Преглед на кодот на 1460-ти

{{1460-ти}}

== Настани ==

===1460===
{{главна|1460}}
==== Јануари - декември ====
* [[5 март]]  - [[Монарх|Кралот]] [[Кристијан I Дански]] го издава [[Договор од Рибе|договорот од Рибе]], овозможувајќи му да стане гроф на [[Холштајн]] и да ја преземе контролата врз изгубеното [[Војводство Шлезвиг]] .
* [[26 јуни]]  - [[Војна на розите]]: [[Ричард Невил (Ерл од Ворик)|Ричард Невил, ерл од Ворик]] и [[Едвард IV|Едвард]] (најстариот син на [[Ричард (Трет војвода од Јорк)|Ричард Плантагенет, војводата од Јорк]]) влегуваат во [[Кралство Англија|Англија]] со армија со намера да го освојат [[Лондон]].
* [[4 јули]]  - Топовите од [[Лондонска кула]], кои сè уште се наоѓаат под контрола на [[династија Ланкастер]], започнуваат да пукаат кон Лондон, кој се наоѓа под управа на [[династија Јорк]]. Силите на Ланкастер од Лондонската кула се предаваат на 19 јули<ref>{{Наведена мрежна страница|first=Vanora |last=Bennett |authorlink=Vanora Bennett |title=London and the Wars of the Roses |url=http://vanorabennett.com/book/figures-in-silk-aka-queen-of-silks-london-and-the-wars-of-the-roses/ |accessdate=2013-08-16 |url-status=dead |archiveurl=https://web.archive.org/web/20130914035651/http://vanorabennett.com/book/figures-in-silk-aka-queen-of-silks-london-and-the-wars-of-the-roses/ |archivedate=September 14, 2013 |df= }}</ref>.
* [[10 јули]]  - [[Војна на розите]] - [[Битка кај Нортхемптон (1460)|Битка кај Нортхемптон]]: [[Ричард Невил (Ерл од Ворик)|Ричард Невил, ерл од Ворик]] и [[Едвард IV|Едвард]] ги поразуваат силите на Ланкастер и го заробуваат кралот [[Хенри VI]]<ref name="Cassell's Chronology">{{Наведена книга|last=Williams|first=Hywel|title=Cassell's Chronology of World History|location=London|publisher=Weidenfeld & Nicolson|year=2005|isbn=0-304-35730-8|pages=183–185}}</ref>
* [[3 август]]  - Додека ја надгледува опсадата на англиските окупатори на замокот Роксбург, кралот [[Јаков II (Шкотска)|Јаков II]] е убиен, кога еден од неговите [[топови]] експлодира.
* [[30 декември]]  - [[Војна на розите]] - [[Битка кај Вејкфилд]]: Силите на Ланкастер на чело со војска под [[Хенри Бофорт (трет војвода од Сомерсет|Хенри Бофорт, војвода од Сомерсет]] и [[Хенри Перси (трет ерл од Нортамберленд|Хенри Перси, ерл Нортамберленд]] решително ја поразуваат армијата на Јорк на чело со [[Ричард (Трет војвода од Јорк)|Ричард Јорк]] и неговиот син, [[Едмунд (ерл од Рутланд)|Едмунд]], кои се убиени (последниот бил убиен по битката).
==== Непозната дата ====
* [[Али-бег Михалоглу]] го заробува [[Михал Силаџи]].
* Португалскиот морепловец [[Педро де Синтра]] достигнува до брегот на [[Сиера Леоне]].
* Глад во [[Декан]], Индија.
* Монахот Леонардо да Пистоја, пристигнува во [[Фиренца]] од [[Македонија (регион)|Македонија]], со ''„[[Corpus Hermeticum]]“''.
* Основан е [[Универзитет Базел|универзитетот]] во [[Базел]].

