Преглед на кодот на Свежа вода

{{multiple image
| align = right
| direction = vertical
| width = 
| image1=Amazonas, Iquitos - Leticia, Kolumbien (11472506936).jpg 
| alt1 = Amazon River near Iquitos, Peru
| caption1 = 
| image2=Baikal lakuaren M-ko muturra.JPG 
| alt2 = Western end of Lake Baikal with mountains in the distance
| caption2 = 
| image3=Transition from Sawgrass to Coastal Habitat, NPSPhoto (9250299462).jpg 
| alt3 = Aerial view of Everglades with sawgrass and coastal marsh
 | footer = Реки, езера и мочуришта, како (од горе) [[Амазон]] во Јужна Америка, [[Бајкалско Езеро]] во Русија и [[Еверглејдс]] во [[Флорида]], [[Соединети Американски Држави]] се видови слатководни системи.
}}

'''Питката вода''' — [[вода]] која во себе содржи многу мала концентрација на растворени [[соли]] и други материи. Тоа е многу важен ресурс, неопходен за опстанокот на повеќето сувоземни [[животни]]. Питката вода покрај другото е неопходна за човекот за пиење и наводнување во земјоделието.

== Дефиниција ==

=== Бројчена дефиниција ===
{{Соленост на водата}}
Питката вода може да се дефинира како вода со помалку од 500 делови на милион (ppm) растворени [[соли]].<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.groundwater.org/gi/gwglossary.html#F|title=Groundwater Glossary|date=27 March 2006|archiveurl=https://web.archive.org/web/20060428102341/http://www.groundwater.org/gi/gwglossary.html#F|archivedate=28 April 2006|accessdate=14 May 2006|url-status=dead|df=dmy-all}}</ref>

Други извори даваат поголеми горни граници на [[соленост]]а на питката вода - 1000 ppm<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://amsglossary.allenpress.com/glossary/search?p=1&query=freshwater|title=Freshwater|date=June 2000|work=Glossary of Meteorology|publisher=[[American Meteorological Society]]|archiveurl=https://web.archive.org/web/20110606104533/http://amsglossary.allenpress.com/glossary/search?p=1&query=freshwater|archivedate=6 June 2011|accessdate=27 November 2009|url-status=dead|df=dmy-all}}</ref> or 3000 ppm.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.practicalfishkeeping.co.uk/pfk/pages/glossary.php?entry_name=Freshwater|title=Freshwater|work=Fishkeeping glossary|publisher=[[Practical Fishkeeping]]|archiveurl=https://web.archive.org/web/20060511182717/http://www.practicalfishkeeping.co.uk/pfk/pages/glossary.php?entry_name=Freshwater|archivedate=11 May 2006|accessdate=27 November 2009|url-status=dead}}</ref>

== Каде може да се најде ==
Питката вода може да се најде во [[езеро|езерата]], [[река|реките]] и во [[водоносник|водоносници]] (подземни природни резервоари). Питката вода се создава при процесот на [[испарување]] на големите [[океан]]ски и [[море|морски]] површини, [[кондензација]] на честичките на [[водена пареа]] во [[атмосфера]]та и потоа во вид на [[врнежи]] од [[дожд]] и [[снег]] се складира во природните резервоари на питка вода (езера, реки, водоносници). Други големи резервоари на питка вода се ледниците на високите планини, како и поларните капи на северниот и Јужниот Пол.

=== Извори ===
[[Податотека:Water fountain 6178.jpg|мини|210x210пкс|Фонтана со питка вода]]
Изворот на скоро целата питка вода се [[врнежи]]те од [[Земјина атмосфера|атмосферата]], во форма на [[замагленост|магла]], [[дожд]] и [[снег]].  Водата што паѓа како магла, дожд или снег содржи материјали растворени од [[атмосфера]]та и материјалите од морето и земјата над која патувале облаците со дожд. Во [[индустрија]]лизираните области дождот е обично [[Киселина|кисел]] заради растворените оксиди на [[сулфур]] и [[азот]] создадени од согорување на фосилни горива од автомобили, фабрики, возови и авиони и од атмосферските емисии во индустријата. Во некои случаи, овој [[кисел дожд]] резултира во [[загадување]] на езерата и реките.

