggunakan istilah dengan makna yang sama.<ref name=ADDP001/>)

Saintis pertahanan berbangsa Kanada Ross Pigeau dan Carol McCann membincangkan isu-isu dan ketidaktentuan yang berkaitan dengan definisi perintah & kawal pada artikel mereka dalam ''Canadian Military Journal''.<ref>{{cite journal |title=Re-conceptualizing Command and Control |journal=Canadian Military Journal |date=Spring 2002 |pages=53–63 |volume=3 |number=1 |author1=Ross Pigeau |author2=Carol McCann |url=http://www.journal.forces.gc.ca/vo3/no1/doc/53-64-eng.pdf}}</ref>  Buku oleh Vassiliou et al.<ref>Vassiliou, Marius, David S. Alberts, and Jonathan R. Agre (2015). "C2 Re-Envisioned: the Future of the Enterprise." New York: CRC Press.</ref> mengandungi lampiran yang membandingkan dan membezakan pelbagai definisi, dan juga menyediakan takrifan yang sangat berguna yang mensasarkan sebahagian besar orang pegawai: "'Command and Control' (C2) menandakan kumpulan organisasi dan simbol teknikal dan proses di mana daya usaha dikumpulkan dan menggunakan sumber manusia, fizikal, dan informasi untuk menyelesaikan masalah dan mencapai misi."

==Istilah terbitan==
Terdapat banyak istilah terbitan  yang menekankan aspek berlainan, kegunaan dan sub-domain C2. Istilah ini muncul dengan banyak singkatan berkaitan – contohnya, sebagai tambahan kepada C2, perintah dan kawal juga sering disingkatkan sebagai C<sup>2</sup>, dan kadangkala sebagai C&C.
[[File:Embraer R-99 6750 (9502952605).jpg|thumb|right|[[Embraer R-99|Embraer R-99 MULTI INTEL]], sebuah pesawat contoh dengan keupayaan C3I]]
Perintah dan kawal telah ditambah dengan
* Komunikasi
* [[Perisikan tentera|Perisikan]] (Tentera)
* Maklumat / Sistem Maklumat
* Komputer / Pengkomputeran<ref>In modern warfare, [[computer]]s have become a key component as [[cyberspace]] is now seen as "[[Cyberwarfare|the fifth domain of warfare]]" – refer:
{{cite book |author=Clarke, Richard A. |title=Cyber War |publisher=HarperCollins |year=2010}} and<br>
{{cite web |url=http://www.economist.com/node/16481504?story_id=16481504&source=features_box1 |title=Cyberwar: War in the Fifth Domain |work=Economist |date=1 July 2010}}</ref>
* [[Pengawasan]]
* [[Perolehan sasaran]]
* [[Rekonaisans]]
* [[Saling kendali]]
* Kerjasama
* [[Peperangan elektronik]]
dan lain-lain.

Beberapa variasi yang lebih umum termasuk:
* C2I – Command, Control & Intelligence
* C2I – Command, Control & Information (A less common usage)<ref>[http://www.dtic.mil/ttcp/groups.htm TTCP Groups], www.dtic.mil/ttcp/</ref>
* C2IS – Command and Control Information Systems
* C2ISR – C2I plus Surveillance and Reconnaissance
* C2ISTAR – C2 plus [[ISTAR]] (Perisikan, Pengawasan, Perolehan Sasaran, dan Rekonaisans)
* C3 – Command, Control & Communication (Human activity focus)
* C3 – Command, Control & Communications (Technology focus)
* C3 – Consultation, Command, and Control [NATO]
* C3I – 4 possibilities; the most common is Command, Control, Communications and Intelligence
* C3ISTAR – C3 plus ISTAR
* C3ISREW – C2ISR plus Communications plus Electronic Warfare (Technology focus)
* C4, C4I, C4ISR, C4ISTAR, C4ISREW, C4ISTAREW – plus Computers (Technology focus) or Computing (Human activity focus)<ref>[http://www.dtic.mil/doctrine/jel/new_pubs/jp1_02.pdf "Department of Defense Dictionary of Military and Associated Terms"] {{webarchive |url=https://web.archive.org/web/20081123000000/http://www.dtic.mil/doctrine/jel/new_pubs/jp1_02.pdf |date=23 November 2008 }}, Joint Publication 1-02, US Department of Defense, 17 March 2009.</ref><ref>Sloan, E., "Security and Defence in the Terrorist Era", McGill-Queen's University Press, Montreal, 2005; see Ch. 7 for C4ISTAR discussion.</ref>
* C<sup>4</sup>I<sup>2</sup> – Command, Control, Communications, Computers, Intelligence, and Interoperability
* C5I – Command, Control, Communications, Computers, Collaboration and Intelligence
* NC2 − [[Pusat kawalan dan perintah Nuklear]] (Nuclear command and control)
* NC3 − Nuclear command and control and communications
dan lain-lain.
:Perintah: Pelaksanaan kuasa berdasarkan pengetahuan tertentu untuk mencapai objektif.
:Kawal: Proses mengesah dan membetulkan aktiviti supaya objektif atau tujuan perintah dicapai.
:Komunikasi: Keupayaan untuk menjalankan perhubungan yang diperlukan untuk melaksanakan perintah efektif antara unit-unit taktikal atau strategik untuk pemerintah.
:Komputer: Sistem komputer dan keserasian sistem komputer. Juga termasuk pemprosesan data.
:Perisikan: Termasuk pengumpulan dan analisis serta pengedaran maklumat.

