Сету мӱлӓндӹ

Кӱвлӓ сетувлӓ ылыт?

Сетувлӓ цилӓнжӹ 10 тӹжем нӓрӹн ылыт дӓ Эстони дон Псков областьышты ӹлӓт. Молнамжы гӹнь, 1940-шӹ ивлӓ якте нӹнӹ цымырын ӹленӹт, но Кокшы Тӱнымбал вырсы паштек территорриштӹм пайылымы паштек, мӱлӓндӹштӹн ик лаштыкшым Российӹш нӓлмӹ. Тидӹжӹ Псков областьыштыш кӹзӹтшӹ Печоры район ылеш. Тӹштӹ сетувлӓ тӹжем нӓрӹн ылыт. Сетувлӓ эстон йӹлмӹн диалкетшӹ доно попат дӓ остатка жепӹн ӹнде литературымат сирӓш тӹнгӓлӹнӹт. Эстонвлӓ лютеранвлӓ ылыт гӹнь, сетувлӓ, кырык марынвлӓ ганьок, ортодоксвлӓ (православныйвлӓ) ылыт. Но Москва лӹвӓлнӹшӹвлӓ агыл, а Константинопольлан подчиняйӓлтӹт. (Ти халам лыдшы Стамбул лӹм доно пӓлӓ). Эстоништӹ сетувлӓ Чудской йӓр, эстонла Пеийпсийӓрв, тӹрӹштӹ Выру хала йӹр ӹлӓт. Кол кычымаш, ныр, сола кудыло, вольык урдымы пӓшӓ- эконимӹштӹштӹ тӹнг вӓрӹм йӓшнӓт. Кӹзӹт тӹштӹ туризм виӓнгӓш тӹнгӓлӹн- сола пӧртвлӓм яжон ремонтируен, цилӓ комфортым тӹшкӹ пыртен, туриствлӓлӓн арендуят. Сетувлӓ экологически ире территори семӹнь, ӹшке вӓрвлӓштӹм рекламируят дӓ туриствлӓм ӱжӹт. Дӓ седӹ, эчежӹ ӹшке самобытностьышты гишӓн келесӓш ак мондеп. Ти шотышты сетувлӓ, лачокат, кого фантазиӓн ылыт, манаш лиэш. Сетувлӓ шытыр-мндырвлӓ ылыт дӓ седӹндонат, пӓшӓдӹмӹвлӓӓт нӹнӹ лошты шукыжок агыл- тамахань бизнесӹмӓт, тамахань фестивальвлӓмӓт шанен лыктыт. Дӓ келесӓш келеш, фестивальвлӓӓт нӹнӹлӓн оксам кандышывлӓ ылыт. Оксам кандышывлӓ веле агыл, тенгеок халык сӹнӹм анжыктышывлӓ.

Сетувлӓн сек яратымы дӓ сек кого айошты, фестивальышты «Сету кугижӓн кечӹжӹ». Ти айо август тӹнгӓлтӹшӹштӹ эртӓрӓлтеш дӓ хынавлӓм махань-шон сӓндӓлӹквлӓ гӹц токыжы шыпшеш. Шӹренок ти фестивальышты марынвлӓмӓт ужаш лиэш. Пӹтӓрижӹ тӹшкӹ Тарту университетӹштӹ тыменьшӹ студентвлӓ корным ташкенӹт, вара нӹнӹ гач эстафетӹм весӹвлӓлӓнӓт пумы. Шамаклан, 1990-шы ивлӓн Тарту университетӹштӹ тыменьшӹ Юлия Куприна гач Фаина Эшмӓкован кӓршӹзӹвлӓжӹ доно фестивальын организаторвлӓжӹ пӓлӹмӹ линӹт. Тенге кырык мары кӓрш мастарвлӓ и йӹдеок манаш лиэш, шӱмбел халык докы ӹшке мастарлыкыштым анжыкташ толыт. Остатка гӓнӓ нӹнӹ имештӹ тӹштӹ ылыныт. Эх, кыце ӹдӹр-ӹрвезӹвлӓ кушталтен, мыралтен, шакталтен колтевӹ. Анжышывлӓ ӹвӹртен анжевӹ!

