आराऊ
आराऊ ( जर्मन: [ˈAːraʊ], स्विस जर्मन: [Ɑːræu̯] ) एक गाव आहे, एक नगरपालिका, आणि उत्तरेतील आर्गाउ राज्याची (कॅंटन) राजधानी आहे. हे शहर आराऊ जिल्ह्याची राजधानी देखील आहे. हे शहर जर्मन भाषिक आणि प्रामुख्याने प्रोटेस्टंट आहे. आराऊ स्विस पठारावर, आरे खोऱ्यात नदीच्या उजव्या काठावर वसलेले आहे. हे जुरा पर्वतच्या दक्षिणेकडील पायथ्याजवळ आहे. [३] हे झ्युरिक शहराच्या पश्चिमेस [४] आणि बर्नच्या ईशान्य दिशेला ६५ किलोमीटर (४० मैल) अंतरावर आहे. [५] नगरपालिका सोलथर्नच्या कॅन्टॉनच्या पश्चिम सीमेजवळ आहे. हे आर्गाउ राज्यातील सर्वात मोठे शहर आहे. २०१० च्या सुरुवातीला रोहर हा आराऊचा जिल्हा बनला. [६]
आराऊ | ||
---|---|---|
अभिव्यक्ती त्रुटी: अनोळखी उद्गारवाचक चिन्ह "१" | ||
| ||
लुआ(Lua) त्रुटी विभाग:Location_map मध्ये 502 ओळीत: Unable to find the specified location map definition. Neither "Module:Location map/data/Switzerland" nor "Template:Location map Switzerland" exists. | ||
गुणक: साचा:Swiss populations NC) 47°24′N 8°03′E / 47.400°N 8.050°E | ||
देश | स्वित्झर्लंड | |
स्वित्झर्लंडची_राज्ये | आर्गाउ | |
स्वित्झर्लंडचे जिल्हे | आराऊ जिल्हा | |
सरकार | ||
• Executive |
Stadtrat with 7 members | |
• Mayor |
Stadtpräsident (list) Dr. Hanspeter Hilfiker FDP/PRD (as of February 2018) | |
• Parliament |
Einwohnerrat with 50 members | |
क्षेत्रफळ | ||
• एकूण | १२.३४ km२ (४.७६ sq mi) | |
Elevation | ३८१ m (१,२५० ft) | |
Highest elevation (Hungerberg) | ४७१ m (१,५४५ ft) | |
Lowest elevation (Aar) | ३६५ m (१,१९८ ft) | |
लोकसंख्या (2018-12-31)[२] | ||
• एकूण | २१,५०३ | |
• लोकसंख्येची घनता | १,७००/km२ (४,५००/sq mi) | |
Demonyms | जर्मन: Aarauer(in) | |
वेळ क्षेत्र | UTC+01:00 (Central European Time) | |
• Summer (डीएसटी) | UTC+02:00 (Central European Summer Time) | |
Postal code(s) |
५०००, ५००४ आराऊ, ५०३२ आराऊ रोह्र | |
SFOS number | 4001 | |
Localities | आराऊ | |
Surrounded by | बुक्स, सुह्र, अनटेरेन्फिल्डन, एपेनबर्ग-वॅशनाउ, एर्लिन्सबॅक | |
Twin towns | न्यूचेल (स्वित्झर्लंड), डेलफ्ट (नेदरलँड्स), रूटलिंगेन (जर्मनी) | |
संकेतस्थळ |
www SFSO statistics |
आराऊची अधिकृत भाषा स्विस जर्मन आहे, परंतु मुख्य बोली असणारी ही भाषा अलेमॅनिक स्विस जर्मन बोली भाषेचे स्थानिक रूप आहे.
