Преглед на кодот на Баргала

[[Податотека:Улица во античкиот град Баргала денес.JPG|мини|десно|300п|Улица во древниот град]]

'''Баргала''' — древен град во [[Македонија]], сместен во близината на [[Горни Козјак]] покрај [[Козјачка Река]], оддалечен 12 километри североисточно од [[Штип]].

== Местоположба и истражувања ==

[[Податотека:Bargala (7438545518).jpg|мини|300п|десно|Грнци во една од рушевините]]

Античкиот град Баргала се наоѓа на 12 километри североисточно од [[Штип]], во близината на [[Горни Козјак]], крај [[Козјачка Река]] во подножјето на планината [[Плачковица]]. Наоѓалиштето, до кое води асфалтен пат, може да се посети и во вечерните часови, бидејќи тој е целосно осветлен.<ref name="ReferenceA">"Баргала", ''Економија и бизнис'', година 16, број 184, октомври 2013, стр. 92-93.</ref> Името Баргала е од тракиско потекло, а неговото етимолошко потекло се врзува за реката [[Брегалница]]. Истражувањето во ова наоѓалиште започва во 1942 година и се поврзува со името на [[Иван Венедиков]], кој прв ја лоцира неговата точна местоположба.<ref>Венедиков, Иван. Познайте ги по делата им. София, 1993, стр. 222.</ref> Во [[1966]] година истражувањето е обновено под раководство на [[Блага Алексова]]. Преку седумдесеттите години на [[XX век]], на наоѓалиштето работела југословенско-американска екипа и тогаш е откриена епископската базилика. Подоцна се извршени дополнителни ископувањата на Баргала под раководство на [[Завод за заштита на спомениците на културата и Народен музеј, Штип|Заводот за заштита на спомениците на културата и Народен музеј]] од Штип. Досега е истражена само една десетина од целото наоѓалиште, бидејќи тој зафаќа површина од околу пет хектари.

== Историја на градот ==

Античкиот град Баргала се спомнува во еден натпис од [[371]] година, пронајден во текот на [[Втора светска војна|Втората светска војна]], кој претставува спомен-плоча за подигањето на градската порта од страна на Антониј Алипиј, управник на провинцијата. Плочата е најдена во месноста Ханче, на левата страна од реката Брегалница, во атарот на селото [[Карбинци]]. Овој археолошки споменик дава податоци за тоа каде се наоѓал градот, како и за проблемите на границата на [[Македонија]] со [[Тракија]]. Исто така, градот се спомнува во актите на Халкидонскиот собор од [[415]] година.<ref name="ReferenceB">''ШТИП - ТУРИСТИЧКИ ИНФОРМАТОР, Со мапа на градот''. Штип: Општина Штип, 2011, стр. 44.</ref>

Кон крајот на [[IV век]], градот служел како [[Римски воен логор|доцноримски воен логор]] ([[каструм]]), кој бил изграден како тврдина на граничниот појас меѓу провинциите Втора Македонија и Средоземна [[Дакија]]. Подоцна, градот бил разурнат, а жителите подигнале нов град крај [[Козјачка Река]] во близината на [[Горни Козјак]]. По губењето на стратешкото значење, Баргала прераснала во цивилно-епископски град. Во [[V век|V]] и [[VI век]], а особено во времето на [[Јустинијан I]] ([[527]]-[[565]]), градот го достигнал својот врв, но кон крајот на VI век, во неколку наврати, настрадал од аварско-словенските походи кои го треселе [[Балкан]]от. Градот не бил потполно напуштен, меѓутоа опстојувал како неурбанизирана населба.<ref name="ReferenceA"/><ref name="ReferenceB"/> Понатаму, во средниот век се оформила нова населба, чиј белег е [[Црква „Св. Ѓорѓи“ - Козјак|црквата „Свети Ѓорги“]], изградена кон крајот на втората половина на [[IX век]]. Околу црквата „Св. Ѓорги“ е откриена некропола која, според наодите, егзистирала почнувајќи од [[VII век]].