===1461===
{{главна|1461}}
==== Јануари - декември ====
* [[2 февруари]]  -  [[Битка на Мортимеровиот крст]]: Јоркските трупи предводени од [[Едвард IV|Едвард, војводата од Јорк]] ги поразуваат силите на Ланкастер на чело со [[Овен Тјудор]] и неговиот син [[Џаспер Тудор]].
* [[17 февруари]]  -  [[Втора битка на Сент Олбанс]], Англија: Силите на [[Ричард Невил (16-ти ерл од Ворик|Ричард Невил]] се поразени од страна на силите на Ланкастер на чело со [[Маргарита Анжујска]].
* [[4 март]]  -  Војводата од Јорк го зазема [[Лондон]] и се прогласува за крал како [[Едвард IV]].
* [[5 март]]  -  [[Војна на розите]]: [[Хенри VI]] е соборен од [[Едвард IV]].
* [[29 март]]  -  [[Битка кај Тотон]]: Едвард IV ги поразува силите на кралицата Маргарет.
* [[10 јули]]  -  [[Стивен Томашевиќ]] станува последен [[крал на Босна]], по смртта на неговиот татко. Тој е крунисан на [[17 ноември]], во црквата Света Марија, Јајце.
* [[28 јуни]]  -  Едвард е крунисан како [[Едвард IV]], крал на Англија (владее до [[1483]]).
* [[Јули]]  -  [[Византија|Византискиот]] генерал [[Грацис Палеолог]] го предава замокот [[Салменико]], последниот гарнизон на [[Морејско Деспотство|Морејското Деспотство]] на османлиските сили.
* [[22 јули]]  -  [[Луј XI]] го наследува [[Шарл VII]] (владее до [[1483]]).
* [[15 август]]  -  [[Трапезунтско Царство|Трапезунтското Царство]], последното големо византиско царство, е освоено од [[Отоманското Царство]] на чело со [[Мехмед II]], по 21-дневна опсада.
* [[15 август]] - во [[Ремс]], [[Луј XI]] бил крунисан во крал на [[Франција]].
* [[26 ноември]]  -  Земјотрес го погодува градот [[Л’Аквила]].

==== Непозната дата ====
* Основана е [[Сајренчестерска школа|Сајренчестерската школа]].
* [[Леонардо да Винчи]] и [[Сандро Ботичели]] стануваат студенти на [[Андреа дел Верокио]].
* [[Сараево]], главен град на [[Босна и Херцеговина]], е основан од [[Отоманци]]те.
* [[Франсоа Вилон]] го пишува „''[[Le Grand Testament.]]“''.

===1462===
{{главна|1462}}
==== Јануари - декември ====

* [[27 март]] - По смртта на [[Василиј II Слепиот]], рускиот престол е наследен од страна на неговиот син [[Иван III]].
* [[17 јуни]] - [[Влад Цепеш]] се обидува да го убие [[Мехмед II]] во [[Ноќен напад|Ноќниот напад]], принудувајќи го Мехмед да се повлече од [[Влашка]].
* [[1 јули]] - [[Битка кај Секенхем]]: [[Фридрих I (Пфалц)|Фридрих I]] издвојува победа.
* [[22 јули]] - Првата опсада на Килија од [[Стефан III Молдавски]] не успева и тој е сериозно повреден.
* [[17 септември]] - [[Тринаесетгодишна војна (1454-66)|Тринаесетгодишна војна]] - [[Битка кај Свечино]]: [[Кралство Полска (1385-1569)|Кралството Полска]] го поразува [[Тевтонски ред|Тевтонскиот ред]].
* [[Септември]] - [[Опсада на Митилена (1462)|Опсада на Митилена]]: [[Мехмед II]] го освојува градот [[Митилена]], со што целосно го освојува островот [[Лесбос]].
* [[Декември]] - Откако [[Раду III Убавиот]] го презема престолот во [[Влашка]], [[Влад Цепеш]] бара помош во [[Трансилванија]], каде што е заробен од [[Матија Корвин]] и затворен во следните 12 години, поради лажни обвиненија за предавство.

==== Непозната дата====
* [[Евреи]]те се протерани од [[Мајнц]], [[Германија]].
* [[Португалија]] започнува да ги населува островите на [[Зелен ’Рт]], со робови од брегот на [[Гвинеја (регион)|Гвинеја]].

===1463===
{{главна|1463}}
==== Јануари - декември ====
* [[5 јануари]] - Францускиот поет [[Франсоа Вијон]] е протеран од [[Париз]] (неговиот понатамошен живот е недокументиран).
* [[мај]] - [[Кралство Босна]] потпаѓа под [[Отоманска Босна|османлиска власт]]. Султанот [[Мехмед II]] со влегувањето во [[Кључ]] ја освојува [[Босна]], заробувајќи го и погубувајќи го последниот босански крал [[Стефан Томашевиќ]].
* [[15 септември]] - [[Битка кај Вислански Залив]]: Морнарица на [[Пруска конфедерација|Пруската конфедерација]] ја победува морнарицата на [[Тевтонски ред|Тевтонскиот ред]].
* [[8 октомври]] - Хесдин ја завршува француската поддршка за [[династија Ланкастер]] во [[Кралство Англија]]<ref name=CBH>{{Наведена книга|last=Palmer|first=Alan|last2=Palmer|first2=Veronica|year=1992|title=The Chronology of British History|publisher=Century Ltd|location=London|pages=128–131|isbn=0-7126-5616-2}}</ref>

