Lihat sumber bagi Agensi Perisikan Pusat

{{Coord|38.951796|N|77.146586|W|scale:10000|display=title}}
{{Infobox government agency
|agency_name = Agensi Risikan Pusat
|native_name = Central Intelligence Agency
|motto = "The Work of a Nation. The Center of Intelligence."<br />Moto tidak rasmi: "And ye shall know the truth and [[Veritas vos liberabit|the truth shall make you free]]." ({{bibleverse|John|8:32|KJV}})<ref>{{cite web |url=https://www.cia.gov/news-information/featured-story-archive/ohb-50th-anniversary.html |title=CIA Observes 50th Anniversary of Original Headquarters Building Cornerstone Laying |website=Central Intelligence Agency |accessdate=September 18, 2012 |archive-date=2010-03-24 |archive-url=https://web.archive.org/web/20100324152925/https://www.cia.gov/news-information/featured-story-archive/ohb-50th-anniversary.html |url-status=dead }}</ref>
|logo = Flag of the United States Central Intelligence Agency.svg
|logo_width = 200
|logo_caption = Bendera Agensi Risikan Pusat
|seal = Seal of the Central Intelligence Agency.svg
|seal_width = 200
|seal_caption = Lambang Agensi Risikan Pusat
|formed = {{Start date and years ago|1947|9|18}}
|agency_type = [[Agensi bebas kerajaan Amerika Syarikat|Bebas]]
|preceding1 = [[Office of Strategic Services]]<ref>{{cite web |url=https://www.cia.gov/about-cia/history-of-the-cia/index.html |title=History of the CIA |website=Central Intelligence Agency |accessdate=Mac 28, 2014 |archive-date=2020-12-22 |archive-url=https://web.archive.org/web/20201222180616/https://www.cia.gov/about-cia/history-of-the-cia/index.html |url-status=dead }}</ref>
|jurisdiction =
|headquarters = [[George Bush Center for Intelligence]]<br />[[Langley, Virginia]], U.S.
|coordinates = {{Coord|38|57|07|N|77|08|46|W}}
|employees = 21,575 (anggaran){{r|wp20130829}}
|budget = $15 billion ({{as of|2013|lc=y}})<ref name="wp20130829">{{cite news |url=https://www.washingtonpost.com/world/national-security/black-budget-summary-details-us-spy-networks-successes-failures-and-objectives/2013/08/29/7e57bb78-10ab-11e3-8cdd-bcdc09410972_story.html |date=Ogos 29, 2013 |first1=Barton |last1=Gellman |first2=Greg |last2=Miller |newspaper=The Washington Post |title=U.S. spy network's successes, failures and objectives detailed in 'black budget' summary |accessdate=Ogos 29, 2013}}</ref><ref>{{cite web |url=http://www.cato.org/publications/commentary/cia-budget-unnecessary-secret |title=CIA Budget: An Unnecessary Secret |authorlink=Dave Kopel |first=Dave |last=Kopel |date=Julai 28, 1997 |website=[[Cato Institute]] |accessdate=April 15, 2007}}</ref><ref>{{cite news |url=https://fas.org/sgp/news/1999/11/wp112999.html |title=Cloak Over the CIA Budget |date=November 29, 1999 |newspaper=The Washington Post |via=[[Federation of American Scientists]] |accessdate=Julai 4, 2008}}</ref>
|chief1_name = [[Gina Haspel]]
|chief1_position = [[Director of the Central Intelligence Agency|Director]]
|chief2_name = [[Vaughn Bishop]]
|chief2_position = [[Deputy Director of the Central Intelligence Agency|Deputy Director]]
|chief3_name = [[Courtney Simmons Elwood]]
|chief3_position = General Counsel
|website = {{URL|cia.gov}}
}}

'''Agensi Risikan Pusat''' ({{lang-en|'''Central Intelligence Agency'''}}, '''CIA''') merupakan salah satu agensi keselamatan bagi negara [[Amerika Syarikat]], yang bertanggung jawab untuk mendapatkan dan menganalisa maklumat berkenaan kerajaan negara-negara luar, badan-badan [[korporat]], serta individu-individu, dan melaporkan maklumat tersebut kepada beberapa badan lain di dalam [[kerajaan]] Amerika Syarikat.

Ibu pejabatnya adalah di kawasan komuniti [[Langley, Virginia|Langley]] di [[McLean, Virginia|McLean]] [[Census-designated place|CDP]] [[Fairfax County, Virginia|Fairfax County]], [[Virginia]], berhadapan [[Sungai Potomac]] dari [[Washington, D.C.]]. CIA merupakan salah satu daripada [[komuniti perisikan AS|komuniti perisikan]] Amerika, yang mana sekarang di pimpin oleh [[Pengarah Agensi Perisikan Pusat AS|Pengarah Agensi Perisikan Pusat]] (Director of Central Intelligence Agency, D/CIA). Tanggungjawab CIA secara kasarnya adalah seperti [[Secret Intelligence Service|British Secret Intelligence Service]] di [[British]], [[Australian Secret Intelligence Service]] di Australia atau [[Mossad]] di [[Israil]].

