Преглед на кодот на Брисел

{{Инфокутија Населено место
|settlement_type     = [[Региони во белгија|Главен регион во Белгија]]
|name                = Брисел
|native_name         =  {{Unbulleted list| ''{{јаз|fr|Bruxelles}}'' | ''{{јаз|nl|Brussel}}'' }}
|official_name       =   
|nickname            = Главен град на Европа
|image_skyline       = TE-Collage Brussels.png
|imagesize           = 250px
|image_caption       = Колаж со неколку погледи на Брисел
|image_flag          = Flag Belgium brussels.svg
|flag_size           = 125px
|flag_link           =  
|image_blank_emblem  = Belgium brussels iris.svg
|blank_emblem_type   = Амблем
|image_map           = Brussels in Belgium and the European Union.svg
|mapsize             = 250px
|map_caption         = {{map_caption |location_color=red |region=Европска унија |region_color=светлокафеаво |subregion=[[Белгија]] |subregion_color=brown |legend=}}
|coordinates_region  = BE
|subdivision_type    =  
|subdivision_name    = Белгија
|subdivision_type1   =
|subdivision_name1   =
|subdivision_type2   =
|subdivision_name2   =
|subdivision_type3   =
|subdivision_name3   =
|seat_type           =
|seat                =
|parts_type          = [[Општини во Белгија|Општини]]
|parts_style         = coll
|p1  =  
|p2  =  
|p3  =  
|p4  =  
|p5  =  
|p6  =  
|p7  =  
|p8  =  
|p9  =  
|p10 =  
|p11 =  
|p12 =  
|p13 =  
|p14 =  
|p15 =  
|p16 = 
|p17 =  
|p18 = 
|p19 = 
|leader_title        =  
|leader_name         =  
|leader_title1       =  
|leader_name1        = Џин Клемент
|leader_title2       =  
|leader_name2        = Ерик Томас
|established_title   = Основан
|established_date    = c. 580
|established_title1  = Формиран
|established_date1   = 979
|established_title2  =  
|established_date2   = 18 јуни 1989
|area_magnitude      =
|area_total_km2      = 161.38
|area_total_sq_mi    = 62.2
|total_type          = Region
| population_footnotes    =  
| population_total        =  
| population_as_of        =  
|population_density_km2   = 7,025
|population_density_sq_mi = 16,857
|population_metro         = 1,830,000
|population_urban         =
|population_blank1_title  =
|population_blank1        =
|timezone            = [[средноевропско време|CET]]
|utc_offset          = +1
|timezone_DST        = [[средноевропско летно време|CEST]]
|utc_offset_DST      = +2
|latd=50 |latm=51 |lats=0 |latNS=N
|longd=4 |longm=21 |longs=0 |longEW=E
|elevation_m         = 13
|elevation_ft        = 43
|elevation_footnotes =
|postal_code_type    =  
|postal_code         = BE-BRU
|website             = [http://www.brussels.irisnet.be/ www.brussels.irisnet.be]
|footnotes =
}}

[[Податотека:2002-02-14 Bruxelles Grand-Place La Chaloupe dOr.jpg|200px|thumb|Плоштад - Гран Плац]]
'''Брисел''' ([[француски]]: ''Bruxelles''; [[холандски]]: ''Brussel'') е главен град на [[Белгија]]. Овој град отсекогаш претставувал [[раскрсница]] на јазици и култури по што заслужено е претворен во главен штаб на [[ЕУ|Европската Унија]], [[НАТО]] и други Европски институции. Метрополата на Брисел содржи 2090000 жители.<ref name="Belgian Constitution">{{Наведена мрежна страница |title=The Belgian Constitution (English version) |url=http://www.dekamer.be/kvvcr/pdf_sections/publications/constitution/grondwetEN.pdf |format=PDF |publisher=Belgian House of Representatives |date=January 2009 |accessdate=5 June 2009 |quote=Article 3: [[Belgium]] comprises three Regions: the Flemish Region, the Walloon Region and the '''Brussels Region'''. Article 4: Belgium comprises four linguistic regions: the Dutch-speaking region, the French speaking region, the bilingual region of '''Brussels-Capital''' and the German-speaking region. |archive-date=2013-03-29 |archive-url=https://web.archive.org/web/20130329134847/http://www.dekamer.be/kvvcr/pdf_sections/publications/constitution/grondwetEN.pdf |url-status=dead }}</ref><ref name="CIRB-creation">{{Наведена мрежна страница |title=Brussels-Capital Region: Creation |url=http://www.bruxelles.irisnet.be/en/region/region_de_bruxelles-capitale/creation.shtml |publisher=''Centre d'Informatique pour la Région bruxelloise'' (Brussels Regional Informatics Center) |year=2009 |accessdate=5 June 2009 |quote=Since 18 June 1989, the date of the first regional elections, the '''Brussels-Capital Region''' has been an autonomous region comparable to the Flemish and Walloon Regions. |archive-date=2009-04-29 |archive-url=https://web.archive.org/web/20090429213057/http://www.bruxelles.irisnet.be/en/region/region_de_bruxelles-capitale/creation.shtml |url-status=dead }} (All text and all but one graphic show the English name as '''Brussels-Capital Region'''.)</ref>