==== Непозната дата ====
* [[Мухамед Румфа]] започнува да владее во [[Кано]].
* ''[[Corpus Hermeticum]]'' е преведен на [[латински јазик|латински]], од [[Марсилио Фичино]].
* Синот на [[Пачакутек]], [[Тупак Инка Јупанки]], започнал поход за освојување на северните територии на Јужна Америка во 1463 година.

===1464===
{{главна|1464}}

==== Јануари-декември ====
* [[1 мај]] - [[Едвард IV]] тајно се венча со [[Елизабета Вудвил]] и го чува бракот во тајна 5 месеци<ref name=CBH/>.
* [[15 мај]] - [[Битка кај Хексхем]]: Невил победуваат уште една ланкастерска војска, предводена од кралот [[Хенри VI]] и [[(Маргарита Анжујска]]. Ова го означува крајот на организираниот отпор на Ланкастер во следните неколку години.
* [[11 јуни]] - Се потпишува 15-годишно примирје помеѓу [[Кралство Англија]] и [[Кралство Шкотска]].
* [[18 јуни]] - [[Папа Пиј II]] заминува за [[Анкона]] и го именува [[Скендербег]] за генерален капетан на [[Светата Столица]]. Овој план го принудува Скендербег да го раскине својот 10-годишен мировен договор со [[Отоманци]]те потпишан во [[1463]], напаѓајќи ги нивните сили во близина на [[Охрид]].
* [[23 јуни]] - [[Кристијан I Дански]] и Норвешки, кој исто така служи како крал на Шведска, се прогласува за отфрлен од вториот престол. Неговиот соборен претходник [[Карл VIII Шведски]] е повторно избран на престолот на [[9 август]].
* [[30 август]] - [[Папа Павле II]] го наследува [[Папа Пиј II]], како 211. папа.

==== Непозната дата====
* Во [[Кина]], мало востание се случува во внатрешната провинција на [[Хугуан]], за време на [[Династија Минг|династијата Минг]]; последователен бунт избувнува во [[Гуангси]]. Ова го принудува владетелот да испрати дополнителна војска за задушување на бунтот<ref>{{Наведена книга  |url=https://books.google.com/books?id=pg5Qi28akwEC&lpg=PA43&dq=yingzong%20emperor%20miao&pg=PA43#v=onepage&q=miao%20and%20yao%20tribes%20rebel&f=false  |title=Columbia Chronologies of Asian History and Culture - Google Books  |first=John Stewart|last= Bowman|work = books.google.com|publisher=Columbia University Press|year=2000| accessdate = 9 November 2014}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница  | url = http://www.san.beck.org/3-7-MingEmpire.html#2  | title = Ming Empire 1368-1644 by Sanderson Beck  | first= Sanderson  | last= Beck | work = san.beck.org  | year = 2010  | accessdate = 9 November 2014 }}</ref>.

===1465===
{{главна|1465}}

==== Јануари - декември ====
* [[24 јануари]] -  Втората опсада на Хилија од [[Стефан III Молдавски]] - градот е освоен.
* [[29 јануари]] -  [[Амадеј IX Савојски]] станува [[Војводство Савоја|војвода од Савоја]].
* [[30 јануари]] -  [[Карл VIII Шведски]] е сменет од престолот. [[Свештеник]]от [[Кетил Карлсон Васа]] станува регент на Шведска.
* [[13 јули]] -  [[Битка кај Монлери]]: Војниците на кралот [[Луј XI]] војуваат против војска предводена од големи благородници.
* [[24 јули]] -  Поранешниот крал [[Хенри VI]] е заробен од страна на силите на [[династија Јорк]], и затворен во [[Лондонска кула|Лондонската кула]]. Неговата кралица [[Маргарита Анжујска]] и син [[Едвард (син на Хенри VI)|Едвард]], побегнуваат во [[Франција]].
* [[11 август]] -  Во [[Шведска]] починува регентот  [[Кетил Карлсон Васа]] и го наследува архиепископот [[Јакоб Бенгтсон]], како регент.
* [[14 октомври]] -  Влашкиот војвода [[Раду III Убавиот]], помлад брат на [[Влад Цепеш]], издава допис од неговата резиденција во [[Букурешт]], најраниот познат документ за споменување на градот со ова име.