==Pusat kawalan dan perintah==
'''Pusat kawalan dan perintah''' biasanya adalah sebuah bilik atau bangunan yang selamat didalam sesuatu kerajaan, tentera atau fasiliti [[penjara]] yang beroperasi sebagai pusat memindah agensi, pusat memantau pengawasan, pejabat koordinasi dan pusat memantau kecemasan. Pusat kawalan dan perintah dikendalikan oleh kerajaan atau agensi perbandaran.

Pelbagai cabang [[Angkatan Tentera Amerika Syarikat|Angkatan Tentera A.S.]] seperti [[Pengawal Pantai Amerika Syarikat|Pengawal Pantai A.S.]] dan [[Tentera Laut Amerika Syarikat|Tentera Laut A.S.]] mempunyai pusat kawalan dan perintah. Mereka juga memiliki banyak kemudahan pemulihan yang besar.

Pusat kawalan dan perintah yang digunakan oleh unit tentera di lokasi kerahan biasanya di panggil "pos pemerintah".<ref>[http://peoc3t.monmouth.army.mil/cp/cpsi_cpp.html US Army PEO C3T – Project Manager, Command Posts] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100511155756/http://peoc3t.monmouth.army.mil/cp/cpsi_cpp.html |date=11 May 2010 }}, peoc3t.monmouth.army.mil</ref> Kapal perang yang mempunyai [[Bilik operasi|Pusat Maklumat Tempur]] untuk kawalan taktikal sumber-sumber perkapalan, tetapi  mengarahkan armada atau operasi bersama memerlukan ruang tambahan bagi para komander dan staf ditambah kemudahan [[C4I]] yang disediakan atas [[Kapal Laksamana]] (contohnya, kapal pengangkut pesawat), kadangkala [[Kapal pemerintah]] atau kapal logistik yang dinaik taraf seperti [[USS Coronado (AGF-11)|USS ''Coronado'']].

==Peperangan perintah dan kawal==
Peperangan perintah dan kawal merangkumi semua taktik tentera yang menggunakan teknologi komunikasi. Ia boleh disingkatkan sebagai C<sup>2</sup>W. Nama yang lebih tua untuk taktik ini ialah "peperangan semboyan", berasal dari nama yang diberikan kepada komunikasi oleh pihak tentera. Nama baru termasuk [[Operasi Maklumat (Amerika Syarikat)|operasi maklumat]] dan [[perang maklumat]]

Teknik-teknik berikut telah digabungkan:
* [[Keselamatan operasi]] (OPSEC)
* [[Muslihat tentera]]
* [[Perang saraf|Operasi psikologi]] (PSYOP)
* [[Peperangan elektronik]] (EW)
* [[Perang saraf]]
* Operasi Siber
dengan pemusnahan fizikal keatas kemudahan komunikasi musuh. Objektifnya adalah untuk menafikan [[maklumat]] kepada musuh dan mengganggu keupayaan perintah dan kawal. Pada masa yang sama, langkah berjaga-jaga telah diambil untuk melindungi keupayaan perintah dan kawal sekutu dari tindak balas.

Disamping menyasarkan perintah dan kawal musuh, [[perang maklumat]] boleh diarahkan kepada  [[Politik|ahli politik]] musuh dan komunikasi awam yang lain.

==Lihat juga==
{{colbegin|2}}
* [[Battlespace]]
* [[Battle command]]
* [[Kawalan awam keatas tentera]]
* [[Perang perintah dan kawal]]
* [[Pusat pemerintah]]
* [[Kapal pemerintah]]
* [[Perlindungan komunikasi]]
* [[Infrastruktur Maklumat Pertahanan]]
* [[Peperangan elektronik]]
* [[Fingerspitzengefühl]]
* [[Kekeliruan perang]]
* [[Niat (tentera)]]
* [[Komunikasi tentera]]
* [[Perintah misi]]
* [[Taktik jenis misi]]
* [[Network-centric warfare]]
* [[Reconnaissance, surveillance, and target acquisition (United States)|Reconnaissance, surveillance, and target acquisition]] (RSTA)
* [[Kor semboyan]]
* [[Perisikan semboyan]] (SIGINT)
* [[Surveillance and Target Acquisition]] (STA)
{{colend}}
'''AS dan senarai NATO yang lain:'''
{{colbegin|2}}
* [[505th Command and Control Wing]]
* [[Command and Control Research Program]] (CCRP)
* [[Deployable Joint Command and Control]]
* [[Future Combat Systems Command and Control Vehicle]]
* [[Global Command and Control System]]
* [[Joint Force Air Component Headquarters]]
* [[Joint Interoperability of Tactical Command and Control Systems]]
* [[National Command Authority]]
* [[NATO Communications and Information Systems Agency]]
* [[NATO Consultation, Command and Control Agency]]
* [[NORAD]]
* [[Worldwide Military Command and Control System]]
{{colend}}
'''Lain-lain'''
* [[Kiev Military Institute of Control and Signals]]

==Rujukan==
{{Reflist|30em}}
* {{DODDIC}}
* {{FS1037C}}

==Pautan luar==
{{Wiktionary|C4ISR}}
* [http://www.app.college.police.uk/app-content/operations/command-and-control/definitions-and-procedures/ Command and control definitions and procedures], UK College of Policing, www.app.college.police.uk
* [http://www.dodccrp.org The Command and Control Research Program (CCRP)]
* [http://www.dodccrp.org/files/Alberts_UC2.pdf "Understanding Command and Control"] by D. S. Alberts and R. E. Hayes (2006)

[[Category:Perintah dan kawal]]
[[Category:Ketenteraan]]
[[Category:Sains ketenteraan]]
[[Category:Organisasi tentera]]