4 век

4 век започнал на 1 јануари 301 год., а завршил на 31 декември 400 год.

Во рамките на Римското Царство, почетокот на 4 век бил одбележан од Константин Велики, првиот римски император кој се преобратил во христијанство. Константин Велики е исто така познат по тоа што во 330 година го назначил античкиот град Византион за нов и единствен главен град на империјата, нарекувајќи го Нов Рим (подоцна во негова чест бил преименуван во Константинопол). Последниот римски император кој владеел и со источната и со западната половина на империјата бил Теодосиј I. Системот на два императори, кој првично бил поставен од Диоклецијан во претходниот век, станал редовна практика, а истокот продолжил да расте во важност како нов центар на трговија и империјална моќ. Угледот на Рим како поранешен империјален град драстично се намалил во текот на овој век. Доцна во векот, христијанството станало официјална државна религија, а старата паганска култура на империјата полека почнала да исчезнува. Во текот на овој век во империјата генерално владеел просперитет, иако честите напади на германските племиња од север претставувале сериозен проблем од 376 година па натаму. Овие рани германски инвазии го означиле почетокот на крајот на Западното Римско царство.

Во Кореја започнал периодот на Трите кралства (Пекче, Когурја и Сила), кој траел приближно 300/400 – 668 година.

Источната полутопка на почетокот на 4 век.

Источната полутопка на крајот од 4 век.

Настани

• Народот Ноба се населил во Африка.
• Ран 4 век - била изградена салата за публика, денес позната како Базилика, во Трир, Германија.
• 301: Ерменија прва го прифатила христијанството како државна религија.
• 306 - 337: Константин Велики ставил крај на прогонот на христијаните во Римското Царство, а Нов Рим (Константинопол) станал ново седиште на владата.
• 325 - 328: Кралството Аксум го прифатило христијанството.
• 325: Константин Велики го свикал Првиот вселенски собор во Никеја, за време на Аријанскиот спор.
• 335 - 380: Самудрагута ја проширил империјата Гупта.
• 337: Константин Велики се покрстил на смртна постела.
• 350: Кралството Аксум го освоило Кралството Куш.
• 350-400: Хунтите започнале да ја напаѓаат Сасанидската империја.
• 350: Најраните познати камени натписи во Индонезија.
• 365: Источниот Медитеран бил погоден од силен земјотрес од најмалку осум удари. Цунамито предизвикано од земјотресот нанело големи штети на териториите на Крит, Грција, Либија, Египет, Кипар и Сицилија.
• Средина на 4 век – Биле изработени римските сребрени садови од Милденхол, Англија, кои сега се наоѓаат во Британскиот музеј во Лондон.
• Средина на 4 век – Ванг Ксиџи направил дел од писмо од албумот Фенг Џу, во периодот на шестте династии. Сега се чува во Музејот на Националната палата, Тајпеј, Тајван.
• 376: Визиготите, бегајќи од Хуните, се населиле покрај Дунав и им бил дозволен влез во Римското Царство.
• 378: Битката кај Адријанопол: римската војска била поразена од визиготската коњаница, а императорот Валенс бил убиен.
• 378 - 395: Римскиот цар Теодосиј I го забранил паганството, а христијанството станало официјална религија на Римското Царство.
• 378: Во Средна Америка, Сијај К'ак го освоил Вака на 8 јануари.
• 378: Во Средна Америка, Сијај К'ак го освоил Тикал на 16 јануари.
• 378: Во Средна Америка, Сијај К'ак го освоил Уашактун.
• 381: Бил одржан Вториот Вселенски собор во Константинопол.
• 383: Битката на реката Феи во Кина.
• 395: Смртта на римскиот цар Теодосиј I резултирала со трајно расцепување на Римското Царство.
• Доцен 4 век – Била направена собата на Леонис, во катакомбите на Комодила, во близина на Рим.
• Доцен 4 век – Бил додаден атриум на старата базилика Свети Петар во Рим.