भौगोलिक परिस्थिती
संपादनह्या लेखातील / विभागातील सध्याचा मजकूर इतर भाषा ते मराठी विकिपीडिया:भाषांतर प्रकल्प/मशिन ट्रान्सलेशन वापरून, [[]] भाषेतून मराठी भाषेत अंशत: अनुवादित केला गेला आहे / अथवा तसा कयास आहे. |
जुरा पर्वत दक्षिणेकडील पायथ्याशी आरे नदीच्या खोऱ्याच्या अरुंद ठिकाणी अरोचे जुने शहर खडकाळ जागेवर वसलेले आहे. [७] या शहराचे नवीन जिल्हे आउटक्रॉपच्या दक्षिण आणि पूर्वेस तसेच डोंगराच्या वरच्या बाजूस आणि आरेच्या दोन्ही बाजूंच्या खोऱ्यात आहे. याच्या उत्तरेला कुट्टीजेन, पूर्वेला बुचस्, दक्षिण-पूर्व दिशेला सुह्र, दक्षिणेस अनटेरेन्फेल्डन आणि पश्चिमेला एपेनबर्ग-वॅश्नाउ आणि एर्लिन्सबाच नगरपालिका आहेत. आराउ आणि जवळपासच्या नगरपालिका एकत्रच वाढल्या आहेत. अनतेरेन्टफेल्डन हा एकमेव अपवाद आहे ज्याच्या वसाहती आराऊ पासून जॉनहार्ड आणि झेलगलीच्या विस्तृत जंगलांनी विभागल्या आहेत. शहराचे अंदाजे नऊ-दहावे भाग आरेच्या दक्षिणेस आणि एक दशांश उत्तरेस आहे. २००६ मध्ये त्याचे क्षेत्र ८.९ चौ. किमी (३.४ चौ. मैल) होते. या क्षेत्रापैकी ६.३% भाग शेतीसाठी वापरला जातो, तर ३४% वनक्षेत्रात आहे. उर्वरित जागेपैकी .२% वस्ती (इमारती किंवा रस्ते) असून उर्वरित (४.५%) नद्या किंवा तलाव आहेत. [८] सर्वात कमी उंची, ३६५ मीटर (१,१९८ फूट), आरच्या काठावर आणि सर्वोच्च उंची ४७१ मीटर (१,५४५ फूट), केटीगेनच्या सीमेवर हंगरबर्ग आहे.
हवामान
संपादन{{{location}}} साठी हवामान तपशील | |||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
महिना | जाने | फेब्रु | मार्च | एप्रिल | मे | जून | जुलै | ऑगस्ट | सप्टें | ऑक्टो | नोव्हें | डिसें | वर्ष |
[ संदर्भ हवा ] |
इतिहास
संपादनआराऊमध्ये निओलिथिक काळातील काही कलाकृती सापडल्या आहेत. सध्याच्या रेल्वे स्थानकाच्या जवळच कांस्य युगाच्या (इ.स.पू. १००० पूर्वी) वस्तीचे अवशेष खोदले गेले आहेत. सालोदुरुम आणि विंडोनिस्सा या मधून जाणारा रस्ता सध्याच्या बानहॉफस्त्रासी भागातून जात होता. १९७६ मध्ये आरे येथे गोताखोरांना रोमन काळाच्या उत्तरार्धातील सात मीटर रुंदीच्या लाकडी पुलाचा काही भाग सापडला.
वाहतूक
संपादनआराऊ रेल्वे स्थानक हे टर्मिनस आहे. एस बान झुरिच ओळीवर एस ३ लाईन आहे .
बसबेट्रीब आराऊ एजी द्वारे सार्वजनिक वाहतुकीसह देखील या शहरात सेवा दिली जाते.
