Преглед на кодот на Војна

{{Војна}}
{{Infobox
| image = <div style="white-space:nowrap;">
[[Податотека:Stele of Vultures detail 01a.jpg|240px| Ancient Warfare: [[Stele of the Vultures]], [[Early Dynastic Period (Mesopotamia)|c 2500 BC]] ]][[Податотека:MS Ghent - Battle of Tewkesbury.jpg|127px | Medieval Warfare: [[Battle of Tewkesbury]], 1471 ]]<br />[[Податотека:Napoleons retreat from moscow.jpg|188px | Early Modern Warfare: [[Retreat from Moscow]], 1812 ]][[Податотека:British Mark I male tank Somme 25 September 1916.jpg|179px | Industrial Age Warfare: [[Battle of the Somme]], 1916 ]]<br />[[Податотека:Into the Jaws of Death 23-0455M edit.jpg|197px | Modern warfare: ''[[Into the Jaws of Death]]'', 1944 ]][[Податотека:Castle Romeo.jpg|127px | Nuclear War: [[Nuclear weapon]] test, 1954 ]]}}
'''Војна''' — вооружен судир на две или повеќе [[држава|држави]] и/или други општествени групи. Таа се одвива на еден или повеќе [[фронт]]ови, а завојуваните страни обично држат одредена [[територија]] која можат да ја одржат или загубат. Во последно време, за војната се користат алтернативни [[еуфемизам|еуфемистички]] изрази како: конфликт, вооружен судир, непријателства и слично.

== Видови војни ==
Војните можат да се поделат: 
* според опфатот: на граѓански, меѓудржавни, регионални и светски
* според карактерот на војната: ослободителни, одбранбени, граѓански, герилски, империјалистички, колонијални, верски
* според карактерот на воените средства: на тотални и ограничени
* според типот на оружјето: конвенционални и јадрени
* според подвижноста: маневарски и позициски.

==Војната како тема во уметноста и во популарната култура==
Војната се јавува како тема во бројни дела од [[уметност]]а и [[Популарна култура|популарната култура]].
===Војната како мотив во народното творештво===
* „Џанан буљук-баша и Ракоци“ ([[Српскохрватски јазик|српскохрватски]]: ''Džanan buljuk-baša i Rakocija'') — босанска [[Епска народна поезија|епска]] песна.<ref>''Muslimanske junačke pjesme''. Sarajevo: Stvarnost, 1969, стр. 229-270.</ref>
* „Фазли буљбаша“ ([[Српскохрватски јазик|српскохрватски]]: ''Fazli-buljubaša'') — босанска [[Епска народна поезија|епска]] песна.<ref>''Muslimanske junačke pjesme''. Sarajevo: Stvarnost, 1969, стр. 271-279.</ref>
* „Битката на Сигет“ (српскохрватски: ''Boj na Sigetu'') — босанска [[Епска народна поезија|епска]] песна.<ref>''Muslimanske junačke pjesme''. Sarajevo: Stvarnost, 1969, стр. 327-339.</ref>
* „Војната меѓу Турција и Русија“ (српскохрватски: ''Ratovanje između Turske i Ruske'') — босанска [[Епска народна поезија|епска]] песна.<ref>''Muslimanske junačke pjesme''. Sarajevo: Stvarnost, 1969, стр. 341-348.</ref>