== Потекло на поимот ==
Името на градот доаѓа од старохоландската сложеница Bruocsella, каде зборот „bruoc“, значи [[мочуриште]], а зборот „sella“ значи дом. Тоа значи дека преводот на името на градот би бил „дом во мочуриштето“.

Името Брисел денес најмногу се користи за да се опише [[град]]-[[регион]] чиј службен назив е [[Регион на главниот град Брисел]]. Самиот регион е поделен на 19 општини, кои не се споени. Главната општина во тој регион се вика [[Град Брисел]] кој се состои од строгиот центар на градот ([[Пентагон]] или [[Вајфхок]]) и неговото урбано проширување. Останатите 19 општини се наоѓаат околу центарот на гардот и заедно претставуаат една урбана средина од преку милион жители и стотина четврти.

Самиот [[град-регион]] е еден од три сојузни региони во [[Белгија]]. Изразот Брисел, надвор националните рамки често се користи како би се означиле европските институции, најмногу [[Европска комисија]].

Според белгијскиот устав (член 194), град Брисел е главен град на [[Белгија]] и седиште на белгиската сојузна [[влада]]. Неслужбено името на градот се корсити и како би се означило урбаното подрачје кое се простира и надвор од службените граници на Бриселскиот регион.

== Историја ==

=== Формирање на градот ===
Првобитната населба, од која подоцна ќе настане Брисел, била основана одстана на [[Св. Гаугериј]], кој изградил капела на брегот на реката [[Зене]] околу [[580]] [[година]].<ref>{{cite web |url=http://www.city-data.com/world-cities/Brussels-History.html |title=Brussels |website=city-data.com |access-date=27 јануари 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200727062742/http://www.city-data.com/world-cities/Brussels-History.html |archive-date=27 јули 2020 |url-status=live}}</ref>

Официјално датумот за основање на градот се сместува некадеоколу [[979]] [[година]], кога војводата [[Карло Лотаргијски]] ја преместил реликвијата [[Св. Гудуле]] од [[Мерсел]] во капелата [[Св. Гаугериј]] која се наоѓача на брегот на реката која подоцна ќе стане остров [[Св. Гаугериј]]. Царот [[Отон II]] го дал на Карло, кој бил син на францускиот [[крал]] [[Луј IV]], [[војводство]] на [[Доња Лотаргија]], а тој на тоа место изградил прва постојана населба.

Околу [[1000]] [[година]] Брислеската грофовија е дадена на лебенскиот [[гроф]] [[Ламберт I]], а во [[1047]] [[година]], во владеењето на [[Ламберт II]], првпат се споменува името на градот.

=== Средновековен Брисел ===
Во почетокот на [[12 век]], трговијата станала важен фактор во развојот на [[Западна Европа]]. Поради својата положба на реката [[Зене]], Брисел станал трговски центар. За развојот на градот во тоа време сведочи и изградбата на Катедралите [[Св. Миховил]] и Гудуле во [[1225]] [[година]]. Околните мочуришта тогаш биле исушени, како би се направило место за идното проширување на градот кој тогаш имал само 30.000 жители. Во [[11 век]] градот ги добил своите први ѕидини.<ref>{{cite web |url=http://www.bop.vgc.be/didmat/ogenblikken/achtergrond/ontstaan.html |title=Zo ontstond Brussel |website=bop.vgc.be |access-date=27 јануари 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20071120140134/http://www.bop.vgc.be/didmat/ogenblikken/achtergrond/ontstaan.html |archive-date=20 ноември 2007 |url-status=dead}}</ref> Во тој период левенските грофови станале брабантски војводи.

Поради забрзаното ширење на градот, помеѓу [[1356]] и [[1383]] [[година]], подигнати се бриселските ѕидови. несе овие ѕидини се заменети со мрежна улица во цантарот на градот. Во [[15 век]] бил именуван првиот [[градоначалник]] и градските советници.

Во [[1488]] година во градот избила [[војна]], а наредната година и епидемија од [[чума]]. По Максимилијановата смрт, нговата ќерка [[Маргарета]] станала главна гувернерка на [[Холандија]] и во [[1507]] [[година]] го преместила главниот град во [[Мехелен]].