Сету кугижӓн кечӹжӹ гишӓн

Ти фестиваль кок кечӹ шыпшылтеш- когарнян тетявлӓн айошты, кукшыгечӹн коговлӓн дӓ сӓмӹрӹквлӓн. Айо цилӓ сетумок ӓвӓлтӓ, манаш лиэш- иктӓт ӧрдӹжеш анжен шалгаш ак код. Халык шӱм ваштшы ая дӓ айо яжорак эртӹжӹ манын, фантазируя. Фестивальын программым оргкомитет планируя, но ӹшке идейӹвлӓштӹм цилӓнок пуэн кердӹт, тидӹм телефон, сирмӓш, электрон почта гач ӓль лача-лача хытырен ӹштӓт. Тӹнг вӓрӹм сӓмӹрӹквлӓлӓн пумы, нӹнӹ ти айом эртӓрӹмӓштӹ пиш кого рольым мадыт, участниквлӓ, артиствлӓ, мырызывлӓ, артньыквлӓ семӹнь.

Цилӓ фестивальын ӹшке историжӹ улы. Сету кугижӓ кечӹн историжӹ кужыжат агыл, тидӹм 16 и перви сирӓш тӹнгӓлмӹ- тенгежӹ гӹнь, пӹтӓриш айом 1990-шы ин эртӓрӹмӹ. Пӹтӓриш айо сетувлӓлӓн кого импульсым пуэн, шӱмешӹштӹ ӹнянӹмӓшӹн тылжым пижӹктен дӓ ӹнде тидӹ луаткуд ишты сек яратымышкы сӓрнӓлтӹн. Фестиваль ик вӓрӹштӹ веле ак эртӓрӓлт, тӹдӹ и йӹде вӓржӹм вашталта. Халык ти айошкы шӱм ӱжмӹжӹ доно толеш, тиштӹ нимахань принудиловка уке дӓ седӹнонат, айошкы толын, шӱм ваштшы ая- кӱ кушта, кӱ мыра, кӱ частушкывлӓм лыпша. Ти шотышты вуйта тамахань марафон кеӓ- кӱ шукырак мырен-куштен мышта! Дӓ седӹ, шукынжок халык выргем доно. Кырык марынвлӓ ганьок, сету ӹдӹр-вӓтӹвлӓ ош савыцым ялштат дӓ мӹндӹрцӹн анжалатат, лач Кырык ӓль Кожла сирӹшток ылмыла чучын колта. Кушташат сетувлӓ кырык марынвлӓ семӹньрӓк куштат- тыгыды ашкылвлӓ доно, иквӓреш шалген ӓль йӹр сӓрнен. Гармонь семеш. Кӓнгӹжӓт, кыды ӹдӹрӓмӓш вӹлнӹжӹ ош сукно гӹц кырык мары мӹжӓрӹм ӓшӹндӓрӹшктӹшӹ выргемӹм ужаш ли.

Пӱэргӹвлӓӓт техеньӹрӓкӹмок намалыштыт. Вуешӹштӹ шляпӓм чиӓт. Корнан миж материал гӹц ялаш дӓ кужы концан шим кем. Цилӓ итӹрӓ, цилӓ утюжен шӹндӹмӹ. Цилӓнок сусу, пуры, соты анжалтышанвлӓ. Шӹдӓнвлӓ ӹш каеп. Утла тӹр гач сусувлӓӓт уке ылевӹ. Ма ӧрӹктӓрӹш, ик йӱкшӹмӓт ужаш ӹш ли. Шокшы ылят, шӹренжок минерал вӹдӹм ӓль лимонадым йӱшӹ эдемвлӓ веле каевӹ. Сырамат выжалевӹ, но тӹ киоск доно потемӹш пӹжӓш гань погынен шагалшы ара ӹш кай. Шаналталдадоко! Фестиваль 10 час ирок тӹнгӓлӓлтеш дӓ 10 час вадеш пӹтӓ дӓ ик йӱкшӹмӓт ужаш ӹш ли! Тидӹжӹ мӓлӓннӓ пример семӹнь лин ак керд вӓл? Айо шӹргӹ тӹрӹштӹ кишӹ Микитамӓе сола школын стадионышты эртӹш. Халык шангок ыльы- тӹжемвлӓ доно сӓрнен дӓ ти халык лошты лач ик полицейский машинӓм ужым. Корректный лиӓш манын, полицейскийвлӓ машинӓштӹштӹ веле шӹнзевэы, халык паштек тӹшлен, оролен ӹш кашеп. Тидӓт мӹньӹм ӧрӹктӓрӹш дӓ кым и перви Виловатышты Сӓмӹрӹквлӓн фестиваль ӓшӹшкӹ вазы. Тӹштӹ, векӓт, ик хыналан ик милиционер вӓрештӹн. Тӹнӓм тӹштӹ Кырык марышты кымдан пӓлӹмӹ кинорежиссер Анатолий Амельченком вӓшлим, милиционервлӓн шот тӹдӹмӓт ӧрӹктӓрӹш.