===Војната како тема во книжевноста===
* „Од книгата ''Црвени листови'' (Дезертер)“ ([[српски]]: ''Из књиге „Црвени листови“ (Дезертер)'') — песна во проза на српскиот писател Иво Андриќ од 1918 година.<ref>Иво Андрић, ''Ex Ponto - Немири - Лирика''. Београд: Просвета, 1977, стр. 170-171.</ref>
* „Војна“ - кус расказ на ирскиот писател [[Вилијам Батлер Јејтс]] од 1902 година.<ref>Вилијам Батлер Јејтс, ''Келтскиот самрак''. Скопје: Бегемот, 2014, стр. 127-128.</ref>
* „Војна“ ([[хрватски]]: ''Rat'') - песна на хрватскиот писател [[Мирослав Крлежа]].<ref>Miroslav Krleža, ''Lirika''. Sarajevo: Svjetlost, 1966, стр. 38-39.</ref>
* „Граѓанска војна“ — краток расказ на македонскиот писател [[Ѓорѓи Крстевски (писател)|Ѓорѓи Крстевски]].<ref>Никола Гелевски и Владимир Мартиновски (приредувачи), ''Џинџуџе во земјата на афионите: Антологија на македонскиот краток расказ''. Скопје: Темплум, 2022, стр. 268.</ref>
* „Помеѓу двете војни“ — краток расказ на македонскиот писател [[Ермис Лафазановски]].<ref>Никола Гелевски и Владимир Мартиновски (приредувачи), ''Џинџуџе во земјата на афионите: Антологија на македонскиот краток расказ''. Скопје: Темплум, 2022, стр. 145.</ref>
* „Војната е објавена“ ([[руски]]: ''Война объявлена'') - песна на рускиот поет [[Владимир Мајаковски]] од 1914 година.<ref>Владимир Мајаковски, ''Песме и поеме''. Нови Сад: Академска књига, 2015, стр. 34-35.</ref>
* „Повикување на мислите“ (руски: ''Мысли в призыв'') - песна на Владимир Мајаковски од 1914 година.<ref>Владимир Мајаковски, ''Песме и поеме''. Нови Сад: Академска књига, 2015, стр. 40-41.</ref>
* „Мама и вечерта што ја убија Германците“ (руски: ''Мама и убитый немцами вечер'') - песна на Владимир Мајаковски од 1914 година.<ref>Владимир Мајаковски, ''Песме и поеме''. Нови Сад: Академска књига, 2015, стр. 38-39.</ref>
* „Воено-поморска љубов“ (руски: ''Военно-морская любовь'') - песна на Владимир Мајаковски од 1915 година.<ref>Владимир Мајаковски, ''Песме и поеме''. Нови Сад: Академска књига, 2015, стр. 49.</ref>
* „Сенката на загинатиот војник“ (српски: ''Sen poginulog ratnika'') - песна на српската поетеса [[Десанка Максимовиќ]].<ref>Desanka Maksimović, ''Izabrane pesme'' (peto dopunjeno izdanje). Beograd: BIGZ, 1985, стр. 212.</ref>
* „За војникот“ (српски: ''O vojniku'') - песна на Десанка Максимовиќ од 1964 година.<ref>Desanka Maksimović, ''Izabrane pesme'' (peto dopunjeno izdanje). Beograd: BIGZ, 1985, стр. 171.</ref>
* „Глетки од Петстогодишната војна“ ([[Српски јазик|српски]]: ''Призори из Петстогодишњег рата'') — расказ на српскиот писател [[Радослав Петковиќ]] од 1998 година.<ref>Radoslav Petković, ''Izveštaj o kugi''. Beograd: Laguna, 2020, стр. 7-22.</ref>
* „Ѕвездени војни“ — краток расказ на македонскиот писател [[Горан Петревски]].<ref>Никола Гелевски и Владимир Мартиновски (приредувачи), ''Џинџуџе во земјата на афионите: Антологија на македонскиот краток расказ''. Скопје: Темплум, 2022, стр. 202.</ref>
* „[[Војна и мир]]“ - роман на рускиот писател [[Лав Толстој]].
* „Војна“ - краток расказ на македонскиот писател [[Влада Урошевиќ]].<ref>Никола Гелевски и Владимир Мартиновски (приредувачи), ''Џинџуџе во земјата на афионите: Антологија на македонскиот краток расказ''. Скопје: Темплум, 2022, стр. 56.</ref>
* „Војна“ - песна во проза на полскиот поет [[Збигњев Херберт]].<ref>Zbignjev Herbert, ''Izabrane pesme''. Beograd: Treći trg – Čigoja štampa, стр. 43.</ref>
* „Војна во стапица за глувци“ — поема на рускиот поет [[Велимир Хлебников]].<ref>Велимир Хлебњиков, ''Краљ времена Велимир I''. Просвета: Београд, 1964, стр. 103-117.</ref>
* „Пред војната“ — расказ на Велимир Хлебников.<ref>Велимир Хлебњиков, ''Краљ времена Велимир I''. Просвета: Београд, 1964, стр. 255-260.</ref>
* „Крај и почеток“ - песна на полската поетеса [[Вислава Шимборска]].<ref>Vislava Šimborska, ''Izabrane pesme''. Beograd: Treći trg, 2014, стр. 263-264.</ref>
* „Стварноста бара“ - песна на Вислава Шимборска.<ref>Vislava Šimborska, ''Izabrane pesme''. Beograd: Treći trg, 2014, стр. 267-269.</ref>

