9 век п.н.е.: Разлика помеѓу преработките

[проверена преработка][проверена преработка]
Избришана содржина Додадена содржина
Нема опис на уредувањето
с Во делата на фантастиката: Правописна исправка, replaced: Рамирез → Рамирес
 
(Не се прикажани 14 меѓувремени преработки од 3 корисници)
Ред 1:
{{9 век п.н.е.}}
'''9 век п.н.е.''' започнува навек првиоткој дензапочнал [[1 јануари]] [[900 п.н.е.]] и завршувазавршил на последниот[[31 дендекември]] [[801 п.н.е.]]. Тоа беше период на големи промени за неколку [[Цивилизација|цивилизации]]. Во [[Африка]], [[Картагина]] е основана од страна на [[Феникија|Феникијците]]. Во [[Египет]], тешка поплава го покрипокрива подот на [[Луксор|луксорскиотлуксор]]скиот храм, а неколку години подоцна започназапочнува [[граѓанска војна]].
 
Овој век е поврзан со почетокот на [[Железно време|железното време]] во [[Средна Европа|Централна Европа]] и со ширењето на прото-келтичкатапракелската [[Халштатскахалштатска култура]] и прото-галскиотпрагалскиот јазик.
 
== Настани ==
[[Податотека:ShalmaneserIII.jpg|мини|Кралот [[Јеху]] од кралството на Израел се поклонува пред Шалманесер III од [[Асирија]].]]
 
=== [[890-ти п.н.е.|890s п.н.е.]] ===
 
* [[895 п.н.е.]]: починува Сиао од Џоу, кралот на династијата Џоу во [[Кина]].
* [[894 п.н.е.]]: Ји од Џоу станува крал на династијата Џоу во Кина.
* [[892 п.н.е.]]: [[Мегакло]], крал на [[Атина]], умира по 30-годишно владеење и е наследен од страна на неговиот син [[Диогнет]].
* [[891 п.н.е.]]: [[Тукулти-Нинурта II]] го наследува неговиот татко [[Адад-нирари]] II како крал на [[Асирија]].
 
=== [[880-ти п.н.е.|880s п.н.е.]] ===
 
* [[889 Пп.Нн.Ее.]]: [[Такелот I]] го наследува неговиот татко [[Осоркон I]] како крал на [[Историја на Египет|Египет]].
* [[884 п.н.е.]]: [[Асурбанипал II|Ашурнасирпал II]] го наследува неговиот татко [[Тукулти-Нинурта II]] како крал на [[Асирија]].
 
=== [[870-ти п.н.е.|870s п.н.е.]] ===
 
* [[879 п.н.е.]]: починува Ји од Џоу, кралот на династијата Џоу во Кина.
* [[878 п.н.е.]]: Ли од Џоу станува крал на династијата Џоу во Кина.
* [[874 п.н.е.]]: [[Осоркон II]] го наследува Такелот I како крал на дваесет и втората династија на Египет.
* [[874 п.н.е.]]: Ахав станува цар на Царството на Израел (приближен датум).
* [[872 п.н.е.]]: [[Паршва]], 23-тиот [[Тиртханкара]] на [[Џаинизам|Џаинизмот]] е роден..{{Sfn|Zimmer|1952}}
* [[872 п.н.е.]]: исклучително висока поплава од [[Нил]] го покрива подот на Луксорскиот храм.
 
=== [[860-ти п.н.е.|860s п.н.е.]] ===
 
* [[865 п.н.е.]]: [[Кар Калманесер]] е освоен од страна на [[Асирија|асирскиот]] кралот Шалманесер III.
* [[864 п.н.е.]]: [[Диогнет]], архонт на Атина, умира по 28-годишно владеење и е наследен од страна на неговиот син Ферекле.
* [[860 п.н.е.]]: кралството на [[Урарту]] е обединето.
 
=== [[850-ти п.н.е.|850s п.н.е.]] ===
 
* [[858 п.н.е.]]: [[Арама]] станува крал на Урарту.
* [[858 п.н.е.]]: [[Шалманесер III]] го наследува Ашурнасирпал II како крал на [[Асирија]].
* 854/3 п.н.е.: Битка кај Каркар—нерешителенКаркар — нерешителен ангажман помеѓу [[Асирија|асирскиот]] крал Шалманесер III и воена алијанса на кралот на [[Дамаск]] и помали сили, вклучувајќи го и принцот на [[Тир]]. (854 или 853 п.н.е.)
* [[850 п.н.е.]]: [[Такелот II]] го наследува Осоркон II како крал на [[Египет]].
* [[850 п.н.е.]]: Срединиот мумунски керамички период започнува во [[Корејски Полуостров|корејскиот полуостров]].
 
=== [[840-ти п.н.е.|840s п.н.е.]] ===
 
* [[845 п.н.е.]]: [[Ферекле]], архонтот на Атина, умира по 19-годишно владеење и е наследен од страна на неговиот син [[Арифрон]].
* [[842 п.н.е.]]: Шалманесер III ја уништува територијата на [[Дамаск]]; Царството на Израел и [[Феникија|феникијските]] градови испраќаат почит.
* [[841 п.н.е.]]: починува Ли од Џоу, кралот на династијата Џоу во [[Кина]].
* [[841 п.н.е.]]: според ''Записите на големиот историчар,'' оваа година е првата година од последователното годишно датирање на кинеската [[историја]].
* [[840 п.н.е.]]: започнува Гопалската династија во Непал, првата династија која владее во земја наречена [[Непал]] без обзир на денешните географски граници.
 