<u>== Jerups ==
[[Fail:2430_E_Street.png|thumb|144px|right|Lambang Asal dari bangunan</u> pertama CIA di E Street, Washington, DC]]
Agensi ini telah ditubuhkan pada [[1947]] oleh Presiden [[Harry S. Truman]], yang berasal daripada Pejabat Perkhidmatan Strategik ([[Office of Strategic Services]]) (OSS) yang ditubuhkan sejak [[Perang Dunia II]] lagi. OSS telah dimansuhkan pada Oktober [[1945]] tetapi [[William J. Donovan]] (atau juga dikenali sebagai Wild Bill oleh kawan dan musuh), pencipta OSS, telah menyerahkan kertas cadangan kepada Presiden [[Franklin D. Roosevelt]] pada [[1944]] untuk mewujudkan organisasi baru yang di pantau terus oleh Presiden, "di mana maklumat risikan dikumpul melalui metod overt dan [[covert]] dan pada masa yang sama memberi panduan periskan, ''memberi objektif perisikan nasional, dan menghubungkait material perisikan yang dikumpul oleh semua agensi kerajaan."'' Walaupun mendapat tentangan dari pihak tentera, Kerajaan Negeri, dan [[FBI]], Truman berjaya menubuhkan kumpulan Perisikan Utama (Central Intelligence) pada Januari [[1946]]. Seterusnya pada [[National Security Act of 1947]] (dimana menjadi efektif pada [[18 September]] [[1947]]) [[United States National Security Council|National Security Council]] dan Agensi Perisikan Utama (CIA) ditubuhkan.

Pada [[1949]], Akta [[Central Intelligence Agency Act]] (juga dipanggil "Public Law 110") telah diluluskan, dimana mengizinkan agensi untuk menggunakan fiskal Sulit dan prosedur administratif dan membenarkannya dari banyak limitasi penggunaan kewangan kerajaan. Akta ini juga membenarkan CIA untuk memperolehi maklumat "organisasi, fungsi, pegawai, pangkat, pendapatan, atau jumlah pekerja." Ia juga mencipta program yang dipanggil "PL-110" untuk menguruskan faktor dan maklumat asing diluar dari pada prosidur imigrasi, dan memberi "cover story" dan sokongan ekonomi persendirian. [http://www.fas.org/sgp/jud/tenetvdoe-petresp.pdf] 

<s>Semasa tahun pertama ditubuhkan, agensi kerajaan lain tidak begitu menggunakan Agensi. Tetapi ia menjadi keperluan apabila terbit kemahuan untuk mengalahkan atau bersaing dengan aktiviti [[KGB]] di seluruh dunia, tanggungjawab dimana hanya boleh dilaksanakan dengan pelaksanaan yang tidak lurus. Dengan keputusan, beberapa agensi kerajaan diwajibkan untuk bekerja rapat dengan CIA. Penambahan dramatik Agensi dan pembangkitan semangat kebebasan dibawah DCI [[Allen Dulles]] diserap pada trend ini.</s>

Akta ''Intelligence Reform and Terrorism Prevention Act 2004'' telah meminda Akta ''National Security Act'' dan ia mewujudkan dua jawatan iaitu Director of National Intelligence yang akan mengambil beberapa tugasan DCI, dan seorang pengarah berasingan yang dipanggil Director of the Central Intelligence Agency (D/CIA).</s>

== Peranan ==
Peranan CIA yang paling utama ialah untuk menyedarkan pegawai atasan AS mengenai isu-isu [[perisikan]] yang penting. Ini memerlukan proses yang amat rumit. Pertama ialah peringkat mengenalpasti masalah atau isu keselamatan nasional yang penting bagi kerajaan AS. Misalnya, CIA mungkin diarahkan untuk mengkaji perisikan mengenai aktiviti perancangan pengganas di luar negara.
 
Pihak CIA mempunyai beberapa cara untuk mencari maklumat perisikan. Antara lain ialah dengan menterjemah sebarang [[suratkhabar]], [[majalah]] atau rancangan [[radio]] atau [[televisyen]] sesebuah negara. [[Imej satelit]] digunakan untuk mengambil rakaman imej dari angkasa lepas dan [[juruanalisa imej]] akan melaporkan apa yang mereka lihat, seperti, pegerakan pengganas dan sebagainya. Penganalisa signal akan decrypt mesej berkod yang dihantar dari negara asing. CIA juga akan mengambil pekerja asing untuk mendapat maklumat dalaman mengenai sesebuah negara.

Selepas kesemua maklumat telah dikumpul, [[penganalisa perisikan]] ''intelligence analysts'' akan menggabungkan maklumat dari pelbagai sumber tersebut dan cuba menilai apa yang sedang berlaku, mengapa ia berlaku, apa yang mungkin akan berlaku, dan bagaimana ia relevan dengan kepentingan AS. Hasilnya ialah sebuah laporan yang bebas dari unsur politik ''political bias'', yang akan diberi kepada pegawai atasan termasuk ''[[President's Daily Brief (PDB)]]'', --berita ringkas yang diberi kepada Presiden AS serta pegawai atasannya yang lain setiap hari.

== Rujukan ==
{{reflist}}

== Pautan luar ==
{{Sister project links |wikt=no |b=no |q=no |v=no}}
* {{Official website|https://www.cia.gov/}}
* {{webarchive|url=https://web.archive.org/*/http://www.odci.gov/cia/|title=Central Intelligence Agency}}
* [https://www.cia.gov/library/readingroom/ CIA Freedom of Information Act Electronic Reading Room] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20201104033450/https://www.cia.gov/library/readingroom/ |date=2020-11-04 }}
* [http://backdoorbroadcasting.net/2011/04/landscapes-of-secrecy-the-cia-in-history-fiction-and-memory-2/ Landscapes of Secrecy: The CIA in History, Fiction and Memory] (2011)
* {{Internet Archive author |search=( "Central Intelligence Agency" OR "CIA" )}}
* {{Librivox author |id=9612}}
* [https://archive.org/details/cia-collection Central Intelligence Collection] di [[Internet Archive]]

{{Agensi perisikan tentera}}
{{Perang Dingin}}
{{US War on Terror}}
{{Authority control}}

[[Kategori:Jabatan Kerajaan Amerika Syarikat]]
[[Kategori:Perisikan]]
[[Kategori:Keselamatan negara]]