===Војната како тема во популарната музика===
* „Четврта светска војна“ (англиски: ''World War IV'') — песна на американската [[хардкор-панк]] група ''[[Adrenalin O.D.]]''.<ref>[https://www.discogs.com/master/16848-Adrenalin-OD-The-Wacky-Hi-Jinks-Of-Adrenalin-OD Discogs, Adrenalin O.D. – The Wacky Hi-Jinks Of Adrenalin O.D. (пристапено на 6.11.2022)]</ref>
* „Војна“ — песна на македонската рок-група [[Архангел (музичка група)|Архангел]] од 1993 година.<ref>Архангел, ''Архангел'' 1. Litium Records 001, 2000.</ref>
* „Нечија војна“ (англиски: ''Anybody's War'') — песна на австралиската рок-група [[Ајсхаус]] (''Icehouse'') од 1987 година.<ref>[https://www.youtube.com/watch?v=uG9ec2ColjY YouTube, Icehouse - Man Of Colours  (1987 full album) (пристапено на 8.10.2017)]</ref>
* „Трета светска војна“ (англиски: ''World War III'') — песна на англиската [[Панк рок|панк-рок]] група ''[[Anti-Nowhere League]]'' од 1982 година.<ref>[https://www.discogs.com/master/126413-Anti-Nowhere-League-We-AreThe-League Discogs, Anti-Nowhere League ‎– We Are...The League (пристапено на 3.12.2021)]</ref>
* „Сношти уште еден војник“ (англиски: ''Last night another soldier'') — песна на британската [[Панк рок|панк]]-група ''[[Angelic Upstarts]]'' од 1980 година.<ref>[https://www.youtube.com/watch?v=F-xCqkIy0rQ YouTube, Oi! The Album - FULL ALBUM (пристапено на 24.8.2017)]</ref>
* „Трета светска војна“ (англиски: ''World War III'') — песна на американската панк-рок група ''[[Bad Religion]]''<ref>[https://www.youtube.com/watch?v=8_Rm-nIvGOE World War III (Studio Version) (пристапено на 12.12.2021)]</ref>
* „Воени свињи“ (англиски: ''War Pigs'') — песна на британската [[хард-рок]] група [[Блек сабат]] (''Black Sabbath'') од 1970 година.<ref>[https://www.discogs.com/Black-Sabbath-Paranoid/master/302 DISCOGS, Black Sabbath ‎– Paranoid (пристапено на 31.8.2019)]</ref>
* „Воен херој“ (англиски: ''War Hero'') — песна на американската [[Хардкор панк|хард-кор]] група [[Воид]] (''Void'') од 1981 година.<ref>[https://www.youtube.com/watch?v=vOto5fzcU08 YouTube, VOID - Sessions 1981-83 (FULL ALBUM) (пристапено на 22.8.2017)]</ref>
* „Кучиња на војната“ (англиски: ''Wardogs'') - песна на британската панк-рок група ''G.B.H.'' од 1982 година.<ref>[https://www.discogs.com/master/18828-Charged-GBH-City-Baby-Attacked-By-Rats DISCOGS, Charged G.B.H* – City Baby Attacked By Rats (пристапено на 28.10.2022)]</ref>
* „Прирачник за модерна војна“ – песна на македонскиот [[рап]]ер [[Да Џака Накот]] од 2012 година.<ref>Da Dzaka Nakot, ''Bozjiot prototip''. Suriken Records, 027, 2012.</ref>
* „Хемиска војна“ (англиски: ''Chemical Warfare'') — песна на американската [[панк-рок]] група [[Дед Кенедис]] (''Dead Kennedys'') од 1980 година.<ref>[https://www.discogs.com/master/31756-Dead-Kennedys-Fresh-Fruit-For-Rotting-Vegetables Discogs, Dead Kennedys – Fresh Fruit For Rotting Vegetables (пристапено на 9.9.2022)]</ref>