लोकसंख्या वाढ [४] [९] [१०] | |||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|
वर्ष | लोकसंख्या | स्विस </br> नागरिक |
% जर्मन </br> बोलणे |
% फ्रेंच </br> बोलणे |
% इटालियन </br> बोलणे |
% प्रोटेस्टंट | % रोमन </br> कॅथोलिक |
१५५८ | सीए 1,200 | ||||||
१७६४ | 1, 868 | ||||||
१७९८ | 2, 458 | ||||||
१८५० | ४,६५७ | ४,२९९ | 0.0% | 0.0% | 0.0% | 0.0% | 0.0% |
१८८०a | 5,914 | 5,381 | 99.2% | 0.7% | 0.2% | 81.9% | 17.4% |
१९१० | 9,593 | 7,986 | 90.6% | २.२% | 6.7% | 71.7% | 26.6% |
1930 | 11,666 | 10,472 | 95.3% | 1.7% | २.3% | 72.7% | 25.4% |
1950 | 14,280 | 13,373 | 93.8% | २.२% | 2.२% | 70.4% | 27.9% |
1970 | 16,881 | 13,782 | 82.4% | 1.6% | 11.2% | 60.1% | 37.6% |
1987 | 15,750 | 75% | |||||
1990 | 16,481 | 13,146 | 81.7% | 1.0% | 5.3% | 49.7% | 33.0% |
1993 | 15,900 [७] | ||||||
2010 | 19,497 | 15,695 | ८५% | १% | ३.३% | ४४.४% | २८.८% |
२०१. | 21,036 | 16,534 |
उल्लेखनीय लोक
संपादनआराऊ मध्ये जन्म
संपादन- फर्डिनांड रुडोल्फ हॅसलर, (१७७० - १८४३), युनायटेड स्टेट्स कोस्ट सर्व्हेचे पहिले संचालक [११]
- हंस हर्झोग (१८१९ - १८९४) स्विस सैन्य जनरल
- कार्ल फेअर-हर्जोग (१८२० - १८८०), राजकारणी, स्विस नॅशनल कौन्सिल १८७४ सालचे अध्यक्ष
- फ्रेडरिक मिल्लबर्ग (१८४० - १९१५) एक स्विस भूगर्भशास्त्रज्ञ
- हंस रेनोल्ड (१८५२ - १९३६) एक स्विस / ब्रिटिश अभियंता, ब्रिटनमधील शोधक आणि उद्योगपती
- फ्रेडरीक झ्सकोक्के ( १८६० - १९३६ ) प्राणीशास्त्रज्ञ आणि परजीवी तज्ज्ञ, हेनरिक झ्शोकॉके यांचे नातू
- एमिल हॅसलर (१८६४ - १९३७) फिजीशियन, एथनोग्राफर, निसर्गशास्त्रज्ञ आणि वनस्पतीशास्त्रज्ञ
- मॅक्सिमिलियन बर्चर-बेनर (१८६७ - १९३९) फिजीशियन, पायनियर न्यूट्रिशनिस्ट, लोकप्रिय मुसली
- फ्रेडरिक सूटेरमेस्टर (१८७३ - १९३४) एक स्विस धर्मशास्त्रज्ञ आणि चर्चचा मुख्य धर्मोपदेशक
- मार्था बुखार्ट (८७४ - १९५६) चित्रकार आणि छायाचित्रकार
- यूजेन बर्चर (१८८२ - १९५६), राजकारणी
- एडमंड ह्युबर्गर (१८८३ - १९६२) [१२] ) कला दिग्दर्शक, पटकथा लेखक आणि चित्रपट दिग्दर्शक [१३]
- कार्ल बाल्मर १८९१ - १९५८) चित्रकार, मानववंशशास्त्रज्ञ तत्त्वज्ञानी आणि लेखक
- फेलिक्स हॉफमॅन (१९११ - १९७५) ग्राफिक डिझायनर, चित्रकार आणि डाग ग्लास कलाकार
- एरिका बर्कार्ट (१९२२ - २०१०), लेखक आणि कवी
- फ्रिट्ज वोगेलसांग (जन्म १९३२) डिकॅथलेट, १९६० उन्हाळी ऑलिंपिकमध्ये भाग घेतला
- 1960 उन्हाळी ऑलिंपिकमध्ये भाग घेतलेला हंस्रूडी जोस्ट (१९३४ - २०१६) हातोडा फेकणारा
- क्लाऊस मर्झ (जन्म १९४५) एक स्विस लेखक
- मार्टिन स्लम्पफ (जन्म १९४७) संगीतकार, संगीतकार, कंडक्टर, सुधारक आणि शैक्षणिक शिक्षक.