Айо флагм лӱктӓлмӹ гӹц тӹнгӓлӓлтеш

Сетувлӓн ӹшке халык флагышты улы. Тӹдӹн шачмыштыжы «Сету кугижӓ кечӹ» кого рольым мадын. Флаг, кыдым кырык марла «тистӹ» манына ти халыкын у символжы. Кӹзӹтшӹ форманым, ош нырышты якшар тӹрлецӓн хӹрестӹм, Сетувлӓн Халык Конгресс нӹл и перви пингӹдемден дӓ вара кычылташ тӹнгӓлмӹ. А первижӹ эче кым йиш вариант ылын. Ирок, тистӹм лӱктӓл, айом пачыт, вадеш лу цӓшӹн тӹдӹм кедӓрӓт.

Сету кугижӓн айо юмор шӱлӹшӓн

Седӹ, мӱлӓндӹ вӹлнӹ сетувлӓн нимахань кугижӓнӹшӹштӓт, кугижӓштӓт уке, но тенге гӹнят нӹнӹ юмор шӱлӹш доно ти фестивальым шӱм ваштышты аят. Кок кечеш, кынам айо эртӓрӓлтеш, айо вӓрӹшкӹ нӓнгешӹ когогорнеш Кугижӓнӹшӹн пӹсмӓн оролывлӓм шагалтат, кыдывлӓ хынавлӓм иктӓ-махань сусу дӓ пӹсӹ шая доно вӓшлит, пурештӓт дӓ ядмаш моло улы гӹнь, кышты дӓ ма- ынгылдарат. Айо вӓрӹшкӹ кемӹ годым махань-шон киосквлӓм эртет, сек пӹтӓришӹштӹ туан йӹлмӹ доно лыкмы книгӓвлӓм, газетвлӓм, открыткывлӓм, брошюрывлӓм выжалат. Пиш когон символически- тенге сетувлӓ туан йӹлмӹ доно лыкмы продукци вес хӓдӹрвлӓ гӹц шергӓкӓн ылмым пӓлдӹртӓт. Сетувлӓ туан йӹлмӹштӹ доно книгӓвлӓм, кайы, мелӹнок нӓлӹт. Книгӓ ӓквлӓ кырык мары окса доно 400 тӓнгӓ якте моло шот. Сетувлӓ чӹдӹн ылытат, седӹ шукы книгӓжок ак лӓк, ик иштӹ иктӓ 8-10 книгӓ веле. Кырык марынвлӓ сетувлӓ гӹц 5 пачаш шукынрак ылына, но мӓмнӓн 3-4 книгӓ лӓктеш. Тене сек пӹсӹн выжалымы книгӓэш тетявлӓн ӹшке рисуйымы тетявлӓлӓн адресуйымы книгӓ лач шокшы калацлаок выжалалты.