=== [[830-ти п.н.е.|830s п.н.е.]] ===
 
* [[836 п.н.е.]]: [[Шалманесер III]] од [[Асирија]] води експедицијата против Табарените[[Табарени]]те.
* [[836 п.н.е.]]: [[Граѓанска војна]] избива во [[Египет]].
 
=== [[820-ти п.н.е.|820s п.н.е.]] ===
 
* [[827 п.н.е.]]: Суан од Џоу станува крал на династијата Џоу во Кина.
* [[825 п.н.е.]]: [[Такелот II]], кралот на [[Историја на Египет|Египет]], умира. Престолонаследникот [[Осоркон III]] и [[Шошенк III]], синовите на Такелот, водат битка за тронотпрестолот.
* в.околу [[825 п.н.е.]]: [[Арифрон]], Кралкрал на Атина, умира по 20-годишно владеење и е наследен од страна на неговиот син [[Теспиеј]].
* [[823 п.н.е.]]: починува Шалманесер III, крал на [[Асирија]]. Тој е наследен од страна на неговиот син [[Шамаши-Адад V]].
* [[820 п.н.е.]]: Пигмалион го освојува престолот на [[Тир]].
 
=== [[810-ти п.н.е.|810s п.н.е.]] ===
 
* [[817 п.н.е.]]: [[Педубастис I]] се декларира како крал на Египет, основајќи ја дваесет и третата династија.
* [[814 п.н.е.]]: [[Картагина]] е основана од страна на [[Дидона]] (традиционален датум).
* [[811 п.н.е.]]: [[Адад-нирари III]] го наследува неговиот татко [[Шамаши-Адад V]] како крал на [[Асирија]].
 
=== [[9 век п.н.е.|800s800-ти п.н.е.]] ===
 
* [[804 п.н.е.]]: [[Адад-нирари III]] од [[Асирија]] го освојува [[Дамаск]].
* [[804 п.н.е.]]: починува [[Фараон|фараонотфараон]]от [[Педубастис I]].
* околу [[800 п.н.е.]]: [[Етрурци|етрурска цивилизација]].
* Почетокот на [[Железно време|железното време]] во [[Средна Европа|Централна Европа]], ширење на прото-келтичкатапракелтската [[Халштатскахалштатска култура]] и прото-галскиотпрагалскиот јазик.
* [[Адена|Аденската култура]] се појавува во денешен [[Северисток (САД)|североисточен САД]].
 
== Значајни лица ==
 
* [[Свети Илија|Илија]], [[пророк]] од 9-ти век п.н.е. кој е споменат во [[Стар Заветзавет|Стариот Заветзавет]] ([[Танах]]) на [[Библија|Библијата]]та.
* [[872 п.н.е.]]: [[Паршва]], 23-тиот [[Тиртханкара]] на [[Џаинизам|Џаинизмот]] е роден.{{Sfn|Zimmer|1952}}
* Шалманесер III, крал на [[Асирија]] ([[858 п.н.е.–824]]–[[824 п.н.е.]])
 
== Пронајдоци и откритија ==
 
* Првите натписи на [[Јужноарапско писмо|јужноарапското писмо]] се пронајдени во [[Акеле Гузај]]<ref>Fattovich, Rodolfo, "Akkälä Guzay" in Uhlig, Siegbert, ed. ''Encyclopaedia Aethiopica: A-C''. Wiesbaden: Otto Harrassowitz KG, 2003, p. 169.</ref>
* 9-ти век п.н.е.—[[Олмеци|Олмеците]]те градат [[Пирамида (архитектура)|пирамиди]].
* Појавата на [[Брахмана|Брахманскиот период]] на Ведскиот Санскрит, веројатно создавање на [[Шатапатха-брахмана]] и почетокот на упанишадските и ведантските традиции на [[Хиндуизам|Хиндуизмот]].
 
== Во делата на фантастиката ==
 
* Во ''Highlander'', бесмртниот Хуан СанчезСанчес Вила-Лобос РамирезРамирес ([[Шон Конери]]) е роден во [[Египет]], во 896 пн.е..
* Во ''[[Вистинска крв]]'', вампирот познат како Расел Еџингтон е роден околу [[850 п.н.е.]] и е претворен во [[вампир]] околу [[800 п.н.е.]].
 
== Суверени држави ==
Видете: Листа[[Список на суверени држави во 9 век п.н.е.]].
 
== Наводи ==
{{Reflist}}
 
== РеференциНаводи ==
* {{citation |last=Zimmer |first=Heinrich |authorlink=Heinrich Zimmer |title=Philosophy of India |date=1952 |editor=[[Joseph Campbell]] |publisher=[[Routledge]] & Kegan Paul Ltd |location=[[London]], E.C. 4 |url=https://archive.org/details/Philosophy.of.India.by.Heinrich.Zimmer |quote=Not in copyright }}
 
[[Категорија:1 милениум п.н.е.]]
[[Категорија:9 век п.н.е.]]