* „Воени злосторства“ (англиски: ''War crimes'') — песна на американската панк-група ''[[D.R.I. (музичка група)|D.R.I.]]'' од 1983 година.<ref>[https://www.youtube.com/watch?v=k88ADl46eok YouTube, D. R. I. - Dirty Rotten 1983 &#91;FULL EP&#93; (пристапено на 8.9.2021)]</ref>
* „Војна“ (англиски: ''War'') — песна на британската панк-група Експлоитед од 1982 година.<ref>[https://www.discogs.com/The-Exploited-Troops-Of-Tomorrow/master/53278 Discogs, The Exploited ‎– Troops Of Tomorrow (пристапено на 8.10.2020)]</ref>
* „Ајде да започнеме војна (рече Меги еден ден)“ (англиски: ''Let's Start A War (Said Maggie One Day)'') — песна на британската панк-рок група ''The Exploited'' од 1983 година.<ref>[https://www.discogs.com/master/53281-The-Exploited-Lets-Start-A-War-Said-Maggie-One-Day Discogs,  The Exploited – Let's Start A War... ...Said Maggie One Day (пристапено на 7.10.2022)]</ref>
* „Војна“ (англиски: ''War'') — музички албум на ирската [[Рок-музика|рок]]-група [[Ју Ту]] (''U2'') од 1983 година.<ref>[https://www.youtube.com/watch?v=Q4fFdmltCUo YouTube, U2- War - FULL ALBUM (пристапено на 8.1.2017)]</ref>
* „Лимениот војник“ (англиски: ''Tin Soldier Man'') — песна на британската рок-група [[Кинкс]] (''The Kinks'') од 1967 година.<ref>[https://www.youtube.com/watch?v=Bs843y51Q_M The Kinks - Something Else 1967 (Full Vinyl 2003) (пристапено на 16.2.2019)]</ref>
* „Воен танц“ (англиски: ''Wardance'') — песна на британската рок-група [[Килинг џоук]] (''Killing Joke'') од 1980 година.<ref>[https://www.discogs.com/master/15387-Killing-Joke-Killing-Joke Killing Joke – Killing Joke (пристапено на 25.1.2023)]</ref>
* „Омраза и војна“ (англиски: ''Hate and War'') — песна на британската панк-рок група [[Клеш]] (''The Clash'') од 1977 година.<ref>[https://www.discogs.com/The-Clash-The-Clash/master/24371 DISCOGS, The Clash ‎– The Clash (пристапено на 30.4.2020)]</ref>
* „Војна“ ([[англиски]]: ''War'') — песна на словенечката музичка група Лајбах (''Laibach'') од 1994 година.<ref>[https://www.discogs.com/Laibach-NATO/release/162937 Discogs, Laibach ‎– NATO (пристапено на 4.9.2020)]</ref>
* „Воена поема“ (словенечки: ''Vojna poema'') — песна на словенечката музичка група Лајбах од 1986 година.<ref>[https://www.youtube.com/watch?v=HZ3PDfmu8dk YouTube, Laibach - Vojna Poema.avi (пристапено на 6.9.2020)]</ref>
* „Војување“ ([[англиски]]: ''Warfare'') — песна на американската [[Хардкор-панк|хард-кор]] група [[Минитмен]] ''Minutemen'' од 1981 година.<ref>[https://www.discogs.com/master/29936-Minutemen-The-Punch-Line Minutemen – The Punch Line (пристапено на 9.4.2023)]</ref>
* „Кучињата на војната“ (англиски: ''The Dogs of war'') - песна на англиската рок-група [[Пинк флојд]] (''Pink Floyd'').<ref>[https://www.youtube.com/watch?v=0XrYoNbO-78 YouTube, The Dogs Of War (пристапено на 6.9.2020)]</ref>
* „Војникот-џентлмен“ (англиски: ''The Gentleman Soldier'') - песна на ирската рок-група [[Поугс]] (''The Pogues'') од 1985 година.<ref>[https://www.youtube.com/watch?v=705FYkvs_94&index=12&list=PL68D998D2C9FC89B8 YouTube, 12 The Gentleman Soldier by The Pogues (пристапено на 22.8.2017)]</ref>