Книгӓ киоск сагаок пӓлӹмӹ сету поэтесса Ӱлле Кауксим цаклышым дӓ, седӹ, шокшын элтӓлен, икӹжӓк-иктӹнӓм вӓшлинӓ. Ӱлле куд и перви Кырык сирӹштӹ, Салымсола музейӹштӹ эртӓрӹмӹ этнофутуризм семинарышты ылын дӓ Марий Эл гишӓн пурын ӓшӹндӓрӓ. Кыце тӹштӹ, тӓ донда этнофутуризм важвлӓжӹм колтен манын ядылдальы. Мӹньжӹ Марий Элышты этнофутуризмӹн важвлӓжӹ кошкаш тӹнгӓлӹнӹт манын келесӹшӹмӓт, тӹдӹ ойхырал колтыш. Этнофутуризм кӹзӹт Удмурти дон Мордовиштӹ пиш шотышты ылыт манын келесӹшӹм. ӓнят мӓ доннаат угӹц ӹлӹж кеӓ, кышец пӓлет? Сӓмӹрӹк сирӹзӹвлӓн, поэтвлӓн, артньыквлӓн интересӹштӹ веле токыжы лиштӹ. Ӹнянӓш келеш. Ӹшкежӹ оптимист ыламат, ӹнянем.

Книгӓ киоск гӹц пакыла сетувлӓн ӹлӹмӹ вӓрвлӓштӹ мам ӹштӓт, тӹдӹм выжалевӹ: 20 кронаш (40 тӓнгӓӓш) момоца веньӹквлӓм, пу гӹц ӹштӹмӹ махань-шон хӓдӹрвлӓм, сувенирвлӓм, таравлӓм, коптьымы соктавлӓм, шашлыкым, иӓн кремӹм (морожныйым) дӓ седӹ шокшы кечӹн халык йӱде ӹнжӹ ясланы манын, вӓрӹштӹш «Вӓрска» лӹмӓн минерал вӹдӹм дӓ сырам.

Махань критери доно Кугижӓм айырат?

Пӹтӓриок Фестивальым эртӓрӹмӹ комитетӹш кӱ кугижӓ лиӓш шана, тӹдӹ ӹшке лӹмжӹм колта. Ти список пиш кужы лин кердеш. Комиссиштӹ эдемвлӓн туан сету халыклан куатан пӓшӓм ӹштӹмӹштӹм анжат- шӹренжок тӹшкӹ культура эдемвлӓ, тымдышывлӓ, вӓрӹштӹш политиквлӓ дӓ ӹнде, остатка жепӹн, фермервлӓ дон бизнесменвлӓӓт ӹшке кандидатурыштым шӹкӓлӹт. Сек мычаш туреш 3 кандидатурым кодат. Принципӹштӹжӹ, ти кым эдем лошты нимахань кого конкуренцижӓт уке, кым сельсовет гӹц, шамаклан, ылытат, тӹшец толшы эдемвлӓ нӹнӹ верц юкыштым пуат. Седӹ, пӹтӓри нӹнӹ ӹшкештӹ гишӓн айон седӹрӓжӹ (сценыжы) гӹц шайыштыт, куштымы-мырымы мастарлыкыштым анжыктат дӓ толшаш иэш халыклан мам пурым дӓ куатаным ӹштен кердӹт, ынгылдарат. Тидӹжӹ, кугижӓм айырымашты тӹнг критери ылеш- туан халыклан пурым ӹштӹмӓш, тӹдӹн культурыжым, традицижӹм, йӹлмӹжӹм виӓнгдӹмӓшкӹ энергим пиштӹмӓш.