== Објекти ==

[[Податотека:Bargala Episcopal Basilica General View.jpg|мини|десно|300п|Остатоци од Епископската базилика]]

Градот има неправилно правоаголно обѕидие, со површина 280х185/150 метри (4,7 [[хектар]]и) и насоченост северозапад-југоисток. Големите и цврсти камени ѕидови, со широчина 2,30&nbsp;метри, биле зајакнати со 20 четвртести кули, а во внатрешноста имало простории во кои биле сместени војниците и коњите. Главниот двоен влез се наоѓал речиси на средината на западниот бедем.

Во северозападниот агол на тврдината е откриен речиси во целост епископиумот на градот, [[епископ]]ска базилика и нејзиниот дворен простор, во кои се наоѓаат крстилница со мозаични површини, a во просторот на бањата сочувани се и делови од мозаик. Потоа се откриени цистерна за вода, и две бањи - доцноантичка голема и мала бања. Големата бања е сместена на просторот помеѓу двориштето на епископската [[базилика]] и северозападниот градски бедем. Станува збор за добро сочуван комплексен објект со поединечни простории меѓусебно функционално поврзани. Покрај тоа, откриени се и делови од стопански и станбени објекти.

Епископската базилика е откриена во северозападен дел е градот. Таа била подигната кон крајот на [[IV век]], а била обновена, односно преѕидувана и ремоделирана, во V-VI век. Таа претставува објект изграден по стандардниот тип на старохристијански градби од [[Балкански Полуостров|Балканскиот Полуостров]] и [[Средоземје]]то. Набљудувано од архитектонска гледна точка,  таа претставува трикорабна базилика со полукружна апсида однатре и однадвор и со внатрешен нартекс и егзонартекс. Од внатрешноста на базиликата, особено впечатливи се подовите обложени со камени плочи, освен северниот, што бил решен со полихромен мозаик. Како најубав се издвојува подот од презвитариумот, што бил обложен со бели и сиви плочи во ''opus sectile''. Објектот изобилува со богата архитектонско-декоративна пластика, меѓу која, особено се истакнуваат мермерните капители на украсени со глави од лавови и лисја од винова лоза, како и неколку парапетни плочи. На еден капител на влезниот трибелон во ексонартексот пронајден е натписот: ”Христе, помогни му на твојот роб, епископот Хермија”. Споменатиот епископ и епископите Филип и Евстатиј од двете епископски базилики во [[Стоби]], се обележани како ктитори на базиликите.

Во близина на градските бедеми на Баргала, западно од нив, во [[1984]] година бил откриен еден старохристијански објект од крајот на IV век. Тоа е ''extra muros'' [[базилика]], трикорабна, со издадена [[апсида]], со [[нартекс]] и [[егзонартекс]] и со под обложен со камени плочи кои биле луксузно орнаментирани. Покрај јужниот бедем и југоисточната кула, надвор од границите на ова наоѓалиште, се наоѓа средновековната црква "Св. Ѓорѓи", околу која е откриена [[некропола]].<ref name="ReferenceA"/> Исто така, во северниот дел на градот имало винарија.

{{panorama|Панорама на Баргала.jpg|800px|</center>Панорама на Баргала<center>}}

== Галерија ==

<gallery mode="packed" heights="100px">
Податотека:Остатоци од епископска базилика во Баргала.JPG|Остатоци од епископската базилика
Податотека:Остатоци од објекти на археолошкиот локалитет Баргала.JPG|Остатоци од објекти
Податотека:Баргала 2.jpg|Баргала
Податотека:Баргала 3.jpg|Портата од надвор
Податотека:Баргала 4.jpg|Ѕидини
Податотека:Баргала 5.jpg|Ѕидини
Податотека:Баргала 6.jpg|Портата од внатре
Податотека:Баргала 7.jpg|Поглед на градот
</gallery>

== Наводи ==
{{наводи}}

=== Литература ===
* Доцноантичкиот град Баргала, Трајче Нацев, Штип 2008

== Надворешни врски ==
{{Ризница-ред|Bargala}}

{{Антички градови во Македонија}}
{{Архео-Карбинци}}
{{КНМ-Карбинци}}

[[Категорија:Знаменитости во Штип]]
[[Категорија:Значајни археолошки наоѓалишта во Македонија]]
[[Категорија:Древни градови во Македонија]]
[[Категорија:Општина Карбинци]]