* „Војна во еден здив“ (англиски: ''War Within a Breath'') - песна на американската рок-група [[Рејџ агеинст д машин]] (''Rage Against the Machine'') од 1999 година.<ref>[https://www.youtube.com/watch?v=bpKU1RCu89s&t=715s YouTube, Rage Against the Machine The Battle Of Los Angeles Full Album (пристапено на 15.5.2017)]</ref>
* „Војните завршуваат“ (англиски: ''The Wars End'') - песна на американската [[Панк рок|панк]]-група [[Ренсид]] (''Rancid'') од 1995 година.<ref>[https://www.youtube.com/watch?v=VGupEIKd-Bo YouTube, Rancid - ...And Out Come The Wolves &#91;1995&#93; (Full Album) (пристапено на 22.8.2017)]</ref>
* „Воен собир“ (англиски: ''War Ensemble'') — песна на американската [[Хеви метал музика|хеви-метал]] група [[Слеер]] (''Slayer'').<ref name="discogs.com">[https://www.discogs.com/Slayer-Decade-Of-Aggression-Live/release/4707171 Discogs, Slayer ‎– Decade Of Aggression Live (пристапено на 6.10.2019)]</ref>
* „Хемиско војување“ (англиски: ''Chemical Warfare'') — песна на Слеер (''Slayer'').<ref name="discogs.com"/>
* „Војна“ (англиски: ''War'') — песна на американскиот рок-музичар [[Брус Спрингстин]] (''Bruce Springsteen'') од 1986 година.<ref>[https://www.youtube.com/watch?v=mn91L9goKfQ YouTube, Bruce Springsteen - War (пристапено на 8.1.2017)]</ref>
* „Живот во воено време“ (англиски: ''Life during wartime'') — песна на американската рок-група [[Токинг хедс]] (''Talking Heads'') од 1979 година.<ref>[https://www.youtube.com/watch?v=Cb6izAqdTnc&t=1281s YouTube, Talking Heads - Fear of Music (пристапено на 6.3.2018)]</ref>
* „Ајде да водиме војна“ (англиски: ''Let's Have A War'') — песна на американската [[Панк рок|панк-рок]] група ''Fear'' од 1982 година.<ref>[https://www.discogs.com/master/109623-Fear-The-Record Discogs, Fear (3) – The Record (пристапено на 25.10.2022)]</ref>
* „Условите на психичката војна“ (англиски: ''Terms Of Psychic Warfare'') — песна на американската рок-група [[Хускер Ду]] (''Hüsker Dü'') од 1985 година.<ref>[https://www.discogs.com/H%C3%BCsker-D%C3%BC-New-Day-Rising/release/2352904 Discogs, Hüsker Dü ‎– New Day Rising (пристапено на 1.7.2020)]</ref>

===Војната како тема во филмот===
* „[[Војна и мир (1966)|Војна и мир]]“ - [[СССР|советски]] [[филм]] од [[1966]] година, во [[режија]] на [[Сергеј Бондарчук]].<ref>[http://www.imdb.com/title/tt0063794/awards?ref_=tt_awd IMDB, War and Peace (1966) (пристапено на 30.9.2014)]</ref>

== Литература==
* Игор Јанев, Мегународно право и мегународни односи, Институт за политички студии, Белград, 2012, ISBN 978-86-7419-244-3
* Игор Јанев, Дипломатија, Институт за политички студии, Белград, 2013, ISBN 978-86-7419-261-0
* Игор Јанев, Theory of International politics and Diplomacy and New definition of politics, publ.  Institute of Political Studies, Belgrade, 2006, ISBN 86-7419-102-9

== Наводи ==
{{наводи}}

{{Соц-никулец}}

{{Нормативна контрола}}

[[Категорија:Војни]]