Вара программым виктӓрӹшӹ, тене тӹдӹ сетувлӓн пӱэргӹ хорым вуйлатышы ыльы, кугижӓм айырымы жеп толын манын увертӓрӹшӓт, кандидатвлӓ кым кӹжгӹ тангата вӹкӹ кузен кевӹ дӓ мыраш-кушташ тӹнгӓлевӹ. Кандидатвлӓ лошты кок ӹдӹрӓмӓш дӓ ик пӱэргӹ ыльы. Изин-олен халык кым лаштыкеш шӓлӓнӹш дӓ кым тангата докыла эдемвлӓ доно ӹштӹмӹ кым кужы пач шыпшылт вазы. Нӹнӹ ӹшке юкыштым кандидатыштылан пуэнӹт. Ти юквлӓм ӹнянен пумы эдемвлӓ шотлен лӓктевӓт, 10 минутышток у кугижӓн лӹмжӹм увертӓревӹ. «Махань функциӓн ти кугижӓ?» лыдшы манын ядын кердеш. Тӹдӹ политикӹштӹ рольым ак мад, но культура форумвлӓштӹ дӓ мероприятивлӓштӹ тӹдӹн мненижӹм колыштыт. Тидӹ веле агыл, тӹдӹн доно регионыштыш политиквлӓ согоньвлӓм кычат дӓ кыце, махань корнывлӓ доно культурым, йӹлмӹм виӓнгдӹмӹлӓ, кӓнгӓшӓт. Тидӹжӹ, шанем, мӓлӓннӓ пишок керӓл. Мӓ донна политиквлӓ культура эдемвлӓ доно кӓнгӓшӓш воксеокат мондыделыт вӓл?

У Кугижӓ лӹмеш парад

Седӹ, у кугижӓм айырымы гӹнь, кугижӓжӹм шотеш пиштӹшӹ халык парадымат эртӓрӹшӓшлык. Тенегок сетувлӓ донат. Парадышты маскан мыктешкӹ, тошты «Запорожецеш» чӓлен шӹндӹмӹ ракета, машинӓ ак кыдал, тӹдӹм мотоцикл шыпшеш, ышкалвлӓм анжыктышы маскывлӓ, принцессывлӓ, ямак персонажвлӓ, кого кердӓн сӓрзӹвлӓ, кочеркӓм, таварым, шеньӹкӹм, крӓплям намалшы хресӓньвлӓ, кого падым намалшы сыра шолтышывлӓ, поварвлӓ дӓ шукы молы комический сӹнӓн эдемвлӓ! Сетувлӓн семвлӓэш анзыкыла ашкедӹт дӓ у кугижӓштӹм мактат. Сусужы маняр йӹрвӓш! Имни аравашты бургомистрвлӓ дон министрвлӓ кыдалыт… Халык музыкым шакта, мыра, кушта! А вадын корона семӹнь, VIP-персонывлӓлӓм кугижӓн стӧл докы ӱжмӹ. Ти корнывлӓм сирӹшӓт тӹштӹ ылын дӓ тотлын качкын-йӱн лӓктӹн. Стӧл вӹлнӹ махань-шон салатвлӓ, вӓрӹштӹш ошы дӓ шим киндӹ, таравлӓ, якшар кол, ош кол, коптьымы сокта, ветчина, кагыльвлӓ дӓ молы тотлы качкыш ыльы. Йӱмӓшӹм анжалаш гӹнь, ош дӓ якшар вино, ош ӓрӓкӓ, сыра, минерал вӹд, соквлӓ ылевӹ. Дӓ седӹ, кугижӓн стӧл вӹлнӹ десертӓт лишӓшлык- тӹштӹжӹ кок йиш цевер торт дӓ махань-шон изи кексвлӓ ылевӹ.

Изи солан имдижӹм культура вашталтен кердеш

Микитамӓе гӹц Обиницашкы, кыды сетувлӓн культура центреш шотлалтеш, автобус доно коклы минут нӓрӹ кыдалат. Жеп иктӓ лу час эртен. Рӹмӓлгӓш тӹнгӓлӹн гӹнят эче сотынок каеш: ӹшкетӹн-ӹшкетӹн шӹнзен кешӹ хуторвлӓ, итӹрӓ нырвлӓ, итӹрӓ ӓнпичӹвлӓ, цилӓ пӧрт сагаок сауна (момоца), цилӓ кудвичӹмок ирен тӹвӹлӓен шӹндӹмӹ, пеледӹшвлӓм шӹндне-шӹндӹмӹ. Ӹлӹ дӓ ӹлӹ техень пӧртӹштӹ! Эстон пӓшӓ мастар кидвлӓ ӹшке пӧрт йӹр косирӹм дӓ тӹвӹлӹм яратат. Тидӹм ӹштӓш манын, иктӓт нӹнӹм ак поктыл, ӹшкеок тидӹм ӹштӓт. Вет хоза ак ӹштӹ гӹнь, тӹнӓм кӱ вӓрешӹжӹ кудвичӹжӹм дӓ ӹлӹмӹ вӓржӹм тӹвӹлӓен кода? Мӓӓт сӓй, Кырык дӓ Кожла марынвлӓ тенгеок? Косир пӧртвлӓштӹ ӹлӹшӹ эстонвлӓ халашкат моло когонжок лӓктӹн кемӹштӹ ак шо- халык воляшты, йонгата вӓрӹштӹ ӹлӓш тыменьӹн.