Во крајбрежните области водата може да содржи значителни концентрации на соли добиени од морето ако ветерот подигне капки морска вода во облаците што носат дожд. Ова може да предизвика зголемени концентрации на [[натриум]], [[хлорид]], [[магнезиум]] и [[сулфат]], како и многу други соединенија во помали концентрации.

Во [[Пустина|пустинските]] области, или области со осиромашени или правливи почви, врнежите од дожд можат да соберат [[песок]] и [[прашина]] и тоа може да се депонира на друго место со врнежи од дожд и да предизвика протокот на слатководни да биде загаден и од нерастворливи цврсти материи, но и од растворливи компоненти на тие почви. Значителни количини на [[железо]] може да се транспортираат на овој начин, вклучително и документирано пренесување на врнежи од дожд богати со железо што паѓаат во Бразил, произлезени од бури од песок во [[Сахара]] во [[северна Африка]].

== Дистрибуција на вода ==
[[Податотека:Disponibilite eau douce carte 2000.png|thumb|350px|Расположливост на питка вода, m³ по глава на жител и по година од почетокот на 2000
{{Легенда|#333366| од 50 000 до 605 000 м3}}
{{Легенда|#003599| од 15 000 à 50 000 м3}}
{{Легенда|#9999ff| од 5 000 до 15 000 м3}}
{{Легенда|#ccccff| од 2 500 до 5 000 м3}}
{{Легенда|#ececff| од 1 700 до 2 500 m3  - ранливост.}}
{{Легенда|#ffff99| од 1 000 до 1 700 м3 - воден стрес.}}
{{Легенда|#ffcc66| од 0 до 1 000 м3 - состојба на недостиг.}}
|алт=]]Солената вода во [[океан]]ите, [[Море|морињата]] и солената [[Подземни води|подземна вода]] сочинува околу 97% од целата вода на [[Земја (планета)|Земјата]]. Само 2,5-2,75% е питка вода, вклучувајќи 1,75-2% замрзната во [[Ледник|ледници]], [[мраз]] и снег, 0,5-0,75% како свежа подземна вода и влага во [[почва]]та, а помалку од 0,01% како [[површинска вода]] во [[Езеро|езера]], [[Мочуриште|мочуришта]] и [[Река|реки]].<ref>[http://www.physicalgeography.net/fundamentals/8b.html Physicalgeography.net] {{Семарх}}. Physicalgeography.net. Посетено на 29 December 2012.</ref><ref>[http://ga.water.usgs.gov/edu/earthwherewater.html Where is Earth's water?] {{Семарх}}, [[Геолошки топографски институт на САД|United States Geological Survey]].</ref> Слатководните езера содржат околу 87% од оваа питка површинска вода, вклучувајќи 29% во [[Големи езера на Африка|африканските големи езера]], 22% во [[Бајкалско Езеро|Бајкалското Езеро]] во Русија, 21% во [[Големи Езера|северноамериканските големи езера]] и 14% во другите езера. Мочуриштата имаат најголем дел од рамнотежата со само мала количина во реките, особено реката [[Амазон]] . Атмосферата содржи 0,04% вода.<ref>{{Наведена книга|url=https://archive.org/details/encyclopediaofcl02schn|title=Encyclopedia of Climate and Weather|last=Gleick|first=Peter|publisher=Oxford University Press|year=1996|editor-last=Stephen H. Schneider|display-authors=etal|author-link=Peter Gleick|url-access=registration}}</ref> Во областите без питка вода на подземната површина, питката вода добиена од [[врнежи]]те може заради нејзината помала густина да преклопи солена вода во слоеви. Поголемиот дел од свежата вода во светот е замрзнат во [[ледена покривка|ледени плочи]]. Многу области страдаат од недостаток на дистрибуција на свежа вода, како што се пустините.