Личности

Константин Велики

Констанциј I Хлор

Јулијан Отпадникот, римски император

Аркадиј, римски император

Шапур II

Свети Августин

Хипатија

• Аларик I, крал на Визиготите
• Албија Доминика, римска царица и регент
• Арбогаст, римски генерал и бунтовник
• Аркадиј, римски император
• Атлатл Кауак, владетел на Теотиуакан
• Басијан, римски сенатор
• Валериј Валенс, римски император
• Валериј Ромул, римски конзул
• Валенс, римски император
• Валентинијан I, римски император
• Валентинијан II, римски император
• Валентинијан Галат, римски конзул, син и наследник на римски император
• Валентин, римски бунтовник
• Варонијан, римски конзул, син и наследник на цар
• Ветранион, римски император
• Гаинас, римски магистер милитум, кој кратко време презел контрола над Константинопол
• Галериј, римски император
• Гилдо, римски генерал и бунтовник
• Годигисел, крал на Вандалите
• Грацијан, римски император
• Далмациј, римски цезар
• Децентиј, римски узурпатор
• Диоклецијан, римски император
• Домитиј Александар, римски узурпатор
• Евгениј, римски узурпатор (303-304)
• Евгениј, римски узурпатор (392-394)
• Евтропиј, римски политичар, главен советник на царот
• Езана, владетел на кралството Аксум
• Елија Евдоксија, римска царица
• Јакс Нуун Аин I, првиот Теотиуакан владетел на Тикал
• Јован Златоуст, патријарх цариградски
• Јовијан, римски император
• Јулијан Отпадникот, римски император
• Јустина, римска царица и регент
• Калоцер, римски узурпатор
• Клавдиј Силван, римски генерал и узурпатор
• Констанс I, римски император
• Константина, римска августа
• Константин Велики, римски император
• Константин II, римски император
• Констанциј I Хлор, римски император
• Констанциј II, римски император
• Констанциј Гал, римски цезар
• Крисп, римски цезар
• Лициниј, римски император
• Лициниј II, римски цезар
• Магенциј, римски узурпатор
• Магнус Максим, римски император
• Марцел, римски узурпатор
• Мартинијан, римски император
• Максенциј, римски император
• Максимијан, римски император
• Максимијан II, римски император
• Непотијан, римски узурпатор
• Прокопиј, римски узурпатор
• Руфин, римски политичар, преторијански префект на истокот
• Салутиј, римски политичар, преторијански префект на истокот, кандидат за царскиот престол
• Самудрагупта, император на Гупта
• Стилихон, римски магистер милитум
• Теодор, римски узурпатор
• Теодосиј I, римски император
• Факсиан, кинески будистички монах
• Фирм, римски узурпатор
• Флавиј Валериј Север, римски император
• Флавиј Виктор, римски император
• Флавиј Северијан, римски политичар, син и наследник на император
• Фу Џиан, кинески цар основач на поранешниот Чин
• Фу Џиан, цар на поранешниот Чин
• Ханибалијан, римски политичар
• Хонориј, римски император
• Чак Ток Ичаак I, владетел на Тикал
• Чандрагупта I, Гупта император
• Чандрагупта II, Гупта император
• Шапур II Велики, крал (шах) на Сасанидската империја
• Ши Ан, кинески државник

Ликовна уметност

• Ванг Шиенчи, кинески калиграф
• Ванг Шичи, кинески калиграф
• Веј Шуо, единствената жена калиграф во кинеската историја

Литература

• Аурелиј Пруденциј Клеменс (Пруденциј), римски поет
• Гај Ветиј Аквилин Јовенк (Јовенк), римски писател и композитор
• Ге Хонг, кинески писател
• Децимиус Магнус Авсониј (Авсониј), римски поет
• Јероним Стридонски, христијански свештеник, монах и преведувач
• Квинт Смирнски, грчки поет
• Клавдиј Клаудијан (Клаудијан), римски поет
• Публилиј Оптатијан Порфириј (Порфириј), римски поет
• Салустиј, римски писател и филозоф
• Фалтонија Бетиција Проба, римска христијанска поетеса

Теологија

• Августин, христијански теолог, епископ на Хипон
• Амвросиј, христијански теолог, епископ милански
• Василиј Велики, христијански теолог, епископ на Кесарија во Кападокија
• Вулфила, аријански свештеник и преведувач на Библијата на готски јазик
• Григориј Назијанзанин, христијански теолог, епископ на Назијанз
• Дао’ан, кинески будистички монах, преведувач
• Eфрeм Сириски, сириски ѓакон и теолог
• Кумараџива, индиски будистички монах, преведувач
• Лактанциј, христијански теолог, советник на Константин I
• Месроб Машдоц, ерменски монах, теолог и изумител на ерменската азбука
• Теодор, христијански теолог, епископ на Мопсуестија

Наука и филозофија

• Амијан Марцелин, римски историчар
• Амониј Хермие, грчки филозоф
• Аврелиј Виктор, римски историчар
• Гуо Сјанг, кинески научник
• Евсевиј Кесариски, грчки историчар
• Евтропиј, римски историчар
• Јамблих, неоплатонистички филозоф
• Прокло, грчки филозоф
• Сун Шенг, кинески историчар
• Темистиј, грчки реторичар и филозоф
• Хипатија Александриска, грчки филозоф, математичар и астроном

Откритија

• Узенгијата била измислена во Кина пред 322-ра година.