Вадеш мӓмнӓм, кок кырык марыным, мӹньӹм дӓ корны артелем Украинышты ӹлӹшӹ бизнесмен Миклай Палутовым Фестивальын организаторвлӓжӹ, Аре дон Риека Хырнвлӓ Обиницан халык пӧртӹшкӹ чӓй йӱӓш ӱжевӹ. Шукыштат агыл тӹшкок Казань гӹц йори сетувлӓн фестивальым анжалаш толшы кок тадар вӓтӹ толевӹ. Стӧл лошты шӹнзӹмӹнӓ годым, тене мӓ Казаньышты «Сетувлӓн культура кечӹвлӓм» эртӓрӹненӓ манын, келесевӹ. Техень шаяланжы ӧрдежӓт шӹм тырхы. Тадарвлӓ дӓ сетувлӓ! 15 миллионан халык 10 тӹжемӓн халыкын культурыжы доно интересуялтеш? Ӧрӹмӓт, вара ӹшкежӹ шаналтышым. Сетувлӓн культурым йӹрвӓш, ти шотышты вес халыквлӓ лоштат шӓрӓш манын, маняр шукы специалистӹштӹ, маняр шукы культура менеджерӹштӹ улы? Дӓ сек тӹнгжӹ, техень виӓн ансамбльвлӓ, кыдывлӓ ӹнде у семӹнь халык вӹкӹштӹ анжат. Сӓмӹрӹквлӓжӹ моло гӹнь рок дон джазым вӓк шакталтен колтен кердӹт! Тидӹ, седӹ, вес халыквлӓ лоштат интересӹм лыктеш. Дӓ тидӹ гӹц пасна сету йӹлмӹ доно яжон виӓнгӓш тӹнгӓлшӹ литература, кыдым акцептируят, кыдым вес йӹлмӹвлӓшкӹ сӓрӓт дӓ ӹшкежӓт нӹнӹ сӓрӹмӹ пӓшӓвлӓм ӹштӓт. Сетувлӓн толшашышты яжон тымден лыкмы, туан культурыштым келгӹн пӓлӹшӹ, виӓнгдӓш цацышы дӓ вескид йӹлмӹвлӓ доно попен мыштышы сӓмӹрӹквлӓн кидӹштӹ.

Сетувлӓ ӹшке культурышкышты шукы инвестицим пиштӓт, тидӹжӹ халык кӱшӹцӹнок тӹнгӓлӓлтеш: туан йӹлмӹ доно книгӓвлӓм, сету артньыквлӓн пӓшӓвлӓштӹм халык кымылын нӓлеш, концертвлӓшкӹ, театрышкы каштеш — тидӹм вет цилӓ инвестициэш шотлаш лиэш. Кугижӓнӹшӓт культурышкышты оксам ситӓлӹк пиштӓ. А вара эче меценатвлӓ. Тевеш, Обиница солаштыш халык пӧртӹм ик бизнесмен Сету Культура Фондлан нӓлӹн пуэн. Тӹштӹ молнам совхозын пӧртшӹ ылын, а кӹзӹт культура вацак, кышты музей дон кӓнгӹж театр активно пӓшӓм ӹштӓт. Ти пӧртӹн кудвичӹштӹжӹ 600 вӓрӓн театр седӹрӓ. Пӧкенвлӓжӹ моло махань солидныйвлӓ! Толатат, шӹнзӹлдӓлмет веле шон колта. Техень принцип доно Салымсолаштыш Никон Игнатьевӹн литерарура музйенӓ пӓшӓм ӹштӓ ылгецӹ, кыце ти сола ӹлӹж кенежӹ ылнежӹ.