- उर्स फेस (जन्म १९४७) लेखक [१४]
- चार्लोट वॉल्टर (जन्म १९५१) आकृती स्केटर, 1968 आणि 1972 हिवाळी ऑलिंपिकमध्ये भाग घेतला
- जर्ज फ्रे (जन्म १९५३) संगीतकार आणि सनईकार
- जर्ज मॉलर (जन्म १९६१) निवृत्त ट्रॅक सायकलस्वार आणि रोड सायकल रेसर, १९८४ च्या उन्हाळी ऑलिंपिकमध्ये भाग घेतला
- ख्रिश्चन रेख (जन्म १९६७) बॉबस्लेडरने चार हिवाळी ऑलिम्पिकमध्ये रौप्यपदक जिंकले
- अँड्रियास हिलफिकर (जन्म १९६९) माजी आंतरराष्ट्रीय फुटबॉल खेळाडू, ३७६ क्लब सामने
- डॅनियल वर्मेलिंगर (जन्म १९७१) फुटबॉल रेफरी, स्विस रेफरिज युनियनचे अध्यक्ष
- इव्हान बेनिटो (जन्म १९७६) सेवानिवृत्त व्यावसायिक फुटबॉल गोलकीपर, ३२७ क्लब सामने.
- मारिसा ब्रूनर (जन्म १९८२) निवृत्त फुटबॉल गोलकीपर, स्वित्झर्लंडच्या महिला राष्ट्रीय फुटबॉल संघासाठी ७५ सामने
- स्टीफन आयशर्नबर्गर (जन्म १९८४) चित्रपट दिग्दर्शक आणि चित्रपटाचे निर्माता [१५]
आराऊ येथे राहणारे
संपादन- जोहान रुडॉल्फ डॉल्डर (१७५३ - १८०७), राजकारणी [१६]
- जोहान कास्पर रियसबॅक (१७५४ - १७८६), लेखक आणि अभिनेता [१७]
- सेबॅस्टियन फहरलेंडर (१७६८ - १८४१), राजकारणी, वैद्य [१८]
- जोहान हेनरिक डॅनियल झ्सकोक्के (१७७१ - १८४८) जर्मन, नंतर स्विस, लेखक आणि सुधारक
- इग्नाझ पॉल व्हिटालिस ट्रोक्सलर (१७८० - १८६६), चिकित्सक, राजकारणी, तत्त्वज्ञानी
- जोहान रुडोल्फ रेंगर (१७९५ - १८३२), निसर्गवादी आणि डॉक्टर
- अल्बर्ट आइनस्टाइन (१८७९ - १७९१), वैज्ञानिक
- चार्ल्स त्सोपॉप (१८९९ – १९८२), लेखक [१९]
- ब्रुनो हून्झिकर (१९३० - २०००) एक स्विस वकील आणि राजकारणी
- सिल्व्हिया फ्लॅकीगर-बनी (जन्म १९५२), राजकारणी
- डेव्हिड हनिगसबर्ग (१९५९- २००५) दक्षिण आफ्रिकेचा शास्त्रीय संगीतकार, मार्गदर्शक आणि संगीतज्ञ
- निकोलस मल्लर (जन्म १९८२) एक स्विस स्नोबोर्डर
आंतरराष्ट्रीय संबंध
संपादनजुळी शहरे
संपादनही यादी खालील प्रमाणे आहे:
हे सुद्धा पहा
संपादन- लेन्झबर्ग (ऐतिहासिक संग्रहालय )
तळटीप
संपादनसंदर्भ
संपादन- Anon (2013). "Regional Portraits: Communes". Swiss Federal Statistics Office. 5 January 2016 रोजी मूळ पान पासून संग्रहित. 15 November 2013 रोजी पाहिले.
- Anon (2013a). "Climate Normals Buchs/Aarau 1961–1990" (PDF). Climate Diagrams and Normals from Swiss Measuring Stations. Federal Office of Meteorology and Climatology (MeteoSwiss). 15 November 2013 रोजी पाहिले.[permanent dead link]
- Department of Finance and Resources (2013). "Statistical Department of Canton Aargau – Area 11 – Transport and Communications". 2012-02-22 रोजी मूळ पान पासून संग्रहित. 21 January 2010 रोजी पाहिले.