=== Модерен Брисел ===
Како главен град на нова држава, Брисел привлекол голем број жители, бидејќи бил управен и индустриски центар на земјата. Тогаш во градот пристигнале голем број француски бегалци. Со оглед на тоа дека францускиот тогаш бил [[јазик]] на дворот, градот полеа станал мнозински [[франкофон]]. Слободниот белгиски универзитет е формиран во [[1834]] [[година]], а подоцне преименуван во [[Слободен факултет во Брисел]].

Во новата држава градот добил на меѓународно ниво, па така во [[1927]] [[година]], ја угостил Солвејската конфедерација и светските изложби од 1935 и 1958 година.

Градот после војната повторно доживел процут, посебно во шеесеттите години на [[XX век]]. Во ова време уште повеќе пораснала меѓунораодната важност на градот, и тој практично станал [[главен град]] на [[Европа]]. Станал седиште на [[Европска економска заедница]] во [[1958]] [[година]], а во [[1967]] година и седиште на [[НАТО]] пактот. Денес градот е седиште на повеќе илјадници меѓународни организации и во него живее најголем број на дипломати по [[Њујорк]].

На 29 мај 1985 година, се случила Хејселска грагедија. По воспоставените реформи во 1970 година, основана е и Бриселска религија која стапува на сила во 1989 година и која на градското подрачје му обезбедува големо ниво на самосталност.

== Географија ==
Градот Брисел се наоѓа во средишниот дел на [[Белгија]], помеѓу Фландрајската низина и Брабантското плато, на надморска височина помеѓу 15 и 100 метри. Реката протекува низ градо од југозапад кон североисток, меѓутоа, преку неа во [[19 век]] и во [[XX век]] се изградени многу градби, па така таа денес практично и не се гледа.

== Клима ==
Климата во Брисел е влажна, умерена и приморска. најгопли месеци се [[јули]] и [[август]] со просечна [[температура]] од 17,3&nbsp;°C. Најладен а [[јануари]] со 2,2&nbsp;°C. Просечната годишна температура е 9,9&nbsp;°C.

== Реони ==

== Архитектура ==

== Демографија ==

== Стопанство ==

== Образование ==

== Култура ==

== Сообраќај ==

== Спорт ==

==Брисел како тема во уметноста и во популарната култура==
* „Брисел“ — песна на францускиот поет [[Артур Рембо]].<ref>Артур Рембо, ''Боравак у паклу''. Београд: Култура, 1968, стр. 71-72.</ref>
* „23 минути над Брисел“ ([[англиски]]: ''23 Minutes Over Brussels'') - песна на американската музичка група „[[Suicide (музичка група)|Suicide]]“.<ref>[https://www.discogs.com/Suicide-Suicide/release/9891656 Discogs, Suicide – Suicide (пристапено на 4.5.2021)]</ref>

== Наводи ==

== Надворешни врски ==

* [http://www.ilotsacre.be/ Интерактивна карта на Брисел]

{{Главни градови на ЕУ}}
{{Главни градови во Европа}}

== Наводи ==
{{Reflist|colwidth=30em}}

[[be-x-old:Брусэль]]

[[Категорија:Брисел| ]]
[[Категорија:Градови во Белгија]]
[[Категорија:Главни градови на државите]]

[[af:Brussel]]
[[an:Bruselas]]
[[ang:Brysel]]
[[ast:Bruxeles]]
[[az:Brüssel]]
[[bat-smg:Briuselis]]
[[be:Горад Брусель]]
[[br:Brusel]]
[[bs:Brisel]]
[[ca:Brussel·les]]
[[ce:Бруссель]]
[[crh:Brüksel]]
[[cs:Brusel]]
[[el:Βρυξέλλες]]
[[eo:Bruselo]]
[[es:Bruselas]]
[[eu:Brusela]]
[[ext:Brusselas]]
[[fo:Brussel]]
[[frp:Brussèles]]
[[fy:Brussel]]
[[gd:A' Bhruiseal]]
[[gl:Bruxelas]]
[[id:Brussel (kota)]]
[[jv:Brussel]]
[[kab:Bruxelles]]
[[kl:Bruxelles]]
[[la:Bruxellae]]
[[li:Brussel]]
[[lij:Bruxelles]]
[[lt:Briuselis]]
[[lv:Brisele]]
[[na:Brussels]]
[[nap:Bruxelles]]
[[nds:Brüssel]]
[[nov:Bruxelles]]
[[oc:Brussèlas]]
[[pl:Bruksela]]
[[pms:Brussel]]
[[qu:Brussel]]
[[simple:Brussels]]
[[sk:Brusel]]
[[sr:Брисел]]
[[tpi:Brussels]]
[[uk:Брюссель]]
[[vec:Borseła]]
[[vls:Brussel]]
[[wa:Brussele (veye)]]
[[yi:בריסל]]