==== Непозната дата ====
* Востание во мароканскиот град Фес доведува до соборување на владетелите на Мараниди и убиство на многу Евреи.
* Масовните поплави во централната и јужната [[Кина]] ја мотивираат изградбата на стотици нови мостови.
* Главниот олтар на црквата Свети Мартин во Колмар е завршен од страна на [[Каспар Исенман]].
* [[Марко II Цариградски]] станува [[Вселенски патријарх]].

===1466===
{{главна|1466}}

==== Непознат датум ====
* [[Чимор]] е освоен од силите на [[Инки]]те.
* Се издава Ментелинската Библијата, првата печатена [[Библија]] на [[германски јазик]].
[[Кралство Грузија]] се распаѓа на голем број на кнежевства

===1467===
{{главна|1467}}
==== Јануари - декември ====
* [[15 јуни]] -  [[Филип III Добриот]] е наследен како [[Војвода од Бургундија]] од [[Карло Смелиот]].
* [[29 октомври]] -  [[Битка кај Брустем]]: [[Карло Смелиот]] го поразува [[Лиешко епископство|Лиешкото епископство]].
* [[12 ноември]] -  [[Список на шведски монарси|Регентот на Шведска]] [[Ерик Акселсон Тот]] го поддржува реизборот на соборениот [[Карл VIII Шведски]] на престолот.
* [[15 декември]] -  [[Битка за Баја]]: Силите на [[Стефан III Молдавски]] решително ги поразуваат унгарските сили на [[Матија Корвин]], кај [[Баја]] (денешна [[Романија]]). Ова е последниот унгарски обид да се покори Кнежевството Молдавија.

==== Непозната дата ====
[[Опсада на Кроја (1467)|Опсада на Кроја]]: Неколку месеци по неуспехот на втората опсада, [[(Мехмед II]] води уште една неуспешна инвазија на Албанија.
* Започнува [[Онинова војна]] (1467 - [[1477]]), која го иницира т.н. [[Сенгоку период]] во [[Јапонија]].
* Некои папски [[абревијатор]]и се уапсени и мачени според наредбите на [[папа Павле II]], меѓу нив [[Филип Калимах]].
* Кралот [[Матија Корвин]] го основа првиот универзитет во [[Словачка]], [[Универзитет Истрополитан]] во [[Братислава]].
* [[Полиалфабетска шифра|Полиалфабетската шифра]] е измислена од [[Леон Батиста Алберти]] (приближен датум).

===1468===
{{главна|1468}}
==== Јануари - декември ====
* [[30 јуни]]: [[Катарина Корнаро]] се мажи со Жак III Кипарски
* [[26 август]]: [[Баеда Марјам Етиопски]] го наследува својот татко Зара Јакоб, како цар на Етиопија.
* [[14 октомври]]: [[Договор од Перон (1468)|Договор од Перон]] е потпишан од [[Карло Смелиот]], војводата од Бургунди и [[Луј XI]].

=== Непозната дата ===
* [[Династија Ланкастер]] го предаваат [[Замок Херлех|замокот Харлех]] на кралот [[Едвард IV]], по седумгодишна опсада.
* Големиот совет на [[Република Венеција]] се обидува да ја намали моќта на т.н. [[Совет на десетемината]]
* Завршена е изградбата на катедралата во [[Мец]].

===1469===
{{главна|1469}}

== Личности ==
* [[Ана де Божу]] - француска принцеза.
* [[Катерина Сфорца]] - грофица од Форли .
* [[Фридрих III (изборен кнез на Саксонија)|Фридрих III]] - изборен кнез од Саксонија.
* [[Шехзаде Ахмет]] - отомански принц.
* [[Елизабета Јоршка]] - англиска кралица.
* [[Еразмо Ротердамски]] - холандски хуманист..
* [[Хадим Сулејман-паша]] - османлиски државник .
* [[Јохан (изборен кнез на Саксонија)|Јохан]] - изборен кнез од Саксонија.
* [[Папа Павле III]]
* [[Николо Макијавели]] - италијански функционер, писател, воен стручњак, поет.
* [[Џан Галеацо Сфорца]] - војвода од Милано.
* [[Џон Фишер]] - англиски римокатолички епископ.
* [[Васко де Гама]] - португалски истражувач и морепловец.

== Откритија ==

[[Категорија:15 век]]
[[Категорија:1460-ти]]