- Department of Finance and Resources (2013a). "Statistical Department of Canton Aargau – Area 01 – Population". 2012-02-22 रोजी मूळ पान पासून संग्रहित. 20 January 2010 रोजी पाहिले.
- Department of Finance and Resources (2013b). "Statistical Department of Canton Aargau – Bevölkerungsdaten für den Kanton Aargau und die Gemeinden (Archiv)" [Population data for the canton of Aargau and the municipalities (archive)]. 2012-02-22 रोजी मूळ पान पासून संग्रहित. 20 January 2010 रोजी पाहिले.
- Department of Finance and Resources (2013c). "Statistical Department of Canton Aargau – Aargauer Numbers 2009". 2012-02-22 रोजी मूळ पान पासून संग्रहित. 20 January 2010 रोजी पाहिले.
- Department of Finance and Resources (2013d). "Statistical Department of Canton Aargau". 2012-02-22 रोजी मूळ पान पासून संग्रहित. 20 January 2010 रोजी पाहिले.
- Hall, Richard T. (July 1991). "Switzerland – A Capsule History" (PDF). XVII (4). American Helvetia Philatelic Society: 132–136. 2016-03-04 रोजी मूळ पान (PDF) पासून संग्रहित. 29 March 2014 रोजी पाहिले. Cite journal requires
|journal=
(सहाय्य) - Heimer, Željko (2001). "Aarau Commune (Aargau Canton, Switzerland)". Flags of the World.com. 2 October 2012 रोजी मूळ पान पासून संग्रहित. 15 November 2013 रोजी पाहिले.
- Luck, J. Murray (1985). History of Switzerland, The first 100,000 Years: Before the Beginnings to the Days of the Present. Palo Alto, CA: The Society for the Promotion of Science and Scholarship, Inc. ISBN 0-930664-06-X.
- Lüthi, Alfred (2009). "Aarau". Historical Dictionary of Switzerland. 10 April 2014 रोजी पाहिले.
- Oberholzer, Ernst (2013). "Amtliches Gemeindeverzeichnis der Schweiz" [Unofficial community directory of Switzerland] (PDF). Swiss Federal Statistical Office. 15 November 2013 रोजी पाहिले.
- Ogrizek, Doré; Rufenacht, J. G., eds. (1949). Switzerland. The World in Color. USA: Whittlesey House. ASIN B007T2XM5W.
- Swiss Confederation (2009). "Schweizerisches Inventar der Kulturgüter von nationaler Bedeutung" [Swiss Inventory of Cultural Property of National and Regional Significance] (PDF). 23 September 2015 रोजी मूळ पान (PDF) पासून संग्रहित. 15 November 2013 रोजी पाहिले.
बाह्य दुवे
संपादन- ^ a b "Arealstatistik Standard - Gemeinden nach 4 Hauptbereichen". 13 जानेवारी 2019 रोजी पाहिले.
- ^ "Ständige Wohnbevölkerung nach Staatsangehörigkeitskategorie Geschlecht und Gemeinde; Provisorische Jahresergebnisse; 2018". 9 एप्रिल 2019. 11 एप्रिल 2019 रोजी पाहिले.
- ^ Bridgwater & Aldrich 1968
- ^ a b Hoiberg 2010
- ^ Van Valkenburg & Haefner 1997
- ^ Oberholzer 2013
- ^ a b Cohen 1998
- ^ Anon 2013
- ^ Lüthi 2009
- ^ "Gemeindeporträts". www.bfs.admin.ch. Swiss Federal Statistical Office. 1 November 2018 रोजी पाहिले.
- ^ Galgoul, Wilson & Konya 1963, p. 308
- ^ IMDb Database retrieved 1 January 2019
- ^ IMDb Database retrieved 1 January 2019
- ^ German Wiki, Urs Faes
- ^ IMDb Database retrieved 1 January 2019
- ^ German Wiki, Johann Rudolf Dolder
- ^ German Wiki, Johann Kaspar Riesbeck
- ^ German Wiki, Sebastian Fahrländer
- ^ German Wiki, Charles Tschopp