== Проблеми ==

=== Ограничен ресурс ===
Питката вода е обновлив и променлив, но ограничен природен ресурс. Водата може да се надополнува само преку процесот на [[Кружење на водата|водниот циклус]], во кој водата од морињата, езерата, шумите, земјиштето, реките и [[Вештачко езеро|резервоарите]] испарува, формира облаци и се враќа како врнежи. Меѓутоа трошењето вода повеќе отколку што е природно обновено преку активности на човекот, може да доведе до намалена достапност на питка вода од површинските и подземните извори и може да предизвика сериозни оштетувања на околните средини.  
Свежата и загадена вода претставува 0,003% од вкупната вода достапна на глобално ниво.<ref>{{Наведени вести|title=Water is not an infinite resource and the world is thirsty|last=Nitti|first=Gianfranco|date=May 2011|work=The Italian Insider|location=Rome|page=8}}</ref> Со зголемувањето на светската популација се зголемува искористеноста на водата по глава на жител. Светската банка додава дека одговорот на екосистемите на слатководни води кон променливата клима може да се опише во однос на три меѓусебно поврзани компоненти: квалитет на вода, количина на вода или волумен и временски распоред на вода. Промената во една честопати води кон промени во другите.<ref>The World Bank, 2009 {{Наведена мрежна страница|url=http://water.worldbank.org/water/publications/water-and-climate-change-understanding-risks-and-making-climate-smart-investment-decisi|title=Water and Climate Change: Understanding the Risks and Making Climate-Smart Investment Decisions|pages=19–22|archive-url=https://web.archive.org/web/20120407105752/http://water.worldbank.org/water/publications/water-and-climate-change-understanding-risks-and-making-climate-smart-investment-decisi/|archive-date=7 April 2012|accessdate=24 October 2011}}</ref>  [[Загадување на водата|Загадувањето на водата]] и последователната [[еутрофикација]], исто така, ја намалува достапноста на свежа вода.<ref>[https://www.eea.europa.eu/data-and-maps/indicators/nutrients-in-freshwater/nutrients-in-freshwater-assessment-published-6 "Nutrients in fresh water"]</ref> Многу области во светот веќе доживуваат стрес на достапноста на водата (или недостиг на вода). Поради забрзаното темпо на раст на населението и зголемување на количината на вода што ја користи само едно лице, се очекува оваа состојба да продолжи да се влошува. Недостатокот на вода во иднина штети на [[Светско население|човечката популација]] бидејќи ќе влијае на сè, од санитарните услови, до целокупното здравје и производство на жито<ref>[https://www.un.org/waterforlifedecade/water_cities.shtml "Fresh Water in the Future"] {{Семарх}}. Un.org (17 December 2010). Посетено на 29 December 2012.</ref>.

=== Минимален проток ===
Важна грижа за хидролошките екосистеми е обезбедување на минимален [[Тек на проток|проток]], особено зачувување и обновување на [[Употреба на Instream|алокациите на извори на вода]].<ref>{{Наведена книга|url=https://books.google.com/?id=Lttb1qPh4Z8C|title=The world's water, 2006–2007: the biennial report on freshwater resources|last=Peter Gleick|last2=Heather Cooley|last3=David Katz|publisher=Island Press|year=2006|isbn=978-1-59726-106-7|pages=29–31|author-link=Peter Gleick|access-date=12 September 2009}}</ref> Водата е важен природен ресурс неопходен за опстанок на сите [[екосистем]]и. Употребата на вода од страна на луѓето за активности како што се наводнување и индустриски апликации може да има негативно влијание врз екосистемите.  
[[Податотека:Stream without conservation buffers.jpg|мини|Земјоделството е еден од главните извори за загадување на питката вода.]]

=== Загадување на водата ===
[[Загадување на водата|Загадувањето]] од човечка активност, вклучително и излевање на нафта и претставува проблем за ресурсите на слатководните води. Најголемиот одлив на [[нафта]] што некогаш се случил во свежа вода бил предизвикан од танкерот Ројал Дач Шел во Магдалена, во [[Аргентина]], на 15 јануари 1999 година, загадувајќи ја околината, водата за пиење, растенијата и животните.<ref>[http://www.petroleomagdalena.com Petroleomagdalena.com] {{Семарх}}. Petroleomagdalena.com (15 January 1999). Посетено на 29 December 2012.</ref> Хемиската контаминација на свежа вода исто така може сериозно да ги оштети еко-системите.

== Поврзано ==
* [[Вода]]
* [[Морска вода]]
* [[Отсолување]]
* [[Лимнологија]]
* [[Слатководна биологија]]

== Наводи ==
{{наводи|2}}

{{DEFAULTSORT:Питка_вода}}
[[Категорија:Вода]]
[[Категорија:Хидрологија]]
[[Категорија:Водна екологија]]