Обиница солашток ик артньык дон поэтесса галлерейӹм пачыныт, тенге Обиницан сола имиджшӓт яжо монгырышкыла вашталтын, тӹштӹ культурым шотеш пиштӹмӓш кого шотышты. Тидӹжӹ туриствлӓмӓт тӹшкӹ шыпшеш — тенге вӓрӹштӹш инфраструктура виӓнгеш, солаштыш эдемвлӓлӓн ӧрдӹж гӹц оксам канда. Седӹ, иктӓт миллионер тидӹн доно ак ли, но ӹлен-лӓктӓш сойток окса лиэш.

Цеверӹн Сету мӱлӓндӹ, Сетумаа

Туриствлӓлӓн йори ӹштӹмӹ, цилӓ комфортан пӧртӹштӹ амален лӓкмӹкӹ, цевер йонгата ирок пеледӹшӓн кудвичӹштӹ шокшы чӓйӹм йӱлдӓлмӹкӹ, Опель Кадет автошкы шӹнзӹн Выру халашкы кыдалына. Тӹшец корны мӓмнӓм университетӓн Тартушкы выча. Тӹшкӹ тагачы Москва гӹц кок кырык мары ӹдӹр толшашлык ылыт. Мӓмнӓм у вӓшлимӓшвлӓ вычат, кыце Эстоништӹш марынвлӓ доно, тенгеок пуры эстон тӓнгвлӓ доно. А кӹзӹт цеверӹн «Сету мӱлӓндӹ!» манмы шоэш. Вес гӓнӓ ужмешкӹ! Ӹнянӹмӹ шоэш, Эстонин ти цевер лыкшым анжал лӓктӓш, шукы кырык дӓ кожла марын толыт. Вет мам ит попы, шӱмбел халыкым яжоракын пӓлӓш манын, тӹдӹн докы хыналалашат келдӓлмӹлӓ. А корны? 1 300 уштыш кӹзӹтшӹ жепӹн уштышвлӓ ма? Кок йыд поездеш ӓль автобусеш. Москваты Эстонин посольствышты визым нӓлӓт. Турист виза донат толаш лиэш. Мам ит попы, вес халыквлӓн ӹлӹмӹштӹм, культурыштым ужын, мӓ ӹшкежӓт ӹшке вӹкӹнӓ вес семӹньрӓк анжалына. Дӓ тидӹ охыр шая агыл. Тидӹ лачокат! Кӱн сетувлӓ доно пӓлӹмӹ лимӹжӹ шон, нӹнӹ докы кыце сӓрнен толаш лиэш, пӓлӹнежӹ гӹнь, информацим tsikmavaleri@hotmail.com гач пӓлен нӓлӹн кердӹдӓ. Дӓ корны паштек ик шанымаш шачы: ӓнят мӓлӓннӓ, кырык марынвлӓлӓнӓт сетувлӓн гань фестивальым шанен лыкташ. Тевеш, Мыры айом мӓ донна эртӓрӓтӹш. Пӓледӓ кышец тӹдӹ толын? Седӹ, шӱмбел Эсоништӹ тӹдӹн важвлӓжӹ. Тенгежӹ гӹнь, малын сетувлӓн примерӹм нӓлӹн, культура ӹлӹмӓшӹшкӹнӓ у фестивальым пырташ агыл? Ти шотышты мӹньӹн кандидатуремӓт улы. Пӹтӓриш кырык марынвлӓн кугижӓ Марий Элышты кымдан пӓлӹмӹ поэт Николай Егоров лин кердеш ыльы. Но кугижӓм айырымашты, демократи принцип лишӓшлык дӓ тӹдӹм сетувлӓ семӹньок, вӓрӹштӹ айырымыла. Лижӹ мӓмнӓн халыкнан у айожы! Сету мӱлӓндӹ