Прејди на содржината

Монах

Од Википедија — слободната енциклопедија
(Пренасочено од Калуѓер)

Монах[1] или калуѓер[2] — лице кое по сопствена волја стапило во манастир. Зборот монах потекнува од старогрчки: μοναχός, односно од μόνος, што значи „еден“. Зборот, пак, калугер потекнува од καλό(ς)-γῆρος, што значи „добар старец“.

Монаштвото во христијанството

[уреди | уреди извор]
Св. Антониј Велики, татко на христијанското монаштво

Монасите се појавиле за време на гонењето на христијаните при што некои толку свикнале на одвоен живот од другите луѓе, што и понатаму останале во пустините. Постојат два вида монаштво: анхоретски или пустински; и општожитие. Како основачи на монаштвото се сметаат св. Антониј Велики и св. Пахомиј Велики. Пред замонашувањето се поминува извесно време во послушание (искушеништво), задолжително под надзор на некој духовен отец. Потоа, искушеникот се постригува во мала схима и така станува монах. Поради огромниот углед на монасите, епископите ги земаат за свои советници (наречени сингели или протосингели) и од нив се бираат кандидатите за епископ од монасите. Монасите полагаат три завети при замонашувањето: сиромаштво, безбрачност и беспрекорно послушание. Главниот монах во манастирот се вика игумен, а во поголемите манастири тој се вика рхимандрит. исто така, и кај монасите постојат степени на напредувања, како: свештеноѓакон (јероѓакон), свештеномонах (јеромонах) итн. Целта на монахот е да се моли за сите луѓе. Кога христијанството било прогонувано од византиските цареви или од другите владетели, монасите се јавувале како бескомпромисни борци за верата и голем од нив пострадале во маченичка смрт.

Калуѓерите како мотив во уметноста и во популарната култура

[уреди | уреди извор]
  1. „монах“Дигитален речник на македонскиот јазик
  2. „калуѓер“Дигитален речник на македонскиот јазик
  3. Никола Гелевски и Владимир Мартиновски (приредувачи), Џинџуџе во земјата на афионите: Антологија на македонскиот краток расказ. Скопје: Темплум, 2022, стр. 316-317.
  4. Јован Јовановиħ Змај, Песме. Београд: Рад, 1963, стр. 209-215.
  5. Анте Поповски, Дрво што крвави. Скопје: Детска радост, Наша книга, Македонска книга, Култура, Мисла, 1991, стр. 95.
  6. Discogs, Red Hot Chili Peppers ‎– Blood Sugar Sex Magik (пристапено на 8 март 2021)
  7. Discogs, The Sisters Of Mercy (пристапено на 9 ноември 2021)